Libhuku nyo fumbwe la gale yoyo li thanuludzidwego khu tekinolojiya

Khu 1970, tsawa nyo khaguri nya vafuguli nya silo sa gale wu di fugula libhuku nyo fumbwe li nga li vbide khu nilo tigoni ga Ein Gedi, Israyeli. Va di mana libhuku leli na va gu fuguleya sinagoga yi vbisidwego tepo li nga tshungunudwa lidhoropa, ga lizana myaga nya wu 6 Teponi Yathu. Kha nga olu libhuku leli li nga ba li hagade, si di si kodzegi gu li leri. Nigu si di si kodzegi gu li thanuludza nya mba fungurugeya. Ambari ulolo, khu gu thumisa tekinolojia nyo pwani i 3-D scanning, si kodzegide gu thanuludza libhuku leli nyo fumbwe. Nigu khu gu phaswa gambe khu programa nyo khaguri nya dzifoto, si kodzegide gu leri esi si nga ba si lovidwe gwalo.

Ginani va gi tugudego khu gu thumisa mitshini yoyo? Libhulu lolo li diri gipandre nya Bhibhiliya. Gipandre gi tshadego nya libhuku lolo, gi na ni mavhesi nyo pheye nya libhuku la Levhi. Mavhesi yoyo ma na ni Tetragrama, a gu lina la Nungungulu khu giHebheru. So wonega libhuku lolo na li lovidwe vbakari nya myaga nya 50 ni 400 Teponi Yathu. Iso si girago gu liri ilo libhuku nyo fumbwe la gale ngudzu gukhugeya ma manwa aya ya Yiphwani nya Gufe (Qumran). Mulovi nya matimo nyo pwani khu Gil Zohar, tshamusede gu khuye hwane nya gu ba gu manidwe libhuku nyo fumbwe li nga ba liri la gale ga yatshavbo (khu va 100 na ma si gu vbohi matshigu yathu), li gu eli la Yiphwani nya Gufe, ni eli limbe la gale li manidwego khu gulandreya, a gu Códice de Alepo (khu va 930 na ma si gu vbohi matshigu yathu), gu di vbindra gipimo nya 1000 myaga, khavbo li nga thanuludzwa eli la Ein Gedi khu mitshini. Khu guya khu vagengeyi vovo, libhuku leli li thanuludzidwego khu mitshini, lo yeyedza gu khilo mahungu ma gomogo omu nya Torá “ma sayisegide gwadi khu gipimo nya 1000 myaga yi vbindridego, nigu kha ma khuhwa khu sihoso sa vakopiyari nya Bhibhiliya.”