Vathu va Jehovha va ngu gola gululama

1. Gilingo muni Josefa a emisanidego nagyo nigu ginani a giridego?

JOSEFA gyanana gya Jakobe gi emisanide ni gilingo nyo garadze. Nyamayi moyo a di mu embeya gu khuye: “Delu hi ta lala gumogo.” Nyamayi yoyo a diri mwangadzi wa mune waye Potifari. Ganiolu, Josefa a di bomba. Muthu nyo khaguri muhuno a nga di wudzisa gu khuye: ‘Khu ginani Josefa a nga bomba gilombo gyaye?’ Kholu Potifari a di gu mwalo ndrangani. Gu diga isoso Josefa a diri githumi ndrangani mule, nigu nyamayi wule a di hadzi gu lemedzisa womi waye khu gu bomba gilombo gyaye. Ambari ulolo, Josefa a di simama gu bomba gu gira wubhayi naye. Khu ginani? Uye wari khuye: “Nyi ngu dzi kodza kharini eni gu gira gihoso nya gikhongolo nya kharato, nyi ghohela Nungungulu, na?” — Gen. 39:7-12.

2. Josefa a di gu dziti kharini gu khuye wubhayi gi diri gighoho nya gikhongolo mahoni ga Nungungulu?

² Josefa a di gu dziti kharini gu khuye Nungungulu waye a di gu wona wubhayi nga “gighoho nya gikhongolo?” Vaisrayeli va hakhide basi Nayo wa Mosi wu nga ba wu ganeya gu khuwo, “u nga bhayi” hwane nya 200 myaga. (Ekiso. 20:14) Ambari ulolo, Josefa a di gu dziti gu khuye Jehovha kha nga ba a tsakiswa khu wubhayi. Khu giyeyedzo, Josefa a di gu dziti gu khuye Jehovha a di emiside mwama ni nyamayi gasi gu va tshadha. Nigu uye adzina a di gu pwide gu khuye Jehovha a di vhikede vhovho waye Sara, gasi gu simama na tumbegide ga mwama waye tepo a nga vbweta gu pfhinywa. Khu ndziya nyo fane Nungungulu vhikede Rabheka mwangadzi wa Isaki. (Gen. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Kha nga olu Josefa a nga dundrugeya khu mahungu yaya, uye a si kodzide guti esi si gu sadi ni esi nyo vivbe mahoni ga Nungungulu. Nigu khu kotani nya olu Josefa a nga ba a haladza ngudzu Nungungulu, uye a di dzi emisede gu gira esi uye a nga ba a dziti gu khuye khiso Jehovha a vbwetago gu khuye a gira.

3. Ginani hi na bhulago khigyo?

³ Ina u ngu wu gola gululama? Khu lisine ina. Ganiolu, hatshavbo kha ha vbeleya, ha gu mba dzi woneya si nga hi vbevbugeya gu kuhwa khedzi litigo li wonago khidzo gululama. (Isa. 5:20; Rom. 12:2) Khu kharato, hi na wona gu khethu ginani gululama ni edzi hi phasegago khidzo khu gu gira silo nya sadi. Khavbovbo, hi na bhula khu silo siraru hi nga girago gasi hi tiyisa lihaladzo lathu khu milayo ya Jehovha.

GINANI GULULAMA?

4. Mawonelo muni nyo hosege vathu nya vangi va gu nawo khu gu gululama?

⁴ Tepo vathu va dundrugeyago khu muthu nyo gululame, nya vangi adzina va nga dundrugeya khu muthu a dzi khusedzago, a lamulago vambe mwendro a pimisago gu khuye i tshukwana guvbindra vambe. Ganiolu, Nungungulu kha ma gole yatshavbo makhalelo yaya. Tepo Jesu a nga ba a romo mafuni, uye kawukide vathangeyi nya wukhongeyi va matshigoni yaye khu gu vega milayo yawe maningano khu gululama. (Muh. 7:16; Luka 16:15) Muthu a girago esi Jehovha a ganeyago gu khuye khyadi gima kha pimisi gu khuye uye i tshukwana guvbindra vambe.

5. Guya khu Bhibhiliya, ginani gululama? Ninga giyeyedzo.

⁵ Gululama likhalelo nyo mbure ngudzu. Ilo lo thula gu gira esi Jehovha a ganeyago gu khuye khyadi. Umo nya Bhibhiliya lito gululama lo thula gu vbanya khu milayo nyo khugege ya Jehovha. Ganiolu, Jehovha a ganede gu khuye varengisi va di yede gu thumisa “pimo moyo nya guvbelele.” (Dhet. 25:15) Lito nya Gihebheru li vbindrugedzidwego kha nga “gutumbega” anilo li nga vbindrugedzedwa kha nga “gululama.” Khu kharato, Mukristo nyo khaguri a vbwetago gululama mahoni ga Nungungulu a na tumbega khu gu vbeleya ga dzatshavbo dzinogosi dzaye. Muthu a golago gu gira esi nya sadi a ngu nyenya gu wona muthu nya wadi na gu pharwa khu dziya nya mba yadi. Gasi gu “tsakisa [Jehovha] mithumoni yatshavbo,” muthu a lulamidego a ngu dundrugeya khedzi Jehovha a na wonago khidzo esi a hungago. — Kol. 1:10.

6. Khu ginani hi yedego gu tumba milayo ya Jehovha maningano ni silo nya sadi ni esi nyo vivbe? (Isaya 55:8, 9)

⁶ Bhibhiliya ya gu tshamuseya Jehovha nga gifefe nya gululame. Khu gighelo gyogyo, uye a gu ranwa pwani “wulanga nya wululamo.” (Jer. 50:7) Kha nga Muvangi, Jehovha a na ni fanelo nya gu vege milayo nya esi nya sadi ni esi nyo vivbe. Khu kotani nya olu hi gu sighohi nigu kha ha vbeleya, kha hi si kodzi guti gwadi esi nya sadi ni esi nyo vivbe. Ganiolu, khu kotani nya olu Jehovha a nga vbeleya a nguti gwadi esi nya sadi ni esi nyo vivbe. (Mav. 14:12; leri Isaya 55:8, 9.) Ambari ulolo, kha nga olu hi nga vangwa khu mufananiso wa Nungungulu, hi nga si kodza gu vbanya khu milayo yaye nyo lulame. (Gen. 1:27) Nigu hi ngu si gola gu gira isoso. Lihaladzo hi gu nalo khu Papayi wathu la gu hi kutsa gu mu pimedzeya khavba hi si kodzago khavbo. — Efes. 5:1.

7. Khu ginani hi vbwetago milayo nyo tumbege? Ninga giyeyedzo.

⁷ Ethu hi ngu phasega khu gu thumisa milayo ya Jehovha nya esi nya sadi ni esi nyo vivbe. U ngu dziti gu khuwe khu ginani? Nga dundrugeya gwa gu tshuka murengisi ni murengisi a thumisa pimo waye gasi gu pima sivbiya mwendro muvbahi a thumisa metru khu yimbe ndziya. Khu lisine, si di hadzi gu tshunganisa mapimo nya vathu. Mwendro ya gu tshuka empreza ni empreza yi girago mirendre, yi thumisa silo nyo hambane omu nya dzikininu, nya mba landrisa milayo yi vegidwego, khu lisine vadwali nyo khaguri adzina va di hadzi gufa. Nya mba kanakana, milayo nyo tumbege yi ngu vhikeya. Khu ndziya nyo fane, milayo ya Nungungulu maningano ni esi nya sadi ni esi nyo vivbe yi ngu hi vhikeya.

8. Khu yavbini makategwa ma viredwago khu vale va golago gu gira esi nya sadi?

⁸ Jehovha a na kategisa vatshavbo vale va zamago gu vbanya khu milayo yaye. Uye a gu tumbisa gu khuye: “Va nya gululama va na fumela litigo, va na vbanya umo kala gupindruga.” (Ndzi. 37:29) Nga dundrugeya khu gu pwanana, gurula ni litsako li na manwago tepo vatshavbo va na vbanyago khu milayo ya Jehovha. Jehovha o vbweta gu khuye uwe u tsakiswa khu guvbanya. Hi na ni satshavbo sighelo nya sadi nya gu gole esi Jehovha a gu khuye khyadi. Hi nga tiyisa kharini lihaladzo lathu khu likhalelo leli? Hongoleni hi wona silo siraru hi nga girago.

TIYISA LIHALADZO LAGO KHU MILAYO YA JEHOVHA

9. Ginani gi na hi phasago gu gola gululama?

⁹ Gilo nyo pheye: Haladza oyu a vegago milayo. Gasi gu gola gululama ethu hi yede gu haladza ngudzu Jehovha oyu a vegago milayo nya esi nya sadi ni esi nyo vivbe. Tepo hi engedzeyago gu haladza Jehovha, ethu hi na vbweta gu vbanya khu milayo yaye nyo lulame. Wona giyeyedzo gegi. Nari khatshi Adhamu ni Evha va di gu haladza Jehovha avo gima na va sa diga gu mu engisa. — Gen. 3:1-6, 16-19.

10. Ginani egi Abrahama a giridego gasi gu pwisisa gwadi esi Jehovha a nga ba a si pimisa?

¹⁰ Ethu kha hi vbweti gu gira gighoho gya gimwegyo gi giridwego khu Adhamu ni Evha. Hi nga potsa gu gira gighoho gegi khu gu hi simama gu hevbula khu Jehovha, gu vega gupima avba nya makhalelo yaye ni gu zama gu pwisisa edzi a pimisago khidzo. Ha gu gira isoso, lihaladzo lathu khu Jehovha li na engedzeya. Wona giyeyedzo gya Abrahama. Uye a di gu haladza Jehovha khu lisine. Ambari tepo si nga ba si mu garadzeya gu pwisisa esi Jehovha a hungidego, Abrahama kha diga gu engisa. Wulagani nya isoso, uye a di zama guti gwadi Jehovha. Khu giyeyedzo, tepo a nga embedwa gu pwani Jehovha a di hungide gu fuvisa Sodhoma ni Ghomora, Abrahama gupheyani a di thava khu gu khuye “mulamuli nya litigo latshavbo” a di hadzi gu mbembisa va nya gululama gumogo ni sighohi. Ga Abrahama si di si pwisisegi, khu kharato uye a di gira siwudziso nya singi Jehovha. Khu gu laphisa monyo Jehovha a di mu hlamula. Khu gu hegisa, Abrahama a di tugula gu khuye Jehovha a ngu wona myonyo nya vathu vatshavbo, ni gu khuye gima kha na nga fuvisa sighohi gumogo ni ava nyo lulame. — Gen. 18:20-32.

11. Abrahama yeyedzide kharini gu khuye a di gu haladza Jehovha nigu a di gu mu tumba?

¹¹ Abrahama kuhidwe ngudzu khu mabhulo a manegidego nawo ni Jehovha maningano ni madhoropa ya Sodhoma ni Ghomora. Nya mba kanakana uye engedzede gu ninga githawo Papayi waye. Ga myaga yi nga landreya, Abrahama tshanganide ni giemo nyo garadze gi nga linga gukhodwa gwaye ga Jehovha. Jehovha a mu lombide gasi gu ningeya gyanana gyaye gya gimwegyo Isaki kha nga muphaso. Ganiolu, Abrahama a di gu muti gwadi Nungungulu, khu kharato kha mu gira siwudziso. Abrahama a di gira esi Jehovha a mu lombidego. Nga dundrugeya edzi a dzipwidego khidzo tepo a nga ba a dongiseya esi a rumidwego khu Jehovha. Abrahama a dundrugede gwadi khesi a si hevbudego khu Jehovha. Uye a di gu dziti gu khuye Jehovha gima kha na nga gira gilo nya mba lulama mwendro nya xapi. Guya khu mupostoli Pawulo, Abrahama a di gu dziti gu khuye Jehovha a di hadzi gu wusa Isaki khu gufani. (Hebh. 11:17-19) Gu diga satshavbo, Jehovha a di gu tumbiside gu khuye Isaki a di hadzi gu khala Papayi nya vathu nya vangi, nigu ga tepo yile Isaki a di gu mwalo sanana. Abrahama a di gu haladza Jehovha, khu kharato a di gu tumba gu khuye papayi waye tepo yatshavbo a di hadzi gu gira silo nya sadi. Ambari olu si nga ba si garadza, gukhodwa gwaye gu mu kutside gu engisa. — Gen. 22:1-12.

12. Hi nga pimedzeya kharini Abrahama? (Ndzimo 73:28)

¹² Hi nga pimedzeya kharini Abrahama? Gufana naye, ethu hi yede gu simama gu hevbula khu Jehovha. Tepo hi girago isoso, ethu hi na hidzimeya vbafuvbi gwaye nigu hi na engedzeya gu mu haladza. (Leri Ndzimo 73:28.) Livhalo lathu li nga hevbudzwa li na hi gira hi pimisa nga Jehovha. (Hebh. 5:14) Kha nga handro wakone, muthu nyo khaguri ha gu zama gu hi kutsedzeya gu gira gilo nyo vivbe ethu ha gu bomba. Ethu gima kha hi na nga gira ni gevbini gilo gi nga girago Papayi wathu a vbisega nigu gi nga hadzi vega mhangoni wupari wathu naye. Hi nga yeyedza kharini gu khethu hi ngu gola gululama?

13. Hi nga vbwetedzeya kharini gululama? (Mavingu 15:9)

¹³ Gilo nya wuvili: Dzi garadzeye gu vbweta gululama tshigu ni tshigu. Abari gu ha gu vbweta gu tiyisa givili gyathu, ethu hi yede gu gira mihagano nyo tiyise mili tshigu ni tshigu. Khu ndziya nyo fane, hi yede gu dzi garadzeya gu haguleya gu gola esi Jehovha a ganeyago gu khuye khwadi. Nigu isoso kha si na nga hi garadzeya gu gira tshigu ni tshigu. Jehovha kha garadzisi silo nigu gima kha vireyi gu khuye hi gira nya singi guvbindra esi hi si kodzago gu gira. (Ndzi. 103:14 ) Uye a ngu hi tiyisegisa gu khuye a ngu “gola uye a gimbilago khu ndzila nya gululame.” (Leri Mavingu 15:9.) Ha gu ba hi vbweta gu vboheya misuwu yathu thumoni wa Jehovha, ethu ha gu dzi garadzeya kala hi yi vboheya. Khidzo saye ni gu vbwetedzeya gululama, nigu Jehovha khu gulaphisa-monyo a na hi phasa gu tshukwadzisa khu gimbiya nya tepo. — Ndzi. 84:5, 7.

14. Ginani “givhikelo nya khana”, nigu khu ginani hi yedego gu manega nagyo?

¹⁴ Jehovha khu lihaladzo a ngu hi dundrugisa gu khuye gululama khandri gighodho a hi rwegago. (1 Joh. 5:3) Wulangani nya isoso, ugo givhikelo nigu hi ngu vbweta gu vhikedwa khugo tshigu ni tshigu. Dundrugeya khu matshari ma khumbugidwego khu mupostoli Pawulo. (Efes. 6:14-18) Gipandre muni nya matshari gi nga ba gi vhikeya monyo nya lisotshwa? Gu diri “givhikelo nya khana,” gi emeyago milayo nyo tumbege ya Jehovha. Gu fana ni givhikelo nya khana gi vhikeyago monyo, milayo nyo tumbege ya Jehovha yi nga vhikeya monyo wathu nyo fananise, a gu edzi muthu a gu idzo khu ndrani. Khu kharato, tiyisega gu khuwe avbo nya matshari yago gu ngu patega givhikelo nya khana.— Mav. 4:23.

15. U nga ambala kharini givhikelo nya khana?

¹⁵ U nga ambala kharini givhikelo nya khana? U nga gira isoso khu gu dundrugeya khesi Nungungulu a vbwetago gu khuye u gira tepo u hungago silo tshigu ni tshigu. Tepo u hungago esi u na ganeyago, dzindzimo u na engiseyago, sivbungadzo sago mwendro mabhuku u na lerigo, gupheya dzi wudzise gu khuwe: ‘Silo sesi so kuha kharini monyo wangu? Ina silo sesi si ngu tsakedwa khu Jehovha mwendro sa gu andrisa wubhayi, wughevenga, makolo ni gu gu gira u khala magundrele, a gu silo esi Jehovha a si wonago na si vivbide?’ (Filp. 4:8) Wa gu hatha silo si tsakedwago khu Jehovha u na vhikeya monyo wago ga mikutsedzelo nyo vivbe.

16-17. Isaya 48:18, a gu hi tiyisegisa kharini gu khuye hi nga si kodza gu vbanya khu milayo ya Jehovha kala gupindruga?

¹⁶ Ina u ngu garadzega khu gu khuwe u na si kodza gu simama gu vbanya khu milayo nyo lulame ya Jehovha tshigu ni tshigu, mwendro mwaga ni mwaga? Nga wona giyeyedzo egi Jehovha a gi thumisidego gi gomogo omu ga Isaya 48:18. (Leri.) Jehovha tumbiside gu khuye gululama gwathu gu nga fanana ni “mavimbi nya linene.” Nga dzi dundrugeya na wu emide funguni phwani, na wu gu wona mavimbi na ma guta ni gu bweleya. Isoso si di hadzi gu gira upwa gurula mapimoni. Ganiolu, ina u di hadzi garadzega khu gu khuwe litshigu limwedo mavimbi yoyo ma na ema gu gira isoso? Ahihi! Kholu u ngu dziti gu khuwe gu ngu vbindra dzimiliyoni nya myaga mavimbi yoyo na ma romo phwani nigu ayo ma na simama gu manega.

¹⁷ Gululama gwago nuwe gu nga fana ni mavimbi. Khu ndziya muni? Tepo u hungago gu gira gilo nyo khaguri, gupheya dundrugeya khesi Jehovha a vbwetago gu khuwe u gira. Khavbovbo, u gira kamo isoso. Ambari esi u vbwetago gu hunga sa gu ba si garadza, Papayi wago nya lihaladzo a na gu ninga tshivba a bwe a gu phasa gu simama gu gira esi si yelanago ni gugola Gwaye tshigu ni tshigu. — Isa. 40:29-31.

18. Khu ginani hi yedego gu potsa gu lamula vambe guya khesi ethu hi si wonago na si lulamide?

¹⁸ Gilo nya wuraru: Diga Jehovha a lamula esi vambe va girago. Tepo hi dzi garadzeyago gu gira esi Jehovha a si vbwetago gu khuye hi gira, kha hi yeli gu fananisa esi hi girago ni esi vambe va girago, khavbovbo hi pimisa gu khethu ethu hi vatshukwana guvbindra avo. Ethu hi mwalo fanelo nyo lamule esi vambe va girago, mwendro gu va khedziseya gasi hi wona gu khethu va ngu gira esi Jehovha a si vbwetago mwendro ne. Hi yede gu dundruga gu khethu Jehovha “mulamuli nya litigo latshavbo.” (Gen. 18:25) Jehovha kha hi ninga thumo wowo nya gu hi lamula vambe. Khu kotani nya isoso, Jesu ganede khuye: “Mu nga lamuli vakwanu, gasi anenu mu si lamudwi.” — Mat. 7:1.b

19. Josefa yeyedzide kharini gu khuye a di gu tumba gulamula ga Jehovha?

¹⁹ Hongoleni hi wona gambe giyeyedzo gya mwama moyo nyo lulame nyo pwani khu Josefa. Uye potside gu lamula vambe ambari olu a nga ba a pharidwe khu ndziya nya mba yadi. Vandriyaye, va di mu tshanisa, va mu rengisa nga gumbi va bwe va lipheya papayi wawe gu khavo Josefa a di gu fude. Khu hwane nya myaga nyo khaguri, Josefa a di tshangana ni va ndrangani gwaye. Ganiolu, a diri govhernadhori nigu uye adzina na thumiside tshivba a nga ba ari nayo gasi gu lamula vandriyaye a bwe a dzi phodzeya. Vandriye va Josefa va thavide khu gu khavo uye a na gira sasimweso. Ganiolu, khandriso si nga girega. Ambari olu avo va nga ba va dzi layide khesi va nga ba va giride, Josefa a di va tiyisegisa gu khuye: “Mu nga thavi; gasi eni nyi Nungungulu, gani?” (Gen. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Khu gu ba a dzi nogisa, Josefa tugude gu khuye Jehovha khuye basi a gu na ni fanelo nya gu lamule vandriyaye.

20-21. Khu ginani hi si yeligo gu dzi wona na hi lulamide?

²⁰ Gu fana ni Josefa, ethu ha gu diga Jehovha a lamula. Khu giyeyedzo, ethu kha hi siti sighelo si girago vandriyathu va gira silo nyo khaguri. Nigu ethu kha hi si kodzi gu wona esi si gomogo myonyoni gwawe kholu ‘PFHUMU Nungungulu [khuye basi] a khedzago mipimiso yawe.’ (Mav. 16:2) Uye a ngu haladza vathu vatshavbo, nya mafumbo ni mitumbunugo nyo hambane. Nigu Jehovha a ngu hi kutsa gu mu ‘tuleya myonyo [yathu].’ (2 Kor. 6:13) Ethu gu vbwetega hi haladza vatshavbo vandriyathu, vbavbandze nya gu hi va lamula.

²¹ Isoso so thula gambe gu khiso kha hi yeli gu lamula vale va sirigo Dzifakazi. (1 Thim. 2:3, 4) Ina u di hadzi lamula nongo wago a sirigo Fakazi, u ganeya gu khuwe: “Oyu gima kha na nga dzumeya lisine!” Ahihi! Kholu u na ba u dzi khusedza ni gu dzi wona na wu lulamide. Jehovha a ngo ninga “vathu vatshavbo va malangani yatshavbo” lithomo nyo dzi laye. (Mith. 17:30) Tepo yatshavbo dundruga gu khuwe Jehovha a ngu wona vale va pimisago gu khavo va lulamide guvbindra vambe nga vathu nya mba lulama.

22. Khu ginani u dzi emisedego gu gola gululama?

²² Lihaladzo lathu khesi Jehovha a ganeyago gu khuye khyadi li na hi gira hi tsaka li bwe li hi phasa gu khala giyeyedzo nya gyadi ga vambe, gasi avo va hi haladza ni gu engedzeya gu haladza Nungungulu. Gima kha hi yeli gu ema gupwa “ndzala ni lidora” nya silo nyo lulame. (Mat. 5:6) Tiyisega gu khuwe Jehovha a ngu wona gudzigara gwago nigu uye tepo yatshavbo a ngu tsaka khu gu wona gudzigaradza gwago nyo gire silo nya sadi. Kha nga olu vathu nya vangi tigoni momu va engedzeyago gu khala vathu nya mba lulama, dzi garadzeye gu vbwetedzeya gu lulama. Tepo yatshavbo dundruga gu khuwe ‘Jehovha a ngu gola vale va lulamidego.’ — Ndzi. 146:8.