LAYIBULARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitonga (Malawi)
  • BAYIBOLU
  • MABUKU
  • MAUNGANU
  • mwbr23 July pp. 1-11
  • Malifalensi nga Nkhani za Unganu wa Umoyu Widu Ndipuso Uteŵeti

Vidiyo yo mwasankha palivi.

Pepani, vidiyo iyi yikana kujula.

  • Malifalensi nga Nkhani za Unganu wa Umoyu Widu Ndipuso Uteŵeti
  • Malifalensi nga Nkhani za Unganu wa Umoyu Widu Wachikhristu Ndipuso Uteŵeti—2023
  • Mitu yimanayimana
  • JULY 3-9
  • JULY 10-16
  • JULY 17-23
  • JULY 24-30
  • JULY 31–AUGUST 6
  • AUGUST 7-13
  • AUGUST 14-20
  • AUGUST 21-27
  • AUGUST 28–SEPTEMBER 3
Malifalensi nga Nkhani za Unganu wa Umoyu Widu Wachikhristu Ndipuso Uteŵeti—2023
mwbr23 July pp. 1-11

Malifalensi nga Nkhani za Unganu wa Umoyu Widu Ndipuso Uteŵeti

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

JULY 3-9

CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | EZARA 4-6

“Mungachitimbanyizganga Cha Ntchitu Yakuzenga”

w22.03 18 ¶13

Kumbi Muwona Vo Zekariya Wanguwona?

13 Ntchitu yakuzenga so nyumba yakusopiyamu yingukanizgika. Kweni Wasembi Mura Yeshuwa (Yoswa) ndipuso Nduna Zerubabeli, wo angusankhika kuti alongozgengi ŵanthu, “angwamba kuzenga so nyumba yaku Chiuta.” (Ezara 5:1, 2) Ayuda anyaki atenere kuti anguŵanaŵana kuti anthulumi ŵenaŵa angusankha uheni. Ayuda atingi abisengi cha kuti azenga nyumba yakusopiyamu, ndipu venivi vatingi vichitiskengi kuti arwani ŵawu achiti chechosi kuti aŵalekesi. Yoswa ndipuso Zerubabeli, wo alongozganga ŵanthu, akhumbikanga chisimikizu chakulongo kuti Yehova waŵawovyanga. Ndipu yiwu angulonde nadi chisimikizu. Mu nthowa wuli?

w86-CN 2/1 29, bokosi ¶2-3

Diso la Yehova “Linatsimikizira Kukhala pa Akulu”

Pambuyo pa kubwerera kwa otsalira Achiyuda kuchokera ku Babulo, nyengo ya kusagwira ntchito ya zaka 16 inayamba. Mneneri Hagai ndi Zekariya anakhoza kusonkhezera Ayuda m’kuchita mphwayi kwawo, ndipo ntchito ya kumanganso kachisi wa Yehova inayambiranso. Komabe, mwamsanga, ntchito iyi inakaikiridwa ndi akuluakulu aboma Achiperisiya. “Anakulamulirani inu ndani kumanga nyumba iyi?” anafunsa motero otsutsawo.—Ezara 5:1-3.

Yankho la funsoli linali lofunika kwambiri. Ngati akuluwo anadzilola kuwopsezedwa, kumangidwanso kwa kachisi kukaimikidwa mwadzidzidzi. Ngati akuluwo anatsutsana ndi akulu aboma amenewa, chiletso cha nthawi yomweyo pantchito chikaperekedwa. Chotero akuluwo (mosakaikira motsogozedwa ndi Bwanamkubwa Zerubabele ndi Mkulu wa Ansembe Yoswa) anaumba yankho la luso koma logwira mtima. Iwo anakumbutsa akuluakuluwo za lamulo lanthawi yaitali loiwalidwalo la koresi limene linapereka chilolezo chamfumu kwa Ayuda kupita patsogolo ndi ntchitoyi. Podziwa mchitidwe wa Aperisi wa kusasintha kwa lamulo lawo, akuluakulu aboma amenewa mwanzeru anasankha kupewa kutsutsa lamulo lamfumulo. Chotero ntchito inaloledwa kupitirizabe kufikira pambuyo pake Mfumu Dariyo anapereka lamulo lake la boma la kupitirizabe ndi ntchito!​—Ezara 5:11-17; 6:6-12.

w22.03 15 ¶7

Kumbi Muwona Vo Zekariya Wanguwona?

7 Kusintha kunyaki kunguŵawovya ukongwa wo azenganga nyumba yakusopiyamu. Kusintha wuli? Mu 520 B.C.E., fumu yasonu Dariyo I, yingwamba kulamuliya charu cha Peresi. Mu chaka chachiŵi cha ulamuliru waki, yingusaniya kuti kukanizga kuzenga nyumba yakusopiyamu kwenga kuswa marangu. Mwaviyo, Dariyo wangulamula kuti ntchitu iyi yimaliziki. (Ezara 6:1-3) Vo fumu iyi yingulamula vinguziziswa ŵanthu anandi, kweni yinguchita vinandi kuluska penapa. Fumu yingulamula ŵanthu wo anguzunguliya Ayuda kuti aleki kutimbanyizga ntchitu yakuzenga so nyumba yakusopiyamu ndipuso kuti apereki ndalama kweniso vinthu vinyaki vakovya kuti ntchitu yeniyi yimaliziki! (Ezara 6:7-12) Mwaviyo, Ayuda angumaliza kuzenga nyumba yakusopiyamu mu 515 B.C.E., pati pajumpha vyaka vakujumpha vinayi.​—Ezara 6:15.

w22.03 19 ¶16

Kumbi Muwona Vo Zekariya Wanguwona?

16 Nthowa yinyaki yo Yehova watitipaskiya ulongozgi nkhuziya mwa “kapolu wakugomezgeka ndi wazeru.” (Mate. 24:45) Nyengu zinyaki, kapolu mwenuyu wangatipaska ulongozgi wo tingawuvwisa cha. Mwakuyeruzgiyapu, tingalonde ulongozgi wa vo tingachita kuti tizitaskiki asani kwachita masoka nga chilengedu ngo tiŵanaŵana kuti ngangachitika cha muchigaŵa chidu. Pamwenga tingawona kuti kapolu wagozga ukongwa vinthu pa nyengu ya mulili. Kumbi tikhumbika kuchitanji asani tiwona kuti ulongozgi wo tapaskika ngwambula zeru? Tingaŵanaŵaniya mo Ayisirayeli anguyanduliya ndi ulongozgi wo angupaskika kuziya mwaku Yoswa ndi Zerubabeli. Kweniso tingaŵanaŵaniya nkhani zinyaki za mu Bayibolu zo taŵerenga. Nyengu yinyaki, ŵanthu aku Chiuta angulonde ulongozgi wo wawonekanga kuti ngwambula zeru, kweni ungutaska maumoyu ngawu.​—Ŵeru. 7:7; 8:10.

Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu

w93-CN 6/15 32 ¶3-5

Kodi Mungakhulupirire Baibulo?

Kobirilo linasulidwa ku Tariso, mzinda wa kum’mwera koma chakum’maŵa kwa mbali yomwe tsopano ili Turkey. Kobirili linasulidwa muulamuliro wa kazembe Mazaeus wa ku Perisiya m’zaka za zana lachinayi B.C.E. Ilo limatchula iye kukhala kazembe wa dera la “Tsidya la Mtsinje,” kutanthauza mtsinje wa Firate.

Koma kodi nchifukwa ninji mawuwo ali okondweretsa? Chifukwa chakuti mudzapeza mawu ofananawo m’Baibulo lanu. Lemba la Ezara 5:6–6:13 limanena za kulemberana makalata kwa pakati pa Mfumu Dariyo ya Perisiya ndi kazembe wotchedwa Tatinai. Nkhani yake inali yonena za kumanganso kachisi wa ku Yerusalemu kwa Ayuda. Ezara anali mlembi waluntha m’Chilamulo cha Mulungu, ndipo mungamuyembekezere kukhala wachindunji, ndi wolondola m’zimene analemba. Mudzawona pa lemba la Ezara 5:6 ndi 6:13 kuti anatcha Tatinai kukhala “kazembe wa tsidya lino la mtsinjewo.”

Ezara analemba zimenezo pafupifupi mu 460 B.C.E., zaka 100 kobirilo lisanasulidwe. Inde, pali anthu ena amene angaganize kuti kutchulidwa kwa nduna yaboma yamakedzanako kulibe ntchito. Koma ngati mungakhulupirire olemba Baibulo pankhani zazing’ono choncho, kodi zimenezi siziyenera kuwonjezera chikhulupiriro chanu m’zinthu zinanso zimene analemba?

JULY 10-16

CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | EZARA 7-8

“Nkharu Yamampha Yaku Ezara Yinguchitiska Kuti Yehova Wakankhuskiki”

w00-CN 10/1 14 ¶8

Kuphunzira—N’kothandiza ndi Kokondweretsa

8 Inde, kukonda kwathu Mawu a Yehova kuyenera kuchokera mumtima, phata la malingaliro onse. Tiyenera kumaganizirabe za ndime zina zomwe tangoziŵerenga kumene. Tiyenera kulingalira mozama mfundo zakuya zauzimu, ziyenera kuloŵa mumtima mwathu, ndi kusinkhasinkha pa mfundo zimenezo. Zimenezi zimafuna kuganiza modekha ndiponso pemphero. Monga Ezara, tifunikira kukonzekeretsa mitima yathu ku kuŵerenga ndi kuphunzira Mawu a Mulungu. Analemba za iye kuti: “Ezara adaikiratu [“anakonzekeretsa” NW] mtima wake kuchifuna chilamulo cha Yehova, ndi kuchichita, ndi kuphunzitsa m’Israyeli malemba ndi maweruzo.” (Ezara 7:10) Onani zolinga zitatu zomwe Ezara anakonzekeretsera mtima wake: kuphunzira, kuzigwiritsa ntchito payekha, ndi kuphunzitsa ena. Tiyenera kutsanzira chitsanzo chake.

si 75 ¶5

Buku la mu Bayibolu la Nambala 13—1 Mbiri

5 Ezara waziŵanga umampha vinthu ndipu wangulemba mbiri mwauneneska kweniso mwakulondo. Bayibolu likamba kuti: “Ezara wangunozgekeresa mtima waki kuti wasambiri Dangu laku Yehova ndi kuchita vo likamba, kweniso kusambiza fundu zaki ndi vyeruzgu vaki mu Isirayeli.” (Ezara 7:10) Yehova wangumuwovya ndi mzimu wakupaturika. Fumu yaku Peresi yinguziŵa kuti Ezara wenga ndi zeru zakutuliya kwaku Chiuta ndipu yingumupaska mazaza ngakuti wawoneriyengi chigaŵa cha Yuda. (Ezara 7:12-26) Chifukwa chakuti wenga ndi zeru zakutuliya kwaku Chiuta kweniso wangupaskika mazaza, iyu wenga ndi vinthu vakukhumbika kuti walembi mbiri yaki.

it-1 1158 ¶4

Kujiyuyuwa

Ulongozgi Wakwenere. Chiuta watovya munthu yo ngwakujiyuyuwa kuti walongozengi umampha ŵanthu ŵaki. Ezara wenga ndi udindu ukulu wakulongozga anthulumi akujumpha 1,500, kusazgapu asembi, Anetinimu kweniso anthukazi ndi ŵana kutuwa ku Babiloni kuluta ku Yerusalemu. Kusazgapu yapa, yiwu angupinga golidi ndi siliva munandi kuti akatowese nyumba yakusopiyamu ku Yerusalemu. Yiwu akhumbikanga kuvikilirika pa ulendu wawu, kweni Ezara wakhumbanga cha kupempha fumu ya Aperesi kuti yiŵapaski asilikali kuti aŵavikiliyi ndipu venivi vingulongo kuti iyu wathembanga nthazi za ŵanthu cha. Nyengu yinyaki wangukambiya fumu kuti: “Janja lamampha laku Chiuta widu le pa ŵanthu wosi wo atimupenja.” Mwaviyo wangupharazga kuti ŵanthu afungi, kuti ajiyuyuwi pa masu paku Yehova. Yiwu angupempha ulongozgi kwaku Chiuta kuti waŵawovyi paulendu wawu. Chiuta wanguvwa pemphu lawu kweniso wanguŵavikiliya kwa arwani ŵawu ndipu angwenda umampha. (Ezara 8:1-14, 21-32). Panyengu yo mchimi Daniyeli wenga ku ukapolu ku Babiloni, iyu wangujiyuyuwa pamasu paku Chiuta ndipu wangupempha ulongozgi kweniso kuvwisa vinthu. Pavuli paki Chiuta wangumutumiziya mngelu mchiwona ndipu venivi vingumuchiska ukongwa.​—Da 10:12.

Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu

w06-CN 1/15 19 ¶10

Mfundo Zazikulu za M’buku la Ezara

7:28–8:20—N’chifukwa chiyani Ayuda ambiri ku Babulo sanafune kupita ku Yerusalemu ndi Ezara? Ngakhale kuti panali patadutsa zaka 60 gulu loyamba la Ayuda litabwerera kwawo, ku Yerusalemu kunali anthu ochepa chabe. Munthu wobwerera ku Yerusalemu anayenera kukayamba moyo watsopano wokhala ndi zovuta ndiponso zoopsa zosiyanasiyana. Panthawi imeneyo kwa Ayuda omwe zinthu zinali kuwayendera ku Babulo, ku Yerusalemu kunalibe moyo wapamwamba woti angaukhumbire. Komanso ulendo wake unali woopsa. Anthu obwerera ku Yerusalemuwo anayenera kukhala ndi chikhulupiriro cholimba mwa Yehova, changu pa kulambira koona, ndiponso anayenera kulimba mtima kuti asamuke. Ngakhale Ezara mwiniwakeyo anadzilimbikitsa chifukwa dzanja la Yehova linali naye. Ezara analimbikitsa mabanja 1,500, omwe mwina anali anthu 6,000, motero nawonso anasamuka. Ezara anapitirizabe kulimbikitsa anthu ndipo Alevi 38 ndi Anetini 220 anasamukanso.

JULY 17-23

CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | EZARA 9-10

“Munthu Wakumana ndi Masuzgu Asani Waleka Kuvwiya”

w06-CN 1/15 20 ¶1

Mfundo Zazikulu za M’buku la Ezara

9:1, 2—Kodi kukwatirana ndi anthu a mayikowa kunali koopsa motani? Mtundu wobwezeretsedwawu unayenera kukhala chimake cha olambira Yehova mpaka Mesiya atabwera. Kukwatirana ndi anthu a mitundu ina kukanasokoneza kulambira koona. Popeza kuti anthu ena anali atakwatirana ndi a mitundu yolambira mafano, mtundu wonsewo ukanatha kutengera zochita za anthu akunjawa. Motero, kulambira koona kukanatheratu padziko lonse. Choncho kodi Mesiya akanabwera ku mtundu uti? N’chifukwa chaketu Ezara anakhumudwa kwambiri ataona zimene zinali kuchitikazi!

w09-CN 10/1 10 ¶6

Kodi Yehova Amafuna Kuti Tizichita Chiyani?

Mulungu adzatidalitsa kwambiri ngati timamumvera mwakufuna kwathu. Mose analemba kuti: ‘Sungani malamulo amene ndikuuzani lero kuti kukukomereni.’ (Vesi 13) Inde, chilichonse chimene Yehova amatiuza kuti tizichita chimakhala chotikomera kapena kuti chotithandiza. Choncho, sichingatilepheretse kusangalala. Baibulo limati: “Mulungu ndiye chikondi.” (1Yohane 4:8) N’chifukwa chake anatipatsa malamulo amene angatithandize kuti tikhale ndi moyo wabwino kwambiri. (Yesaya 48:17) Kuchita zonse zimene Yehova amafuna kuti tizichita kumatithandiza kupewa zokhumudwitsa zambiri panopa ndipo kudzatithandiza kuti mtsogolo muno, tidzapeze madalitso ambiri mu ulamuliro wa Ufumu wake.

Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu

w06-CN 1/15 20 ¶2

Mfundo Zazikulu za M’buku la Ezara

10:3, 44—N’chifukwa chiyani ana anachotsedwa pamodzi ndi akazi? Anawo akanatsalira, akazi ochotsedwawo akanatha kudzabwereranso mosavuta pofuna anawo. Komanso, ana aang’ono nthawi zambiri amafuna chisamaliro cha mayi awo.

JULY 24-30

CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | NEHEMIYA 1-2

“Nyengu Yeniyo Ndingupemphera”

w08-CN 2/15 3 ¶5

Ikani Yehova Patsogolo Panu Nthawi Zonse

5 Nthawi zina tingafunikire kupempha thandizo la Mulungu mwachidule. Tsiku lina, Mfumu Aritasasta ya Perisiya inaona kuti Nehemiya, yemwe anali woperekera chikho, anali wachisoni. Mfumuyo inafunsa kuti: ‘Ufunanji iwe? Pamenepo [Nehemiya] anapemphera kwa Mulungu wa Kumwamba.’ Apa n’zoonekeratu kuti sizikanatheka Nehemiya kupereka pemphero lalitali la mumtima. Koma Mulungu anayankhabe pemphero lake, chifukwa mfumuyo inathandiza Nehemiya kuti amange linga la Yerusalemu. (Werengani Nehemiya 2:1-8.) Zoonadi, Mulungu amayankha pemphero ngakhale litakhala lachidule ndi la mumtima.

be-CN 177 ¶4

Kulankhula Kuchokera mu Mtima

Ngati mwafunsidwa mosayembekezera kuti mupereke zifukwa pankhani yokhudza chikhulupiriro chanu, n’chiyani chingakuthandizeni kulankhula mawu ogwira mtima? Tengerani chitsanzo cha Nehemiya, amene anapemphera mu mtima asanayankhe funso lochokera kwa Mfumu Aritasasta. (Neh. 2:4) Mukatero, msangamsanga konzani autilaini ya m’maganizo. Mungatsatire masitepe ofunikira aŵa: (1) Sankhani mfundo imodzi kapena ziŵiri zimene mukufuna kufotokoza (mfundozo zingakhale zimene zimapezeka m’buku la Kukambitsirana za m’Malemba) (2) Sankhani malemba amene mukufuna kugwiritsa ntchito ngati maziko a mfundo zanu. (3) Konzani mmene muyambire nkhani yanu mosamala kuti wofunsayo akhale ndi chidwi chomvetsera. Pamenepo yambani kulankhula.

Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu

w86-CN 2/15 25

Kulambira Kowona Kupeza Chipambano

Ayi, chifukwa chakuti mkhalidwe wapululu wa Yerusalemu unali m’mapemphero a Nehemiya usana ndi usiku kwanthawi yakutiyakuti. (1:4, 6) Pamene anapatsidwa mwayi wa kuuza Mfumu Aritasasta za chikhumbo chake cha kukamanganso malinga a Yerusalemu, Nehemiya anapempheranso, mwakutero anachita zimene anali atachita kale mobwerezabwereza. Yankho lachiyanjo la Yehova linachititsa kutumidwa kukamanga malinga amzindawo.

Phunziro kwa Ife: Nehemiya anayang’ana kwa Yehova kaamba ka chitsogozo. Choteronso, ife, pamene tiyang’anizana ndi zosankha zazikulu, tiyenera ‘kuchita khama m’pemphero’ ndi kuchita mogwirizana ndi chitsogozo cha Yehova.—Aroma 12:12.

JULY 31–AUGUST 6

CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | NEHEMIYA 3-4

“Kumbi Muwona Kuti Ntchitu Zinyaki Zitikuyanani Cha?”

w06-CN 2/1 10 ¶1

Mfundo Zazikulu za M’buku la Nehemiya

3:5, 27. Tisamadzione ngati apamwamba kwambiri moti sitingathe kugwira ntchito zimene zimaoneka ngati zonyozeka zopititsa patsogolo kulambira koona, monga mmene anachitira Atekoa “omveka,” kapena kuti apamwamba. M’malo mwake, titsanzire Atekoa omwe sanali omveka aja amene anadzipereka mwa kufuna kwawo.

w19.10 23 ¶11

Kumbi Yehova Wangakuwovyani Kuchitanji?

11 Pati pajumpha vyaka vinandi, ŵana anthukazi aku Shalimi ŵenga mugulu la ŵanthu wo Yehova wanguŵagwiriskiya ntchitu kunozga mpanda wa Yerusalemu. (Nehe. 2:20; 3:12) Chinanga kuti awusewu ŵenga alongozgi, kweni ŵana anthukazi aku Shalimi angukhumbisiska kugwira ntchitu yakusuzga kweniso yakofya yeniyi. (Nehe. 4:15-18) Vo anguchita ŵana yaŵa vipambana ukongwa ndi vo anguchita ŵanthu akutchuka a ku Tekoa. Yiwu “angukana kujiyuyuwa kuti achiteku” ntchitu yakunozga mpanda! (Nehe. 3:5) Ŵanaŵaniyani ŵaka likondwa lo ŵana anthukazi aku Shalimi ŵenga nalu mpanda uwu wati wamala kunozgeka kwa mazuŵa 52 pe! (Nehe. 6:15) Mazuŵa nganu napu, azichi wo ŵe ndi mtima wakukhumbisiska, akondwa kuchitaku uteŵeti wakupaturika wa kuzenga ndi kunozga Nyumba za Ufumu ndipuso nyumba zinyaki zo gulu ligwiriskiya ntchitu. Lusu lawu, phamphu lawu, kweniso kugomezgeka kwawu vakukhumbika ukongwa kuti ntchitu iyi yigwiriki.

w04-CN 8/1 18 ¶16

Khalani ndi Maganizo A Kristu Pankhani ya Kukhala Wamkulu

16 Akristu onse, ana ndi akulu omwe, ayenera kuyesetsa kukhala ndi maganizo a Kristu pankhani ya kukhala wamkulu. Mu mpingo mumakhala ntchito zosiyanasiyana. Tisamadane nazo tikapemphedwa kugwira ntchito zimene zingaoneke ngati ntchito wamba. (1 Samueli 25:41; 2 Mafumu 3:11) Makolo, kodi mumalimbikitsa ana anu, ang’onoang’ono ndiponso achinyamata, kuti azigwira mosangalala ntchito iliyonse yomwe apatsidwa, kaya ndi pa Nyumba ya Ufumu, pamalo a msonkhano wadera, kapena wachigawo? Kodi amakuonani inuyo mukugwira ntchito wamba? Mbale wina amene tsopano akutumikira pa likulu la dziko lonse la Mboni za Yehova, amakumbukira bwino chitsanzo cha makolo ake. Iye anati: “Mmene ankagwirira ntchito yoyeretsa pa Nyumba ya Ufumu kapena pamalo a msonkhano zinandisonyeza kuti iwo ankaona ntchitoyo kuti ndi yofunika. Nthaŵi zambiri ankadzipereka kugwira ntchito zothandiza pampingo kapena zothandiza abale athu onse, mosaganizira kuti ntchitoyo ikuoneka yonyozeka motani. Mtima umenewu wandithandiza kulandira mosanyinyirika ntchito iliyonse yomwe ndapatsidwa pa Beteli pano.”

Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu

w06-CN 2/1 9 ¶1

Mfundo Zazikulu za M’buku la Nehemiya

4:17, 18—Kodi munthu angagwire bwanji ntchito yomanga ndi dzanja limodzi? Zimenezi sizingakhale zovuta kwa anthu amene asenza katundu. Akaika katundu pamutu kapena paphewa, angagwire katunduyo ndi dzanja limodzi ndipo dzanja ‘linalo angagwire chida.’ Omanga amene anafunikira kugwiritsa ntchito manja onse awiri, ‘anamangirira lupanga lawo m’chiuno mwawo nagwira ntchito motero.’ Anali okonzeka kudziteteza adani atawaukira.

AUGUST 7-13

CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | NEHEMIYA 5-7

“Nehemiya Wakhumbanga Cha Kuti Ŵanthu Amuteŵetiyengi Kweni Iyu Waŵateŵetiyengi”

w02-CN 11/1 27 ¶3

Anthu Othandiza Kulambira Koona Akale ndi Amasiku Ano

Nehemiya anathandizira m’zinthu zambiri kuwonjezera pa kugwiritsira ntchito nthaŵi yake ndi luso lake lolinganiza zinthu. Anagwiritsiranso ntchito chuma chake pothandizira kulambira koona. Anagwiritsira ntchito ndalama zake kugula abale ake achiyuda kuukapolo. Anakongoletsa ndalama zake popanda chiwongola dzanja. Iye ‘sanalemetsa’ Ayuda mwa kuwauza kuti azimulipira monga kazembe, zomwe anayenerera kuchita. M’malo mwake, iye kunyumba kwake ankalandira ndi kudyetsa “amuna zana limodzi mphambu makumi asanu, pamodzi ndi iwo akutidzera kuchokera kwa amitundu otizinga.” Tsiku lililonse ankapereka “ng’ombe imodzi, ndi nkhosa zonenepa zisanu ndi imodzi   [ndi] nkhuku” kwa alendo ake. Kuwonjezera pamenepo, kamodzi pa masiku khumi alionse, iye ankawapatsa “vinyo wambiri wamitundumitundu,” zonsezi ankatero pogwiritsira ntchito ndalama za m’thumba mwake.​—Nehemiya 5:8, 10, 14-18.

w16.09 6 ¶16

“Mungazomerezanga Cha Kuti Manja Nginu Ngaje Ngambula Nthazi”

16 Yehova wanguwovya Nehemiya ndi anyaki kuzenga so mpanda wa Yerusalemu. Yiwu angumaliza kugwira ntchitu yeniyi mazuŵa 52 pe! (Neh. 2:18; 6:15, 16) Nehemiya wawoneriyanga ŵaka cha kweni nayu wazengangaku. (Neh. 5:16) Mwakuyanana ŵaka, ŵara anandi wo atanja abali ndi azichi, achita nge mo Nehemiya wanguchitiya. Yiwu atovya pa ntchitu zakuzenga zo zichitika mugulu laku Yehova kweniso atowesa ndi kunoza Nyumba za Ufumu zo awunganamu. Asani apharazga limoza ndi Akhristu anyawu ndipuso achita maulendu nga uliska, achiska ŵanthu wo afipa mtima chifukwa cha masuzgu ngo akumana nangu.​—Ŵerengani Yesaya 35:3, 4.

w00-CN 2/1 32

Kodi Yehova Adzakukumbukirani Motani?

Nthaŵi zonse, Baibulo limasonyeza kuti kwa Mulungu, “kukumbukira” kumatanthauza kuchitapo kanthu motsimikiza. Mwachitsanzo, dziko lapansi litamizidwa ndi chigumula kwa masiku 150, “Mulungu anakumbukira Nowa  . . , ndipo Mulungu anapititsa mphepo pa dziko lapansi, naphwa madzi.” (Genesis 8:1) Zaka mazana angapo pambuyo pake, Samsoni, atachititsidwa khungu komanso kumangidwa ndi Afilisti, anapemphera kuti: “Yehova, Mulungu, mundikumbukire, ndikupemphani, ndi kundilimbitsa, ndikupemphani, nthaŵi ino yokha.” Yehova anam’kumbukira Samsoni mwa kum’patsa mphamvu zoposa zaumunthu kotero kuti athe kubwezera yekha chilango pa adani a Mulungu. (Oweruza 16:28-30) Ponena za Nehemiya, Yehova anadalitsa zoyesayesa zake, ndipo kulambira koona kunabwezeretsedwa m’Yerusalemu.

Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu

w07-CN 7/1 30 ¶15

“Pitirizani Kugonjetsa Choipa mwa Kuchita Chabwino”

15 Chachitatu, adani a Nehemiya anagwiritsa ntchito Semaya, Mwisiraeli wopanduka, kuti achititse Nehemiya kuswa Malamulo a Mulungu. Semaya anauza Nehemiya kuti: “Tikumane ku nyumba ya Mulungu m’kati mwa Kachisi, titsekenso pa makomo a Kachisi; pakuti akudza kudzapha iwe.” Semaya anauza Nehemiya kuti moyo wake uli pangozi koma akhoza kupulumuka mwa kubisala m’kachisi. Koma popeza Nehemiya sanali wansembe, akanachimwa ngati akanabisala m’nyumba ya Mulungu. Kodi Nehemiya anaswa Malamulo a Mulungu chifukwa chofuna kupulumutsa moyo wake? Nehemiya anayankha kuti: “Ndani wonga ine adzalowa m’Kachisi kupulumutsa moyo wake? Sindidzalowamo.” N’chifukwa chiyani Nehemiya sanagwere m’msampha umene anam’tchera? Chifukwa anazindikira kuti ngakhale Semaya anali Mwisiraeli mnzake, ‘sanatumidwe ndi Mulungu.’ Ndipotu, mneneri woona sangamuuze kuti aswe Malamulo a Mulungu. Nehemiya sanalolenso kuti agonjetsedwe ndi anthu oipa amene ankam’tsutsa. Patapita nthawi yochepa anatha kunena kuti: “Linga linatsirizika pa tsiku la makumi awiri ndi lachisanu la mwezi wa Eluli.”​—Nehemiya 6:10-15; Numeri 1:51; 18:7.

AUGUST 14-20

CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | NEHEMIYA 8-9

“Likondwa lo Yehova Wapereka Ndilu Malu Nginu Ngakuvikilirika”

w13 10/1 19 ¶2

Vo Tisambira Pa Rombu Lakunozgeke Umampha

2 Ayuda angumaliza kuzenga so mpanda wa Yerusalemu, pati pajumpha mwezi umoza unganu wenuwu wechendachitiki. (Neh. 6:15) Ŵanthu aku Chiuta ŵenaŵa angumaliza kugwira nchitu yeniyi mazuŵa 52 pe ndipu angwamba kuŵanaŵaniya vo akhumbikanga kuchita kuti aje pa ubwezi ndi Chiuta. Mwaviyo, pa zuŵa lakwamba la mwezi ufya wa Tishri, anguwungana pa malu ngamoza kuti avwisiyi kwaku Ezra ndi Alevi anyaki, yiwu anguŵerenga mwakukweza ndi kukonkhoska Marangu ngaku Chiuta. (Chithuzi 1) Mabanja ngosi kusazgapu “wosi ŵeniwo awangamu,” anguma ndi kuvwisiya “kwamba pa mlenjilenji mpaka ndi msana pakati.” Ichi nchakuwoniyapu chamampha ukongwa kwaku tosi tiwungana mu Nyumba za Ufumu zamampha mazuŵa nganu. Kumbi nyengu zinyaki asani mwe pa unganu, mutamba kuŵanaŵana vinthu vambula kukhumbika? Asani ndi viyo, ŵanaŵaniyani so chakuwoniyapu cha Ayisraele a mu nyengu yakali, wo avwisiyanga ŵaka cha kweni akwaskikanga ndi vo avwa ndipu aliyanga chifukwa chakuti mtundu wawu ungutondeka kulondo Marangu ngaku Chiuta.​—Neh. 8:1-9.

w07 7/15 22 ¶9-10

Kodi ‘Mupitiriza Kuyenda mwa Mzimu’?

9 Mawu akuti chimwemwe amatanthauza chisangalalo chachikulu. Yehova ndi “Mulungu wa chisangalalo.” (1 Timoteyo 1:11; Salmo 104:31) Mwana wake amakondwera kuchita chifuniro cha Atate wake. (Salmo 40:8; Aheberi 10:7-9) Ndipo “chimwemwe cha Yehova ndicho mphamvu” yathu.”—Nehemiya 8:10.

10 Tikamachita chifuniro cha Mulungu, ngakhale m’nthawi ya mavuto, chisoni, kapena chizunzo, timakhala osangalala chifukwa cha chimwemwe chimene Mulungu amatipatsa. Timasangalala ‘tikamudziwadi Mulungu.’ (Miyambo 2:1-5) Timakhala pa ubale wosangalatsa ndi Mulungu ngati timamudziwa bwino ndiponso ngati timamukhulupirira ndi kukhulupiriranso nsembe ya dipo ya Yesu. (1 Yohane 2:1, 2) Ndifenso achimwemwe chifukwa chakuti tili ndi ubale weniweni padziko lonse. (Zefaniya 3:9; Hagai 2:7) Chiyembekezo chathu cha Ufumu ndi ntchito yolalikira uthenga wabwino zimatipatsanso chimwemwe. (Mateyo 6:9, 10; 24:14) Chiyembekezo chathu cha moyo wosatha chimatipatsanso chimwemwe. (Yohane 17:3) Popeza tili ndi chiyembekezo chodabwitsa chimenechi, tiyenera ‘kukondwera monsemo.”​—Deuteronomo 16:15

Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu

it-1 145 ¶2

Chiaramu

Pati pajumpha vyaka vinandi kutuliya po Ayuda anguwere ku Yerusalemu kutuwa ku ukapolu ku Babiloni, Ezara wasembi wanguŵerenge Ayuda wo anguwungana ku Yerusalemu buku la Dangu, ndipu Alevi anandi akonkhoskiyanga ŵanthu vo ling’anamuwa. Lemba la Nehemiya 8:8 likamba kuti: “Alevi angulutirizga kuŵerenga mwakukweza buku la Dangu laku Chiuta wauneneska, kulivwikisa kweniso kukonkhoska vo ling’anamuwa. Mwaviyo anguwovya ŵanthu kuvwisa vo vaŵerengekanga.” Pakukonkhoska malemba ngenanga ngo ngangulembeka mu Chiheberi, Alevi angang’anamuliyanga mu Chiaramu chifukwa chakuti Ayuda anandi awerewetanga Chiaramu cho anguchisambira ku Babiloni. Chinanga kuti achiziŵanga Chiheberi, kweni Alevi akonkhoskanga so fundu zo mwakuvwika umampha kuti awovyi Ayuda kuvwisa vo vaŵerengekanga

AUGUST 21-27

CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | NEHEMIYA 10-11

“Angujipereka Kuti Ateŵete Yehova”

w98-CN 10/15 22 ¶13

Yerusalemu Woyenereradi Dzina Lake

13 “Pangano lokhazikika” lomwe linapangidwa m’tsiku la Nehemiya linakonzekeretsa anthu akale a Mulungu kaamba ka kuperekedwa kwa linga la Yerusalemu. Koma panali nkhani inanso yofunabe chisamaliro chamwamsanga. Tsopano atazingidwa ndi linga lalikulu lokhala ndi zipata 12, Yerusalemu anafunikira kukhala ndi anthu ochulukirapo. Ngakhale kuti munkakhala Aisrayeli ena, ‘mudziwo tsono unali wachitando, ndi waukulu; koma anthu anali m’mwemo anali oŵerengeka.’ (Nehemiya 7:4) Kuti athetse vutoli, anthu “anachita maere, kuti libwere limodzi la magawo khumi likhale m’Yerusalemu, mudzi wopatulika.” Kutsatira makonzedwe ameneŵa mofunitsitsa kunasonkhezera anthu kudalitsa “amuna onse akudzinenera mwaufulu kuti adzakhala m’Yerusalemu.” (Nehemiya 11:1, 2) Chimenechi nchitsanzo chabwino kwambiri kwa olambira oona lerolino amene mikhalidwe yawo imawalola kusamukira kumene kukufunika thandizo la Akristu ofikapo!

w86-CN 2/15 26

Kulambira Kowona Kupeza Chipambano

Kusiya katundu wawo wa cholowa ndi kusamukira ku Yerusalemu kukanawachititsa kutayikiridwa ndi mavuto akutiakuti. Awo okhala mu mzinda umenewo angakhale analinso m’maupandu osiyanasiyana. Pansi pa mikhalidwe yotero, ena anawona odziperekawo kukhala oyenera kutamandidwa ndipo mosakaikira anapempherera kuti Yehova awadalitse.

w16.04 8 ¶15

Chiuta Wakondwa ndi Ŵanthu Akugomezeka

15 Pa nyengu yo tajiperekanga kwaku Yehova, tingulayizga kuti timuteŵetiyengi ndi umoyu widu wosi. Tinguziŵa kuti ntchipusu cha kuchita viyo. Kweni kuchita vo talayizga kuja kwakusuzga ukongwa asani tapempheka kuchita vinthu vo tileka kwanja. Asani tichita vinthu ivi ndi mtima wosi tilongo kuti te akugomezeka. Vitumbiku vo tisaniya viphara kujipereka ko tingachita. (Mal. 3:10) Nanga mwana waku Jefta wanguchita wuli?

Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu

w06 2/1 11 ¶1

Mfundo Zazikulu za M’buku la Nehemiya

10:34—N’chifukwa chiyani anthu ankafunika kupereka nkhuni? M’Chilamulo cha Mose munalibe lamulo la chopereka cha nkhuni. Koma panthawiyi anayenera kutero. Chifukwa chake n’chakuti panafunika nkhuni zambiri zowotchera nsembe pa guwa. Zikuoneka ngati panalibe Anetini okwanira, akapolo a pakachisi omwe sanali Aisrayeli. Choncho, anachita maere otsimikiza kuti nkhuni zizipezeka nthawi zonse.

AUGUST 28–SEPTEMBER 3

CHUMA CHAKUTULIYA MU MAZU NGAKU CHIUTA | NEHEMIYA 12-13

“Mujengi Akugomezgeka Kwaku Yehova Asani Musankha Mabwezi”

it-1 95 ¶5

Aamoni

Tobiya wati wadikisika panyumba yakusopiyamu, Dangu laku Chiuta lo le pa Dotoronome 23:3-6 lo likanizga Aamoni kweniso Amowabu kusere mu mpingu wa Ayisirayeli linguŵerengeka ndipu ŵanthu anguligwiriskiya ntchitu. (Nehe. 13:1-3) Dangu lenili lingujalikiskika vyaka 1,000 kuvuli uku chifukwa chakuti Ammoni kweniso Amowabu angukana kuwovya Ayisirayeli wo ŵenga pafupi kusere mu Charu Chakulayizika. Dangu ili lakanizganga Aamoni kweniso Amowabu kuchita phanganu ndi Ayisirayeli kuti achitiyengi vinthu limoza mwawanangwa. Chinanga kuti venga viyo, dangu ili lamukanizganga cha munthu weyosi pakuyija wa ku Mowabu kweniso ku Amoni kuchita vinthu ndi Ayisirayeli asani wakhumba kuti wakondwengi ndi vitumbiku vo Chiuta wapaskanga ŵanthu ŵaki. Tiziŵa venivi chifukwa cha nkhani yaku Zeleki yo wazumbulika kuti wenga mugulu la asilikali anthazi aku Davidi kweniso nkhani yaku Ruti waku Mowabu yo yisanilika mu Bayibolu.​—Ruti 1:4, 16-18.

w13 8/1 9 ¶5-6

Mwapaturiskika

5 Ŵerengani Nehemiya 13:4-9. Te m’charu cho ŵanthu anandi ŵe ndi mijalidu yiheni, mwaviyo, nkhwakusuzga kulutirizga kuja ndi mijalidu yamampha. Ŵanaŵaniyani Eliyashibu ndi Tobia. Eliyashibu wenga wasembi mura ndipu Tobia wenga wa mtundu wa Amoni. Viwoneka kuti Tobia wenga ndi udindu umana mu ufumu wa Perese wo wawusanga ku Yuda ndipu iyu ndi mabwezi ngaki anyozanga Nehemiya po wazenganga so mpanda wa Yerusalemu. (Neh. 2:10) Ŵanthu a mtundu wa Amoni akanizgikanga kuza ku nyumba yakusopiyamu. (Mar. 23:3) Nanga nchifukwa wuli wasembi mura wangupaska Tobia malu muchipinda chakuryiyamu cha munyumba yakusopiyamu kuti wajengemu?

6 Tobia ndi Eliyashibu aziŵananga ukongwa. Tobia ndi mwana waki Jehohanani anguto anthukazi achiyuda ndipu Ayuda anandi akambanga vamampha vakukwaskana ndi Tobia. (Neh. 6:17-19) Mzuku waku Eliyashibu, wanguto mwana munthukazi waku Sanabalata. Sanabalata wenga nduna ya ku Samariya ndipu wenga yumoza wa ŵanthu wo ayanjananga ukongwa ndi Tobia. (Neh. 13:28) Chifukwa chakuti ayanjananga, vinguchitiska kuti Wasembi Mura Eliyashibu, walandizgiki ndi Tobia yo wateŵetiyanga Yehova cha ndipuso yo wanyozanga Ayuda. Kweni Nehemiya wangulongo kuti wenga wakugomezgeka kwaku Yehova chifukwa wangutaya kubwalu mathebulu ndi mipandu yosi yaku Tobia.

w96-CN 3/15 16 ¶6

Kupambana Chiyeso cha Kukhulupirika

6 Ngati tili okhulupirika kwa Yehova Mulungu, tidzapeŵa kupanga mabwenzi ndi onse amene ali adani ake. Nchifukwa chake wophunzira Yakobo analemba kuti: “Akazi achigololo inu, kodi simudziŵa kuti ubwenzi wa dziko lapansi uli udani ndi Mulungu? Potero, iye amene afuna kukhala bwenzi la dziko lapansi adziika mdani wa Mulungu.” (Yakobo 4:4) Tifunika kukhala ndi kukhulupirika kumene Mfumu Davide anasonyeza pamene anati: “Kodi sindidana nawo iwo akudana ndi inu, Yehova? Ndipo kodi sindimva nawo chisoni [“sindinyansidwa nawo,” NW] iwo akuukira inu? Ndidana nawo ndi udani weniweni: ndiwayesa adani.” (Salmo 139:21, 22) Sitifunika kumacheza ndi ochimwa dala alionse, pakuti tilibe nawo chochita. Kodi kukhulupirika kulinga kwa Mulungu sikudzatiletsa kucheza ndi mdani aliyense wotero wa Yehova, kaya maso ndi maso kapena kupyolera pawailesi yakanema?

Fundu Zakuzirwa za mu Bayibolu

it-2 452 ¶9

Sumu

Sumu zenga zakukhumbika ukongwa pa nyumba yakusopiyamu. Tiziŵa venivi chifukwa Malemba nganandi ngazumbuwapu vakukwaskana ndi akumba sumu kweniso ngalongo kuti yiwu “ŵenga akufwatuka ku ntchitu zinyaki” zo Alevi anyaki agwiranga ndi chilatu chakuti aŵikiyengepu mtima wosi pa uteŵeti wawu wakumba sumu. (1Mb 9:33) Pamundandanda wa mazina nga ŵanthu wo anguwere ku Yerusalemu kutuwa ku Babiloni, Alevi wo ambanga sumu angulembeka pakuŵija, vo vilongo kuti aŵawonanga kuti ŵenga apade. (Ezr 2:40, 41) Fumu Aritazekisisi (Longimanus) ya ku Peresi nayu yaŵawonanga kuti mbanthu apade ndipu yingulamula kuti yiwu kweniso ŵanthu anyaki angaperekanga cha ‘msonkhu wakatundu, msonkhu wa munthu weyosi pamwenga msonkhu wapamsewu.’ (Ezr 7:24) Pavuli paki, fumu yingulamula kuti “akumba sumu apaskikengi mwesu wakuŵikika wa vinthu vo akhumbikanga zuŵa lelosi.” Chinanga kuti Aritazekisisi ndiyu waziŵikanga kuti wangupereka dangu lenili kweni lingujalikiskika ndi Ezara chifukwa chakuti wangugwiriskiya ntchitu nthazi zo wangupaskika ndi Aritazekisisi. (Neh 11:23; Ezr 7:18-26) Mwaviyo, chinanga kuti akumba sumu wosi ŵenga Alevi, kweni mphakuvwika kuti Bayibolu litiŵazumbuwa pakuŵija kuti “akumba sumu kweniso Alevi” chifukwa chakuti ŵenga ŵanthu apade.​—Neh 7:1; 13:10.

    Mabuku nga Chitonga (1996-2025)
    Tuwanipu
    Sereni
    • Chitonga (Malawi)
    • Tumizani
    • Vo Mukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Fundu zo Mutenere Kulondo
    • Nkhani Yakusunga Chisisi
    • Kusintha Vinthu Vachisisi
    • JW.ORG
    • Sereni
    Tumizani