Davidi wangukambiya fumu Sauli mazu ngakuchiska ukongwa ngakukwaskana ndi Goliati. Iyu wanguti: “Ŵanthu angawopanga cha chifukwa chaku iyu.” Sauli ndi asilikali ŵaki anguchita nadi mantha chifukwa chaku Goliati. Panyaki yiwu ajiyeruzgiyanga ndi mo munthu uyu wawonekiyanga. Iyu wenga mutali ukongwa ndipu awonanga kuti amuwenga mulufu. Chifukwa cha mo wavwaliyanga, yiwu awonanga kuti wangaŵatheresa mwambula kusuzga. Kweni Davidi wawonanga viyo cha. Nge mo tiwoniyengi, iyu wanguwona nkhani iyi mwakupambana ukongwa ndi mo yiwu ayiwoniyanga. Mwaviyo, wangujipereka kuti wakapumani ndi Goliati.​—1 Samuele 17:32.

Davidi wawonanga kuti Goliati wenga mukhomi, mtali ndipuso wenga ndi vidya vanthazi. Kweni wanguzomereza cha kuchita mantha chifukwa cha vinthu ivi. Iyu wanguchita cha vo Sauli ndi asilikali ŵaki anguchita, mwakujiyeruzgiya ndi mo Goliati wawonekiyanga. Kweni asani wawona Goliati, wamuyeruzgiyanga ndi Yehova. Goliati wenga mtali mamita pafupifupi 2.9 ndipu wapharanga munthu weyosi. Chinanga kuti wenga mtali viyo, kumbi wenga mukulu ukongwa kuphara Yehova Chiuta Wachilengedu Chosi? Kukamba uneneska, iyu wenga kanthu cha kwaku Yehova ndipu Yehova wenga wakunozgeka kumubaya!

Davidi wangutchimbiriya ko kwenga murwani waki ndipu wanguto mwa muchikwama chaki. Wanguwuŵika pa legeni laki ndipu wangwamba kulipukusa ukongwa. Goliati wangundere kufupi ndi Davidi ndipu panthazi paki penga msilikali yo wapinganga chishangu chaki. Chifukwa chakuti Goliati wenga mtali ukongwa, msilikali yo wamupingiyanga chishangu wangufiska cha kuchikweza ukongwa kuti wavikiriyi mutu waku Goliati. Mwaviyo, Davidi wanguwona kuti vingaja umampha kuponya mwa pachisku chaku Goliati.​—1 Samuele 17:41.

1 | Kumbi vingachitika kuti munthu waje mtali mamita pafupifupi 2.9?

Bayibolu likamba kuti Goliati wenga mtali “mikonu 6 ndi sipani yimoza.” (1 Samuele 17:4) Mukonu umoza uyanana ndi masentimita 44.5, ndipu sipani yimoza yiyanana ndi masentimita 22.2. Kusazga pamoza, tisaniya mamita pafupifupi 2.9. Ŵanthu anyaki asuska kuti Goliati wenga mtali viyo. Kweni ŵanaŵaniyani fundu iyi: Kafukufuku munyaki walongo kuti munthu mutali ukongwa yo wangusanirika munyengu yidu yinu wajumphanga mamita 2.7. Kumbi mbuneneska kuti vingachitika cha kuti Goliati wenga mtali kujumpha munthu mwenuyu ndi masentimita pafupifupi 20? Goliati wenga wa fuku la Refaimu, ŵanthu wo ŵenga atali ukongwa. Buku linyaki la ku Egypt lo lingulembeka cha m’ma 1200 B.C.E., likamba za asilikali anyaki akuchitisa mantha wo ajanga mu charu cha Kanani kuti ŵenga atali mamita kujumpha 2.4. Mwaviyo, tingakamba kuti Goliati wenga nadi mtali viyo.