Ina gimwalo gi nga vbindrugedza avba nya gu lowe nya Bhibhiliya?
Gimwalo. Ha gu yi fananisa ni milowo ya gale yi nga lowa khu mandza, somo guagani gu khiso Bhibhiliya kha ya vbindrugedza ambari olu yi nga lovedzwa khu myaga nya yingi omu nya malangaliya nya mba tiya.
Ina isoso so thula gu khiso Bhibhiliya yi na ni sihoso kholu yi nga kopiyarwi?
Yi manidwe milowo nya yingi yi nga lowa khu mandza, yimbe yakone yi di gu hambana, isoso si yeyedzago gu khiso si di romo sihoso tepo Bhibhiliya yi nga kopiyarwi. Gumbe gu hambana nya gudugwana khu gu, gu hambana gogo kha wa vbindrugedza mongo nya Bhibhiliya. Gumbe gu hambana nya gukhongolo gu nga tugudwa khu gu, gu diri ni vathu va nga ba va zama gu vbidrugedza Bhibhiliya khu nyagigwenye. Wona siyeyedzo sivili:
Ga 1 Johane 5:7, wuvbindrugedzeyi wa gale nya Bhibhiliya wu na ni malito ma gu khayo: “ndzadzini, Papayi, Lito ni Liphuvbo nya Guage gilo gimwegyo basi.” Ganiolu, milowo ya gale nya gutumbege nyo lowe khu mandza yo yeyedza gu khiyo malito yaya ma diri mwalo tepo Bhibhiliya yi nga lowa khu tepo nyo pheye. Ma di engedzedwa khu gu gimbiya nya tepo.a Khu gighelo gyogyo dzibhibhiliya nya gutumbege dza matshigwana yaya dzi duside malito yaya.
Lina la Nungungulu li ngu manega dzitepo nya dzingi omu nya milowo ya gale nyo lowe khu mandza. Ambari ulolo, wuvbindrugedzeyi nya wungi nya Bhibhiliya wu duside lina la Nungungulu wu tshikedza khu “Pfhumu” mwendro “Nungungulu.”
Ginani gi nga hi girago hi khodwa gu khethu gu mwalo sihoso omu nya Bhibhiliya?
Gu manidwe milowo nya yingi ya gale yi vbevbugago gu hi tugula sihoso.b Milowo yoyo ya gu hi embeya ginani maningano ni gutumbega nya Bhibhiliya hi yi thumisago muhuno?
Especialista nyo khaguri nyo pwani khu William Henry Green o ganeya esi maningano ni milowo nya Gihebheru yi tidwago kha nga Testamenta ya Gale: “Hi nga ganeya na hi tiyisegide gu khethu limwalo limbe libhuku la gale li nga kopiyarwi khu ndziya nya yadi nga eli.”
Frederick Bruce mugevisisi nya Bhibhiliya a gu ganeya esi maningano khu Milowo nya Gigreki mwendro Testamenta nya Yiphya: “Gu na ni silo nya singi si yeyedzago gu khiso Testamenta nya Yiphya yi tumbegide ngudzu guvbindra mabhuku nya mangi ma lowago matshigwana yaya.”
Sir Frederic Kenyon a ganede gu khuye “muthu a nga phara Bhibhiliya mandzani a ganeya na tiyisegide gu khuye pharide Lito nya lisine la Nungungulu eli gu romo gukhugeya gale nigu kha la vbindrugedza.”
Khu sevbini simbe sighelo si hi girago hi khodwa gu khethu Bhibhiliya kha ya vbindrugedza?
Vajudha va nga ba va kopiyari milowo ni Makristo nyo pheye, ma lovide sihoso satshavbo si nga girwa khu sithumi sa gale sa Nungungulu.c (Mitengo 20:12; 2 Samuweli 11:2-4; Vagalatiya 2:11-14) Va di bwe va lova khesi si nga ba si girega ga Vajudha nya mba engisa ni gu lova maningano khu wukhozeyi nya guvivbe owu vathu va nga ba va gira. (Hoseya 4:2; Malakiya 2:8, 9; Matewu 23:8, 9; 1 Johane 5:21) Kha nga olu ava va nga kopiyari Bhibhiliya va nga wona sihoso sesi, so yeyedza gu avo va di gu tumbegide nigu va di gu ninga githawo Lito la Nungungulu.
Kha nga olu Nungungulu a gu muni nya Bhibhiliya, ina kha na nga gira satshavbo a si kodzago gasi gu yi vhikeya?d (Isaya 40:8; 1 Pedro 1:24, 25) Jehovha a di gu vbweta gu khuye Bhibhiliya yi phasa ethu muhuno nasiri basi vathu va gale. (1 Vakorinto 10:11) Khu lisine, “satshavbo si lovidwego gale yoyo omu nya Milowo, si lovidwe gasi gu hi hevbudza. Nigu ethu hi na ni guvireya khu kotani nya gutimiseye gwathu ni gu tiyiswa hi ningwago khu Milowo.” — Varoma 15:4.
Jesu gumogo ni Valandreyi vaye va di gu thumisa Milowo nya Gihebheru na va si kanakani gu khavo wu vbindrugedzide mwendro ne. — Luka 4:16-21; Mithumo 17:1-3.
a Malito yaya kha ma manegi ga milowo ya gale ma lovidwego khu mandza ya Códice Sinaítico, Códice Alexandrino, Manuscrito Vaticano N.° 1209, Vulgata latina original, versão siríaca Filoxeniana-Harcleana ni Pesito siríaca.
b Khu giyeyedzo, gu tugudwe Dzibhibhiliya dza gale nya guvbindre 5 000 nya gu lowe khu mandza, khu lidimi nya Gigreki yi ranwago gu pwani Testamenta nya Yiphya mwendro Milowo nya Gigreki nya Wukristo.
c Bhibhiliya kha yi ganeyi gu khiyo sithumi sa gale sa Nungungulu kha sa nga ba si gira sihoso, ganiolu yo ganeya lisine tepo yi gu khiyo: “Mwalo muthu [a gu] mba ghoha.” — 1 Dzipfhumu 8:46.
d Bhibhiliya kha yi ganeyi gu khiyo Nungungulu a di embeya vathu lito limwedo khu limwedo va nga ba va yede gu lova, ganiolu Bhibhiliya yari khiyo Nungungulu a di va phasa guti esi va nga ba va yede gu lova. — 2 Thimoti 3:16, 17; 2 Pedro 1:21.