Vo Akuŵerenga Afumba
Kumbi dangu lakuti “ungachitanga chechosi cha cho chingabayisa munyaku” lo le pa Levitiko 19:16 ling’anamuwanji, nanga isi tingasambiranjipu?
Yehova wangukambiya Ayisirayeli kuti ajengi atuŵa. Kuti iyu waŵawovyi kuja atuŵa wanguŵakambiya kuti: “Ungayendangayendanga pakati pa ŵanthu ŵaku cha kuti uwandisengi vinthu viheni vakukwaskana ndi ŵanthu anyaki. Ungachitanga chechosi cha cho chingabayisa munyaku. Ini ndini Yehova.”—Levi. 19:2, 16.
Mu Chiheberi, mazu ngakuti “ungayendangayendanga pakati pa ŵanthu ŵaku cha kuti uwandisengi vinthu viheni vakukwaskana ndi ŵanthu anyaki,” ngakufwatulika kuti “ungachitanga chechosi cha cho chingabayisa munyaku.” Kweni kumbi ngang’anamuwanji? Buku linyaki la Ayuda, lo likamba vakukwaskana ndi buku la Levitiko, likamba kuti: “Chigaŵa cha vesi ili ntchakusuzga kuchivwisa chifukwa suzgu ndakuti mazu nga Chiheberi ngenanga asani tangafwatuliya mo ngaliri, ngavwika kuti ‘kuma pafupi cha.’”
Akaswiri anyaki aŵanaŵana kuti mazu yanga ngakoliyana ndi vesi 15, lo likamba kuti: “Mungayeruzganga mwambula urunji cha. Ungayanjiyanga akavu cha pamwenga akukhupuka. Uyeruzgengi munyaku mwaurunji.” (Levi. 19:15) Asani ndi viyo ndikuti dangu lo le pa vesi 16, lakuti ‘ungachitiyanga munyaku chechosi cha,’ latingi ling’anamuwengi kuti Ayisirayeli akhumbikanga cha kuchita chinthu chechosi chambula urunji mukhoti, pa nkhani za bizinesi pamwenga mubanja. Ndipuso Myisirayeli wakhumbikanga cha kuchita chinthu chechosi chambula urunji kuti vimuyende. Mbuneneska kuti titenere cha kuchita vinthu venivi, kweni pe nthowa yamampha ukongwa yakuvwisa mazu ngenanga ngo nge mu vesi 16.
Ŵanaŵaniyani chigaŵa chakwamba cha vesi 16. Chiuta wangulamula ŵanthu ŵaki kuti angayendangayendanga pakati pa ŵanthu cha kuti awandisengi vinthu viheni vakukwaskana ndi ŵanthu anyaki. Mbuneneska kuti kukamba vinthu va ŵanthu anyaki kungayambisa masuzgu kweni kukamba vinthu viheni va ŵanthu anyaki ŵeneku kulivi kungayambisa masuzgu ngakulu ukongwa. (Nthanthi 10:19; Waku. 10:12-14; 1 Timo. 5:11-15; Yako. 3:6) Kanandi munthu yo wakamba vinthu viheni va munthu munyaki mweneku kulivi, chilatu chaki chituŵa kunanga mbiri ya munyaki. Munthu yo wananga mbiri ya anyaki, wangapereka ukaboni waboza wakukwaskana ndi munyaki, chinanga kuti kuchita venivi kungaŵika umoyu wa munyaki pangozi. Kumbukani kuti ŵanthu akukamba vinthu viheni va anyawu ŵeneku kulivi, angumupusikiziya Naboti, vo vinguchitiska kuti amuponyi mya mpaka kufwa. (1 Mafu. 21:8-13) Mwaviyo, munthu yo wawandisa vinthu viheni vakukwaskana ndi ŵanthu anyaki, wangachita chechosi cho chingabayisa munyaki nge mo chigaŵa chachiŵi cha Levitiko 19:16 chikambiya.
Kweniso munthu wangakamba vinthu viheni va munthu munyaki chifukwa chakuti watimutinkha. Pa 1 Yohane 3:15, tiŵerenga kuti: “Munthu weyosi yo watinkha mubali waki ngwakubaya ŵanthu, ndipu weyosi yo wabaya ŵanthu, wazamulonde cha umoyu wamuyaya.” Ndipuso Chiuta wati wakamba mazu ngakuti, “ungachitanga chechosi cha cho chingabayisa munyaku,” wangukamba so kuti: “Ungamutinkhanga cha mubali waku mumtima mwaku.”—Levi. 19:17.
Mwaviyo, mazu nga pa Levitiko 19:16 nge ndi ulongozgi wanthazi kwa Akhristu mazuŵa nganu. Titenere kukana maŵanaŵanu ngosi ngaheni kweniso tingakambanga cha vinthu viheni va munthu munyaki mweneku kulivi. Mwakudumuwa tingakamba kuti, asani ‘tichita chechosi’ cho chingabayisa munthu munyaki, kung’anamuwa kukamba vinthu viheni vaku iyu chifukwa chakuti titimutinkha pamwenga titimuchitiya sanji, vingalongo kuti titimuyanja cha.—Mate. 12:36, 37.