Pacharu chosi chapasi, ŵanthu ŵe ndi maŵanaŵanu ngakupambanapambana pa nkhani ya moŵa. Anyaki asankha kumwa moŵa asani ŵe pa vakuchitika vapade pe. Anyaki akaniya limu kumwa chinanga nkhamanavi. Penipo anyaki atumwa ukongwa moŵa mpaka kuloŵe. Kweni kumbi Bayibolu likambanji pa nkhani ya moŵa?

1. Kumbi kumwa moŵa nkhunanga?

Bayibolu likaniza cha kumwa moŵa. Ndipu likamba kuti “vinyu yo wakondwesa mtima wa munthu,” we mu gulu la mphasu zakutuliya kwaku Chiuta. (Salimo 104:14, 15) Anthulumi ndi anthukazi anyaki akugomezgeka wo azumbulika mu Bayibolu, nawu amwanga moŵa.—1 Timote 5:23.

2. Kumbi Bayibolu lipereka ulongozgi wuli ku ŵanthu wo asankha kumwa moŵa?

Yehova wakaniza kumwa ukongwa moŵa kweniso kuloŵe. (Agalatiya 5:21) Bayibolu likamba kuti: “Ungajanga pakati pa ŵanthu wo atumwa ukongwa vinyu cha.” (Nthanthi 23:20) Mwaviyo, asani tasankha kumwa, kaya kumwiya limoza ndi ŵanthu anyaki pamwenga pakutija, tikhumbika cha kumwa ukongwa mpaka kutondeka kuŵanaŵana umampha, kutondeka kulongoro pamwenga kuchita vinthu umampha kweniso mpaka kunanga liŵavu lidu. Asani tiziŵa umampha cha unandi wa moŵa wo tingamwa, nkhwamampha kuleka waka kumwa moŵa.

3. Kumbi tingalongo wuli kuti titumbika vo anyaki asankha pa nkhani ya kumwa moŵa?

Munthu weyosi watenere kusankha yija kumwa moŵa pamwenga cha. Titenere cha kumuyeruzga munthu yo wasankha kumwa moŵa mwachikatikati, kweniso titenere cha kuchichizga munthu yo wakusankha kuleka kumwa moŵa. (Aroma 14:10) Tingachita umampha kusankha kuleka kumwa moŵa asani tiziŵiya limu kuti viperekengi masuzgu ku ŵanthu anyaki. (Ŵerengani Aroma 14:21.) Titenere kuchita venivi chifukwa Bayibolu likamba kuti: “Munthu weyosi wangapenjanga vakukhumba vaki pe cha, kweni walutirizgi kupenja vakukhumba va munyaki.”—Ŵerengani 1 Akorinto 10:23, 24.

SAMBIRANI VINANDI

4. Kumbi musankhengi kumwa moŵa pamwenga cha?

Kumbi Yesu wayiwonanga wuli nkhani yakumwa moŵa? Kuti mumukiki fumbu ili, wonani chakuziziswa chakwamba cho iyu wanguchita. Ŵerengani Yohane 2:1-11, pavuli paki kambiskanani mafumbu yanga:

• Kumbi chakuziziswa cho Yesu wanguchita chititisambiza kuti iyu wawuwonanga wuli moŵa kweniso wo atumwa?

• Pakuti Yesu wakukanizapu cha kumwa moŵa, kumbi Akhristu atenere kumuwona wuli munthu yo watumwa?

Chinanga kuti Mkhristu we ndi wanangwa wakumwa moŵa, kweni watenere cha kujaliya waka kumwa moŵa nyengu zosi. Ŵerengani Nthanthi 22:3, pavuli paki kambiskanani kuti muwoni asani mungasankha kumwa moŵa pamwenga cha pa vakuchitika ivi:

• Asani muyendesengi galimotu pamwenga mugwiriskiyengi ntchitu machini.

• Asani mwe ndi nthumbu.

• Asani adokotala akukanizani kumwa moŵa.

• Asani mutondeka kuziŵa unandi wa moŵa wo mungamwa.

• Asani marangu nga boma ngatikuzomerezani cha kumwa moŵa.

• Asani mwe ndi munyinu yo wakusankha kuti waleke limu kumwa moŵa chifukwa watondekanga kujiko.

Kumbi mukhumba kuti pa zowala zinu pamwenga pa vakuchitika vinyaki vo mwanozga pazije moŵa pamwenga cha? Kuti muwoni vo vingakuwovyani kuti musankhi umampha, woneriyani VIDIYO.

VIDIYO: Kumbi Pazije Moŵa? (2:41)

Ŵerengani Aroma 13:13 ndipuso 1 Akorinto 10:31, 32. Asani mwaŵerenga lemba lelosi pakulija kambiskanani fumbu ili:

• Kumbi kugwiriskiya ntchitu fundu iyi kungakuwovyani wuli kuti musankhengi vakuchita vo vingakondwesa Yehova?

5. Jiŵikiyeni mphaka pa nkhani ya moŵa

Asani mwasankha kumwa moŵa kumbukani fundu iyi: Chinanga kuti Yehova wakaniza cha kumwa moŵa, kweni wakana kumwa ukongwa. Ntchifukwa wuli wakana? Ŵerengani Hoseya 4:11, 18, pavuli paki kambiskanani fumbu ili:

• Kumbi ndi vinthu wuli vo vichitika asani munthu wamwa ukongwa moŵa?

Kumbi ndi vinthu wuli vo vingatiwovya kuti tileki kumwa ukongwa moŵa? Tikhumbika kujiyuyuwa ndi kujiŵikiya mphaka pa nkhani ya unandi wa moŵa wo tingamwa. Ŵerengani Nthanthi 11:2, pavuli paki kambiskanani fumbu ili:

• Ntchifukwa wuli nkhwamampha kujiŵikiya mphaka pa nkhani ya unandi wa moŵa wo tingamwa?

6. Vo mungachita kuti muleki kumwa ukongwa moŵa

VIDIYO: ‘Umoyu Wangu Ungunangika Ukongwa’ (6:32)

• Nge po tawone mu vidiyo, kumbi Dmitry wachitanga wuli vinthu asani wamwa moŵa?

• Kumbi iyu wanguleka kumwa moŵa kamoza ndi kamoza?

• Kumbi wanguchita wuli kuti waleki kumwa ukongwa moŵa?

Ŵerengani 1 Akorinto 6:10, 11, pavuli paki kambiskanani mafumbu yanga:

• Kumbi Bayibolu likambanji pa nkhani yakuloŵe?

• Kumbi lemba ili lilongo wuli kuti munthu yo watumwa ukongwa moŵa wangasintha?

Ŵerengani Mateyu 5:30, pavuli paki kambiskanani fumbu ili:

• Kudumuwa janja kung’anamuwa kuleka kuchita vinthu vinyaki kuti tikondwesi Yehova. Kumbi mungachitanji asani musuzgika kuleka kumwa ukongwa moŵa?a

Ŵerengani 1 Akorinto 15:33, pavuli paki kambiskanani fumbu ili:

• Ntchifukwa wuli mukhumbika kusankha umampha mabwezi asani mukhumba kuti muleki kumwa ukongwa moŵa?

KUMBI MWASAMBIRANJI?

Yehova wakupereka moŵa nge mphasu kuti tikondwengi nawu, kweni wakaniza kumwa ukongwa kweniso kuloŵe.

Kuweriyamu

• Kumbi Bayibolu likambanji pa nkhani ya moŵa?

• Kumbi kumwa ukongwa moŵa nkhwakofya wuli?

• Kumbi tingalongo wuli kuti titumbika vo anyaki asankha pa nkhani ya kumwa moŵa?

FUFUZANI

Kumbi achinyamata wo ŵechendafiki vyaka 20 angachita wuli kuti asankhengi vinthu mwazeru pa nkhani yakumwa moŵa?

Muŵanaŵaniyengi vo Vingachitika Asani Mungamwa Moŵa (2:31)

Wonani vo mungachita kuti muleki kumwa ukongwa moŵa.

“Jani ndi Maŵanaŵanu Ngakwenere pa Nkhani Yakumwa Moŵa” (Chigongwi cha Alinda, January 1, 2010)

Kumbi Akhristu akhumbika kuchitaku mwambu wakupumisana mabotolu pamwenga matambula nga vakumwa?

“Vo Akuŵerenga Afumba” (Chigongwi cha Alinda, February 15, 2007)

Mu nkhani yakuti “Ndenga Chidakwa,” wonani mo munthu munyaki wanguleke kumwa ukongwa moŵa.

“Bayibolu Lisintha Ŵanthu” (Chigongwi cha Alinda, May 1, 2012)

Munthu weyosi we ndi wanangwa wakusankha cho wangavwala kweniso mo wangawoneke. Kweni kugwiriskiya ntchitu fundu za mu Bayibolu, kungatiwovya kuti tisankhengi vinthu mwazeru pa nkhani iyi ndipuso kuti tikondwesengi Yehova. Tiyeni tikambiskani zinyaki mwa fundu zenizi.

1. Kumbi tingagwiriskiya ntchitu fundu nizi asani tisankha vo tingavwala kweniso mo tingawoneke?

Tikhumbika kusankha “vakuvwala vakwenere, [ndipu tivwalengi] mwaulemu ndipuso mwakuŵanaŵana umampha.” Kweniso nyengu zosi tijengi akutowa kuti ŵanthu awonengi kuti ‘te akujipereka kwaku Chiuta.’ (1 Timote 2:9, 10) Ŵanaŵaniyani fundu zinayi izi: (1) Tikhumbika kuvwala ‘mwakwenere.’ Tikayika cha kuti mukuwona kali pa maunganu nga mpingu kuti ŵanthu aku Yehova atanja masitayelu ngakupambana, kweni wosi avwala, ameta kweniso apesa sisi munthowa yo yilongo kuti atumbika Chiuta yo asopa. (2) Kuvwala “mwaulemu” kung’anamuwa kuti tikhumbika cha kuvwala mwakujiwonesa, pamwenga kuvwala malaya ngo ngangachitiska kuti ŵanthu anyaki ayambi kuŵanaŵana vakugonana. (3) Tingalongo kuti ‘tiŵanaŵana umampha’ asani tileka kugula pamwenga kutore sitayelu ndipuso fashoni yeyosi yo yatchuka. (4) Nyengu zosi kawonekeru kidu kalongongi kuti ‘te akujipereka kwaku Chiuta,’ pamwenga kuti tisopa Chiuta wauneneska.—1 Akorinto 10:31.

2. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuŵanaŵaniya abali ndi azichi asani tisankha vakuvwala?

Chinanga kuti te ndi wanangwa wakusankha vo tingavwala, kweni tikhumbika so kuŵanaŵaniya mo vingakwaskiya ŵanthu anyaki. Tikhumbika cha kuguŵiska anyidu. Mumalu mwaki tiyesesengi kulondo vo Bayibolu likamba kuti weyosi “wakondwesi munyaki mwakumuchitiya vamampha kuti wamuchiski.”—Ŵerengani Aroma 15:1, 2.

3. Kumbi kawonekeru kidu kangawovya wuli ŵanthu anyaki kuti ayambi kusopa Yehova?

Chinanga kuti nyengu zosi tikhumbika kuvwala mwakwenere, kweni tikhumbika kuyesesa ukongwa kuchita venivi asani tiluta ku maunganu nga mpingu kweniso kuchipharazga. Tikhumba cha kuti ŵanthu aleki kuvwisiya uthenga widu chifukwa cha mo tiwoneke. Mumalu mwaki, tikhumbika kuwonesesa kuti tiwoneka umampha kuti ŵanthu akopekengi ndi kusambira vakukwaskana ndi Chiuta, pamwenga kuti ‘tidyoŵesi [titowesi] mu nthowa yeyosi chisambizu chaku Chiuta Mtaski widu.’—Tito 2:10.

SAMBIRANI VINANDI

4. Titumbika Yehova asani tiwoneka umampha

Ntchifukwa wuli tikhumbika kuyesesa kuti tiwonekengi umampha? Ŵerengani Salimo 47:2, pavuli paki kambiskanani mafumbu yanga:

• Kumbi kukumbuka fundu yakuti timiya Yehova kungatiwovya wuli kuti tivwalengi umampha?

• Kumbi muwona kuti tikhumbika nadi kuvwala umampha asani tiluta ku maunganu kweniso kuchipharazga? Ntchifukwa wuli muwona viyo?

5. Vo vingatiwovya kuti tivwalengi umampha kweniso kuti tiwonekengi umampha

Woneriyani VIDIYO.

VIDIYO: “Chitani Vinthu Vosi Kuti Mukankhuski Chiuta” (10:18)

Kaya malaya ngidu ngaje ngakudula pamwenga ngakutchipa, nyengu zosi ngakhumbika kuja ngakutowa kweniso tikhumbika kuvwala mwakukoliyana ndi vo tipenja kuchita pamwenga ko tiluta. Ŵerengani 1 Akorinto 10:24 ndipuso 1 Timote 2:9, 10. Pavuli paki, kambiskanani chifukwa cho tikhumbikiya cha kuvwala malaya . . .

• ngakunata pamwenga ngamasitayelu ngabwekabweka.

• ngakuthina, ngakulangala pamwenga ngo ngangachitiska ŵanthu kuti ayambi kuŵanaŵana vakugonana.

Chinanga kuti Akhristu atende Dangu laku Mozesi cha, kweni fundu zaki zingatiwovya kuziŵa vo Yehova wakhumba. Ŵerengani Dotoronome 22:5, pavuli paki kambiskanani fumbu ili:

• Ntchifukwa wuli tikhumbika cha kuvwala malaya ngo ngachitiska kuti anthulumi awonekengi nge anthukazi pamwenga anthukazi awonekengi nge anthulumi?

Ŵerengani 1 Akorinto 10:32, 33 ndipuso 1 Yohane 2:15, 16, pavuli paki kambiskanani mafumbu yanga:

• Ntchifukwa wuli tikhumbika kuphwere kuti kawonekeru kidu kaleki kuguŵiska ŵanthu muchigaŵa pamwenga mumpingu?

• Kumbi ŵanthu anandi muchigaŵa chinu atanja masitayelu nanga nga malaya, kametelu kweniso kawonekeru?

• Kumbi muwona kuti masitayelu ngosi ngenanga ngamampha kwa Akhristu? Ntchifukwa wuli muwona viyo?

KUMBI MWASAMBIRANJI?

Tingalongo kuti titumbika Yehova kweniso anyidu asani tivwala umampha ndipuso tiwoneka umampha.

Kuweriyamu

• Kumbi Yehova wakwasika wuli ndi mo tivwaliya kweniso mo tiwoneke?

• Kumbi tingagwiriskiya ntchitu fundu nizi asani tisankha vo tingavwala kweniso mo tingawoneke?

• Kumbi kawonekeru kidu kangawovya wuli ŵanthu anyaki kuti ayambi kusopa Yehova?

FUFUZANI

Wonani vo ŵanthu angaŵanaŵana chifukwa chakuwona mo mwavwaliya.

“Kumbi Nditanja Kuvwala Vakuvwala va Mtundu Wuli?” (Nkhani ya pa webusayiti)

Wonani chifukwa cho mukhumbikiya kuŵanaŵaniyapu dankha mwechendajijambuli vinthu paliŵavu.

“Kumbi Bayibolu Likambanji pa Nkhani ya Kujilemba Pamwenga Kujijambula Vinthu Paliŵavu?” (Nkhani ya pa webusayiti)

Wonani fundu zinyaki zo zingatiwovya kuti tisankhengi umampha vakuvwala.

“Kumbi Kavwalidu Kinu Katumbika Chiuta?” (Chigongwi cha Alinda, September 2016)

Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya munthukazi munyaki kuti waleki kuguŵa ndi vo ŵanthu anyaki asankhanga pa nkhani ya vakuvwala ndi kawonekeru?

“Ndaguŵanga Ukongwa ndi mo Ŵanthu Avwaliyanga Ndipuso mo Awonekiyanga” (Jani Masu!, December 22, 2003)