Vandriyathu nya vaphya, pimedzeyani Marko ni Thimoti

1-2. Sigaradzo muni si nga hadzi gu himbedzeya Marko ni Thimoti gu gireya nya singi vambe?

VAPHYA, ina mu ngu dzina gu gira nya singi thumoni ga Jehovha ni gu phasa vandriyanu libandlani? Khu lisine mu ngu dzina. Si gu tsakisa gu wona vaphya nya vangi va dzi emiseyago gu thumeya vambe. (Ndzi. 110:3) Ambari ulolo, mu na emisana ni sigaradzo. Ina u ngu thava gu gireya nya singi Jehovha kholu u gu mba dziti edzi wu na khalago khidzo womi wago mwendro avba Jehovha a na vbwetago gu khuye u hongola? Mwendro adzina saye u di nga bomba gu gira nya singi thumoni ga Jehovha kholu u nga ba u pimisa gu khuwe kha wu na nga gira gwadi thumo wowo? Kha wuri muthu nyo pheye gu dzipwa khu ndziya yeyi.

² Marko ni Thimoti va tshanganide ni sigaradzo sasimweso. Ganiolu, ambari olu va nga ba va si dziti edzi womi waye wu nga hadzi gu khala khidzo mwendro gu dzipwa na va si ninganedwi khu gu gira mithumo nyo khaguri, avo va di hatha gu gireya nya singi Jehovha. So wonega gu khiso Marko a di gu vbanya ni mamayi waye ga ndranga nya yadi tepo a nga ranwa khu mupostoli Pawulo ni Bharinabha gasi gu endra navo ga thumo wawe nya wumisiyonariyu. (Mith. 12:12, 13, 25) Ganiolu, Marko a di diga ndranga yaye gasi gu gireya nya singi Jehovha. Gupheya, uye a di hongola Antiyokiya. Khu gu landreya, a di endra ni Pawulo ni Bharinabha ga mambe malanga ya hwindzo. (Mith. 13:1-5) Khu ndziya nyo fane, Thimoti a di gu vbanya ni vavelegi vaye tepo a nga ranwa khu Pawulo gasi guya tshumayela vatshavbo. Thimoti a diri muphya, khu kharato adzina saye a di hadzi gu dzipwa na si dinganedwi gu hongola ni Pawulo. (Fananisa 1 Vakorinto 16:10, 11 ni 1 Thimoti 4:12.) Ambari ulolo, dzumede kovhinti ya Pawulo a bwe a hakha makategwa nya mangi. — Mith. 16:3-5.

3. a) Ha gu dziti kharini gu khethu Pawulo a di gu ninga lisima Marko ni Thimoti? (2 Thimoti 4:6, 9, 11) (Wona dzifotu.) b) Siwudziso muni hi na bhulago khiso avba nya ndrima yeyi?

³ Marko ni Thimoti va hevbulede gu khataleya mithumo nya yingi libandlani na va ngari vaphya. Pawulo a di gu ninga ngudzu lisima vaphya vava, khu kharato tepo a nga dziti gu khuye a di gu vbweta gufa a di va lomba gasi va hongola avbo gwaye. (Leri 2 Thimoti 4:6, 9, 11.) Makhalelo muni Marko ni Thimoti va nga ba vari nawo ma nga kutsa Pawulo gu va haladza ni gu va tumba? Vaphya muhuno va nga pimedzeya kharini giyeyedzo gyawe? Nigu vaphya va nga wuyedwa kharini khu wusingalagadzi wa Pawulo?

PIMEDZEYA MARKO KHU GU GIREYA NYA SINGI JEHOVHA NI VAMBE

4-5. Marko a yeyedzide kharini gu khuye a di gu dzi emisede gu phasa vambe?

⁴ Guya khu referensiya nyo khaguri, gu thumeya vambe sa gu thula gu dzigaradza gasi gu va phasa ambari so ba si garadza gu gira isoso. Marko giyeyedzo nya gyadi maningano ni gu gira isoso. Tepo Pawulo a nga bomba gu mu dzega ga liendro laye nya wuvili nya wumisiyonariyo, adzina saye Marko a khunguvanyegide ni gu vbisega. (Mith. 15:37, 38) Ganiolu, Marko kha ema gu thumeya vandriyaye khu kotani nya isoso.

⁵ Marko a di dzumeya gu thuma ni primu waye Bharinabha. Hwane nya 11 myaga, tepo Pawulo a nga ba a khothedwe Roma, Marko a di romo eyi gasi gu mu tiyisa. (File. 23, 24) Khu lisine, Pawulo a yeyedzide gubonga khu giphaso gyaye nyo bwe a ganeya khu Marko gu khuye “gifefe nya gu thaveleye nya gukhongolo.” — Kol. 4:10, 11.

6. Marko a wuyedwe kharini khu gu vbedza tepo ni vandriyawe? (Wona tshamuselo wa vbavbatshi.)

⁶ Marko a wuyedwe khu gu vbedza tepo ni vambe vandriyathu. Hwane nya gu ba vbedzide tepo nyo khaguri ni Pawulo, Roma, Marko thumide ni Pedro Bhabhiloni. Avo va di khala dzipari nya dzadi nyo bwe Pedro a mu rana gu khuye, “gyanana gyangu Marko.” (1 Ped. 5:13) Tepo va nga ba va thuma vatshavbo, Pedro adzina saye bhulede pari yaye maningano ni thumo ni womi wa Jesu, nigu Marko khu gu landreya lovide isoso omu nya libhuku li gu na ni lina laye.a

7. Ndriyathu nya muphya nyo pwani khu Seung-Woo pimedzede kharini giyeyedzo gya Marko? (Wona fotu.)

⁷ Marko a di gu khala na pharegide thumoni gwaye ni gu khala vbafuvbi ga vandriyathu va vidzidwego. U nga pimedzeya kharini Marko? Wa gu ba u luzide lithomo nya gu gire nya singi thumoni ga Jehovha, u nga vbeyi tshivba nigu vbwetedzeya dzimbe dzindziya nya gu thumeye Jehovha ni libandla. Wona giyeyedzo gya Seung-Woo olu a thumago kha nga lidhota. Tepo a nga ba ari muphya, uye a di gu dzi fananisa ni vambe vaphya. Vambe va phede khavo gu ningwa malungelo uye na si ningwi. Seung-Woo a dzipwide na vbede tshivba ni gu garadzega, nigu a bhulede vandriyathu va vidzidwego edzi a nga ba a dzipwa khidzo. Lidhota nyo khaguri li di mu kutsa gu thumeya vandriyathu ambari vambe vathu va gu mba wona esi nya sadi a girago. Wusingalagadzi wowu, wu kutside Seung-Woo gu phasa vandriyathu va dandridego khu tanga ni gu phasa vale va vbwetago gu dzegwa khu movha gasi gu hongola mitshanganoni. Tepo a dundrugeyago khesi si mu giregedego, uye a gu ganeya gu khuye: “Nyi hevbulede gu pwisisa esi si thulago gu thumeya vambe. Nyi tugude litsako li manwago khu gu phasa vambe.”

PIMEDZEYA THIMOTI KHU GU KHATHALA KHU VAMBE

8. Khu ginani Pawulo a nga hatha Thimoti gasi gu endra naye? (Vafilipi 2:19-22)

⁸ Pawulo a di gu vbweta vandriyathu va tiyidego hwambo gasi gu endra navo ga malanga a nga ba a wugedwe. Gupheya uye a di hatha ndriyathu moyo a vidzidwego nyo pwani khu Silasi gasi gu endra naye. (Mith. 15:22, 40) Khu gu landreya, Pawulo a di hatha gambe Thimoti. Khu ginani Pawulo a nga hatha Thimoti? Gimwegyo nya gighelo khu gu vandriyathu va di gu ganeya gwadi khu Thimoti. (Mith. 16:1, 2) Uye gambe a di gu khathala khu vambe. — Leri Vafilipi 2:19-22.

9. Thimoti yeyedzide kharini gu khuye a di gu khathala khu vandriyaye?

⁹ Tepo a nga pheya thumo waye ni Pawulo, Thimoti yeyedzide gu khuye a di gu khathala ngudzu khu vambe guvbindra edzi a nga ba a khathala khidzo khuye mune. Khu kharato, tepo Pawulo a nga khuga khu Bhereya a di gu dziti gu khuye Thimoti a di hadzi gu khathaleya gwadi vapizane nya vaphya. (Mith. 17:13, 14) Ga giemo gegi, nya mba kanakana Thimoti wuyedwe khu giyeyedzo gya Silasi a nga ba a tshade nuye Bhereya. Khu gu landreya, Pawulo a di rumeya basi Thimoti gasi guya tiyisa Makristo ya Tesalonika. (1 Tes. 3:2) Ndrani nya 15 myaga yi nga landreya, Thimoti hevbulede gu “liya ni ava va liyago,” khu gu yeyedza pweya wusiwana ava va nga ba va tshangana ni sigaradzo. (Rom. 12:15; 2 Thim. 1:4) Vaphya nya Makristo va nga pimedzeya kharini Thimoti?

10. Ndriyathu nya mwama nyo pwani khu Woo Jae hevbulede gu khathala khu vambe khu ndziya muni?

¹⁰ Ndriyathu nya mwama nyo pwani khu Woo Jae a hevbulede gu khathala khu vambe. Tepo a nga ba ari muphya, si di gu mu garadzeya gu bhula ni vandriyathu va dandridego khu tanga. Tepo a nga ba a va wona mitshanganoni, uye a di gu va losa basi nigu kha nga ba a bhula navo. Lidhota nyo khaguri li kutside Woo Jae gu pheya mabhulo ni vandriyathu, khu gu va embeya esi a si tsakeyago gwawe. Ilo gambe li mu kutside gu dundrugeya khu silo nyo khaguri mumbe muthu adzina saye a si vbwetago. Woo Jae thumiside wusingalagadzi wowu ga mabhulo a nga ba a manega nawo ni vambe. Muhuno, Woo Jae lidhota nigu wari, khuye: “Olu si ngu nyi vbevbugeya gu bhula ni vathu nya dzitanga nyo hambane-hambane. Nyi ngu tsaka olu khu gu dziti gu kheni nyi ngu pwisisa gwadi sigaradzo vambe va tshanganago naso. Isoso si ngu nyi phasa guti esi vandriyangu va si vbwetago ni edzi nyi nga va phasago khidzo.”

11. Vaphya va nga yeyedza kharini gu khavo va ngu khathala khu vambe libandlani gwawe? (Wona fotu.)

¹¹ Vaphya, mu nga hevbuleya nenu gu yeyedza gu khenu mu ngu khathala khu vambe. Mwa gu ba mu romo mitshanganoni, bhulani ni vathu nya dzitanga dzatshavbo. Va wudzisede mawugelo yawe mu bwe mu va engiseya gwadi. Khu gu gimbiya nya tepo u na dziti edzi u na va phasago khidzo. Adzina u na tugula gu khuwe patwa nyo khaguri nya vandriyathu wu dandridego khu tanga wa gu vbweta giphaso gasi gu thumisa JW Library. Mwendro u na tugula gu khuwe va mwalo muthu nyo duge navo thumoni nyo tshumayele. Ina u nga phasa vambe gu thumisa mitshini yawe mwendro gu hongola navo thumoni nyo tshumayele? Ha gu pheya khethu gu phasa vambe hi na khala giyeyedzo nya gyadi ga vatshavbo.

U NGA WUYEDWA KHU WUSINGALAGADZI WA PAWULO

12. Vaphya va nga wuyedwa kharini khu wusingalagadzi wa Pawulo a ningidego Thimoti?

¹² Pawulo ningide wusingalagadzi Thimoti wu nga mu phasa gu dugeleya womini ni thumoni nyo tshumayele. (1 Thim. 1:18; 2 Thim. 4:5) Wa gu ba uri muphya, u nga wuyedwa kharini khu wusingalagadzi wa Pawulo? Leri malangaliya mavili Pawulo a lovedego Thimoti nga khatshi ma di lovedwa uwe, u bwe u wona edzi u nga thumisago khidzo wusingalagadzi womini wago. Wona siyeyedzo nyo khaguri.

13. Ginani gi na gu phasago gu engedzeya gu tumbega ga Jehovha?

¹³ “Dzi garadzeye gu ninga githawo Nungungulu.” (1 Thim. 4:7b) So thula ginani gu ninga githawo Nungungulu? So thula tepo muthu a tumbegago ga Jehovha ni gu gira esi si mu tsakisago. Ganiolu, gasi gu manega ni gutumbega gogu ni gu haladza Jehovha, hi yede gu dzi garadza. Khu ndziya muni? Tepo Pawulo a nga ganeya khu ‘gu dzi garadza,’ uye a di thumisa lito li tshamuseyago mututumi nyo khaguri a yedego gu trenari ngudzu gasi gu gira mapalisana. Vatutumi vovo va yede gu haguleya makhalelo nya yadi gasi gu va phasa gu potsa gu vega gupima ga simbe silo, ganiolu va vega gupima avba nya makungo yawe. Anethu hi yede gu haguleya makhalelo nya yadi ma na hi phasago gu hidzimeya ga Jehovha.

14. Khu yavbini makungo yathu tepo hi lerigo Bhibhiliya? Tshamuseya.

¹⁴ Tepo u haguleyago giolovedzo nya gu leri Bhibhiliya, dundruga gu khuwe makungo yago gu hidzimeya ga Jehovha. Khu giyeyedzo, wa gu hevbula ginani khu Jehovha tepo u lerigo matimo ma ganeyago khu Jesu ni muphya nyo khaguri nya mufumeli? (Marko 10:17-22) Muphya yoyo a di gu khodwa gu khuye Jesu khuye Mesiya, ganiolu a diri mwalo gukhodwa nyo eneye gasi gu mu landreya. Jesu yeyedzide lihaladzo muphya yoyo ambari olu a nga ba ari mwalo gukhodwa nyo tiye. Jesu ganede khu ndziya nya yadi ni muphya yoyu. Khu lisine, uye a di gu vbweta gu khuye a hunga makungo khu wugengeyi. Jesu a di gu yeyedza lihaladzo eli Jehovha a nga ba ari nalo khu muphya yoyo. (Joh. 14:9) Tepo u dundrugeyago khu matimo yaya ni giemo gyago, dzi wudzise gu khuwe: ‘Ginani nyi nga girago gasi gu hidzimeya ga Jehovha ni gu thumeya vambe?’

15. Khu ginani ndriyathu nya muphya a yedego gu khala giyeyedzo nya gyadi ga vambe? Tshamuseya. (1 Thimoti 4:12, 13)

¹⁵ “Khala giyeyedzo ga va nya gu tumbege.” (Leri 1 Thimoti 4:12, 13.) Pawulo kha kutsa basi Thimoti gu haguleya makodzelo nya nga gu leri ni gu lova, ganiolu a mu kutside gambe gu haguleya lihaladzo, gukhodwa ni guaga. Khu ginani? Kholu esi muthu a girago si na ni lisima ngudzu guvbindra esi a ganeyago. Nga dzi dundrugeya na wu ningidwe ganelo yi ganeyago khu gu thuma khu sighingi thumoni nyo tshumayele. Uwe u na dzipwa na wu tshulegide gu vega ganelo yeyi wa gu ba u gira satshavbo u si kodzago thumoni nyo tshumayele. Ava va gu engiseyago va na kutsega gu thumisa esi u ganedego wa gu ba uri giyeyedzo nya gyadi thumoni nyo tshumayele. — 1 Thim. 3:13.

16. a) Khu dzevbini 5 dzindziya edzi Makristo nya maphya ma nga khalago khidzo giyeyedzo nya gyadi? b) Ndriyathu nya muphya a nga khala kharini giyeyedzo nya gyadi “gu ganeyani?”

¹⁶ Omu ga 1 Thimoti 4:12, Pawulo a khumbugide dzindziya dzi nga phasago muphya gu khala giyeyedzo nya gyadi. U na wuyedwa wa gu vbedza tepo yago na wu gu hevbula khu dzindziya dzodzo. Khu giyeyedzo, adzina wa gu vbweta gu khala giyeyedzo nya gyadi “gu ganeyani.” Dundrugeya khedzi u nga thumisago khidzo malito yago gasi gu tiyisa vambe. Wa gu ba u ngo gu vbanya ni vavelegi vago, ina u nga va bonga khu satshavbo va gu gireyago? Hwane nya mitshangano, ina u nga si kodza gu embeya ndriyathu nyo khaguri esi u nga si gola avba nya gipandre gyaye? Uwe gambe u nga hlamula mitshanganoni khu gu thumisa malito yago. Tepo u dzi garadzago gu khala giyeyedzo nya gyadi, u na khala githumi nya gyadi gya Jehovha. — 1 Thim. 4:15.

17. Ginani gi nga phasago muphya gu vboheya misuwo ya liphuvboni? (2 Thimoti 2:22)

¹⁷ “Tutuma gudogoreya nya wuphya, ganiolu vbwetedzeya gululama.” (Leri 2 Thimoti 2:22.) Pawulo a gengedzide Thimoti gasi gu dwana ni gudogoreya gu nga hadzi gu mu gira a ema gu gireya nya singi Jehovha mwendro gu ghoha wupari waye naye. Adzina u nga tugula gu khuwe, wa gu vbedza tepo nya yingi na wu dzi vbungadza kha wu na nga tshaledwa khu tepo gasi gu gireya nya singi Jehovha. Khu giyeyedzo, dundrugeya tepo u yi vbedzago na wu gu gira dziexersisiyu, gu beya omu nya interneti mwendro gu jogari dzivhidhyu ghemi. Ina u nga thumisa tepo nyo khaguri gasi gu gira silo sa liphuvboni? Adzina u nga dzi ningedzeya gasi gu khataleya Salawu nya Mufumo mwendro gu phasedzeya thumo nyo tshumayele khu gikarinyana. Wa gu gira mithumo yeyi, u na gira dzipari nya dziphya dzi na gu phasago gu dzi vegeya ni gu vboheya misuwo ya liphuvboni.

GU THUMEYA VAMBE SI NGU RESA MAKATEGWA

18. Khu ginani hi ganeyago gu khethu Marko ni Thimoti va manegide ni womi nyo tsakise?

¹⁸ Marko ni Thimoti va dzi hiyide silo nyo khaguri gasi gu engedzeya gu thumeya vambe, nigu kha nga handro wakone avo va manide womi nyo tsakise. (Mith. 20:35) Marko endrede malanga ya hwindzo gasi gu phasa vandriyaye. Uye lovide matimo nyo tsakise maningano ni womi wa Jesu ni thumo waye. Thimoti phaside Pawulo gu wumba mabandla nya maphya ni gu tiyisa ngudzu vandriyathu. Nya mba kanakana, Jehovha tsakisidwe khu liphuvbo nyo dzigaradze li yeyedzidwego khu Marko ni Thimoti.

19. Khu ginani vaphya va yedego gu thumisa wusingalagadzi wa Pawulo a ningedego Thimoti, nigu va gu gira isoso va na wuyedwa khu ginani?

¹⁹ Hi ngu si kodza gu wona gu khethu Pawulo a di gu haladza Thimoti khu lisine khu kotani nya esi a lovidego maningano khuye omu nya malangaliya yaye. Malangaliya yaya ma gu yeyedza gambe gu khayo Jehovha a ngu mi haladza ngudzu enu vaphya. Uye a gu vbweta gu khuye mu dugeleya. Khu kharato, gira satshavbo u si kodzago gasi gu thumisa wusingalagadzi wa Pawulo khu gu u engedzeya gu thumeya vambe. Wa gu gira isoso, u na mana womi nyo tsakise olu nigu u na “phareleya si tiya avba nya womi nya lisine” hi na wu manago mindru wa tshigu. — 1 Thim. 6:18, 19.