Esi hi si hevbulago khu malito nyo hegise Jakobe a embedego 4 sanana saye

1-2. Ginani Jakobe a giridego na si gufi, nigu khu ginani? (Wona kapa.)

TEPO Jakobe a nga ba a dandride khu tanga, uye a di endra ni ndranga yaye khu Khanani kala Egipto. Uye a di simama gambe gu thumeya Jehovha iyoyo khu gipimo nya 17 myaga. (Gen. 47:28) Ndrani nya tepo yeyi, uye tsakide ngudzu khu gu wona ni gu khala gambe ni gyanana gyaye Josefa ni sanana saye satshavbo. Ganiolu, Jakobe a di gu dandride ngudzu khu tanga nigu a di gu romo vbafuvbi ni gufa, khu kharato a di tshanganisa sanana saye gasi gu si embeya silo nyo khaguri nya lisima. — Gen. 49:28.

² Matshigoni yale, si di gu olovelega gu papayi a tshanganisa ndraga yaye gasi gu yi ninga sileletelo nyo khaguri na si gufi. (Isa. 38:1) Khu giyeyedzo, avba nya tshangano wowo adzina a di gu ganeya oyu a nga hadzi gu thangeya ndranga hwane nya gu ba a fude.

3. Ginani hi gi hevbulago omu nya libhuku la Genesi 49:1, 2?

³ Leri Genesi 49:1, 2. Ganiolu, tshangano wule wu di gu hambanide. Jakobe a di gu vbweta gu ganeya esi si nga hadzi gu girega mindru wa tshigu. Khu gu phaswa khu Jehovha, Jakobe a di embeya sanana saye silo nya lisima si nga hadzi gu si giregeya gumogo ni dzindranga dzaso. Khu kharato, hi nga ganeya gu khethu malito ya Jakobe a embedego sanana saye giprofeto a giridego na romo vbafuvbi ni gufa.

4. Ginani egi Jakobe a profetidego, nigu ha gu hevbula ginani khu malito yaye? (Wona kwadru “Ndranga ya Jakobe.”)

⁴ Avba nya ndrima yeyi, hi na bhula khesi Jakobe a embedego sanana saye nya 4: Rubheni, Simiyoni, Levhi ni Judha. Ga ndrima yi landreyago, hi na wona esi a embedego simbe sanana saye nya 8. Jakobe a di profeta esi si na giregeyago sanana saye ni dzindranga dzaso ni gu khuye litshigu limwedo situgulwana saso si na khala lihundzu nya likhongolo la Israyeli. Tepo hi hevbulago khu lihundzu leli, sa gu yeyedza gu khiso malito ya Jakobe khu lisine ma tadzisegide. Nigu malito yaye, ma na hi hevbudza silo nya lisima si nga hi phasago gu tsakisa Papayi wathu wa ndzadzini, Jehovha.

RUBHENI

5. Rubheni a di gu vireya gu ningwa ginani khu papayi waye?

⁵ Na gu ganeya ni Rubheni, Jakobe a di khuye: ‘Uwe khuwe gyanana nya matewula yangu.’ (Gen. 49:3) Khu gu ba ari matewula, Rubheni a di gu vireya gu ningwa khu papayi waye thomba nya yikhongolo guvbindra vandriyaye. Uye gambe adzina pimiside gu khuye a di hadzi gu thangeya ndranga hwane nya gu ba papayi waye a fude ni gu khuye vathu va lumbago lihundzu laye khavo basi va nga hadzi gu thangeya.

6. Khu ginani Rubheni a nga luza lithomo nya gu hakhe thomba yi nga ba yi mu lumba kha nga matewula? (Genesi 49:3, 4)

⁶ Ganiolu, Rubheni a luzide lithomo nya gu hakhe thomba yi nga ba yi mu lumba kha nga matewula. (1 Dzik. 5:1) Khu ginani? Kholu ga myaga nyo khaguri hwane, uye a di gu hengede malawu ni nyamayi-dugwana (concubina) wa Jakobe, Bhila. Uye a diri githumi gya ngadza Jakobe, Rakeli, a nga ba a fude. (Gen. 35:19, 22) Rubheni a diri gyanana gya Liya, mumbe mwangadzi wa Jakobe. Adzina saye Rubheni a di hengeya malawu ni Bhila gasi Jakobe a si mu ningi lisima, ganiolu a ninga lisima mamayi waye Liya. Gimbe gilo khu gu adzina saye Rubheni kha si kodza gu woneleya gudogoreya gwaye nya nyama. Na si si khatadzisegi esi si nga mu kutsa gu gira isoso, uye kha tsakisa Jehovha ni papayi waye. — Leri Genesi 49:3, 4.

7. Ginani gi dugeledego Rubheni ni ndranga yaye? (Wona kwadru “Giprofeto Jakobe a giridego na romo vbafuvbi ni gufa.”)

⁷ Jakobe a di embeya Rubheni gu khuye: “Khu na nga khala muthangeli.” Malito yaya ma tadzisegide. Bhibhiliya kha yi ganeyi khu gitugulwana nyo khaguri gya Rubheni gi nga khala pfhumu, muprista mwendro muprofeti. Ganiolu, Jakobe a ningide thomba nyo khaguri Rubheni, nigu ndranga yaye yi khade mweyo nya mahundzu ya Israyeli. (Jos. 12:6) Rubheni a yeyedzide makhalelo nya yadi ga simbe siemo, nigu gimwalo gi yeyedzago gu khigyo uye a giride gambe wubhayi. — Gen. 37:20-22; 42:37.

8. Ginani hi gi hevbulago khu giyeyedzo gya Rubheni?

⁸ Esi hi si hevbulago. Hi yede gu dzi garadzeya gu woneleya gudogoreya gwathu nya mba gwadi ni gu dzi emiseya gu mba gira wubhayi. Ha gu tshuka hi lingwa gu gira gighoho, hi yede gu dundrugeya edzi sigiro sathu si na kuhago khidzo Jehovha, valongo vathu ni vambe. Hi yede gu dundruga gambe gu khethu “esi muthu a yalago khiso a na vbwerago.” (Gal. 6:7) Gu diga isoso, esi si giregedego Rubheni si ngu hi hevbudza wuhindzi wa Jehovha. Lisine gu hi nga tshaniseka khu kotani nya sihoso hi giridego, ganiolu ha gu dzi laya ni gu dzi garadzeya gu gira silo nya sadi, Jehovha a na hi divaleya ni gu hi kategisa.

SIMIYONI NI LEVHI

9. Khu ginani Jakobe a nga mba tsakiswa khu Simiyoni ni Levhi? (Genesi 49:5-7)

⁹ Leri Genesi 49:5-7. Khu gu landreya, Jakobe a di ganeya ni Simiyoni ni Levhi. Esi a nga va embeya si di gu yeyedza gu khiso kha nga ba a tsakiswa khavo. Myaga hwane, gyanana nya gyagadzyana gya Jakobe, Dhina, gi di gu sagaredwe khu mwama moyo nya Mukhanani nyo pwani khu Sikemi. Satshavbo sanana sa Jakobe si di goroga nigu si ngu pwala gu si dzipwa kharato, ganiolu Simiyoni ni Levhi kha va woneleya zanga yawe. Va di tumbisa gu andrisa gurula ni Sikemi gumogo ni vathu vaye va gu dzumeya gu hana wugwera. Avo va di dzumeya. Ganiolu, na va nga gupwa guvbisa kholu va nga hana wugwera, Simiyoni ni Levhi va di ‘phara matshari yawe, va beya dhoropani na va tiyide va gu songetela vama vatshavbo.’ — Genesi 34:25-29.

10. Malito aya Jakobe a embedego Simiyoni ni Levhi ma tadzisegide kharini? (Wona kwadru “Giprofeto Jakobe a giridego na romo vbafuvbi ni gufa.”)

¹⁰ Jakobe a di goroga khu kotani nya olu sanana saye nya sivili si nga songa vathu nya vangi. Uye a profetide gu khuye thomba ya Simiyoni ni Levhi yi di hadzi gu phaleligiswa Israyeli gwatshavbo. Giprofeto gegi gi tadzisegide hwane nya gu ba gu vbindride 200 myaga, tepo vathu va Israyeli va nga beya Tigoni nya Gitumbiso. Lihundzu la Simiyoni li di hakha madhoropa nyo khaguri gipandreni nya lihundzu la Judha. (Jos. 19:1) Lihundzu la Levhi li di hakha 48 madhoropa ma nga phalalegisedwa Israyeli. — Jos. 21:41.

11. Silo muni nya sadi mahundzu ya Simiyoni ni Levhi ma giridego?

¹¹ Situgulwana sa Simiyoni ni Levhi kha sa gira sihoso sasimweso va giridego. Lihundzu la Levhi li yeyedzide gu khilo li di gu tumbegide avba nya wukhozeyi wu agidego. Tepo Mosi a nga hongola Gigomoni gya Sinayi gasi guya hakha Nayo wa Jehovha, Vaisrayeli nya vangi va di khozeya gimombyana nya oru. Ganiolu, Valevhi va di bomba gu khozeya nungungulu nya malipha. Wulangani nya isoso, khu gulandreya avo va phaside Mosi gu fuvisa ava va nga ba va khozede gimombyana nya oru. (Ekiso. 32:26-29) Jehovha a di hatha vama nya lihundzu la Levhi gasi gu thuma kha nga vaprista, Israyeli. (Ekiso. 40:12-15; Mite. 3:11, 12) Nigu khu gu landreya, lihundzu la Simiyoni li phaside lihundzu la Judha gu dwana ni Vakhanani gasi gu wandra Litigo nya Gitumbiso. — Val. 1:3, 17.

12. Ginani hi gi hevbulago ga giyeyedzo gya Simiyoni ni Levhi?

¹² Esi hi si hevbulago. Gima u nga dzumeleyi gu khuwe zanga yi woneleya sigiro sago. Si olovegide gu goroga wa gu tshuka uwe mwendro muthu u mu golago a giredwa wuvivbi. (Ndzi. 4:4) Ganiolu, hi yede gu dundruga gu khethu Jehovha kha na nga hi tsakeya ha gu ganeya mwendro gu gira gilo gasi gu dzi phodzeya ga vale va nga hi ghoheya. (Jak. 1:20) Tepo muthu a hi gireyago wuvivbi, gani a ngu thumeya Jehovha mwendro ne, hi ngu gira silo khu ndziya yi tsakisago Jehovha. Isoso si na hi phasa gu mba ganeya mwendro gu gira gilo gi na khunguvanyisago vambe. (Rom. 12:17, 19; 1 Ped. 3:9) Ambari vavelegi vago va gu gira silo si gu mba tsakisa Jehovha, dundruga gu khuwe kha wu gurumedzwi gu pimedzeya giyeyedzo gyawe nya mba gyadi. Gima u nga pimisi gu khuwe uwe u gighohi gi gu mwalo rendre mwendro gima kha wu na nga si kodza gu tsakisa Jehovha. Kholu Jehovha a na gu phasa gu gira silo nya sadi nigu a na gu kategisa khu isoso.

JUDHA

13. Khu ginani Judha adzina saye a garadzegidego tepo a ngapwa malito ya papayi waye?

¹³ Khu gu landreya, Jakobe a di ganeya ni gyanana gyaye Judha. Hwane nya gu ba a pwide malito papayi waye a embedego vandriyaye nya vakoma, Judha adzina saye garadzegide. Anuye a di gu giride sihoso nya sikhongolo. Uye phasedzede vandriyaye guba silo dhoropani ga Sikemi. (Gen. 34:27) Uye ni vandriyaye va rengiside Josefa kha nga gumbi va bwe va lipheya papayi wawe khu mahungu yoyo. (Gen. 37:31-33) Khu gu landreya, uye a di hengeya malawu ni ngadzamwane waye, Tamar, na gu pimisa gu khuye gibhayi. — Gen. 38:15-18.

14. Silo muni nya sadi Judha a giridego? (Genesi 49:8, 9)

¹⁴ Ganiolu, Jakobe a di zundza Judha a bwe a mu tumbisa gu khuye si di hadzi gu giregeya silo nya sadi uye ni ndranga yaye. (Leri Genesi 49:8, 9.) Judha a di gu yeyedzide gu khathala nya gukhongolo khu gu dzipwa ga papayi waye a dandridego khu tanga. Uye gambe a di gu yeyedzide pweya-wusiwana ndriyaye nya nandra, Bhejami. — Gen. 44:18, 30-34.

15. Judha a kategisidwe khu dzindziya muni?

¹⁵ Jakobe profetide gu khuye Judha a di hadzi gu thangeya vandriyaye. Ambari ulolo, giprofeto gegi gi vbedzide tepo nyo laphe gasi gu tadzisega. Hwane nya gu ba Vaisrayeli va dugide khu Egipto va bwe va gimbiya giwulani na va gu hongola Tigoni nya Gitumbiso, lihundzu la Judha khilo li nga ba li romo mbeli ga yatshavbo mahundzu. (Mite. 10:14) Hwane nya myaga nya yingi, Jehovha a di hatha Judha gasi gu dwana ni Vakhanani ni gu wandra Litigo nya Gitumbiso. (Val. 1:1, 2) Nigu Dhavhidhe khuye Pfhumu nyo pheye nya lihundzu la Judha. Ganiolu, giprofeto gegi gi tadzisegide gambe khu dzimbe dzindziya.

16. Giprofeto gi gomogo omu ga Genesi 49:10 gi tadzisegide kharini? (Wona kwadru “Giprofeto Jakobe a giridego na romo vbafuvbi ni gufa.”)

¹⁶ Jakobe ganede gu khuye mufumeyi nya litigo latshavbo a di hadzi guta khu ndrangani ga Judha, nigu uye a di hadzi gu fuma kala gupindruga. (Leri Genesi 49:10.) Mufumeyi yoyo khu Jesu Kristo, oyu Jakobe a nga mu rana gu khuye oyu a faneyago gu ruma (Siló). Na yi gu ganeya khu Jesu, ngilozi yi di khiyo: “Nungungulu a na mu ninga gikhalo nya wufumu gya papayi waye Dhavhidhe.” (Luka 1:32, 33) Jesu a ngu ranwa gambe gu pwani “Ngala nya lihundzu la Judha.” — Gutu. 5:5.

17. Hi nga pimedzeya kharini giyeyedzo gya Jehovha khedzi hi wonago khidzo vambe?

¹⁷ Esi hi si hevbulago. Jehovha a kategiside Judha ambari olu a nga ba a giride sihoso nyo khaguri nya sikhongolo. Ganiolu, ina vandriye va Judha va dzi wudziside gu khavo ginani Jehovha a nga gi wona avbo gwaye? Ambari olu hi gu mba siti esi avo va nga ba va pimisa, ethu hi ngu dziti gu khethu Jehovha a di wona silo nya sadi gwaye a bwe a mu kategisa. Hi nga pimedzeya kharini giyeyedzo gya Jehovha? Tepo ndriyathu a ningwago thumo nya lisima, adzina hi nga dzegeya gu vega gupima avba nya gu mba vbeleya gwaye. Ganiolu, hi yede gu dundruga gu khethu Jehovha a gu tsakiswa khu makhalelo yaye nya yadi. Jehovha a gu vbwetedzeya silo nya sadi ga vakhozeyi vaye. Anethu hi yede gu dzi garadzeya gu gira sasimweso.

18. Khu ginani hi yedego gu laphisa-monyo?

¹⁸ Gimbe gihevbudzo hi gi manago avba nya matimo ya Judha lisima nya gu laphise-monyo. Jehovha tepo yatshavbo a ngu tadzisa situmbiso saye, ganiolu khandri tepo yatshavbo a girago isoso khu tepo hi yi vbwetago ni ndziya hi yi vireyago. Situgulwana sa Judha kha sa dzegeya gu pheya gu thangeya vathu va Nungungulu. Ganiolu, avo va di seketeya khu gu tumbega ava Jehovha a nga ba a va hathide gasi gu thangeya, nya nga Mosi a nga ba ari Mulevhi, Josuwa a nga ba ari Muefrayimi mwendro Pfhumu Sawule a nga ba ari Mubhejami. Anethu hi yede gu seketeya ava Jehovha a va hathago gasi gu hi thangeya muhuno. — Heb. 6:12.

19. Ginani hi gi hevbudego khu malito nyo hegise ya Jakobe a ganedego na romo vbafuvbi ni gufa?

¹⁹ Ginani hi gi hevbudego khu malito nyo hegise ya Jakobe a embedego sanana saye nya 4? Somo guagani gu khiso ‘Nungungulu kha woni nga edzi muthu a wonago khidzo.’ (1 Sam. 16:7) Jehovha a ngu laphisa ngudzu monyo ni gu divaleya. Ambari olu a gu mba tsaka tepo hi girago silo nya mba sadi, uye kha vireyi gu khuye hi vbeleya. Uye a nga kategisa vale va giridego sihoso nya sikhongolo gale va gu dzi laya ni gu gira silo nya sadi. Ga ndrima yi landreyago, hi na wona esi Jakobe a embedego simbe sanana saye nya 8.