BHIBLIYOTEKA NYA SAYITI ya Torre de Vigia
BHIBLIYOTEKA NYA SAYITI
ya Torre de Vigia
Gitonga
  • BHIBHILIYA
  • MABHUKU
  • MITSHANGANO
  • w18 Março pp. 15-20
  • Lisima nya gu hakhe gwadi vapfhumba

Gipandre u hathidego gi mwalo vhidhiyu.

Hi divaleye, hi tshanganide ni gigaradzo nyo khaguri tepo hi nga ba hi zama gu tula vhidhiyu.

  • Lisima nya gu hakhe gwadi vapfhumba
  • Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2018
  • Sihungwana nya mahungu
  • Nyo yelane
  • DZINDZIYA NYO HAKHE GWADI VAPFHUMBA
  • U NGA DIGI GILO GI GU HIMBEDZEYAGU HAKHA GWADI VAPFHUMBA
  • KHALA PFHUMBA NYA WADI
  • Haladzanani khu monyo watshavbo
    Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2020
  • Thuma ni Jehovha tshigu ni tshigu
    Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2018
  • Jehovha a gu hi rana gasi gu khala vapfhumba vaye
    Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2024
Mukhedziseyi a tivisago Mufumo wa Jehovha (Nya gihevbulo) — 2018
w18 Março pp. 15-20
Ndranga ya matshiguni nya gulowe nya Bhibhiliya yi hakhago yimbe ndranga gaya gwayo

Lisima nya gu hakhe gwadi vapfhumba

“Hakhani gwadi vapfhumba, nyamba garadzega.” — 1 PEDRO 4:9.

DZINDZIMO: 50, 20

U DI HADZI HLAMULA KHARINI?

  • Khu ginani si gu sa lisima gu hakha gwadi vandriyathu ndrangani gwago?

  • Mathomo muni hi gu nawo nya gu hakhe gwadi vapfhumba?

  • Ginani gi nga hi tandregisago gu hakha gwadi vapfhumba, nigu hi nga tshukwadzisa kharini?

1. Sigaradzo muni esi maKristo nya lizana myaga nyo pheye ma emisanidego naso?

KHU TEPO nyo khaguri vbakari nya myaga nyo khugeye 62 kala 64, mupostoli Pedro lovede “vathu . . . va vbanyago vbavbandze nya litigo lawe, mayigoni ga Pontu, Galatiya, Kapadhokiya, Aziya, Bhitiniya.” (1 Pedro 1:1) Vandriyathu vovo va di guta khu malangani nya mangi nyo hambanehambane. Avo va di gu emisana ni “silingo . . . nya gulemele” mwendro dzitshanisa, nigu va di gu vbweta gu tiyiswa ni gu thangedwa. Avo va di gu vbanya gambe dziteponi nyo garadze ngudzu. Pedro lovide gu khuye: “Mahegiso nya silo satshavbo gomo vbafuvbi.” Na gu si gu vbindri 10 myaga, Jerusalema a di tshungunudwa. Ginani gi nga hadzi phasa maKristo malangani gwatshavbo gu emisana ni dzitepo dzodzo nyo garadze ngudzu? — 1 Pedro 4:4,7, 12.

2, 3. Khu ginani Pedro a nga kutsa vandriyaye gu khuye va hakha gwadi vapfhumba? (Wona foto vbatshani.)

2 Vbakari nya silo nya singi esi Pedro a kutsidego vandriyaye gu gira, a di khuye: “Hakhani gwadi vapfhumba.” (1 Pedro 4:9) Pedro a di gu kutsa vandriyaye gu khuye va hakha gwadi “vapfhumba” tepo va endreyanago khu gyawe, ambari olu va nga ba va tivana khu gale mwendro gu thuma gumogo. Gu hakha gwadi vapfhumba gu di hadzi va phasa kharini?

3 Gu di hadzi va gira va pwanana. Ahati uwe ke? U di nga ranedwa khu muthu nyo khaguri gu hongola gaya gwaye? U ngu gu dundruga gutsaka u gu pwidego khu gu ba u hongode gaya gwaye? Ahati tepo u nga rana muthu nyo khaguri ata gaya gwago? Isoso si engedzede gupwanana gwanu. Ndziya nya yadi nyo tivane gwadi ni vandriyathu khu gu va rana dzindrangani gwathu. Makristo ma nga ba ma vbanya matshiguni ya Pedro ma di yede gu pwanana khu gyawo tepo sigaradzo si nga ba si engedzeya. “Matshiguni [yaya] nya guhegise,” anethu gu vbwetega gu hi gira sasimweso. — 2 Thimoti 3:1.

4. Siwudziso muni hi na bhulago khiso avba nya ndrima yeyi?

4 Khu dzevbini dzindziya hi gu nadzo nya gu hakhe gwadi “vapfhumba”? Silo muni si nga hi tandregisago gu hakha gwadi vapfhumba, nigu hi nga si tshukwadzisa kharini? Ginani gi nga hi phasago gu khala vapfhumba nya vadi?

DZINDZIYA NYO HAKHE GWADI VAPFHUMBA

5. Hi nga yeyedza kharini gu hakha gwadi vapfhumba mitshanganoni yathu?

5 Mitshanganoni: Jehovha ni hengeledzano yaye va ngu hi raneya mitshangano. Anethu ho vbweta gu khethu vatshavbo va tago mitshanganoni yathu va dzipwa na vari gaya, ngudzungudzu ava va ngo pheyago guta. (Varoma 15:7) Avo navo vapfhumba va Jehovha, khu kharato gu vbwetega gu hi va gira va dzipwa na va tshulegide, hi si khathali khu giemo gyawe mwendro edzi va nga ambala khidzo. (Jakobe 2:1-4) Wo wona pfhumba na khade enga, u nga mu rana a ta khala nago. Uye a na tsaka wo mu phasa gu pwisisa esi si na giregago tepo mitshangano yi gimbiyago mwendro gu mu phasa gu tula dzindrimana nya Bhibhiliya dzi lerwigo. Iyoyo ndziya nya yadi ngudzu nyo yeyedze gu ‘hakha gwadi vaendri.’ — Varoma 12:13.

6. Khu vamani hi yedego gu va hakha gwadi nga vapfhumba vathu?

6 Gu va rana gasi gu ta hodza navo: Dziteponi nya gulowe nya Bhibhiliya, vathu va di gu oloveya gu yeyedza gu hakha gwadi vapfhumba khu gu rana vambe vathu va ta hodza navo, khu ndziya yoyo va yeyedza gu khavo va di gu vbweta gu gira wupari navo ni gu manega ni gurula navo. (Genesi 18:1-8; Valamuli 13:15; Luka 24:28-30) Khu vamani hi yedego gu va hakha gwadi nga vapfhumba vathu? Hi yede gu gira isoso ga vandriyathu vatshavbo libandlani. Kha nga olu mafu yaya ma yago ma vivba ngudzu, gu na vbwetega gu hi tumba vandriyathu hi bwe hi khala dzipari dzawe nyo tumbege. Khu 2011, Huwo nya Guthangeye yi vbindrugedzide ora gi nga ba gi girwa khiyo Gihevbulo nya Mukhedziseyi nya ndranga ya Bheteli ya Estados Unidos gasi gu gi girwa khu dzi 18:15, wulangani nyo girwe khu dzi 18:45. Khu ginani? Gitiviso gi di gu khigyo adzina si na vbevbugeya sivbango nya ndranga ya Bheteli gu si endreyana khu gu ba gihevbulo gi hegulede gu vbeya. Dzimbe dziBheteli nidzo dzi ngu gira sasimweso. Ayoyo malulamiselo nya yadi ngudzu gasi gu sivbango nya ndranga ya Bheteli si kodza gu tivana gwadi.

Ina u nga rana ava va ngarigo gu vboha libandlani gwago gasi gu ta hodza navo mwendro gu gimbiya mu hagana mwatshavbo?

7, 8. Hi nga yeyedza kharini gu hakha gwadi vapfhumba tepo hi endredwago khu vaganeli?

7 Yimbe tepo vandriyathu nya mambe mabandla, vawoneleyi nya gipandre, mwendro vandriyathu va rumedwago Bheteli va ngu vega dziganelo libandlani gwathu. Ina hi nga londrola lithomo lolo gasi gu yeyedza gu hakha gwadi vapfhumba? (Leri 3 Johane 5-8.) Mweyo nya dzindziya nyo gire khiyo isoso khu gu va rana vata gaya gwathu gasi gu ta hodza navo.

8 Moyo nya ndriyathu nya nyamayi wa Estados Unidos a gu dundruga esi: “Khu myaga nya yingi, eni ni mwama wangu hi manegide ni lithomo nyo hakhe vaganeli nya vangi ni vagadzi vawe gaya gwathu.” Ndriyathu yoyu tiyisidwe a bwe a tsakiswa khu mabhulo yatshavbo va manegidego nawo. Wari khuye: “Gima kha ha dzi laya khesi hi giridego.”

9, 10. a) Khu vamani si nga lombago gu hi khala navo khu tepo nyo laphe? b) Ina si nga kodzega gu ava va gu na ni dzinyumba nya dzidugwana va phasa vambe? Ninga giyeyedzo.

9 Vapfhumba va tago va ta khala tepo nyo laphe: Dziteponi nya gulowe nya Bhibhiliya, si di gu olovelegide gu ninga wulanga nyo khale vapfhumba nyo khaguri. (Joba 31:32; Filemoni 22) Anethu hi nga gira sasimweso muhuno. Vawoneleyi nya gipandre va ngu oloveya gu vbweta wulanga nyo khale tepo va endreyago mabandla. Si ngu fana gambe ni sehevbuli nya dzixikola nya Mufumo ni vandriyathu va phasedzeyago thumo nyo vbahe. Ahati vale va tshungunuledwego dzinyumba dzawe khu mhango nya tumbunugo ke? Anavo va nga vbweta wulanga nyo khale kala dzi vbahedzwa dzinyumba dzawe. Kha hi yeli gu pimisa gu khethu ava va gu na ni dzinyumba nya dzikhongolo khavo basi va yedego gu va phasa. Kholu si nga gira gu avo na va gu va phaside khu dzitepo nya dzingi dzi vbindridego. Ina u nga ninga wulanga nyo khale muthu nyo khaguri, ambari nyumba yago yo ba yiri yidugwana?

10 Ndriyathu nyo khaguri nya mwama wa Koreya ga Marandzi a gu dundruga tepo a nga khala ni sihevbuli nya dzixikola nya Mufumo gaya gwaye. Lovide esi: “Gupheyani nyi di gu kanakana kholu hi di ngari gu tshadha nigu hi di gu vbanya omu nya nyumba nya yidugwana. Ganiolu si tsakiside ngudzu gu khala ni sihevbuli sile gaya gwathu. Kha nga olu hi nga ba hi ngari gu tshadha, hi kodzide gu wona gutsaka gu manwago khu patwa wo thumeya Jehovha ni gu dzi garadzeya gu vboheya misuwo nya liphuvbo gumogo.”

11. Khu ginani avo va gu vaphya libandlani gwago va vbwetago gu hakhwa khu mandza mavili?

11 Vandriyathu nya vaphya libandlani: Vandriyathu mwendro dzindranga nyo khaguri dzi nga fuluga khomu nya mambe mabandla dzi ta khala gipandreni gwanu. Si nga gira nari va dita kholu libandla lanu li vbwetago gu phasedzedwa. Vambe si nga gira na vari vapiyonero va nga rumedwa gu ta thumeya libandlani gwanu. Ugogo guvbindrugedza nya gukhongolo ngudzu avbo gwawe. Si na lomba gu khiso va oloveya gipandre nya giphya, libandla nya liphya, adzina ni lidimi nya liphya mwendro mavbanyelo nya maphya. Ina u nga va rana gasi gu ta hodza navo mwendro gu gimbiya mu hagana mwatshavbo? Isoso si nga va phasa gu gira dzipari nya dziphya ni gu dzi pwananisa ni siemo nya siphya va gu ga iso.

12. Giyeyedzo muni gi yeyedzago gu khigyo kha si hungi gu dongiseya silo nya singi gasi gu hakha vapfhumba?

12 Kha si hungi gu dongiseya silo nya singi gasi gu hakha vapfhumba. (Leri Luka 10:41, 42.) Ndriyathu nyo khaguri a gu dundruga esi si dugeledego tepo uye ni mwangadzi waye va nga pheya gu thuma kha nga vamisiyonariyo. Wari khuye: “Hi di ngari vaphya, hi di si wu oloveyi wumisiyoriyo, nigu hi di gu suva gaya. Wutshigu nyo khaguri mwangadzi wangu a di gu garadzega ngudzu kholu a nga ba a suva gaya, satshavbo nyi nga gira gasi gu mu thaveleya kha sa phasa gilo. Khavbovbo, omu nya dzi 19:30, hi dipwa lidimba ni gu khokhotwa. Gu diri gihevbulo nya Bhibhiliya gi nga ba gi hi reseya madimwa mararu. Gi di guta hoyozeya vamisiyonariyo nya vaphya. Hi di gi rana gi beya nyumbani hi ta gi ninga kopo nya mati. Khavbovbo hi di gira tsaya . . . Kha ha nga ba hi giti giSwahili, nigu anigyo kha gya nga ba gi giti giNgiza.” Ndriyathu yoyu wari khuye isoso si va phaside gu pheya gu gira wupari ni vandriyathu va gipandreni gile va bwe va manega ni gutsaka.

U NGA DIGI GILO GI GU HIMBEDZEYAGU HAKHA GWADI VAPFHUMBA

13. Gu hakha vapfhumba gu nga gu phasa kharini?

13 U di nga tshuka u thava gu hakha vapfhumba? Abari kharato, si nga gira nu luzide lithomo nyo tsakise ngudzu ni lithomo nyo gire dzipari u na pindrugago nadzo. Gu hakha vapfhumba mweyo nya dzindziya nya dzadi nya gu u si dzipwe wenga. Ganiolu, ginani gi nga girago gu muthu nyo khaguri a thava gu hakha vapfhumba? Sighelo nya sidugwana basi.

14. Ginani hi nga girago ho ba hiri mwalo tepo ni tshivba nyo eneye gasi gu hakha vapfhumba ni gu endreya vakhwathu?

14 Tepo ni tshivba: Vathu va Jehovha vo khala na va pharegide ngudzu nigu va na ni silo nya singi nyo si khathaleye. Vambe va nga dzipwa na vari mwalo tepo mwendro tshivba nyo eneye gasi gu hakha vapfhumba. Wo ba u dzipwa kharato, adzina gu vbwetega gu u vbindrugedza longoloko wago nya mathumelo gasi gu u kodza gu hakha vapfhumba ni gu endreya vakhwathu. Isoso si na ni lisima ngudzu kholu Bhibhiliya yo hi kutsa gu hakha gwadi vapfhumba. (Vahebheru 13:2) Khu kharato gu hakha vapfhumba gilo nya gyadi ngudzu hi nga gi girago. Ganiolu gasi gu gira isoso, adzina si na lomba gu khiso u vbungula tepo u yi vbedzago nu gira silo si gu mwalo lisima ngudzu.

15. Khu ginani vambe vathu va dzipwago na vari mwalo makodzelo nyo khakhe vapfhumba?

15 Edzi u dzipwago khidzo: U di nga tshuka u vbweta gu hakha vapfhumba ganiolu u dzipwa khatshi khu na nga si kodza? Adzina u khala dzitshoni ni gu garadzega khu gu khuwe vapfhumba vago kha va na nga ta tsaka. Mwendro u mwalo dzitsapawu nya dzingi ni gu garadzega khu gu khuwe khu na nga kodza gu gireya vapfhumba vago esi vambe vandriyathu va si kodzago. Ganiolu dundruga gu khuwe kha si lombi gu kala ndranga yago na yi mburide ngudzu. Vapfhumba vago va na tsaka ndranga yago yo ba yi agide, yi vegedzedwa gwadi nigu u va yeyedza wupari.

16, 17. Ginani u nga girago wo ba u garadzega khu gu hakha vapfhumba?

16 Wo ba u garadzega khu gu hakha vapfhumba, khandruwe wenga. Lidhota limwedo la Inglatera li di khilo: “Gomo gugaradzega nyo khaguri wo ba u dongiseya gu hakha vapfhumba. Ganiolu, kha nga satshavbo si yelanago ni gu thumeya Jehovha, mihandro ni gutsaka hi gu manago khu gu hakha vapfhumba gu ngu vbindra ni gwevbini gugaradzega. Nyi ngu tsaka khu gu khala ni vapfhumba hi seya tsaya hatshavbo hi bwe hi bhula.” Gwadi gu tepo yatshavbo u yeyedza gukhathala khu moyo ni moyo nya vapfhumba vago. (Vafilipi 2:4) Vathu nya vangi va ngu gola gu bhula khu matshango nya guvbanya gwawe. Hi napwa matshango yawe basi ha gu ba hi romo gumogo navo. Limbe lidhota li lovide esi: “Gu rana dzipari dza libandlani gwathu dzita gaya gwangu si ngu nyi phasa gu dzi pwisisa gwadi ni gu dziti gwadi, ngudzungudzu guti edzi dzi nga hevbula khidzo lisine.” Wo yeyedza gukhathala khu moyo ni moyo nya vapfhumba vago, tiyisega gu khuwe vatshavbo va na tsaka.

17 Moyo nya ndriyathu nya nyamayi a gu piyonero a nga ba a oloveya gu hakha sihevbuli nya dzixikola nyo hambanehambane nya Mufumo gaya gwaye wari khuye: “Gupheyani nyi di gu garadzega kholu ndranga yangu yi diri ya vbavbatshi ngudzu nigu silo nyi nga ba nyi si thumisa nyumbani gwangu, nya nga dzikadera dzimeza ni simbe, si diri silo nyo ningwe si nga ba si thumide. Ngadza moyo nya vahevbudzi nya dzixikola dzodzo a nyi tangadziside khu lisine. A di khuye dzisemana dzi va tsakisago ngudzu tepo uye ni mwama waye va endreyago mabandla, khedzi va hongolago va ya khala ndrangani nya muthu a golago silo nya liphuvbo, oyu adzina a hamugago khu nyamani ganiolu na ari ni gupima nya nga ogu gwawe — gu thumeya Jehovha ni gu vbevbugisa womi. Isoso si nyi dundrugiside esi mamayi wangu a nga ba a oloveya gu hi embeya na hi ngari sanana: ‘I tshukwana gu hodza mathapha avbo li gu romo lihaladzo.’” (Mavingu 15:17) Gu mwalo gighelo nyo garadzege, kholu egi gi vbwetegago khu lisine gu yeyedza lihaladzo vapfhumba vathu.

18, 19. Gu hakha vapfhumba gu nga hi phasa kharini gu pala gudzipwa nyo vivbe khu vandriyathu?

18 Edzi u dzipwago khidzo khu vambe vathu: Gu na ni muthu nyo khaguri libandlani a gu gorosago? Wo mba dzi garadzeya gu pala gudzipwa gogo nyo vivbe, kha gu na nga vbindra gwabune. Khu na nga vbweta gu rana muthu gaya gwago wo ba u si tsakiswi khu mavbanyelo yaye. Mwendro muthu a nga tshuka a gu gireya guvivba gale, si gu garadzeyago gu mu divaleya.

19 Bhibhiliya yari khiyo si ngu kodzega gu andrisa gupwanana gwago ni vambe, ambari ni valala vago wo ba u gola gu hakha gwadi vapfhumba. (Leri Mavingu 25:21, 22.) Wo rana muthu nyo khaguri gaya gwago, u nga kodza gu pala gudzipwa nyo vivbe u bwe u andrisa gupwanana nyo rule naye. Adzina u nga pheya gu wona makhalelo yaye nya yadi aya Jehovha a ma wonidego gwaye tepo a Mu ranidego ata lisineni. (Johane 6:44) Lihaladzo lo gu kutsa gu rana muthu nyo khaguri a nga ba a sa si vireya, si nga gira ayoyo na mari maphelo nya wupari nya wukhongolo. U nga dziti kharini gu khuwe wo kutswa kamo khu lihaladzo? Mweyo nya dzindziya khu gu thumisa wusingalagadzi wu gomogo omu ga Vafilipi 2:3 wu gu khuwo: “Khu gu dzi sodzisa, mu dzi gira va nyalidede ga vathu vatshavbo.” Gu vbwetega gu hi dundrugeya khu sipandre esi vandriyathu va gu vakhongolo guvbindra ethu. Adzina hi nga hevbula khu gukhodwa gwawe, gutimiseya gwawe, mwendro mambe makhalelo nya yadi nya wuKristo. Gu dundrugeya khu makhalelo yawe nya yadi gu na engedzeya lihaladzo lathu khavo si bwe si hi vbevbugeya gu hakha gwadi vapfhumba.

KHALA PFHUMBA NYA WADI

Mamayi ni sanana saye va dongiseyago guhodza

Gu tala nya dzitepo vathu va ngu dongiseya gwadi gasi gu hakha vapfhumba vawe (Wona ndrimana 20)

20. Hi nga yeyedza kharini gutumbega ho ba hi ranidwe gaya nya muthu hi dzumeya, nigu khu ginani?

20 Muembi nya dzindzimo Dhavhidhe wudziside gu khuye: “PFHUMU Nungungulu, khu mani a yelago gu bela nyumbani gwago?” (Ndzimo 15:1) Khu hwane nya isoso, Dhavhidhe ganede khu makhalelo aya Jehovha a ma vbwetago ga vapfhumba vaye. Limwedo lakona gutumbega: “Oyu a si bweleligo hwane ga gisambanyo gyaye; ambari na gu wona gu khuye [kha si na nga mu gimbileya gwadi, NM.]” Ho ranedwa gilogyo hi dzumeya, kha hi yeli gu thindreka, vbavbandze nyo ba si hunga kamo gu thindreka. Adzina oyu a nga hi rana dongisede gu hi hakha, khu kharato ho thindreka, gudzigaradza gwaye gwatshavbo gu na ba gu luzide. (Matewu 5:37) Vambe vathu va ngu thindreka gu hongola wulanga va nga ranwa gasi gu va hongola gumbe va gu wonago na gu ri tshukwana. Ina isoso si ngu yeyedza lihaladzo ni githawo? Gu vbwetega gu hi yeyedza gubonga khu satshavbo esi ava va hi ranidego va hi ningago. (Luka 10:7) So ba si hunga kamo gu hi thindreka, tshukwana gu hi vbiredza gu tivisa ava va hi ranidego kholu isoso si na yeyedza lihaladzo ni gupima nya gwadi.

21. Gu yeyedza githawo khu mitumbunugo ya gipandreni gyogyo gu nga hi phasa kharini gu khala vapfhumba nya vadi?

21 Gwadi gambe gu yeyedza githawo khu mitumbunugo ya gipandreni gyogyo. Ga yimbe mitumbunugo gu endreya muthu nya mba mu tivisa, khandri gigaradzo. Ga yimbe, tshukwana gu pheya khu gu mu tivisa nu si mu endreyi. Mambe malanga, guhodza nya gwadi ngudzu go ningwa vapfhumba gupheya vbavbandze nya sivbango nya ndranga yawe. Ga mambe malanga, vatshavbo vo pharwa khu ndziya mweyo. Ga simbe sipandre, si olovelegide gu vapfhumba va donga gilogyo gasi guya henga. Ga mambe malanga, va mune ndranga va gu si wona nari tshukwana gu vapfhumba va si dongi gilo. Ga yimbe mitumbunugo, si olovelegide gu vapfhumba va bomba va gu ranwa khu tepo nyo pheye mwendro nya wuvili. Ganiolu ga yimbe mitumbunugo, si vivbide ngudzu gu mba dzumeya wo ranwa khu tepo nyo pheye. Gu vbwetega gu hi gira satshavbo hi si kodzago gasi gu mune ndranga a tsaka kholu a hi ranidego.

22. Khu ginani gu “hakha gwadi vapfhumba” gu gu na ni lisima ngudzu?

22 Pedro a di khuye: “Mahegiso nya silo satshavbo gomo vbafuvbi.” (1 Pedro 4:7) Nugunugu, hi na emisana ni tshanisa nya yikhongolo ngudzu nya gu gima yi di si gu manegi mafuni. Kha nga olu litigo leli li yago li engedzeya guvivba, gu na vbwetega gu hi manega ni lihaladzo nya likhongolo khu vandriyathu. Wusingalagadzi wa Pedro wu gu khuwo: “Hakhani gwadi vapfhumba” wu na ni lisima ngudzu muhuno guvbindra gale. (1 Pedro 4:9) Khu lisine, gu hakha gwadi vapfhumba gu ngu tsakisa nigu gu ngu vbwetega ngudzu muhuno kala gupindruga.

    Mabhuku khu Gitonga (2002-2025)
    Duga
    Beya
    • Gitonga
    • Rumeya
    • Esi u si tsakeyago
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nayo nya mathumiselo
    • Nayo nya sihalo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Beya
    Rumeya