Muwonengi Kuti Anyinu Atikuluskani

Suzgu lo Liŵapu

Kujikuzga kungachitiska kuti munthu waŵi ndi sankhu. Munthu wakujikuzga wawona kuti iyu ngwapachanya kuluska anyaki, ndipu wawona kuti munthu weyosi yo wapambana nayu ngwakusika. Weyosi wangawira muchiŵana chenichi. Buku linyaki likamba kuti: “Pafufupi mitundu yinandi ya ŵanthu, yiwona kuti yiphara mitundu yinyaki pa vinthu nge, vakurya, mo avwaliya, nkharu yawu, vo agomezga kweniso vinthu vinyaki.” (Encyclopædia Britannica.) Kumbi tingachita wuli kuti tikhwechi maŵanaŵanu ngaheni ngenanga?

Fundu ya mu Bayibolu

“Mwakujiyuyuwa, muwonengi kuti anyinu atikuluskani.”—AFILIPI 2:3.

Kumbi venivi ving’anamuwanji? Kuti tileki kujikuzga, titenere kuja akujiyuyuwa. Kujiyuyuwa kutiwovyengi kuwona kuti anyidu atitiluska pa vigaŵa vinyaki. Mtundu wewosi wa ŵanthu, we ndi vo uchita umampha ndi vo uleka kuchita umampha.

Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu chaku Stefan. Iyu wangukuliya mucharu cho ŵanthu anandi aja ndi nthazi pa nkhani ya chuma, kweni wanguleka kuŵachitiya sankhu ŵanthu a mu vyaru vo boma lija ndi nthazi pa nkhani za chuma. Stefan wangukamba kuti: “Ndigomezga kuti kuwona kuti ŵanthu anyaki atikuluska, ndiku kungakuwovya kuti uleki kuchita sankhu. Ndiziŵa vosi cha, ndipu ndingasambira vinthu vinyaki kutuliya ku munthu weyosi.”

Vo Mungachita

Muziŵengi vinthu vo mungafiska kuchita kweniso vo mutondeka. Muwonengi kuti anyinu angachita umampha vinthu vinyaki kuluska yimwi. Mungaŵanaŵananga cha kuti ŵanthu wosi a mtundu unyaki wo mutiŵawona kuti mbakusika, ŵe ndi mijalidu yiheni.

Mumalu mwakuja ndi maŵanaŵanu ngaheni ngakukwaskana ndi munthu wa mtundu unyaki, jifumbeni kuti:

Muwonengi kuti anyinu angachita umampha vinthu vinyaki kuluska yimwi

‘Kumbi mijalidu yo nditinkha yo munthu uyu wenayu njiheni nadi, pamwenga yipambana waka ndi yo ini ndenayu?’
‘Kumbi munthu mwenuyu wangasaniya so kuti nani ndinangisa vinthu vinyaki?’
‘Kumbi iyu watindiluska vinthu nivi?’

Asani mwamuka mwauneneska mafumbu yanga, mulekengi jalidu la sankhu kweniso muwonengi vinthu vinyaki vamampha vo munthu mwenuyu wachita, vo namwi mungakhumba kuti muchitengi.

Chakuyeruzgiyapu Cho Chikuchitika Nadi: Nelson (United States)

“Ndingukuliya muchigaŵa cho kwenga ŵanthu a mtundu umoza ndi mudawuku umoza. Kweni ndati ndakwanisa vyaka 19, ndingusamiya mutawuni yikulu kuti nkhagwirengi ntchitu ku kampani yinyaki. Kwenuku, ndagwiranga ntchitu ndi ŵanthu a mitundu kweniso midawuku yakupambanapambana ndipuso ndajanga nawu pafupi.

“Ndati ndaŵaziŵa umampha ŵanthu wo ndagwiranga nawu ntchitu kweniso tati tapanga ubwezi, ndinguziŵa kuti kuwona waka mtundu wa munthu, chineneru chaki kweniso charu cho watuliya, vingakuwovya cha kuziŵa mo wagwiriya ntchitu, kuti ngwakuthembeka pamwenga mo wawone vinthu.

“Pakumaliya paki, ndinguto munthukazi yo tapambananga mtundu kweniso charu. Ndikondwa ukongwa kuziŵa sumu kweniso vakurya vakupambanapambana, vo ndalekanga kuviziŵa. Pa umoyu wangu, ndasambira kuti munthu weyosi we ndi mijalidu yamampha kweniso wanangiska vinthu vinyaki. Kukamba uneneska, sonu nde munthu wamampha chifukwa chakuyezga mijalidu yamampha ya ŵanthu a mitundu kweniso midawuku yakupambanapambana.”