BHIBLIYOTEKA NYA SAYITI ya Torre de Vigia
BHIBLIYOTEKA NYA SAYITI
ya Torre de Vigia
Gitonga
  • BHIBHILIYA
  • MABHUKU
  • MITSHANGANO
  • w25 Outubro pp. 12-17
  • Lihaladzo la Nungungulu li ngu simama kala gupindruga

Gipandre u hathidego gi mwalo vhidhiyu.

Hi divaleye, hi tshanganide ni gigaradzo nyo khaguri tepo hi nga ba hi zama gu tula vhidhiyu.

  • Lihaladzo la Nungungulu li ngu simama kala gupindruga
  • Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2025
  • Sihungwana nya mahungu
  • Nyo yelane
  • DUNDRUGA GU KHUWE LIHALADZO LA JEHOVHA GIHEVBUDZO NYA LITSHINA NYA BHIBHILIYA
  • DUNDRUGA GU KHUWE JEHOVHA ‘A NGU GU GOLA’
  • PWISISA ESI SI GU GIRAGO U MANEGA NI GU KANAKANA
  • HATHA GU SIMAMA NU TUMBEGIDE
  • Jehovha a ngu gu pweya-wusiwana
    Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2024
  • Khodwa gu khuwe Jehovha a ngu gu haladza
    Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2025
  • U nga fuvisa kharini gukanakana gwago?
    Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2024
  • Wa gu phasega kharini khu lihaladzo nyo tumbege la Jehovha?
    Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2021
Wona simbe
Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2025
w25 Outubro pp. 12-17

NDRIMA NYA GIHEVBULO 41

NDZIMO 108 Lihaladzo nyo tumbege la Nungungulu

Lihaladzo la Nungungulu li ngu simama kala gupindruga

“ Bongani Pfhumu Nungungulu kholu khwadi, kholu lihaladzo laye li ngu simama kala gupindruga.” — NDZI. 136:1.

MAKUNGO NYA GIHEVBULO GEGI

Hi na wona gu khethu gu dundruga gihevbudzo gi gu khiyo Jehovha a ngu hi haladza si nga hi tiyisa tepo hi emisanago ni siemo nyo garadze.

1-2. Gigaradzo muni Makristo nya mangi ma emisanago nagyo?

NGA zama gu dundrugeya khu ngalava yi gomogo matini na yi gu veta phuvbo nya yikhongolo. Mavimbi nya makhongolo ma pheya gu yi kutsunga. Gya gu mba tsitswa girikiso, ngalava yeyi yi na gimbiya-gimbiya matini. Ganiolu, girikiso gi na tiyisa ngalava gasi yi si ndrindrwe khu mati mwendro phuvbo.

2 Tepo u emisanago ni giemo nyo garadze, u nga fana ni ngalava yeyi. Gudzipwa gwago gu nga vbindrugedza khu gu vbiredza ngudzu. Ga litshigu nyo khaguri u nga tiyisega gu khuwe Jehovha a ngu gu haladza. Ganiolu, ga limbe litshigu u kanakana gu khuwe uye a ngu si wona esi u emisanago naso. (Ndzi. 10:1; 13:1) Adzina saye pari nyo khaguri yi nga gu embeya malito ma gu girago u dzipwa gwadi khu tepo nyo khaguri. (Mav. 17:17; 25:11) Ganiolu, hwane nya tepo nyo khaguri, u pheya gu kanakana gambe gu khuwe Jehovha a ngu gu phasa. Adzina u nga pheya gu pimisa gu khuwe Jehovha o gu wona na wu si phasi gilo mwendro kha gu haladzi. U nga tsitsa kharini girikiso nyo fananise ga giemo gegi? Mwendro saye, u nga tiyisega kharini gu khuwe Jehovha a ngu gu haladza ni gu gu phasa?

3. a) Sa gu thula ginani ‘lihaladzo nya gutumbege’ li khumbugwago ga Ndzimo 31:7 ni 136:1? b) Khu ginani hi nga ganeyago gu khethu Jehovha giyeyedzo nya gikhongolo nya lihaladzo nyo tumbege? (Wona fotu.)

3 Mweyo nya dzindziya yi nga gu phasago gu tiya kha nga girikiso tepo u emisanago ni sigaradzo, khu gu dundrugeya khu lihaladzo la Jehovha. (Leri Ndzimo 31:7; 136:1.) Lito ‘lihaladzo nya gutumbege’ la gu tshamuseya gu khathala nya lisine ogu muthu nyo khaguri a gu nago khu mumbe muthu. Jehovha khuye gifefe nya gikhongolo nya lihaladzo nya gupindruge. Gasi gu ganeya lisine, malito ma nga thumiswa omu ga Ekisodha 34:6, 7 ni Ndzimo 86:5, mo yeyedza gu khayo Jehovha a tade khu lihaladzo nyo tumbege. Isoso so yeyedza gu khiso: Jehovha gima kha digi sithumi saye nyo tumbege! Dundruga gu khuwe Jehovha tumbegide, nigu a nga khala girikiso gyago tepo u emisanago ni gigaradzo nyo khaguri. — Ndzi. 23:4.

Girikiso gi tsitsidwego matini gasi gu ngalava yi si ndrindrwe khu mati gya gu girega gingulu.

Gu fana ni girikiso gi tiyisago ngalava gasi yi si ndrindrwe khu mati mwendro phuvbo, ha gu tumba lihaladzo la Jehovha si na hi phasa gu simama na hi tiyide ambari tepo hi emisanago ni sigaradzo (Wona paragrafu 3)


DUNDRUGA GU KHUWE LIHALADZO LA JEHOVHA GIHEVBUDZO NYA LITSHINA NYA BHIBHILIYA

4. Ninga siyeyedzo nya sihevbudzo nyo khaguri nya litshina nya Bhibhiliya ni gu tshamuseya gu khuwe khu ginani hi khodwago gwaso.

4 Yimbe ndziya yi nga gu phasago gu tiya kha nga girikiso tepo u emisanago ni sigaradzo, khu gu dundruga gu khuwe lihaladzo la Jehovha lo gira gipandre nya sihevbudzo nya litshina nya Bhibhiliya. Ginani gi wuyago mapimoni gwago tepo upwago lito “gihevbudzo nya litshina nya Bhibhiliya?” Adzina u nga dundruga sihevbudzo u nga si hevbula omu nya Lito la Nungungulu. Khu giyeyedzo, u hevbude gu khuwe lina la Nungungulu khu Jehovha, Jesu Gyanana gya Nungungulu, gimwalo gi giregago tepo muthu afago nigu yi na manega paradhesi omu mafuni avbo vathu vatshavbo va na vbanyago kala gupindruga. (Ndzi. 83:18; Muh. 9:5; Joh. 3:16; Gutu. 21:3, 4) Tepo u nga khodwa gu khuwe sihevbudzo sesi lisine, u di tsarama naso, u si dzumeleyi muthu a gu digisa gu si khodwa. Khu ginani? Kholu u di tugula gu khuwe sihevbudzo sesi si ngu seketedwa khu lisine. Hongoleni hi wona gu khethu khu ginani gu wona lihaladzo la Jehovha kha nga gihevbudzo nya litshina nya Bhibhiliya, si nga hi phasago khidzo gu mba pimisa gu khethu Jehovha kha khathali khethu tepo hi emisanago ni sigaradzo.

5. Tshamuseya edzi muthu nyo khaguri a nga digago khidzo sihevbudzo nya malipha.

5 Tepo u nga pheya gu hevbula Bhibhiliya, ginani gi nga gu phasa gu mba dzumeya sihevbudzo nya malipha? Adzina egi gi nga gu phasa, khu gu fananisa esi wukhongeyi nya malipha wu hevbudzago ni esi Bhibhiliya yi hevbudzago. Dundrugeya khu giyeyedzo gegi: Hongoleni khethu u di gu khodwa gu khuwe Jesu, Nungungulu nya tshivba yatshavbo. Tepo u nga hevbula Bhibhiliya u di dzi wudzisa gu khuwe: ‘Ina gihevbudzo gegi lisine kamo?’ Hwane nya gu ba u gevisiside gwadi Bhibhiliya u di tugula gu khuwe khu lisine isoso malipha. Khu kharato, u di tshikedza gihevbudzo gyogyo nya malipha khu lisine leli nya Bhibhiliya: Jesu “matewula nya sivangwa satshavbo,” “Gyanana gya Nungungulu gi velegidwego gyonga.” (Kol. 1:15; Joh. 3:18) Lisine gu sihevbudzo nya malipha si nga fana ni “mabhiyo nya gutiye” nigu ma garadzago gu ma khungumula. (2 Kor. 10:4, 5) Ganiolu, tepo u nga hevbula lisine u di diga gu khodwa ga sihevbudzo nya malipha. — Filp. 3:13.

6. Khu ginani u nga tiyisegago gu khuwe ‘lihaladzo nyo tumbege la Jehovha li ngu simama kala gupindruga?’

6 U nga gira sasimweso maningano ni sihevbudzo si ganeyago khu lihaladzo la Jehovha. Wa gu emisana ni gigaradzo nyo khaguri khavbovbo u pheya gu kanakana gu khuwe Jehovha a ngu gu haladza, dzi wudzise gu khuwe: ‘Ina khiso kamo nyi pimisago?’ Nigu fananisa gu kanakana u gu nago khu lihaladzo la Jehovha ni malito ma gomogo omu ga Ndzimo 136:1, a gu lowo wu seketeyago ndrima yeyi. Ganiolu, khu ginani Jehovha a nga kutsa muembeleyi nya dzindzimo gu tshamuseya lihaladzo laye khu ndziya yeyi? Nigu khu ginani malito ma gu khayo “lihaladzo laye li ngu simama kala gupindruga” ma nga pindrwa 26 dzitepo omu nya Ndzimo yeyi? Kha nga hi nga si wona, lihaladzo nyo tumbege la Jehovha, gihevbudzo nya litshina nya Bhibhiliya gu fana ni simbe sihevbudzo nya litshina u nga khodwa gwaso tepo u nga si hevbula omu nya Lito la Nungungulu. Gihevbudzo gi gu khigyo Jehovha o gu wona na wu si phasi gilo mwendro na wu si fanekedwe khu lihaladzo laye, malipha nya makhongolo ngudzu. Khu kharato, potsa gihevbudzo gegi kha nga edzi u nga gira khidzo ni simbe sihevbudzo nya malipha!

7. Ninga siyeyedzo nya milowo yi hi girago hi tiyisega gu khethu Jehovha a ngu hi haladza.

7 Bhibhiliya yi na ni simbe silo nya singi si hi girago hi khodwa gu khethu Jehovha a ngu hi haladza. Khu giyeyedzo, Jesu a di embeya valandreyi vaye gu khuye: “Enu mu na ni lisima ngudzu guvbindra sinyoni nya singi.” (Mat. 10:31) Nigu Jehovha kamo a di embeya vathu vaye gu khuye: “Nyi na gu tiyisa ni gu gu phasa, nyi gu seketela, nyi gu phara khu libogo langu la nyamudye nya gutumbege.” (Isa. 41:10) Khu lisine malito ma na ni tshivba. Jesu kha ganeya gu khuye ‘enu mu nga manega ni lisima ngudzu,’ nigu Jehovha kha ganeya gu khuye ‘nyi nga gu phasa.’ Ganiolu, avo va di khavo: “Enu mu na ni lisima” ni “Nyi na gu phasa.” Wa gu kanakana gu khuwe Jehovha a ngu gu haladza khu kotani nya sigaradzo u emisanago naso, milowo yeyi kha yi na nga gu phasa basi gu dzipwa gwadi, ganiolu yi nga gu phasa gu dziti gu khuwe Jehovha a ngu gu haladza. Nigu milowo yeyi yi ngu seketedwa khu lisine. Gu dundrugeya khu silo sesi ni gu gombeya khiso, si na gu gira u ganeya malito ma gomogo omu ga 1 Johane 4:16 ma gu khayo: “Hi ngu liti lihaladzo eli Nungungulu a gu nalo khethu, nigu hi ngu khodwa avba nya lihaladzo lolo.”a

8. Ginani u nga girago dzimbe dzitepo wa gu kanakana gu khuwe Jehovha a ngu gu haladza?

8 Ganiolu, ginani u nga girago dzimbe dzitepo wa gu kanakana gu khuwe Jehovha a ngu gu haladza? Fananisa esi u sipwago ni esi u sitigo. Gudzipwa gwathu kha gwa tiya, ganiolu lihaladzo eli Jehovha a gu nalo khethu gilo nya gu tiye gi seketedwago khu Bhibhiliya. Ha gu mba khodwa gu khethu Jehovha a ngu hi haladza, hi na yeyedza gu khethu hi ngu woneya vbavbatshi likhalelo laye nya lisima ngudzu, a gu lihaladzo. — 1 Joh. 4:8.

DUNDRUGA GU KHUWE JEHOVHA ‘A NGU GU GOLA’

9-10. Jesu a di gu ganeya khu ginani tepo a nga ganeya malito ma gomogo omu ga Johane 16:26, 27 ma gu khayo “Papayi a ngu mi gola?” (Wona fotu.)

9 Hi nga hevbula gambe nya singi khu lihaladzo la Jehovha khu gu vega gupima ga malito aya Jesu a nga embeya valandreyi vaye: “Papayi a ngu mi gola.” (Leri Johane 16:26, 27.) Jesu kha ganeya malito yaya gasi gu nyagaledzeya basi dzindzeve dza valandreyi vaye. Gasi gu ganeya lisine, mongo nya lowo wa gu yeyedza gu khuwo Jesu kha nga ba a ganeya isoso gasi gu tsakisa valandreyi vaye. Vbavbandze nya isoso, uye a di gu ganeya khu mahungu nyo hambane, a gu nombelo.

10 Jesu a di ngari gu embeya valandreyi vaye gu khuye va di yede gu gombeya khu gu thumisa lina laye nasiri gu gombeya gwaye. (Joh. 16:23, 24) Si diri ni lisima gu va siti isoso. Hwane nya gu ba Jesu na wusidwe khu gufani, adzina saye valandreyi vaye va dogorede gu gombeya gwaye. Ngudzu-ngudzu olu va nga ba va wona Jesu kha nga pari yawe. Avo adzina va pimiside gu khavo kha nga olu a va haladzago ngudzu, uye a di hadzi gu engiseya milombelo yawe a bwe a lomba Papayi waye gasi a va phasa. Ganiolu, Jesu a di va embeya gasi va si pimisi kharato. Khu ginani? Kholu uye a di va embeya gu khuye: “Papayi a ngu mi gola.” Gihevbudzo gegi gi ngu gira gipandre nya sihevbudzo nya litshina nya Bhibhiliya si ganeyago khu nombelo. Dundrugeya edzi isoso si tshamuseyago gwago: Khu gu hevbula Bhibhiliya, u di pheya gu muti Jesu ni gu mu haladza. (Joh. 14:21) Ganiolu, gu fana ni valendreyi va Jesu nya lizana myaga nyo pheye, u nga gombeya ga Nungungulu nu tiyide na wu dziti gu khuwe uye ‘a ngu gu gola.’ U ngu yeyedza gu khodwa gwago avbo nya malito yaya tepo yatshavbo u gombeyago ga Jehovha. — 1 Joh. 5:14.

Dzifotu: Ndriyathu nya mwama a khadego avba nya kadera a gombeyago khu silo nya lisima ngudzu womini waye. 1. Uye a gu ninga guhodza mwangadzi waye a dwalago a gu romo vbakamani. 2. Gyanana gyaye gya gu tsaka khu gu hevbula Bhibhiliya naye. 3. Uye a gu wona malangaliya nya silo a yedego gu livba ni esi a livbidego.

U nga gombeya ga Nungungulu nu tiyide, na wu dziti gu khuwe uye ‘a ngu gu gola’ (Wona dziparagrafu 9-10)b


PWISISA ESI SI GU GIRAGO U MANEGA NI GU KANAKANA

11. Khu ginani Sathane a nga tsakago ha gu kanakaneya lihaladzo la Jehovha?

11 Ina ka, khu mani a hi girago hi kanakana gu khethu Jehovha a ngu hi haladza? U nga hlamula gu khuwe khu Sathane a hi girago hi pimisa kharato, nigu kha wu liphi. Dhiyabhulosi o ‘vbweta gu hi hodza’ ni gu uye a di hadzi gu kulungeya ngudzu ha gu kanakaneya lihaladzo la Jehovha. (1 Ped. 5:8) Kholu lihaladzo khilo li nga kutsa Jehovha gu gira malulamiselo nya dzegiso, nigu Sathane o vbweta gu khuye hi dzipwa na hi si fanekedwe khu dzegiso kholu hi gu sighohi. (Hebh. 2:9) Ganiolu, khu mani a wuyedwago ha gu kanakaneya lihaladzo la Jehovha? Mwalo mumbe muthu vbavbandze ga Sathane. Nigu khu mani a nga hadzi gu tsaka ha gu diga gu thumeya Jehovha khu kotani nya gu vbeyi tshivba? Khu Sathane. Sathane o vbweta gu gira hi pimisa gu khethu Jehovha kha hi haladzi. Ganiolu, ayoyo malipha nya gu ne kha ma ganelegi mavathuni. Jehovha kha haladzi Sathane. Khu kharato, uye womo kho na gu thumisa “mano” yaye gasi a hi gira hi dzipwa na hi si haladzwi khu Jehovha. (Efes. 6:11) Tepo hi tugulago esi nala wathu a zamago gu gira, hi na engedzeya gu dzi emiseya gwathu nya gu “wugeyi Dhiyabhulosi.” — Jak. 4:7.

12-13. Gighoho hi nga thaphedziswa gi nga hi gira hi kanakaneya lihaladzo la Jehovha khu ndziya muni?

12 Somo simbe silo si nga hi girago hi kanakana gu khethu Jehovha a ngu hi haladza. Khu sevbini silo soso? Gighoho hi nga thaphedziswa. (Ndzi. 51:5; Rom. 5:12) Gighoho gi hambaniside vathu ga Muvangi vawe. Igyo gambe gi kuhide edzi hi pimisago ni edzi hi dzipwago khidzo.

13 Gighoho gi ngu kuha gudzipwa gwathu khu ndziya nya mba yadi, gi hi gira hi dzipwa na hiri ni nandru, hi garadzega hi bwe hi khala dzitshoni. Nigu hi nga manega ni gudzipwa nyo fane tepo hi girago gighoho. Hi nga emisana gambe ni gudzipwa gogo kholu hi dundrugago gu khethu hi vathu nya mba vbeleya, nigu hi ngu dziti gu khethu Nungungulu kha vanga vathu khu ndziya yeyi. (Rom. 8:20, 21) Gu fana ni movha yi gu na ni lirodha li nga polega li gu mba si kodza gu gimbiya gwadi, anethu kha hi si kodzi gu gira satshavbo hi si vbwetago khu kotani nya gu mba vbeleya gwathu. Khu kharato, kha hi hlamali khu gu ba dzimbe dzitepo hi kanakana gu khethu Jehovha a ngu hi haladza. Ganiolu tepo isoso si giregago, hi yede gu dundruga gu khethu Jehovha ‘Nungungulu wa ndzadzini khongolo nigu a gu sayisa pwanano ni gu gireya wuhindzi vale va golago ni gu vegedza milayo yaye!’ — Neh. 1:5.

14. Gu dundrugeya khu dzegiso si nga hi phasa kharini gu ema gu kanakana gu khethu Jehovha a ngu hi haladza? (Varoma 5:8) (Wona kwadru “Dzi woneye ni ‘tshivba nya gusengedzeye nya gighoho.’”)

14 Lisine gu, dzimbe dzitepo hi nga dzipwa na hi si ninganedwi khu lihaladzo la Jehovha. Gasi gu ganeya lisine, ethu kha hi ninganedwi khu lihaladzo laye ni gu isoso khiso si girago lihaladzo li khala gilo nya lisima ngudzu. Gimwalo gilo hi nga girago gasi hi fanekedwa khu lihaladzo la Jehovha. (1 Joh. 4:10) Dundruga gambe gu khuwe Jesu dzude mafuni gasi ata vbulugisa sighohi, nasiri vathu nyo vbeleye. (Leri Varoma 5:8.) Mwalo gwathu a nga si kodzago gu gira silo khu ndziya nyo vbeleyi, nigu Jehovha kha vireyi gu khuye hi gira isoso. Tepo hi pwisisago gu khethu gu mba vbeleya gwathu gu nga hi gira hi kanakaneya lihaladzo la Jehovha, hi na engedzeya gu dzi emiseya gu dwana ni mapimiselo yaya nya mba yadi. — Rom. 7:24, 25.

Dzi woneye ni “tshivba nya gusengedzeye nya gighoho”

Bhibhiliya yi ngu ganeya khu “tshivba nya gusengedzeye nya gighoho.” (Hebh. 3:13) Vbavbandze basi nya gu hi gire hi ghoha, gu mba vbeleya gwathu gu nga hi gira hi kanakaneya lihaladzo la Jehovha. Gasi gu ganeya lisine gighoho gi na ni “tshivba nya gusengedzeye.”

Hi ngu gola gu dzi embeya gu khethu si na hi garadzeya gu sengwa. Khu giyeyedzo, hi nga khodwa gu khethu gima kha hi na nga sengedzedwa khu gidambani gi vbwetago gu hi beya. Ganiolu, ha gu mba dzi woneya ga mano yaya, hi nga dzi dandza na hi vbide.

Khu ndziya nyo fane, hi yede gu manega ni wugengeyi tepo giemo gyathu nya mba vbeleya gi hi ‘sengedzeyago’ gasi hi khodwa gu khethu Jehovha kha hi haladzi. Gu mba vbeleya gwathu gu nga hi gira hi khaleya khu gu pimisa khu gu hegedwa gwathu, sihoso sathu ni sighoho. Ganiolu, egi giyeyedzo nya “tshivba nya gusengedzeye nya gighoho” nigu hi yede gu gi potsa.

HATHA GU SIMAMA NU TUMBEGIDE

15-16. Ha gu simama na hi tumbegide ga Jehovha, ginani hi nga tiyisegago khigyo, nigu khu ginani? (2 Samuweli 22:26)

15 Jehovha o vbweta gu khuye hi hunga makungo nya yadi gasi hi “namarela avbo gwaye.” (Dhet. 30:19, 20) Ha gu gira isoso, hi nga tiyisega gu khethu uye a na tumbega gwathu. (Leri 2 Samuweli 22:26.) Ha gu simama na hi tumbegide ga Jehovha, hi nga tumba gu khethu uye a na hi phasa ambari ha gu emisana ni gevbini giemo womini gwathu.

16 Kha nga hi nga si wona, hi na ni sighelo nya singi gasi hi tiya kha nga girikiso tepo hi emisanago ni sigaradzo. Hi ngu dziti gu khethu Jehovha a ngu hi haladza nigu a na hi phasa. Isoso khiso Bhibhiliya yi si hevbudzago. Ha gu tshuka hi kananeya lihaladzo laye, hi na dundrugeya khesi hi dzitigo gu khethu lisine nasiri esi hi sipwago, hi pimisago gu khethu lisine. Hongoleni hi simama na hi gu tumba lisine nya Bhibhiliya li gu khilo, lihaladzo nyo tumbege la Jehovha li ngu simama kala gupindruga.

U DI HADZI HLAMULA KHARINI?

  • Gu dundruga gu khethu lihaladzo nyo tumbege la Jehovha gihevbudzo nya litshina nya Bhibhiliya si nga hi phasa kharini?

  • Gighoho hi nga taphedziswa gi nga hi gira hi kanakaneya lihaladzo la Jehovha khu ndziya muni?

  • Hi nga ema kharini gu kanakana gu khethu Jehovha a ngu hi haladza?

NDZIMO 159 Dhumisa Jehovha

a Simbe siyeyedzo sa gu pata Dhewuteronome 31:8, Ndzimo 94:14 ni Isaya 49:15.

b TSHAMUSELO NYA FOTU: Ndriyathu a lombago giphaso Jehovha gasi a si kodza gu sayisa mwangadzi waye a dwalago, gasi a si kodza gu thumisa gwadi dzitsapawu dzaye ni gu hevbudza gyanana gyaye gu haladza Jehovha.

    Mabhuku khu Gitonga (2002-2025)
    Duga
    Beya
    • Gitonga
    • Rumeya
    • Esi u si tsakeyago
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nayo nya mathumiselo
    • Nayo nya sihalo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Beya
    Rumeya