Vaphya, ina mu ngu vega gupima gwanu avba nya misuwo nya liphuvbo?

1-3. a) Giemo muni va gomogo ga igyo vaphya vatshavbo, nigu hi nga gi fananisa ni ginani? (Wona foto gupheyani nya ndrima.) b) Ginani gi nga phasago vaphya nya maKristo ga giemo gyogyo?

NGA DZI dundrugeya nu donga gu hongola ga gipfhitsha nyo hathege ga lidhoropa nyo khaguri la hwindzo ni gaya gwago. Gasi gu vboha iyoyo, gu vbwetega gu u khileya gibhomba. Tepo u vbohago avba gu khiledwago avbo sibhomba, wa gu dzuwega mapimo kholu gu tadego vathu ni sibhomba. Ganiolu egi gi tsakisago, khu gu u ngu guti gwadi omu u vbwetago gu hongola ni gibhomba gyakona u yedego gu khileya. Khu na nga beya gimbe, kholu u ngu dziti gu khuwe gi na gu yisa wumbe wulanga.

² Womi khidzo saye ni liendro lolo, nigu enu vaphya mwa gu fana ni vathu vale va gomogo avba gu khiledwago avbo sibhomba. Dzimbe dzitepo gu na ni silo nya singi nyo hathe ni mawonelo nya mangi nya gu ma nga mi dzuweya mapimo. Ganiolu mo ba mu guti gwadi omu mu vbwetago gu hongola umo, si na mi vbevbugeyani gu hunga silo nya sadi. Mu yede gu hongola hayi?

³ Ndrima yeyi yi na hlamula giwudziso gyogyo yi bwe yi mi kutsa gu dzi garadzeya gu tsakisa Jehovha womini gwanu. Iso si thulago gu landreya wusingaladzi wa Jehovha omu nya makungo yatshavbo mu na ma girago womini gwanu, nya nga sihevbulo mwendro thumo mu na wu hathago, mwendro gutshadha ni gu velega sanana. Nigu isoso so thula gudzigaradzeya gu vboheya misuwo nya liphuvbo, agu misuwo, yi na mi girago mu khala dzipari dza Jehovha. Mo dzi garadzeya gu thumeya Jehovha, tiyisegani gu khenu a na mi kategisa a bwe a mi phasa gu dugeleya. — Leri Mavingu 16:3.

LISIMA NYO DZI VEGEYE MISUWO NYA LIPHUVBO

4. Ginani hi na gi hevbulago avba nya ndrima yeyi?

⁴ Gwadi gu dzi vegeya misuwo nya liphuvbo. Khu ginani? Hi na wona sighelo siraru. Nyo pheye nigyo nya wuvili gi na gu phasa gu wona gu khuwe gudzigaradzeya gu vboheya misuwo nya liphuvbo si na engedzeya wupari wago ni Jehovha. Egi nya wuraru gi na yeyedza gu khigyo khu ginani si gu ni lisima gu dzi vegeya misuwo yoyo nu ngari muphya.

5. Khu gevbi gighelo nya lisima ngudzu nyo dzi vegeye misuwo nya liphuvbo?

⁵ Gighelo nya lisima ga satshavbo nyo dzi vegeye misuwo nya liphuvbo gu bonga Jehovha khu lihaladzo laye ni satshavbo esi a hi gireyago. Mulovi moyo nya Dzindzimo a di khuye: “Gwadi gu gu bongwa [‘Jehovha’, NM] . . . Kholu, sigiro sago [‘Jehovha’, NM] si ngu tsakisa; Nyi na womba kulungwane nyi tsakela thumo nya mandza yago.” (Ndzimo 92:1, 4) Nga dundrugeya khu satshavbo esi Jehovha a gu ningidego: womi wago, gukhodwa gwago, Bhibhiliya, libandla, ni gutumba nya gu vbanye kala gupindruga Paradhesini. Wo dzi vegeya misuwo nya liphuvbo, wo yeyedza Jehovha gu khuwe u ngu mu bonga khu satshavbo silo soso nigu isoso si na engedzeya wupari wago naye.

6. a) Misuwo yago nya liphuvbo yo khuha kharini wupari wago ni Jehovha? b) Khu yevbi misuwo nyo khaguri u nga dzi vegeyago wo ba u ngari muphya?

⁶ Gighelo nya wuvili nyo dzi vegeye misuwo nya liphuvbo, khu gu tepo u dzi garadzeyago gu yi vboheya, wo gira silo nya sadi ga Jehovha. Isoso si na engedzeya wupari wago naye. Mupostoli Pawulo tumbiside khuye: “Nungungulu khwadi, kha divaledwi khu thumo mu wu giridego enu, ni lihaladzo mu li yeyedzidego, [‘khu lina laye’, NM].” (Vahebheru 6:10) Mu nga pimisi gu khenu mu ngari sanana ngudzu gasi gu dzi vegeya misuwo. Khu giyeyedzo, Christine a diri ni 10 myaga tepo a nga hunga gu manega ni giolovedzo nyo leri matimo nya guvbanya nya Dzifakazi dza Jehovha nyo tumbege tepo ni tepo. Toby a diri ni 12 myaga tepo a nga dzi vegeya misuwo nyo leri Bhibhiliya yatshavbo na si gu bhapatiswe. Maxim a diri ni 11 myaga, ndriyaye Noemi a diri ni 10 myaga tepo va nga bhapatiswa. Vavavili va di dzi vegeya misuwo nyo thumeye Bheteli. Gasi gu va simama gu vega gupima avba nya misuwo yoyo, va di namega petisawu ya Bheteli avba nya ndzari nya nyumba yawe. Ahati uwe ke? Ina u ngu dundrugeya khu misuwo nyo khaguri u nga dzi vegeyago u bwe u dzi garadzeya gu yi vboheya? — Leri Vafilipi 1:10, 11.

7, 8. a) Gu dzi vegeya misuwo sa gu vbevbugisa kharini gu hunga esi hi na girago? b) Khu ginani muphya nyo khaguri a hathidego gu mba hongola univhersidhadhi?

⁷ Khu gevbi gighelo nya wuraru gi yeyedzago gu khigyo gwadi gu dzi vegeya misuwo nya liphuvbo nu ngari muphya? Kha nga muphya, u na ni silo nya singi u yedego gu hunga. Nigu vbakari nya silo soso nya singi, gu vbwetega gu u hatha gu khuwe u na hevbula kala hayi mwendro i thumo muni u na wu hathago. Gu hunga isoso khidzo saye ni tepo u vbohako vbamahandzakanyatunu nya dzindziya wo ba u endra. Wo ba u guti omu u hongolago umo, si ngu vbeguga gu hunga gu khuwe ndziya muni u na yi thumisago. Khu ndziya yamweyo, wo ba u yiti misuwo yago, si ngu vbevbuga gu hunga silo khu wugengeyi. Mavingu 21:5 wari khuye: “Makungo ya muthu a gu ma pimisa gwadi, ma na mu ninga mihandro.” Wo heguleya gu dzi vegeya misuwo nya yadi, u na vbiredza gu dugeleya. Khiso si giregidego ga Damaris tepo a nga vbweta gu hunga silo nyo khaguri nya lisima womini kha nga muphya.

⁸ Damaris a diri ni dzinota nya dzadi tepo a nga vbedza gu hevbula xikola sekundariya, nigu na hongode univhersidhadhi a ya gira kurso nya milayo nya mba livba gilo. Ganiolu wulangani nya isoso, a di hatha gu gira thumo nya mba hakhisa dzitsapawu nya dzingi. Khu ginani? Kholu na ngari gyanana, a di hungide gu khala piyonero. Wari khuye: “Isoso si di gu thula gu khiso nyi di hadzi mba thuma matshigu yatshavbo. Nari khatshi nyi di hevbude univhersidadhi, na nyi gu hakha dzitsapawu nya dzingi, ganiolu si di hadzi nyi garadzeya gu mana thumo nya mba thuma matshigu yatshavbo.” Damaris a gu thuma kha nga piyonero khu 20 myaga. Ina a ngu si wona na dzi vegede misuwo nya yadi ni gu hunga silo nya sadi na ngari muphya? Ina. Omu a thumeyago umo, a ngu tivana ni vaadhivhogadhu nya vangi va girago thumo owu a nga hadzi gu wu gira nari khatshi a di hongode univhersidhadhi. Wari khuye nya vangi vawe kha va tsaki ne vbadugwana khu mithumo yawe. Damaris wari khuye myaga yatshavbo yeyi a thumago kha nga piyonero a ngu mana gutsaka nya gukhongolo nigu si ngu mu phasa gu mba hamuga gutsaka kha nga avo.

9. Khu ginani hi tsakago khu vaphya vathu?

⁹ Dzimiliyoni nya vaphya vathu mafuni gwatshavbo va ngu gira gwadi nigu va ngu ninganedwa khu gu zundzwa. Va gu thangisa wupari wawe ni Jehovha ni misuwo yawe nya liphuvbo womini gwawe. Vaphya vovo va ngu tsaka khu lisine womini, va bwe va hevbula gu landreya wuthangeyi wa Jehovha siloni satshavbo, si patago sihevbulo, thumo, ni womi nya ndranga. Solomoni a di khuye: “Tumba PFHUMU Nungungulu khu monyo wago watshavbo.” A bwe a engedza khuye: “Alakanya Uye dzindzilani gwago gwatshavbo, Uye a na lulamisa dzindzila dzago.” (Mavingu 3:5, 6) Vaphya, Jehovha a ngu mi haladza ngudzu! Mu na ni lisima gwaye, nigu a na mi vhikeya, a mi thangeya, ni gu mi kategisa.

DZI DONGISEYE GWADI GASI GU BHULEYA VAMBE KHU JEHOVHA

10. a) Khu ginani hi yedego gu thangisa thumo nyo tshumayele womini gwathu? b) U nga dugeleya kharini thumoni gwago nyo tshumayele?

¹⁰ Wo dzi garadzeya gu tsakisa Jehovha, u na vbweta gu bhuleya vambe khuye. Jesu a di khuye “gu vbwetega gu enedza mayigo yatshavbo khu gu tivisa Ivhangeli.” (Marko 13:10) Khu kharato thumo nyo tshumayele khwa givbiredza ngudzu nigu wu yede gu khala gilo nyo pheye womini gwathu. Ina u nga dzi vegeya misuwo nyo engedzeye thumo wago nyo tshumayele? U nga thuma kha nga piyonero? Ganiolu ahati wo ba u si gu goli ngudzu gu tshumayela? Nigu u nga dugeleya kharini thumoni gwago nyo tshumayele? U na phaswa khu silo sivili: Dongiseya gwadi, nigu u nga digi gu bhuleya vambe esi u si tigo khu Jehovha. Adzina u na bwe u dzi hanga khedzi u na gu golago khidzo gu tshumayela.

11, 12. a) U nga gira ginani gasi gu dzi dongiseya gu ganeya ni vambe khu Jehovha? b) Ndriyathu nyo khaguri nya lidzaha londrode kharini gu ganeya khu Jehovha xikwatunu?

¹¹ Pheya khu gu dongiseya hlamulo nya siwudziso nyo khaguri si nga girwago khu sihevbuli sikwanu, khu giyeyedzo, “Khu ginani u khodwago ga Nungungulu?” Gu na ni dzindrima omu nya sayiti yathu nya jw.org dzi nga gu phasago gu hlamula giwudziso gyogyo. Beya omu nya ENSINOS BÍBLICOS > ADOLESCENTES, u na mana giwudziso gi gu khigyo “Por que eu acredito em Deus?” Thumisa dzindziya dzi gomogo avbo nya lidangaliya lolo gasi gu gu phasa gu dongiseya mihlamulo yago wabune. U na mana mavhesi mararu nya Bhibhiliya u nga ma thumisago: Vahebheru 3:4, Varoma 1:20, ni Ndzimo 139:14. Gu na ni simbe siwudziso gambe u nga si thumisago gasi gu dongiseya mihlamulo nya siwudziso simbe ni simbe.— Leri 1 Pedro 3:15.

¹² Embeya sihevbuli sikwanu gu khuwe si nga dzi khedzeya sabune silo omu nya jw.org. Khiso a giridego Luca. Salani gwawe va di gu ganeya khu dzitshetshe nya guhambanehambane. Luca a di tugula gu khuye libhuku va nga ba va li thumisa li di gu ganeya guvivba khu Dzifakazi dza Jehovha. Ambari olu Luca a nga ba a gorogide, a di wudzisa muhevbudzi waye gu khuye si nga kodzega gu a tshamuseya sihevbuli sikwawe gu khuye khu ginani silo sile si nga ba siri malipha. Muhevbudzi a di mu dzumeleya gu tshamuseya gukhodwa gwaye, a bwe a yeyedza sayiti yathu ga sihevbuli sikwawe satshavbo. Avba nya thumo a nga va ninga guya gira gaya, muhevbudzi a di ruma sihevbuli satshavbo gu ya wona vhidhiyu yi gu khiyo Como enfrentar o bullying sem partir para a briga. Nga dundrugeya khedzi Luca a tsakidego khidzo kholu a ganedego khu Jehovha xikwatunu!

13. Khu ginani hi gu mba yela gu vbeya tshivba ho tshangana ni sigaradzo?

¹³ Wo ba u tshangana ni sigaradzo, u nga vbeyi tshivba, ganiolu simama gu garadzegeya misuwo yago. (2 Thimoti 4:2) Khiso a giridego Katharina. A diri ni 17 myaga tepo a nga dzi vegeya misuwo nyo tshumayele sithumi sikwawe khu gimwegyo ni gimwegyo. Gimwegyo gyakona gi di gu oloveya gu mu valeteya. Ganiolu uye kha divala misuwo yaye. Mavbanyelo yaye nya yadi ma samadziside gimbe githumi gikwawe nya pwani khu Hans. A di pheya gu leri mabhuku yathu, gu hevbula Bhibhiliya, a bwe a bhapatiswa. Katharina ne kha nga ba ati gilo khisoso kholu a di fulugide. Khu kharato hwane nya 13 myaga, Katharina na ari mitshanganoni ni va ndrangani gwaye a di samala ngudzu khu gu wona Hans a nga ba a va endrede gasi gu ya va vegeya ganelo ya guagani! A di tsaka ngudzu kholu a nga ne diga misuwo yaye nyo tshumayele sithumi sikwawe.

U NGA DIVALI MISUWO YAGO

14, 15. a) Ginani u yedego gu gi dundruga wo kutsedzedwa khu vambe gu gira esi avo va girago? b) Ginani u nga girago gasi gu simama gu tiya tepo vambe va gu kutsedzeyago?

¹⁴ Kala avba, ndrima yeyi yi gu kutside gu dzi garadzeya gu tsakisa Jehovha ni gu dzi vegeya misuwo nya liphuvbo. Ganiolu vaphya nya vangi nya melana wago vo vbweta gu hagana basi. Nigu adzina va na gu raneya gu gira esi va girago. Gu hweya ni gu mba hweya, gu na vbwetega gu u yeyedza vambe edzi si gu sa lisima khidzo gwago gu tadzisa misuwo yago. U nga dzumeleyi muthu a gu gira u divala misuwo yago. Nari khatshi khuwe u gomogo avba gu emago avbo sibhomba gu thudwego gupheyani nya ndrima, ina u di hadzi khileya ni gevbini gibhomba, kholu basi ava va khiledego gwagyo va wonegago nga khatshi vo tshambedwa khigyo? Ne, vbadugwana!

¹⁵ Khu kharato, ginani u nga girago gasi gu simama nu tiyide tepo vambe va gu kutsedzeyago gu gira esi avo va girago? Potsa siemo si na gu garadzeyago gu timiseya mikutsedzelo. (Mavingu 22:3) Dundrugeya khu mihandro nyo vivbe yi manwago khu gu gira silo nyo vivbe. (Vagalatiya 6:7) Nigu khu gu dzi nogisa, dzumeya gu khuwe u ngu vbweta wusingalagadzi. Engisa esi u embedwago khu vavelegi vago ni vandriyathu nyo vidzwe va gomogo libandlani. — Leri 1 Pedro 5:5, 6.

16. Esi si nga dugeleya Christoph so yeyedza kharini lisima nya gudzinogise?

¹⁶ Gudzinogisa gu phaside Christoph gu dzumeya wusingalagadzi nya wadi. Gitepwana hwane nyo bhapatiswe, a di pheya gu hongola omu gu girwago mihagano nya gu tiyise mili tepo ni tepo. Iyoyo, vaphya vakwawe va di mu kutsedzeya gu beya tsawani wawe. A di bhula ni lidhota nyo khaguri khiso, lidhota lolo li di mu kutsa gu dundrugeya khu dzimhango nyo khaguri, nya nga gu beya khu hungo omu nya mapalisana. Ambari ulolo Christoph a di hunga gu beya tsawani. Hwane nya tepo nyo khaguri, a di wona gu khuye hagano wakona wu di vivbide nigu wu diri ni mhango. A di bhula gambe ni madhota, ayo ma di mu ninga wusingalagadzi nya Bhibhiliya. Christoph wari khuye: “Jehovha a di nyi rumeleya masingalagadzi nya yadi, nigu nyi Mu engiside, ambari olu si dzegidego tepo.” Ina u ngu dzi nogisa avbo nya gu u dzumeya wusingalagadzi?

17, 18. a) Ginani egi Jehovha a gi vbwetago ga vaphya muhuno? b) U nga potsa kharini gu ta dzi laya khesi u si hathidego tepo u na dandrago? Ninga giyeyedzo.

¹⁷ Bhibhiliya yari khiyo: “Lidzaha [mwendro nyamahegyane], dzi tsakise khu [‘wuphya’, NM] wago, u tsakisa monyo wago matshigu nya [‘wuphya’, NM] wago.” (Muhevbudzi 11:3) Jehovha o vbweta gu khuye u tsaka nu ngari muphya. Avba nya ndrima yeyi, u hevbude gu khuwe ndziya yamweyo nyo mane khiyo gutsaka khu gu vega gupima gwago avba nya misuwo nya liphuvbo ni gu landreya wusingalagadzi wa Jehovha omu nya makungo yago yatshavbo. Wa gu heguleya gu gira isoso womini wago, u na vbiredza gu wona edzi Jehovha a na gu thangeyago khidzo, a gu vhikeya, ni gu gu kategisa. Dundrugeya khu wusingalagadzi watshavbo a gu ningago khu gu thumisa Lito laye, ni gu thumisa wusingalagadzi wu gu khuwo: “Alakanya muvangi wago na u ngari [‘muphya’, NM].” — Muhevbudzi 12:1.

¹⁸ Vaphya va ngu vbiredza gu dandra va khala vathu nya vakhongolo. Egi gi si tsakisigo, khu gu nya vangi vakona khu gu gimbiya nya tepo va ngu ta dzi laya khu gu ba va dzi vegede misuwo nya mba yadi mwendro gu mba dzi vegeya misuwo na va ngari vaphya. Ganiolu wo simama gu vega gupima avba nya misuwo yago nya liphuvbo, u na tsaka khesi u si hathidego tepo u na dandrago. Khidzo a dzipwago khidzo Mirjana. Na ngari muphya, a di gu yi kodza gwadi mihagano nyo tiyise mili. Ranedwe guya patega avba nya mapalisana nya Mihagano nya mafu yatshavbo yi girwago nangoni nya girami. Wulangani nya isoso, uye a di hatha gu thumeya Jehovha thumoni nya tepo yatshavbo. Gu ngu vbindra 30 myaga, ganiolu a ngo simama thumoni nya tepo yatshavbo gumogo ni mwama waye. Wari khuye vathu va dzi vbweteyago ndruma, wuzundzu, tshivba ni dzithomba gima kha va tsaki khu lisine. Uye gambe wari khuye misuwo nya yadi ga yatshavbo kheyi nyo thumeye Nungungulu ni gu phasa vathu gu muti.

19. Khu ginani si gu sadi gu dzi vegeya misuwo nya liphuvbo nu ngari muphya?

¹⁹ Vaphya mu ngu ninganedwa khu gu zundzwa khu lisine kholu ambari olu mu emisanago ni sigaradzo, mu ngu dzi garadzeya gu thumeya Jehovha. Mu ngu dzi vegeya misuwo nya liphuvbo, nigu mu ngu wona gutshumayela kha nga gilo nya lisima ga satshavbo womini gwanu. Gimbe gambe, kha mu dzumeleyi gu khenu litigo leli li mi gira mu divala misuwo yanu. Tiyisegani gu khenu thumo wanu khandri wa mahala. Mu na ni vandriyanu va mi haladzago ni gu mi seketeya. Khu kharato “tumba Pfhumu Nungungulu ga mithumo yago yatshavbo, gasi makungo yago ma na mana gudugelela.”