NDRIMA NYA GIHEVBULO 2
NDZIMO 132 Olu hi nyama mweyo
Vama, ningani githawo vagadzi vanu
“Anenu vama, . . . va [ningeni] githawo.” — 1 PED. 3:7.
MAKUNGO NYA GIHEVBULO GEGI
Hi na wona edzi vama va nga ningago khidzo githawo vagadzi vawe khu malito ni sigiro.
1. Khu gevbini gimwegyo nya gighelo gi nga gira Jehovha a hi ninga giningwa nya mutshadho?
JEHOVHA, “Nungungulu nyo tsake” nigu a gu vbweta gu khuye anethu hi tsaka. (1 Thim. 1:11) Uye a ngu hi ninga siningwa nya singi si hi phasago gu tsaka womini. (Jak. 1:17) Gimwegyo nya giningwa gyogyo mutshadho. Tepo mwama ni nyamayi va tshadhago va gu tumbisana gu haladzana ni gu yeyedzana githawo. Tepo mwama ni ngadzi va tiyisago lihaladzo lawe, avo va nga tsaka khu lisine. — Mav. 5:18.
2. Vama nya vangi va gu phara kharini vagadzi vawe muhuno?
2 Nya mba tsakisa khu gu, mipatwa nya yingi yi ngu divala gitumbiso yi giridego litshigu nya mutshadho. Kha nga handro wakone, kha va tsaki. Mubiko nyo khaguri nya yuphya nya Organização Mundial da Saúde wu yeyedzide gu khuwo vama nya vangi va ngu phara vagadzi vawe khu ndziya nya mba yadi, khu va veta, gu va embeya malito nyo payi mwendro gu va tshanisa khu dzimbe dzindziya. Vama nya vangi va ngu phara gwadi vagadzi vawe va gu ba va romo ni vambe vathu, ganiolu vo ba va romo gaya va gu va phara khu ndziya nya mba yadi. Vama nya vangi va gu wona ponografiya, nigu isoso si ngu gira gu vagadzi vawe va dzipwa na va si haladzwi ni gu mba tsaka.
3. Khu ginani vama nyo khaguri va pharago vagadzi vawe khu ndziya nya mba yadi?
3 Khu ginani vama nyo khaguri va pharago vagadzi vawe khu ndziya nya mba yadi? Avo adzina va di dandriswa khu papayi a gu na ni maghilivindra, khu kharato avo va gu pimisa gu khavo gu gira isoso si olovegide. Vambe va gu kutsedzedwa khu mavbanyelo ya omu va vbanyago umo. Khu giyeyedzo, ga malanga nyo khaguri vambe va gu pimisa gu khavo “mwama nya lisine” khu wule a thumisago tshivba gasi gu yeyedza mwangadzi waye gu khuye khu mani a rumago. Vambe vama kha va hevbudzwa gu woneleya gudzipwa gwawe, gupata zanga yawe. Vambe vama va ngu khaleya gu wona ponografiya nyo bwe va manega ni mawonelo nyo hosege khu vanyamayi ni malawu. Nigu ndrani nya tungo nya COVID-19, mibiko nya yingi yi ganede gu khiyo vama nya vangi va di pheya gu phara vagadzi vawe khu ndziya nya mba yadi. Ganiolu, mwama gima kha yeli gu tshanisa mwangadzi waye.
4. Vama nya Makristo va yede gu potsa ginani, nigu khu ginani?
4 Vama nya Makristo va yede gu dzi woneya ni mawonelo yoyo nyo hosege maningano ni vanyamayi.a Khu ginani? Gimwegyo nya sighelo khu gu esi muthu a talago gu pimisa, khiso a hegisago khu gu gira. Mupostoli Pawulo gengedzide Makristo ya Roma matodzidwego gu mba ‘pimedzeya mavbanyelo nya litigo leli.’ (Rom. 12:1, 2) So wonegisa gu khatshi li di romo libandla iyoyo tepo khiyo Pawulo a nga loveya lidangaliya Varoma. Ambari ulolo, malito ya Pawulo ma gu yeyedza gu khayo vathu nyo khaguri libandlani va di ngo kutsedzedwa khu mavbanyelo ni mipimiso nya litigo. Nigu khiso kamo si nga gira Pawulo a va kutsa gu vbindrugedza mapimiselo ni sigiro sawe. Wusingalagadzi wowo wu ngu thuma ga vama nya Makristo muhuno. Nya mba tsakisa khu gu, vambe vakone va ngu kutsedzedwa khu mipimiso nya litigo leli, nigu isoso si ngu va gira va tshanisa vagadzi vawe.b Jehovha a gu vireya gu khuye vama va phara kharini vagadzi vawe? Hlamulo nya giwudziso gegi womo avba nya lowo wu seketeyago ndrima yeyi.
5. Guya khu 1 Pedro 3:7, mwama a yede gu phara kharini mwangadzi waye?
5 Leri 1 Pedro 3:7. Jehovha a gu leleteya vama gasi gu ninga githawo vagadzi vawe. Mwama a ningago githawo mwangadzi waye, a ngu mu phara khu ndziya nya yadi ni lihaladzo. Avba nya ndrima yeyi, hi na wona edzi mwama a nga ningago khidzo githawo mwangadzi waye. Ganiolu gupheya, hi na wona esi si yeyedzago gu khiso mwama kha yeyedzi lihaladzo ni githawo mwangadzi waye.
POTSA MAVBANYELO MA GU MBA NINGA GITHAWO MWANGADZI WAGO
6. Jehovha a gu dzipwa kharini khu mwama a vetago mwangadzi waye? (Vakolosi 3:19)
6 Mwama kha yeli gu veta mwangadzi waye. Jehovha a ngu nyenya vathu nya maghilivindra. (Ndzi. 11:5) Jehovha a ngu nyenya ngudzu-ngudzu vama va vetago vagadzi vawe. (Mal. 2:16; leri Vakolosi 3:19.) Guya khu lowo wu seketeyago ndrima yeyi, 1 Pedro 3:7, tepo mwama a pharago mwangadzi waye khu ndziya nya mba yadi, wupari waye ni Jehovha womo mhangoni. Nigu Jehovha kha na nga engiseya milombelo yaye.
7. Guya khu Vaefeso 4:31, 32, malito muni vama va yedego gu ma potsa? (Wona “Mitshamuselo nya malito nyo khaguri.”)
7 Mwama kha yeli gu embeya malito nyo paye mwangadzi waye. Vama nyo khaguri va ngu kwangulugeya vagadzi vawe ni gu ganeya malito ma va payago monyo. Ganiolu, Jehovha a ngu nyenya “zanga, ni likhulo, ni ligwaha, ni malito nya guvale.”c (Leri Vaefeso 4:31, 32.) Jehovha a ngupwa satshavbo. Khu kharato, Jehovha a ngu khathala khedzi mwama a ganeyago khidzo ni mwangadzi waye ambari na vari vonga. Mwama a kwangulugeyago mwangadzi waye, kha ghohi basi mutshadho waye, ganiolu a gu ghoha gambe wupari waye ni Nungungulu. — Jak. 1:26.
8. Jehovha a gu yi wona kharini ponografiya, nigu khu ginani?
8 Vama kha va yeli gu wona ponografiya. Jehovha a gu yi wona kharini ponografiya? Uye a ngu yi nyenya. Mwama a wonago silo nya mba handzega a gu vega wupari waye ni Jehovha mhangoni, nigu kha yeyedzi githawo mwangadzi waye.d Jehovha a gu vireya gu khuye mwama a simama gu tumbega ga mwangadzi waye nasiri khu sigiro basi, ganiolu khu mapimoni gambe. Jesu a di khuye mwama a khedzago mumbe nyamayi khu gu mu dogoreya a bhayide naye khu “monyoni.”e — Mat. 5:28, 29.
9. Khu ginani Jehovha a nyenyago tepo mwama a gurumedzago mwangadzi waye gu gira silo a gu mba si vbweta tepo va hengeyago malawu?
9 Mwama kha yeli gu gurumedza mwangadzi waye gu gira silo a gu mba si vbweta tepo va hengeyago malawu. Vama nyo khaguri va ngu gurumedza vagadzi vawe gu gira silo tepo va hengeyago malawu si va girago va dzipwa na va sa aga mwendro na va si haladzwi. Jehovha a ngu nyenya ava va golago gu dzi tsakisa ni gu mba haladza vambe. Uye a gu vireya gu khuye mwama a haladza mwangadzi waye, a mu phara khu ndziya nya yadi ni gu ninga githawo edzi a dzipwago khidzo. (Efes. 5:28, 29) Ahati a gu ba mwama nya Mukristo a tshanisa mwangadzi waye mwendro a gu ba a wona ponografiya? A nga vbindrugedza kharini mapimiselo ni sigiro saye?
MWAMA A NGA EMA KHARINI GU MANEGA NI MAVBANYELO NYA MBA YADI
10. Vama va nga wuyedwa kharini khu gu pimedzeya giyeyedzo gya Jesu?
10 Ginani gi na phasago mwama gu ema gu tshanisa mwangadzi waye ni gu mu phara khu ndziya yi gu mba mu ninga githawo? Khu gu dzigaradza gu pimedzeya Jesu. Lisine gu Jesu kha tshadha, ganiolu edzi a nga ba a phara khidzo valandreyi vaye, giyeyedzo nya gyadi ga vama nya edzi va nga pharago khidzo vagadzi vawe. (Efes. 5:25) Khu giyeyedzo, hi na wona esi vama va nga hevbulago khu ndziya eyi Jesu a pharidego khiyo vapostoli vaye ni edzi a ganedego khidzo navo.
11. Jesu a di gu phara kharini vapostoli vaye?
11 Jesu dzitepo dzatshavbo a di gu ninga githawo ni gu phara gwadi vapostoli vaye. Uye kha nga ba a va tshanisa. Ambari olu a nga ba ari ni tshivba gu va vbindra, uye gima kha thumisa tshivba yoyo gasi a gira gu vapostoli vaye va mu thava. Wulangani nya isoso, uye thumede vapostoli vaye khu gu dzi nogisa. (Joh. 13:12-17) Uye a di embeya vapizane vaye gu khuye: “Hevbula[ni] kheni, kholu eni nyi muthu nya gu rule ni gu dzi nogisa nigu mu na mana guhefemula.” (Mat. 11:28-30) Wona gu khuwe Jesu a diri muthu nyo rule. Muthu nya gu rule, kha si thuli gu khiso mwalo tshivba. Wulangani nya isoso, uye a ngu kodza gu dzi phara. Tepo a khutedzedwago, uye a gu simama gu dzi woneya ni gu woneleya gudzipwa gwaye.
12. Jesu a di gu ganeya ni vambe khu ndziya muni?
12 Jesu thumiside malito yaye gasi gu thaveleya ni gu tiyisa vambe. Uye kha nga ba a ganeya ni vapizane vaye khu ndziya nya mba yadi. (Luka 8:47, 48) Ambari olu vawugeyi va nga ba va mu vala gasi gu mu khutedzeya, uye “kha bweledzeya khu gu vala.” (1 Ped. 2:21-23) Dzimbe dzitepo, Jesu a di hatha gu simama na degude guvbindra gu hlamula khu ndziya nya mba yadi. (Mat. 27:12-14) Egi giyeyedzo nya gyadi ga vama nya Makristo!
13. Guya khu Matewu 19:4-6, mwama a nga ‘patana kharini ni mwangadzi waye?’ (Wona fotu.)
13 Jesu a di khuye vama va yede gu simama gu tumbega ga vagadzi vawe. Uye a di thumisa malito ya Papayi waye gasi gu ganeya gu khuye mwama a yede gu “patana ni mwangadzi waye.” (Leri Matewu 19:4-6.) Lito leli khu Gigreki li thumiswago avba nya lowo wowu li gu khilo gu “patana” la gu thula “gu namarela.” Isoso so thula gu khiso lihaladzo li gu na ni mwama ni mwangadzi li yede gu tiya ngudzu nyo bwe si gira gu khatshi va di namarelana. Moyo wawe a gu gira gilo gi khunguvanyisago pari yaye nya wugadzi, vavavili va na tshaniseka. Mwama a haladzago ngudzu mwangadzi waye a na potsa satshavbo si patago ponografiya. Nya mba pimisa guvili, uye a na dzegeya gu ‘ndreyisa maho yaye gasi a si woni silo si si phasigo.’ (Ndzi. 119:37) Gu fana ni Joba, uye a nga gira pwanano ni maho yaye a bwe a hunga gu mba dogoreya nyamayi a gu siri mwangadzi waye. — Joba 31:1.
Mwama nyo tumbege a ngu potsa gu wona ponografiya (Wona paragrafu 13)g
14. Mwama a pharago mwangadzi khu ndziya nya mba yadi silo muni a yedego gu gira gasi gu wusedza wupari waye ni Jehovha ni mwangadzi waye?
14 Mwama a vetago mwangadzi waye ni gu mu embeya malito nyo paye, a yede gu gira silo nyo khaguri gasi gu wusedza wupari waye ni Jehovha ni mwangadzi waye. Ginani a yedego gu gira? Gupheya, a yede gu pwisisa gu khuye igyogyo gigaradzo nya gikhongolo ngudzu. Gimwalo gi sihadego mahoni ga Jehovha. (Ndzi. 44:21; Muh. 12:14; Hebh. 4:13) Nya wuvili, a yede gu ema gu tshanisa mwangadzi waye a bwe a vbindrugedza mavbanyelo yaye. (Mav. 28:13) Nya wuraru, a yede gu lomba divalelo mwangadzi waye ni Jehovha a bwe gira satshavbo a si kodzago gasi gu mana divalelo wawe. (Mith. 3:19) Uye a yede gu lomba ga Jehovha gasi a mu phasa gu manega ni gudogoreya nya gu pimise, gu ganeya ni gu gira silo khu ndziya eyi Jehovha a yi vbwetago. (Ndzi. 51:10-12; 2 Kor. 10:5; Filp. 2:13) Nya wu 4, a yede gu gira esi si gimbileyanago ni milombelo yaye khu gu hevbuleya gu nyenya ni gevbini gi gimbileyanago ni maghilivindra ni malito nyo paye. (Ndzi. 97:10) Nya wu 5, a yede gu dzegeya gu lomba giphaso madhota ya libandlani gwaye. (Jak. 5:14-16) Nya wu 6, a yede gu hunga esi a na girago gasi gu potsa mavbanyelo a nga ba ari nawo. Mwama a wonago ponografiya, a yede gu gira nuye silo sesi nya 6 si gomogo avba. Jehovha a na kategisa gudzigaradza a gu girago gasi gu vbindrugedza mavbanyelo yaye. (Ndzi. 37:5) Ganiolu, kha si eneyi basi gu mwama a ema gu gira silo si gu mba ninga githawo mwangadzi waye. Uye gambe a yede gu hevbuleya gu ninga githawo mwangadzi waye. A nga gira kharini isoso?
U NGA YEYEDZA KHARINI GU KHUWE U NGU HALADZA NI GU NINGA GITHAWO MWANGADZI WAGO?
15. Mwama a nga yeyedza kharini gu khuye a ngu haladza mwangadzi waye?
15 Yeyedza mwangadzi wago gu khuwe u ngu mu haladza ni gu mu ninga githawo. Vandriyathu nyo khaguri va gu na ni mutshadho nyo tsakise va ngu gira gilo nyo khaguri tshigu ni tshigu gasi gu yeyedza gu khavo va ngu haladza vagadzi vawe. (1 Joh. 3:18) Mwama a nga yeyedza lihaladzo laye mwangadzi waye, khu gu gira silo nyo vbevbuge nya nga gu phara libogo laye ni gu mu abrasari. Uye adzina saye, a nga mu loveya mesaji a mu embeya gu khuye: “Nyi ngu gu suva ngudzu” mwendro gu mu wudzisa gu khuye “litshigu lago la gu gimbiya kharini?” Uye dzimbe dzitepo a nga loveya mwangadzi waye lidangaliya li gu na ni malito nyo mbure gasi gu mu yeyedza edzi a mu haladzago khidzo. Tepo mwama a girago silo sesi, a gu yeyedza gu khuye a ngu ninga githawo mwangadzi waye ni gu tiyisa mutshadho wawe.
16. Khu ginani mwama a yedego gu zundza mwangadzi waye?
16 Embeya mwangadzi wago gu khuwe a na na lisima gwago. Mwama a ningago lisima mwangadzi waye a ngu mu embeya silo si mu girago a dzipwa gwadi. Mweyo nya dzindziya a nga girago isoso, khu gu mu bonga khu satshavbo a girago gasi gu gu phasa. (Kol. 3:15) Tepo mwama a zundzago mwangadzi waye khu monyo waye watshavbo, uye a gu tsakisa monyo waye, a dzipwa na vhikelegide, na gu haladzwa ni gu ningwa githawo. — Mav. 31:28.
17. Mwama a nga yeyedza kharini gu khuye a ngu yeyedza githawo mwangadzi waye?
17 Phara mwangadzi wago khu wuwadi ni githawo. Mwama a haladzago mwangadzi waye a gu mu wona nga giningwa gitago khiyo ga Jehovha. (Mav. 18:22; 31:10) Kha nga handro wakone, uye tepo yatshavbo a ngu mu yeyedza wuwadi ni githawo, ngudzu-ngudzu tepo va hengeyago malawu. Uye gambe kha na nga mu gurumedza gu gira silo a gu mba si tsakeya, si mu girago apwa dzitshoni mwendro si kuhago livhalo laye.f Gu diga isoso, uye kamo a na dzi garadzeya gu simama nari ni livhalo li agidego mahoni ga Jehovha.— Mith. 24:16.
18. Vama mu yede gu dzi emiseya gu gira ginani? (Wona kwadru yi gu khiyo “4 dzindziya nya gu ninge githawo mwangadzi wago.”)
18 Jehovha a ngu tsaka tepo a gu wonago na wu gu dzi garadzeya gu ninga githawo mwangadzi wago ga satshavbo u ganeyago ni gu gira. Dzi emiseye gu ninga githawo mwangadzi wago khu gu potsa gu mu phara khu ndziya nya mba yadi, ganiolu u mu yeyedza wuwadi, githawo ni lihaladzo. Wa gu gira isoso, u na ba u mu yeyedza gu khuwe u ngu mu haladza ni gu mu ninga lisima. Ninga githawo mwangadzi wago, khu kharato u na sayisa egi gi gu na ni lisima ngudzu, a gu wupari wago ni Jehovha. — Ndzi. 25:14.
NDZIMO 131 “Egi gi hungidwego khu Nungungulu”
a Vama va na wuyedwa khu gu leri ndrima yi gu khiyo “Ina u ngu wona vanyamayi nga edzi Jehovha a va wonago khidzo?” yi gomogo omu nya Mukhedziseyi nya Janeiro nya 2024.
b Wa gu ba u vetwa khu pari yago nya wugadzi, u na phasega khu gu leri ndrima yi gu khiyo “Ajuda para vítimas de violência doméstica” avba nya gipandre “Mais assuntos” omu nya jw.org mwendro omu nya JW Library®.
c MITSHAMUSELO NYA MALITO NYO KHAGURI: “Malito nyo paye” sa gu pata gu ganeya silo nya mba sadi mwendro gu vala muthu nyo khaguri gasi a si dzipwi gwadi. Isoso so pata gambe gu embeya muthu nyo khaguri esi u si nyenyago avbo gwaye. Khu kharato, ni gevbini mwama a ganeyago gi khunguvanyisago mwendro gu vala mwangadzi waye, sa gu yeyedza gu khiso o thumisa malito nyo paye.
d Wona omu nya jw.org ni JW Library ndrima yi gu khiyo ““A pornografia pode destruir o seu casamento.”
e Nyamayi a gu na ni mwama a wonago ponografiya, a na wuyedwa khu gu wona ndrima yi gu khiyo “Ginani u nga girago mwama wago a gu ba a sixitiri Pornografia?” omu nya Mukhedziseyi nya Agosto nya 2023.
f Bhibhiliya kha yi ganeye khesi si nga handzega mwendro si nga mba handzega avba nya esi mwama ni ngadzi va girago tepo va hengeyago malawu. Ga giemo gegi, mipatwa yi nga hunga esi yi nga girago, ganiolu silo soso na si ninga wuzundzu Jehovha, na si tsakisa vavavili nigu na si va diga ni livhalo li agidego. Lisine gu patwa kha wu na nga bhula khu silo sesi nya sihalo ni vambe vathu.
g TSHAMUSELO NYA FOTU: Sithumi khwathu si gu siri Dzifakazi, sa gu kutsedzeya ndriyathu gu wona revhista yi gu na ni silo nya ponografiya.