-
Kumbi Ufumu Waku Chiuta Uyambengi Zukwanji Kulamuliya Charu Chapasi?Chigongwi cha Mlinda (Chakugaŵiya)—2020 | Na. 2
-
-
Yesu wangukamba kuti: “Mtundu wazamuyukiyana ndi mtundu unyaki, kweniso ufumu ndi ufumu unyaki. Kwazamuchitika vidilirisi vikuluvikulu ndipu mumalu ngakupambanapambana mwazamuja nja ndi milili.” (Luka 21:10, 11) Nge mo chidindu cha chikumbu chijaliya ndi timizeri to tilongo mweneku wa chidindu, ndimu so vinthu vosi vo vikambika mulemba ili vilongore ukaboni wambula kususkika. Mwakuyanana ndi chidindu cha chikumbu cho chilongo mweneku wa chinthu cho, ndimu so vakuchitika vosi vo vichitika mazuŵa nganu vilongore kuti “Ufumu waku Chiuta we pafupi.” Kumbi vinthu venivi vichitika nyengu yimoza pacharu chosi chapasi? Tiyeni tiwoni maukaboni yanga.
-
-
Kumbi Ufumu Waku Chiuta Uyambengi Zukwanji Kulamuliya Charu Chapasi?Chigongwi cha Mlinda (Chakugaŵiya)—2020 | Na. 2
-
-
2. VIDILIRISI
Buku linyaki likamba kuti pacharu chapasi pachitika vidilirisi 100 chaka chechosi ndipu vidilirisi venivi “vinanga vinthu vinandi ukongwa.” (Britannica Academic) Akaswiri a ku United States wo afufuza va pasi pa dongu akamba kuti: “Malinga ndi mbiri yo yikulembeka (kutuliya mu 1900) vidilirisi vikuluvikulu vakukwana 16 vingachitika chaka chechosi.” Chinanga kuti ve viyo, anyaki angaŵanaŵana kuti vidilirisi vichitika ukongwa cha kweniso mazuŵa nganu kwe vidya vanthazi vakuziŵiya asani kuchitikengi chidilirisi. Kweni uneneska ngwakuti vidilirisi vichitika pacharu chosi, ndipu vichitiska kuti ŵanthu asuzgikengi ndipuso vibaya ŵanthu anandi ukongwa mazuŵa nganu kuluska kali.
3. KUSOŴA KWA CHAKURYA
Ŵanthu anandi asowa chakurya chifukwa cha nkhondu, chinyengu, kusoŵa ndalama, kusoŵa ulongozgi wakwenere pa nkhani zaulimi kweniso kutondeka kunozgeke kusintha kwa nyengu. Mu 2018, Wupu wakuwonere va chakurya pacharu chosi ungukamba kuti: “Ŵanthu 821 miliyoni pacharu chosi asoŵa chakurya, ndipu ŵanthu 124 miliyoni ndiwu ŵe musuzgu yazani muwoni pa nkhani yeniyi.” Kweniso ŵana 3.1 miliyoni atufwa chaka chechosi chifukwa chakusoŵa kwa chakurya muliŵavu. Malinga ndi kafufuku, viwoneka kuti pafufupi ŵana 45 pa ŵana 100 ŵewosi angufwa mu 2011 chifukwa chakusoŵa chakurya muliŵavu.
4. MATENDA NDIPUSO MILILI
Wupu Wakuwona va Umoyu Pacharu Chosi Chapasi ungukamba kuti: “Chiŵerengeru cha matenda ndipuso milili chakwera ukongwa muvyaka vinu va muma 2000. Matenda ngo ngasuzganga ukongwa kali nge Black death (ngo ngatamba chifukwa cha mbeŵa), kolera ndipuso ntchofu nangu ngasuzga so ukongwa mazuŵa nganu. Kweniso pasazgikiyapu nganyaki nge SARS (matenda ngakunanga mapapu), chifuŵa cha ku Spain, MERS, Ebola, ndipuso matenda nga Zika ngo ngatamba chifukwa cha uzuzu.” Chinanga kuti asayansi ndi madokotala ayesesa kulimbana ndi matenda ngenanga kweni atondeka kungamalisa.
-