LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • nwt Jobu 1:1-42:17
  • Jobu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Jobu
  • Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya
Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya
Jobu

JOBU

1 Mucisi ca Uzi kwakali mwaalumi umwi wazina lyakuti Jobu.*+ Wakali mwaalumi uululeme alimwi uusyomeka;*+ wakali kuyoowa Leza akutantamuka cibi.+ 2 Wakajisi bana basankwa bali ciloba abana basimbi botatwe. 3 Akati kazivwubwa zyakwe kwakali mbelele zili 7,000, nkamela zili 3,000, ŋombe zili 1,000* alimwi ambongolo* zili 500, alimwi wakalijisi ababelesi banji kapati cakuti wakaba mupati kwiinda bantu boonse ba Kujwe.

4 Umwi aumwi wabana bakwe basankwa wakali kuba apobwe kuŋanda yakwe bwasika buzuba mbwabikkide.* Bakali kutamba bacizyi babo botatwe kuti bakalye akunywa antoomwe ambabo. 5 Lino ainda mazuba aabo boonse aakuba apobwe, Jobu wakali kubaita kuti abasalazye. Mpoonya mafwumofwumo wakali kubuka akutuula zipaizyo zyakuumpa+ kweelana amweelwe wabo boonse. Nkaambo Jobu wakali kwaamba kuti: “Andiza bana bangu babisya akutukila Leza mumyoyo yabo.” Oobu mbombubo mbwaakali kucita Jobu lyoonse.+

6 Lino bwakasika buzuba eelyo bana* ba Leza mwini-mwini+ nibakaboola kuzikwiima kumbele lya Jehova,+ eelyo Saatani+ awalo wakaboola akwiima akati kabo.+

7 Mpoonya Jehova wakabuzya Saatani kuti: “Ino wazwa kuli?” Saatani wakavwiila Jehova kuti: “Ndazwa kukuzinguluka munyika akweendeenda mulinjiyo.”+ 8 Kumane Jehova wakabuzya Saatani kuti: “Sena wamubona* mubelesi wangu Jobu? Kunyina muntu naba omwe uuli mbuli nguwe munyika. Mwaalumi uululeme alimwi uusyomeka,*+ uuyoowa Leza akutantamuka cibi.” 9 Mpoonya Saatani wakavwiila Jehova kuti: “Sena Jobu uyoowa Leza kakunyina kaambo?+ 10 Sena yebo tonoomuyakila lukwakwa lwakumukwabilila ilumuzingulukide+ walo abamuŋanda yakwe kubikkilizya azintu zyoonse nzyajisi? Yebo waileleka milimo yamaanza aakwe,+ alimwi zivwubwa zyakwe zilimwaikide munyika. 11 Pele lino, kotandabika janza lyako unyonyoone zintu zyoonse nzyajisi, ulabona ulakutukila kolangilila.” 12 Aboobo Jehova wakaambila Saatani kuti: “Bona! Zyoonse nzyajisi zili mumaanza aako.* Pele walo utasoli kumujata ajanza lyako!” Eelyo Saatani wakazwa kumbele* lya Jehova.+

13 Lino ibuzuba bumwi bana bakwe basankwa abasimbi nibakali kulya akunywa waini muŋanda yamupati wabo musankwa,+ 14 mutumwa wakaboola kuli Jobu akumwaambila kuti: “Ŋombe nizyali kulima ambongolo nizyali kucela kumbali lyanzizyo, 15 bana Seba batulwana akuzitola, alimwi bajaya babelesi apanga. Mebo endikke buyo ndime ndafwutuka kuti ndizookwaambile.”

16 Ooyu kacaambaula, kwakaboola umwi iwakaamba kuti: “Mulilo* waloka kuzwa kujulu kuli Leza akuvwutukila mbelele ababelesi, eelyo wabaumpa cakumaninina! Mebo endikke buyo ndime ndafwutuka kuti ndizookwaambile.”

17 Ooyu kacaambaula, aumwi wakaboola akwaamba kuti: “Ba Kasidi+ balibunga-bunga akupanga nkamu zyotatwe, mpoonya bavwuumukila nkamela akuzitola, alimwi bajaya babelesi apanga. Mebo endikke buyo ndime ndafwutuka kuti ndizookwaambile.”

18 Ooyu awalo kacaambaula, aumwi wakaboola akwaamba kuti: “Ibana bako basankwa abasimbi bali kulya akunywa waini muŋanda yamupati wabo musankwa. 19 Mpoonya kwaboola guwo pati kuzwa kunkanda, lyabbubbula mumakkona one aaŋanda cakuti yabawida bana bako, aboobo bafwa. Mebo endikke buyo ndime ndafwutuka kuti ndizookwaambile.”

20 Mpoonya Jobu wakanyamuka akuzapula cisani cakwe alimwi wakagela masusu aakwe; kumane wakaliwaala ansi akuvwuntama 21 akwaamba kuti:

“Ndakazwa mwida lyabaama amantanda,

Alimwi ndiyoojokela amantanda.+

Jehova wakandipa,+ alimwi Jehova wandinyanga.

Alizumanane kutembaulwa izina lya Jehova.”

22 Muzintu zyoonse eezyi zyakamucitikila, Jobu tanaakabisya naa kupa Leza mulandu uuli woonse.*

2 Kuzwa waawo bwakasika buzuba eelyo bana* ba Leza mwini-mwini+ nibakaboola kuzikwiima kumbele lya Jehova,+ eelyo Saatani awalo wakaboola akati kabo kuti aime kumbele lya Jehova.+

2 Mpoonya Jehova wakabuzya Saatani kuti: “Ino wazwa kuli?” Saatani wakavwiila Jehova kuti: “Ndazwa kukuzinguluka munyika akweendeenda mulinjiyo.”+ 3 Kumane Jehova wakabuzya Saatani kuti: “Sena wamubona* mubelesi wangu Jobu? Kunyina muntu naba omwe uuli mbuli nguwe munyika. Mwaalumi uululeme alimwi uusyomeka,*+ uuyoowa Leza akutantamuka cibi. Kusika lino ucisyomeka,+ nokuba kuti yebo usola kundipa+ kuti ndimunyonyoone* kakunyina kaambo.” 4 Pele Saatani wakavwiila Jehova kuti: “Lukanda kulukanda. Muntu uyoopa zintu zyoonse nzyajisi kutegwa avwune buumi bwakwe. 5 Pele lino, kotandabika janza lyako ujate zifwuwa anyama yamubili wakwe, ulabona ulakutukila kolangilila.”+

6 Aboobo Jehova wakaambila Saatani kuti: “Bona! Ngooyo uli mumaanza aako!* Pele utasoli kumujaya!” 7 Eelyo Saatani wakazwa kumbele* lya Jehova amane wakapa kuti Jobu abe azyuute zicisa kapati*+ kuzwa kunsi aamaulu aakwe kusikila akatwikkilo kamutwe wakwe. 8 Aboobo Jobu wakabweza lukaye kuti kalikwezya, alimwi wakali kukkala mubbunta lyamulota.+

9 Mukuya kwaciindi mukaintu wakwe wakamwaambila kuti: “Sena aino ucisyomeka? Komutukila Leza kutegwa ufwe buyo!” 10 Pele wakamuvwiila kuti: “Yebo waambaula mbuli mbobaambaula bamakaintu bafwubafwuba. Sena tweelede kutambula buyo zintu zibotu kuzwa kuli Leza mwini-mwini akutazizumina azyalo zintu zibi?”+ Muzintu zyoonse eezyi, Jobu tanaakabisya amulomo wakwe.+

11 Lino beenzinyina Jobu botatwe bakaamvwa mapenzi aaya oonse aakamusikila, aboobo bakayoboloka umwi aumwi kuzwa kubusena bwakwe—Elifazi+ muna Temani, Bilidadi+ muna Sua+ a Zofari+ muna Naamati. Aboobo bakapangana kuti baswaangane kutegwa baunke kuyoomubona Jobu akumuumbulizya. 12 Nibakamubona kulaale, tiibakamuzyiba pe. Aboobo bakatalika koongolola kulila, bakazapula zisani zyabo akuwaala mavwu mujulu alimwi aamitwe yabo.+ 13 Mpoonya bakakkala ansi anguwe kwamazuba aali ciloba, isyikati amasiku. Kunyina wakali kwaamba jwi noliba lyomwe kulinguwe, nkaambo bakabona kuti wakamvwide kucisa kapati.+

3 Nozyakainda zintu eezyi Jobu wakatalika kwaambaula akusinganya buzuba mbwaakazyalwa.+ 2 Wakati:

 3 “Abulobe buzuba mbondakazyalwa,+

Abusiku muntu umwi naakaamba kuti: ‘Mwana musankwa wamitwa!’

 4 Ibuzuba oobo abube mudima.

Leza uuli kujulu atabulanganyi pe;

Alimwi butamunikilwi amumuni.

 5 Imudima uusiya mbi aubutole.

Abuvwumbwe amakumbi aamvwula.

Kufwumbwa cintu cipa kuti buzuba busiye acibuyoosye.

 6 Ibusiku oobo bujatwe amudima uusiya mbi;+

Butasekeleli akati kamazuba oonse aamumwaka,

Butabi akati kamweelwe wamyezi yoonse.

 7 Ncobeni! Kutabi cintu cizyalwa ibusiku oobo;

Kutamvwugwi jwi lyakukondwa mulimbubo.

 8 Aabo basinganya mazuba ababusinganye buzuba oobo,

Aabo bakonzya kubusya Leviyatani.*+

 9 Inyenyeezi zyakubucedo kwambubo azisiye mbi;

Abuulindile mumuni, pele utabusikili pe,

Alimwi butaiboni mitungazuba yakubucedo.

10 Nkaambo tiibwakajala milyango yada lyabaama;+

Nokuba kusisa mapenzi kumeso aangu.

11 Nkaambo nzi ncindatakafwa mbondakazyalilwa buyo?

Nkaambo nzi ncindatakaloba mbondakazwida buyo mwida?+

12 Nkaambo nzi ncikwakali mazwi aakunditambula

Ankolo zyakuti ndinyonke?

13 Nkaambo lino nindalilede kandiliibide;+

Nindalikoona akulyookezya+

14 Antoomwe abami bamunyika abasikubapa lulayo,

Aabo ibakaliyakilide masena aayo lino aakaba matongo,*

15 Naa antoomwe abasilutwe ibakajisi ngolida,

Aabo ibakajisi maanda aakazwide nsiliva.

16 Nkaambo nzi ncindatakabeda buyo mbuli kasowe kasisidwe,

Mbuli bana batanaubwene mumuni?

17 Ooko nibaba babi nkobaleka kupyopyongana;

Ooko bakatede nkobalyookezya.+

18 Ooko baange boonse nkobaliibide;

Tabalimvwi jwi lyayooyo uubabinga kuti babeleke.

19 Bapati abaniini mbamwi buyo kubusena oobo,+

Awalo muzike ulaangulukide kuli simalelaakwe.

20 Nkaambo nzi Leza ncamupa mumuni ooyo uuli mumapenzi

Akubapa buumi aabo bapengede mumoyo?*+

21 Nkaambo nzi bantu ncibalombozya kufwa, pele lufwu talubasikili?+

Balisungweede kuluyandaula kwiinda mbobayandaula lubono lusisidwe,

22 Aabo ibasekelela kapati,

Ibakkomana ciindi nibacijana cuumbwe.

23 Nkaambo nzi Leza ncamupa mumuni muntu wazimininwa nzila,

Ooyo ngwaasinkilila koonse-koonse?+

24 Nkaambo ndilatongela nondilya cakulya cangu,+

Alimwi ntongelo+ zyangu zilapoomoka mbuli maanzi.

25 Nkaambo cintu ncondali kuyoowa ncicandisikila,

Alimwi eeco cindizwisya moyo ncecandisikila.

26 Tandijisi luumuno, tandiliibide, tandilyookezyi pe,

Nkaambo ndiide buyo kusikilwa mapenzi.”

4 Eelyo Elifazi+ muna Temani wakaamba kuti:

 2 “Ikuti umwi wasola kubandika anduwe, sena inga cakucima?

Nkaambo ino nguni uukonzya kulijata kuti ataambauli?

 3 Masimpe, yebo walulamika bantu banji,

Alimwi wakali kuyumya maanza aatakwe nguzu.

 4 Majwi aako akali kubusya muntu uuli woonse uuwide,

Alimwi wakali kubayumya aabo bajisi magondo aalebukide.

 5 Pele lino mbocakucitikila ayebo, watyompwa;

Cakusikila, eelyo wanyongana.

 6 Weelede kuba sicamba mbokunga ulemeka Leza.

Weelede kuba abulangizi mbokunga nzila yako ililuleme.+

 7 Koyeeya buyo: Sena kuli muntu uutakwe mulandu iwakaloba?

Ino mbalulami nzi ibakanyonyoonwa kale?

 8 Kweelana ambondabona mebo, aabo ibalima* zintu zibi

Abaabo ibasyanga mapenzi, balatebula nzizyonya eezyo.

 9 Balafwa akaambo kamuya wa Leza,

Alimwi balamana kwiinda mukufwulidwa muya wabukali bwakwe.

10 Syuumbwa ulavwuluma, asyuumbwa uucili mwana ulalila,

Pele naaba meno aabasyuumbwa basinguzu* alatyoka.

11 Syuumbwa ulafwa akaambo kakubula munyama wakulya,

Alimwi bana basyuumbwa balamwaika.

12 Lino mebo ndakaletelwa jwi cakusisikizya,

Alimwi kutwi kwangu kwakamvwa kupetekezya kwandilyo.

13 Nendakakatazyigwa mumizeezo akaambo kazilengaano zyamasiku,

Eelyo bantu niboona cakufwa,

14 Ndakazuzuma kapati,

Kuyoowa kwakanjila mumafwuwa aangu oonse.

15 Cilenge camuuya cakainda kubusyu bwangu;

Eelyo boya bwaamubili wangu bwakanyamuka.

16 Mpoonya cakaima nji,

Pele ciwa cancico cini tiindakacizyiba pe.

Cintu eeco cakali kumbele lyameso aangu;

Kwakaumuna wi, mpoonya ndakamvwa jwi ilyakati:

17 ‘Sena muntu uulya maila ulakonzya kululama kwiinda Leza?

Sena muntu ulakonzya kusalala kwiinda Mulengi wakwe?’

18 Bona! Walo tabasyomi babelesi bakwe pe,

Alimwi ulabapa milandu bangelo* bakwe.

19 Eelo kaka ulainda kubacitila boobo aabo bakkala mumaanda aabulongo,

Aayo aajisi ntalisyo mulusuko,+

Ibatakatazyi kuvwinyauna mbubonya mbuli nkoonkolekwa yamasiku!

20 Kuzwa mafwumofwumo kusikila kumangolezya balapwayaulwa cakumaninina;

Balaloba mane kukabe kutamani, eelyo kunyina uubikkila maano.

21 Sena tabali buyo mbuli tente ilyafwumunwa ntambo?

Balafwa kabatajisi busongo.

5 “Lino koita we! Sena kuli uukuvwiila?

Ino nguuli musalali uutiikugwasye?

 2 Nkaambo bukali bulamujaya mufwubafwuba,

Alimwi munyono ulamujaya ooyo uutakwe maano.

 3 Mebo lwangu ndalibonena mufwubafwuba kasimpa miyanda,

Pele mpoonya-mpoonya busena mbwakkala bulasinganizyigwa.

 4 Bana bakwe bali kulamfwu abusena bwakukwabililwa,

Alimwi balalyataulwa kumilyango yamunzi,+ kakunyina uubavwuna.

 5 Ooyo uufwide nzala ulya zyeezyo nzyatebula,

Ulazibweza nokuba kuzwa kumamvwa,

Alimwi lubono lwabo lulacegwa mukakole.

 6 Nkaambo zintu zibi tazizwi mulusuko,

Aalo mapenzi taazwi mubulongo pe.

 7 Nkaambo muntu uzyalilwa mapenzi,

Mbubonya nsasi mbozipasauka kuya mujulu.

 8 Pele nindali ndime, nindamukombelezya Leza,

Alimwi kaambo kangu nindakabikka mumaanza aa Leza,

 9 Ooyo uucita zintu zipati zitazyibiki,

Zintu zigambya zitakonzyi kubalwa.

10 Walo upa kuti mvwula iwe anyika

Akutuma maanzi mumyuunda.

11 Ulabikka babombe abusena busumpukide,

Alimwi muntu uuside umubusyila kulufwutuko.

12 Ulajaya makanze aabampelenge,

Kutegwa milimo yamaanza aabo itazwidilili.

13 Ulabajata basongo mubucenjezu bwabo beni,+

Cakuti makanze aabacenjezu alajaigwa.

14 Balaswaangana amudima isyikati,

Alimwi akalangabwaaseme balaampaampa mbuli kuti masiku.

15 Walo ulafwutula muntu kuzwa kupanga lili kumulomo wabo,

Akuvwuna bacete kuzwa kujanza lyabasinguzu,

16 Cakuti muntu uupengede ulaba abulangizi,

Pele milomo yabantu bataluleme ilasinkwa.

17 Bona! Ulikkomene muntu ngwasinsa Leza;

Aboobo utalukaki lulayo ndwapa Singuzuzyoonse!

18 Nkaambo walo mwini nguupa macise, pele alimwi nguucaanga cilonda;

Ulapwayaula, pele alimwi ulaponya amaanza aakwe.

19 Uyookuvwuna kumapenzi aali cisambomwe,

Naaba mapenzi aaciloba taakakucisi pe.

20 Kuciindi canzala uyookuvwuna kulufwu,

Alimwi kuciindi cankondo uyookuvwuna kunguzu zyapanga.

21 Yebo uyookwabililwa kumulaka uucisa mbuli cimboko,+

Alimwi tokaluyoowi pe lunyonyooko lwaakusika.

22 Lunyonyooko anzala uyooziseka,

Alimwi tokabayoowi banyama bamusyokwe.

23 Nkaambo mabwe aali mumuunda taakakucisi pe,*

Abalo banyama bamusyokwe bayookkala muluumuno anduwe.

24 Uyoozyiba kuti tente lyako lilikwabilidwe,*

Alimwi kunyina cintu ncoyoojana kuti cilisweekede waakulingula macelelo aako.

25 Uyooba abana banji,

Alimwi lunyungu lwako luyoovwula kapati mbuli zimena ansi.

26 Uyakuunka mucuumbwe kocijisi nguzu,

Mbubonya mbuli misunta yamaila iibungikwa muciindi cayo.

27 Bona! Twaavwuntauzya makani aaya, alimwi ngamasimpe.

Koswiilila akwaazumina.”

6 Mpoonya Jobu wakaamba kuti:

 2 “Eelo kaka inga cainda kubota ikuti mause aangu+ oonse apimwa

Akubikkwa acikkelo antoomwe amapenzi aangu!

 3 Nkaambo lino nzilemu kwiinda musenga wakulwizi.

Nkakaambo kaako ndaamba caambaambe.*+

 4 Nkaambo mivwi ya Singuzuzyoonse yandiyasa,

Alimwi ndamvwa buyoka bwayo+ kabuswiima mumubili wangu;

Izintu ziyoosya zizwa kuli Leza zyandizinga.

 5 Sena mbongolo yamusyokwe+ ilalila ikuti kiijisi bwizu,

Alimwi sena mupoho ulalila ikuti kajisi cakulya?

 6 Sena zyakulya zitanoni zilaligwa ikuti kazitalungidwe munyo,

Alimwi sena musinza wacaama* ulaamunse?

 7 Ndakaka kuziguma zintu zili boobu.

Zili mbuli zintu zisofweede muli cakulya cangu.

 8 Eelo kaka inga cainda kubota ikuti ndacijana ncendilomba,

Akuti Leza wandipa nzyondiyanda!

 9 Ikuti Leza wayanda kundipwayaula,

Akuti wavwungulula janza lyakwe akundijaya!+

10 Nkaambo alyalo eelyo inga ndaumbulizyigwa;

Alimwi inga ndasotooka cakukondwa nokuba kuti tacileki kucisa,

Nkaambo tiindaakaka majwi aayooyo Uusalala.+

11 Sena ndilijisi nguzu zyakuzumanana kulindila?+

Alimwi ino ncinzi ncondicilindila kumbele iceelede kupa kuti ndizumanane kupona?*

12 Sena ndili muyumu mbuli bbwe?

Alimwi sena mubili wangu ngwamukuba?

13 Sena kuli nendikonzya kuligwasya ndemwini

Mbokunga zyoonse izyali kundigwasya zyamana?

14 Kufwumbwa muntu uutatondezyi mweenzinyina luyando lutamani,+

Uyooleka kuyoowa Singuzuzyoonse.+

15 Banabokwesu bandicitila calweeno+ mbuli kalonga kamupeyo,

Mbuli maanzi aamutulonga twaciindi camupeyo aayuminina.

16 Tulasiya akaambo kacaanda,

Caanda cinyenguluka cilayuba mulintuto.

17 Pele ciindi cacilimo inga tatujisi maanzi pe, tulamana;

Kwatalika kupya maanzi aali mulintuto alayuminina.

18 Inzila zyantuto zilanyona;

Tukunkila mucimpayuma akuzimingana.

19 Makamu aabantu bazwa ku Tema+ balatuyandaula;

Basilweendo bazwa ku Seba+ balatulindila.

20 Bagunwa nkaambo bali kusyoma citako;

Basika kwini ooko pele baile kutyompwa.

21 Nkaambo anywebo mbomwaba oobu kulindime;+

Nimwabona mbwaali mapati mapenzi aangu, mwayoowa.+

22 Sena ndamulomba kuti, ‘Amundipe cintu cili coonse,’

Naa sena ndamulomba kuti mundipe cipego kuzwa kulubono lwanu?

23 Sena ndalomba kuti ndivwunwe* kujanza lyasinkondo

Naa kufwutulwa kuli basikupenzya?

24 Amundilaye, eelyo mebo ndinakuumwine;+

Amundigwasye kuzyiba ncindalubizya.

25 Majwi aamasimpe taacisi pe!+

Pele ino nimpindu nzi iikonzya kujanwa mukusinsa kwanu?+

26 Sena mukanzide kundisinsa akaambo kamajwi aangu,+

Ndemuntu uupengede mumoyo iwaamba majwi aatolwa amuwo?

27 Masimpe mulakonzya kumuumina cisolo mucaala+

Akumusambala* mweenzinyoko!+

28 Nkooko lino kamucenguluka mundilange,

Nkaambo tandikonzyi kumucenga pe.

29 Akaka, amucince mizeezo,—mutandiyeeyeli bumbi—

Inzya, amucince mizeezo, nkaambo bululami bwangu tabucincide pe.

30 Sena mulaka wangu waamba zitaluleme?

Sena cilakula cangu tacikonzyi kundipa kuzyiba kuti kuli cilubide?

7 “Sena anyika buumi bwamuntu tabuli mbuli milimo iiminya,

Alimwi sena mazuba aamuntu taali buyo mbuli mazuba aamubelesi uubbadelwa?+

 2 Mbubonya mbuli muzike, ulayandisya kujana cimvwule,

Alimwi mbuli mubelesi uubbadelwa, ulangila kuvwola.+

 3 Aboobo andime ndaabilwa myezi iitakwe mpindu

Alimwi ndapegwa masiku aazwide mapenzi.+

 4 Ciindi nendilede ndibuzya kuti, ‘Ino ndilabuka lili?’+

Pele busiku nebulampa, inga ndiile kusandauka mane bwaca.*

 5 Mubili wangu woonse uzwide mvwunyu abulongo bunamatilide;+

Lukanda lwangu luzwide mabbabbani amasina.+

 6 Mazuba aangu aleenda cakufwambaana kwiinda nyeleti yasikuluka,+

Alimwi aile kumana kakunyina bulangizi.+

 7 O Leza, koyeeya kuti buumi bwangu muwo buyo,+

Kuti liso lyangu talikaluboni kabili lukkomano.*

 8 Liso lindibwene lino talikandiboni kabili pe;

Meso aako ayoondiyandaula, pele tandikabiko.+

 9 Mbubonya mbuli kkumbi limwaika akuzimaana,

Awalo ooyo uunka mu Cuumbwe* tajoki pe.+

10 Takajokeli limbi kuŋanda yakwe,

Bantu bakubusena bwakwe tabakamuyeeyi limbi.+

11 Aboobo, tandikoofwida mumoyo pe.

Ndilaamba kandipengede mumizeezo;

Ndilatongooka moyo kuucisa!+

12 Sena ndili lwizi naa cilenge camulwizi,

Cakuti undibikkila mulindizi?

13 Ciindi nindaamba kuti, ‘Bulo bwangu bulanduumbulizya;

Bulo bwangu bulandigwasya kucesya mapenzi aangu,’

14 Yebo ulandiyoosya aziloto

Akunditilimuna azilengaano,

15 Cakuti ndisala kusinwa kuti ndifwe,

Inzya, ndisala lufwu muciindi camubili wangu ooyu uufwulukide.*+

16 Buumi bwandicima;+ tandiyandi kuzumanana kupona.

Kondileka, mbokunga mazuba aangu ali buyo mbuli muya.+

17 Ino muntu nguni kuti komuyeeya kapati

Akuti komubikkila maano?*+

18 Nkaambo nzi ncomulingula lyoonse mafwumofwumo

Akumusunka ciindi coonse?+

19 Sena tokooleka kundilangisya

Akundileka buyo endikke kwaciindi cikubwene kutegwa ndiswe ciya?+

20 Ikuti naa ndabisya, ino inga ndakupenzya buti, yebo Sikulanga bantu boonse?+

Nkaambo nzi ncondibikkide kuba mbaakani yako?

Sena ndakubeda mukuli uuminya?

21 Nkaambo nzi ncotandijatili mulandu wangu

Akundilekelela cinyonyoono cangu?

Nkaambo ino-ino buyo ndiloona mubulongo,+

Aboobo yebo uyoondiyandaula, pele tandikabiko.”

8 Mpoonya Bilidadi+ muna Sua+ wakavwiila kuti:

 2 “Ino ulaleka lili kwaambaula boobu?+

Majwi aazwa kumulomo wako muwo buyo wuungisya!

 3 Sena Leza ulanyonganya lubeta,

Alimwi sena Singuzuzyoonse ulanyonganya bululami?

 4 Ikuti naa bana bako bakamubisyila,

Wakabaleka kuti basubulwe akaambo kabuzangi bwabo;*

 5 Pele ikuti naa yebo ulange kuli Leza+

Akumukombelezya Singuzuzyoonse kuti akufwide luzyalo,

 6 Alimwi ikuti naa yebo ncobeni ulasalala alimwi uliluleme,+

Nkokuti lino naakulanganya

Alimwi naakupilusya mubusena bwako bukweelede.

 7 Kuyungizya waawo, nokuba kuti inga koli muniini kumatalikilo,

Kumbele inga waba mupati kapati.+

 8 Akaka kobabuzya bantu bamuzyalani lyainda,

Alimwi kobikkila maano kuzintu nzyobakajana bamausyi.+

 9 Nkaambo swebo twakazyalwa jilo, kunyina ncotuzyi,

Mbokunga mazuba eesu aano anyika ali buyo mbuli cimvwule.

10 Sena balo tabakookuyiisya,

Akukwaambila ncobazyi?*

11 Sena ntumbu zilakonzya kukomena mubusena butali bwamatoolo?

Sena tete lilakonzya kukomena ikuti kakutakwe maanzi?

12 Nozicisyuuka, kazitanatemwa,

Zilayuma kazitanayuma zimena ansi zimbi zyoonse.

13 Eeci ncecicitikila* bantu boonse baluba Leza,

Nkaambo bulangizi bwamuntu uutayoowi Leza* buyooloba,

14 Ooyo uujisi bulangizi bwabuyo

Alimwi uujisi lusyomo lutali luyumu mbubonya mbuli luubilili.*

15 Uyooyaama kuŋanda yakwe, pele iyoowa;

Uyoosola kwiijatilila, pele tiikaimi pe.

16 Uli mbuli cisyango citete icili muzuba,

Alimwi mitabi yakwe ilayandalala mumuunda wakwe woonse.+

17 Miyanda yakwe ilanjilana mumulwi wamabwe;

Ulayandaula ŋanda akati kamabwe.*

18 Pele ikuti naa akazyulwe* mubusena bwakwe,

Busena oobo buyoomukaka, kabuti, ‘Mebo tandikuzyi pe.’+

19 Masimpe, oobu mbombubo mbwayakuzimaana;*+

Mpoonya bambi bayoomena mubulongo oobo.

20 Ncobeni Leza tabakaki bantu basyomeka;*

Alimwi tabagwasyilizyi* bantu babi,

21 Nkaambo uciyookupa kuseka citaambiki

Alimwi akusekelela kapati.

22 Aabo batakuyandi ziyoobajaya nsoni,

Alimwi matente aababi taakabiko limbi pe.”

9 Mpoonya Jobu wakaamba kuti:

 2 “Mubwini ndilizyi kuti mbocibede oobo.

Pele ino mbuti muntu mbwanga walulama mukaambo nkajisi a Leza?+

 3 Ikuti muntu wayanda kukazyanya a Leza,*+

Muntu ooyo takonzyi kwiingula mubuzyo nouba omwe akati kamibuzyo yakwe iili 1,000.

 4 Musongo mumoyo alimwi ngusinguzu kapati.+

Ino nguni uukonzya kumukazya akutalicisa?+

 5 Ulalonzya* malundu kakunyina muntu uuzyiba;

Ulaasandamuna mubukali bwakwe.

 6 Ulazungaanya nyika kuzwa mubusena bwanjiyo,

Cakuti noiba misemu yanjiyo ilatenkaana.+

 7 Ulalailila zuba kuti litabali

Akusinkila mumuni wanyenyeezi;+

 8 Ulatandabula majulu alikke,+

Akulyatauka mayuwe mapati aalwizi.+

 9 Nguwakapanga cibunga canyenyeezi zya Asi, zya Kesili, zya Kima,+

Alimwi azibunga zyanyenyeezi zyakumusanza;*

10 Nguucita zintu zipati zitazyibiki,+

Zintu zigambya zitakonzyi kubalwa.+

11 Ulainda kumbali lyangu pele tandikonzyi kumubona pe;

Ulandiindilila, pele tandimuzyibi pe.

12 Ciindi nakwempa cintu cimwi, nguni uukonzya kumukasya?

Nguni uukonzya kumubuzya kuti, ‘Ino utyani?’+

13 Leza takalesyi bukali bwakwe;+

Nibaba basikugwasyilizya Rahabu*+ bayoomukotamina.

14 Eelo kaka mebo nendimuvwiila

Ndileelede kwaasala kabotu majwi ngondibelesya nendikazyanya anguwe!

15 Nokuba kuti inga kandiluzi, inga tiindamuvwiila pe.+

Mubetesi wangu* inga ndamulomba buyo kuti andifwide luse.

16 Ikuti naa ndamwiita, sena inga wandivwiila?

Tandisyomi kuti inga waliswiilila jwi lyangu,

17 Nkaambo walo ulandipenzya amapenzi aali mbuli guwo

Akupa kuti ndibe azilonda zinji kakunyina kaambo.+

18 Tandizumizyi kuti ndiswe ciya naaceya buyo;

Uluujisi kundipoomweda zintu zibyaabi kapati.

19 Caboola kumakani aanguzu, walo ngosinguzu.+

Caboola kumakani aabululami, walo waamba kuti: ‘Ino nguni uukonzya kundibeteka?’*

20 Ikuti nindaliluzi, imulomo wangu inga wandipa mulandu;

Nokuba kuti kanditajisi kampenda,* walo inga wandaamba kuti ndilaamulandu.*

21 Nokuba kuti kanditajisi kampenda,* tandilisyomi pe;

Ndabukaka* buumi bwangu oobu.

22 Ncimwi buyo. Ncencico ncindaambila kuti,

‘Kayi walo ulabanyonyoona bantu batakwe mulandu* alimwi ababi.’

23 Ikuti zambangulwe lyajaya bantu cakutayeeyelwa,

Walo ulakonzya kubaseka bantu batakwe mulandu mumapenzi aabo.

24 Nyika yapegwa mumaanza aababi;+

Ulavwumba meso* aababetesi banjiyo.

Ikuti katali nguwe uucita boobu, ino nguni?

25 Lino mazuba aangu aleenda cakufwambaana kwiinda mutumwa silubilo;+

Ainda cakufwambaana kakunyina kubona bubotu mulingawo.

26 Aleenda mbuli mato aamatete,

Mbuli basikwaze bafwuumukila cakulya.

27 Ikuti naa ndaamba kuti, ‘Ndilaaluba buyo matongoosi aangu,

Ndilacinca mbondilibonya kubusyu alimwi ndilakkomana,’

28 Noliba leelyo nindacili kuyoowa akaambo kamacise aangu oonse,+

Ndilizyi kuti yebo noondijanina mulandu.

29 Mebo nindajaninwa mulandu.*

Aboobo nkaambo nzi ncondeelede kupengela citako?+

30 Ikuti naa ndasamba mumaanzi aazwa kucaanda canyenguluka,

Akusalazya maanza aangu ansipa,*+

31 Yebo inga wandidumpukizya mumulindi uuzwide tombe,

Cakuti noziba zisani zyangu inga zyandisesemwa.

32 Nkaambo tali muntu mbuli ndime kuti kandimuvwiila,

Kuti tutolane kunkuta.+

33 Kunyina muntu uunga wakosola* makani eesu,

Uunga waba mubetesi wesu.*

34 Ikuti naaleka kunduuma,*

Alimwi akuleka kundiyoosya,+

35 Nkokuti nindaambaula anguwe kakunyina kuyoowa,

Nkaambo tandizyibide kwaambaula kandiyoowede.

10 “Buumi bwangu bwandicima.+

Ndilatongooka.

Ndilaamba kandipengede mumoyo!

 2 Ndilaambila Leza kuti: ‘Utandipi mulandu.

Kondaambila kaambo ncondilwana.

 3 Sena cilakugwasya kupenzya,

Kusampaula milimo yamaanza aako+

Kumwi kokkomanina lulayo lwababi?

 4 Sena ujisi meso aabantu,

Alimwi sena zintu uzibona mbuli mbwazibona muntu uulya maila?

 5 Sena mazuba aabuumi bwako ali mbuli mazuba aabantu,

Alimwi sena myaka yabuumi bwako ili mbuli yamuntu,+

 6 Cakuti kondiyandawida mulandu

Akuti kozumanana kundiyandawida cibi?+

 7 Yebo lwako ulizyi kuti tandijisi mulandu pe;+

Akuti kunyina muntu uukonzya kundivwuna kujanza lyako.+

 8 Maanza aako ngaakandibumba akundipanga,+

Pele lino uyanda kundinyonyoona cakumaninina.

 9 Akaka koyeeya kuti wakandibumba kuzwa kubulongo,+

Pele lino uyanda kundipilusya kubulongo.+

10 Sena tiiwakanditila mbuli mukupa

Akundiminununa mbuli cipwaza?

11 Mpoonya wakandisamika nyama alukanda,

Alimwi wakanunganya mafwuwa alimwi amilambi yangu antoomwe.+

12 Wandipa buumi akunditondezya luyando lutamani;

Alimwi wabamba muuya* wangu kwiinda mukundilanganya.+

13 Pele mumoyo wako wakajisi makanze aakucita zintu eezyi.*

Ndilizyi kuti zintu eezyi zizwa kulinduwe.

14 Ikuti ndabisya ulakonzya kundibona+

Alimwi tokonzyi kundilekelela mulandu wangu.

15 Ikuti naa ndilaamulandu, nkokuti maawe kulindime!

Alimwi nokuba kuti ndinyina mulandu, tandikonzyi kwiintamuka pe,+

Nkaambo masampu alindijisi alimwi ndapenga kapati.+

16 Ikuti ndasola kwiintamuka, yebo inga wandivwima mbuli syuumbwa+

Akutondezya nguzu zyako alimwi, kwiinda mukundilwana.

17 Yebo ulaleta bakamboni bapya kuti bandipe mulandu

Akukomezya bukali bwako kulindime,

Nendisikilwa mapenzi aatungana mulongo.

18 Aboobo nkaambo nzi ncookandigwisya mwida?+

Nendakafwa buyo nketanabonwa aliso noliba lyomwe.

19 Nicakaba buyo mbuli kuti taakwe nindakaponede;

Kuzwa mwida nendakaindilila buyo kutolwa kucuumbwe.’

20 Sena mazuba aangu taali masyoonto buyo?+ Kandileka;

Kaleka kundilangisya, kutegwa ndipumune*+

21 Nenditanaunka ooko nkonditakapiluki,+

Kunyika yamudima uusiya mbi,+

22 Kunyika yamudima walo-walo,

Kunyika yamudima uusiya mbi alimwi yamanyongwe,

Ooko kutakwe mumuni nuuceya, pele buyo mudima.”

11 Mpoonya Zofari+ muna Naamati wakaamba kuti:

 2 “Sena majwi aaya oonse taakoovwiilwa,

Alimwi sena kwaambaula kapati nkokukonzya kupa muntu kululama?*

 3 Sena twaambo twako twabuyo tulapa kuti bantu baumune buyo?

Sena taakwe muntu utiikunyemene akaambo kamajwi aako aakufwubaazya?+

 4 Nkaambo yebo waamba kuti, ‘Nzyondiyiisya zilasalala,+

Alimwi ndilasalala mumeso aako, O Leza.’+

 5 Eelo kaka ikuti Leza naambaula

Akukujalwida milomo yakwe!+

 6 Naakwaambila maseseke aabusongo,

Nkaambo busongo bugwasya bujisi mbazu zinji.

Mpoonya yebo noozyiba kuti Leza walekela kuti zinyonyoono zyako zimwi zilekelelwe.

 7 Sena yebo ulakonzya kuzizyiba zintu zisisidwe zya Leza

Alimwi sena ulakonzya kuzizyiba zintu zyoonse zijatikizya* busongo bwa Singuzuzyoonse?

 8 Bulisumpukide kwiinda julu. Ino yebo inga watyani?

Mbulamfwu kuyaansi kwiinda Cuumbwe.* Ino yebo ncinzi ncokonzya kuzyiba?

 9 Mbulamfwu kwiinda nyika

Alimwi mbupati kwiinda lwizi.

10 Ikuti naa wainda akujata muntu alimwi akwiita nkuta,

Ino nguni uukonzya kumukasya?

11 Nkaambo walo ulazyiba bantu nibabeja.

Nabona zintu zibyaabi, sena walo tazilanganyi?

12 Pele muntu uutakkwene kabotu ulakonzya kumvwisya,

Lilikke buyo kuti mbongolo yamusyokwe yazyala muntu.*

13 Inga cainda kubota ikuti yebo walulamika moyo wako

Akutambika maanza aako kulinguwe.

14 Ikuti janza lyako licita cintu cibyaabi, kocisowela kulaale,

Alimwi kutalulama kutajaniki mumatente aako.

15 Ndendilyo nokonzya kwiintamuka kotajisi kampenda;

Ulakonzya kwiima nji, kakunyina kuyoowa.

16 Ndendilyo noyakwaaluba mapenzi aako;

Uyakwaayeeya mbuli maanzi aakakwiindilila.

17 Mazuba aabuumi bwako ayoobala kwiinda zuba mbolibala akalangabwaaseme;

Mazuba aangawo aamudima ayakuba mbuli mafwumofwumo.

18 Uyooba alusyomo akaambo kakuba abulangizi,

Uyoolanga ooku akooku akoona koliibide.

19 Uyakoona kakunyina muntu naba omwe uukuyoosya,

Alimwi bantu banji bayookulomba kuti ubafwide luzyalo.

20 Pele meso aababi ayakoofwaala;

Tabakajani busena bwakutijila,

Banoolangila buyo kufwa.”+

12 Mpoonya Jobu wakavwiila kuti:

 2 “Masimpe nywebo ndendinywe bantu bajisi luzyibo,*

Alimwi busongo buyoofwa antoomwe andinywe!

 3 Pele andime ndilaamaano.*

Tamundiindi pe.

Ino ngwani utazizyi zintu eezyi?

 4 Ndaba cintu cisesya kubeenzuma,+

Ndiita Leza kuti andivwiile.+

Muntu uululeme alimwi uunyina kampenda ncintu cisesya kuli bamwi.

 5 Muntu uuliibide ulanyansya mapenzi,

Uyeeya kuti abambilidwe buyo baabo badadalika.*

 6 Matente aababbi ali muluumuno,+

Abalo aabo ibamunyemya Leza baliliibide,+

Aabo ibajisi leza mumaanza aabo.

 7 Pele kobuzya banyama, eelyo balakuyiisya;

Abayuni bauluka mujulu, eelyo balakwaambila.

 8 Naa kobikkila maano* kunyika, eelyo ilakuyiisya;

Answi zyamulwizi zilakupandulwida.

 9 Ino ncili akati kazyeezyi zyoonse icitazyi

Kuti janza lya Jehova ndilyacita boobu?

10 Mujanza lyakwe momuli buumi bwacintu coonse cuumi

Amuuya* wabantu boonse.*+

11 Sena kutwi takusoli majwi

Mbubonya mulaka* mboulabila cakulya?+

12 Sena busongo tabujanwi kubantu bacembeede,+

Alimwi sena maano taabooli akaambo kakupona myaka minji?

13 Walo nguujisi busongo anguzu;+

Nguujisi lulayo amaano.+

14 Ikuti naa wamwaya cintu cimwi, tacikonzyi kuyakululwa pe;+

Eeco ncaajala, kunyina muntu uukonzya kucijalula.

15 Ikuti walesya maanzi, zintu zyoonse zilayuma;+

Ikuti waatuma, nyika iba cilobe.+

16 Walo nguujisi nguzu abusongo bugwasya;+

Ngomukamwini yooyo uusweeka ayooyo uusowa bamwi;

17 Nguupa kuti basikupa lulayo beende azimpata,*

Alimwi nguupa kuti babetesi babe bafwubafwuba.+

18 Ulatebezya nketani zyabaabo ibaangwa abami,+

Alimwi ulabaanga lutambo mucibuno.

19 Nguupa kuti bapaizi beende azimpata,+

Alimwi aabo bakkalilila mubweendelezi ulabaatula;+

20 Basilulayo basyomwa ubapa kubula majwi aakwaamba

Abalo bamanene* ulabanyanga maano;

21 Ulabapoomweda masampu bantu balemekwa,+

Abalo basinguzu ubapa kubula nguzu;*

22 Nguuyubununa zintu zisisidwe mumudima,+

Alimwi nguuleta atuba zintu zili mumudima uusiya mbi;

23 Nguupa kuti masi abe anguzu, kutegwa aanyonyoone;

Nguupa kuti masi akomene, kutegwa aatole mubuzike;

24 Nguulobya maano* aabasololi babantu

Akubapa kwiingaila muzimpayuma imunyina nzila.+

25 Balaampaampa mumudima,+ mubusena butakwe mumuni;

Ulabapa kudadalika mbuli bantu bakoledwe.+

13 “Masimpe, eezyi zyoonse ndazibona ameso aangu,

Ndazimvwa amatwi aangu akuzimvwisya.

 2 Nzyomuzyi nywebo, andime ndilizizyi;

Tamundiindi pe.

 3 Mebo inga ndayanda kwaambaula a Singuzuzyoonse lwakwe kumugama;

Ndiyanda kusalazyanya twaambo a Leza.+

 4 Pele nywebo mwaamba zyakubeja kujatikizya ndime;

Nyoonse buyo muli basilisi babuyo.+

 5 Eelo kaka nicabota ikuti nimwaumuna buyo,

Aboobo nimwalibonya kuti muli basongo.+

 6 Lino amumvwe twaambo twangu andime,

Alimwi amuswiililisye majwi aakukombelezya aazwa kumulomo wangu.

 7 Sena nywebo mulaambilila Leza zintu zitaluleme,

Alimwi sena mulamwaambilila zintu zyakubeja?

 8 Sena mulamuvwuninina,*

Alimwi sena mulaiminina Leza mwini-mwini mulubeta?

 9 Sena inga cabota kuti walo wamulingula?+

Sena mulamucenga mbuli mbomucenga muntu uulya maila?

10 Ncobeni nywebo ulamusinsa

Ikuti cakusisikizya kamusoleka kusalulula.+

11 Sena bulemu bwakwe tabukoomuyoosya

Alimwi sena tamukooba abukandu akaambo kanguwe?

12 Majwi aanu aabusongo* ali mbuli tusimpi twabuyo mbubonya mbuli mulota;

Zilikwabilizyo zyanu zipwayika buyo mbubonya mbuli zilikwabilizyo zyabulongo.

13 Amuumune wi kumbele lyangu, kutegwa ndaambaule.

Mpoonya acindicitikile kufwumbwa naa ncinzi eeco!

14 Ino nkaambo nzi ncendilibikka muntenda

Akunyamuna buumi bwangu mumaanza?*

15 Nokuba kuti wandijaya, inga ndazumanana kulindila;+

Inga ndaamba kaambo kangu* kumbele lyakwe.

16 Mpoonya inga waba mufwutuli wangu,+

Nkaambo kunyina muntu uutayoowi Leza* uukonzya kuboola akwiima kumbele lyakwe.+

17 Amuswiililisye majwi aangu;

Amubikkile maano kuzintu nzyendaamba.

18 Amubone ndaleta kaambo kangu aalubeta;

Ndilizyi kuti mebo ndililuzi.

19 Ino nguni utiikazyanye andime?

Inga ndafwa ikuti naa ndaumuna buyo!*

20 O Leza, kondipa buyo zintu zyobilo,*

Kutegwa nditakuyubi:

21 Bikka janza lyako lilemu ikule andime,

Alimwi kuyoosya kwako kutandikongi pe.+

22 Koita mpoonya mebo ndikuvwiile;

Naa koleka mebo ndaambe mpoonya yebo undiingule.

23 Ino ndijisi milandu azibi nzi?

Kondaambila nsotoko yangu acibi cangu.

24 Nkaambo nzi ncosisa busyu bwako+

Akundibona mbuli sinkondonyoko?+

25 Sena unakuujisi kukonga tuvwu lipepululwa amuwo

Naa kutandaanya bwizu buyo bwakayuma?

26 Nkaambo uluujisi kundilembela twaambo tubyaabi twakundipa milandu,

Alimwi undipa mulandu wazibi nzindakacita kubwana.

27 Wabikka maulu aangu muziliba,

Ulalingula nzila zyangu zyoonse,

Alimwi ulatobelezya mikondo yamaulu aangu yoonse.

28 Aboobo muntu* ulafwunzauka mbuli cintu cibolede,

Mbuli cisani caligwa ankoonkolekwa zyamasiku.

14 “Muntu, uuzyalwa kumukaintu,

Upona buyo mazuba masyoonto+ alimwi ujisi mapenzi manji kapati.+

 2 Ulafwulula mbubonya mbuli duba mpoonya ulaneta;*+

Ulazimaana mbuli cinzimweemwe akuleka kubako.+

 3 Inzya, ooyu ngonguwe ngolangisya,

Alimwi wamuleta alubeta kali sitwaambonyoko.+

 4 Nguni uukonzya kuzyala muntu uusalala kumuntu uusofweede?+

Taakwe naba omwe uukonzya kucita oobo!

 5 Ikuti naa mazuba aakwe alipimidwe,

Nkokuti mweelwe wamyezi yakwe uli mumaanza aako;

Wamubikkila munyinza ngwateelede kusotoka.+

 6 Koleka kumulangisya kutegwa alyookezye,

Kusikila amanizye buzuba bwakwe mbubonya mbuli mubelesi uubbadelwa.+

 7 Nkaambo nociba cisamu cilijisi bulangizi.

Ikuti naa cagonkwa, cilasyuuka alimwi,

Eelyo zisyuukila zyancico zilazumanana kukomena.

 8 Ikuti miyanda yancico yacembaala mubulongo

Alimwi cisiko cancico cafwa mubulongo,

 9 Nicisikilwa mudumu cilasyuuka;

Alimwi cilaba amitabi mbuli ntebbwaani.

10 Pele muntu ulafwa akoona katakwe nguzu;

Kuti muntu wafwa, ino uli kuli?+

11 Maanzi alamana mulwizi,

Alimwi mulonga ulaunguluka akuyuminina.

12 Awalo muntu uloona mulufwu alimwi tabuki pe.+

Tabakabbatamuki pe, kusikila julu likamane,

Alimwi tabakasinsimunwi muŋonzi zyabo.+

13 Eelo kaka inga cainda kubota kuti wandisisa+ mu Cuumbwe,*

Ikuti wandisisa kusikila bukali bwako bukamane,

Kuti wandibikkila ciindi cili mbocibede akundiyeeya!+

14 Ikuti naa muntu wafwa, sena inga wapona alimwi?+

Ndinoolindila mazuba oonse aamulimo wangu uuminya

Kusikila cikasike ciindi nendiyoolemununwa.+

15 Uyakwiita, eelyo mebo ndiyookuvwiila.+

Yebo uyooyandisya milimo yamaanza aako.

16 Pele calino, yebo uluujisi kubala ntaamu zyangu zyoonse;

Taakwe cimbi ncoyandaula pele cibi cangu.

17 Nsotoko yangu yajalilwa munkomo,

Alimwi wasinka cinyonyoono cangu abulimbo.

18 Mbubonya cilundu mbociwa akukolomoka

Andomba mboigusyigwa mubusena bwanjiyo,

19 Alimwi mbubonya maanzi mbwaakukulula mabwe

Akukunka kwangawo mbokukukulula bulongo,

Mbubonya buyo ayebo wanyonyoona bulangizi bwamuntu.

20 Toleki kumuzunda kusikila mane waloba;+

Ulamucinca mbwalibonya kumeso, akumutanda.

21 Bana bakwe balalemekwa, pele walo tazyibi pe;

Balafwiinsyigwa, pele walo taboni.+

22 Ulamvwa kucisa kwamubili wakwe lilikke nacipona;

Alimwi ulalila lilikke nacili muumi.”

15 Mpoonya Elifazi+ muna Temani wakaamba kuti:

 2 “Sena muntu musongo ulavwiila kaamba twaambo tutayi koomoonga,

Alimwi sena ulazuzya da lyakwe amuwo wakujwe?

 3 Kwiile kusinsa amajwi nkwabuyo,

Alimwi ikwiile kwaambaula takugwasyi pe.

 4 Nkaambo yebo upa kuti Leza kataciyoowegwi,

Alimwi upa kuti bantu kabatamubikkili maano Leza.

 5 Nkaambo zinyonyoono zyako nzyezikupa kwaambaula boobu,*

Alimwi usala majwi aabucenjezu.

 6 Mulomo wako nguukwaamba kuti uli mubi ikutali ndime pe;

Milomo yako njiikupa mulandu.+

 7 Sena ndonduwe muntu wakasaanguna kuzyalwa,

Alimwi sena wakazyalwa tulundu katutanabako?

 8 Sena inga ulaswiilila ciindi Leza naamba makani aamaseseke,

Alimwi sena uyeeya kuti nduwe olikke oojisi busongo?

 9 Ino ncinzi ncozyi yebo swebo ncotutazyi?+

Ino makani nzi ngomvwisya yebo swebo ngotutamvwisyi?

10 Basimvwi abacembeede nkobali akati kesu,+

Ibapati kwiinda bauso.

11 Sena luumbulizyo lwa Leza lwakuceela,

Alimwi sena majwi aambwa calubomba kulinduwe akuceela?

12 Ino nkaambo nzi moyo wako ncowakupa kulisumpula,

Alimwi nkaambo nzi ncopwatula meso aako cabukali?

13 Nkaambo wanyemena Leza,

Alimwi walekela kuti majwi aali boobu azwe kumulomo wako.

14 Ino muntu ngwani kuti asalale,

Akuti muntu uuzyalwa kumukaintu alulame?+

15 Bona! Bangelo* bakwe kunyina nabasyoma pe,

Alimwi naaba majulu taasalede pe mumeso aakwe.+

16 Eelo kaka cilainda kuba boobo kumuntu uusesemya alimwi uucita zintu zibolede,+

Muntu uunywa zitaluleme mbubonya mbuli maanzi!

17 Koswiilila, ndikwaambile!

Ndilakwaambila ncendabona,

18 Eeco ncobaluula basongo icakazwa kuli bamausyi,+

Inzya zintu nzyobatasisa.

19 Balo balikke mbabakapegwa nyika,

Alimwi kunyina muzwakule iwakainda akati kabo.

20 Mubi ulapenzyegwa mazuba oonse ngapona,

Mumyaka yoonse iibikkilidwe silunya.

21 Matwi aakwe amvwa zintu ziyoosya;+

Nali muluumuno zigwebenga zilamulwana.

22 Tasyomi kuti uyoozwa mumudima;+

Ulindila buyo kujaigwa apanga.

23 Uyabwiingaila kuyandaula cakulya* kati, ino cili kuli?

Ulizyi kabotu kuti buzuba bwamudima bwaswena afwaafwi.

24 Mapenzi abuumba ziluujisi kumuyoosya;

Zilamuzunda mbubonya mbuli mwami uulibambilide kulwana.

25 Nkaambo utandabika janza lyakwe kuti alwane Leza lwakwe

Alimwi usola kukazya* Singuzuzyoonse;

26 Uvwuumukila Leza cankazi,

Kajisi ntobo ndemu, injumu;

27 Nkaambo busyu bwakwe buzwide mafwuta,

Alimwi uneneesya cibuno cakwe;

28 Ukkede muminzi iiyoonyonyoonwa,

Mumaanda aatakakkalwi abantu,

Aayo aayooba milwi yamabwe.

29 Takavwubi pe, ilubono lwakwe talukavwuli,

Azyalo zintu nzyajisi tazikamwaiki munyika.

30 Takautiji mudima pe;

Mutabi* wakwe uyooyumizyigwa amulilo,

Alimwi walo uyoojaigwa amuya uuzwa kumulomo wa Leza.*+

31 Atasweeki akusyoma zintu zyabuyo,

Nkaambo zintu zyabuyo nempindu njayoojana;

32 Ziyoocitika kabutanasika buzuba bwakwe,

Mitabi yakwe taikafwefwemi pe.+

33 Uyooba mbubonya mbuli musaansa uukulumbula misaansa yanguwo mikwange,

Alimwi uyooba mbubonya mbuli cisamu camaolifa cilosya maluba aancico.

34 Nkaambo mbungano yabantu batayoowi Leza* tiizyali micelo,+

Alimwi mulilo uyakwaaumpa cakumaninina matente aabasimakulo.

35 Bamita mapenzi akutumbuka zintu zibi,

Alimwi mumada aabo muzwa lweeno.”

16 Mpoonya Jobu wakaamba kuti:

 2 “Ndakazimvwa kale zintu zinji zili boobu.

Nywebo nyoonse muli basikuumbulizya bakatazya!+

 3 Sena majwi aabuyo taamani?

Ino yebo ncinzi cakucisa kuti wiingule boobu?

 4 Andime ndilakonzya kwaambaula mbuli mbomwaambaula nywebo.

Ikuti nomwali kulimvwa mbondilimvwide mebo,*

Ndilakonzya kubelesya majwi aayasa aamucisizya moyo

Akumupukunyila mutwe wangu.+

 5 Pele muciindi caboobo, nindamuyumya amajwi aazwa kumulomo wangu,

Alimwi nindamukatalusya amajwi aaumbulizya aazwa kumilomo yangu.+

 6 Kuti naa ndaambaula, tacileki pe kucisa,+

Alimwi kuti naa ndaleka kwaambaula, sena cilayozya-yozya kucisa?

 7 Pele lino Leza wandilemya;+

Wanyonyoona mukwasyi wangu woonse.*

 8 Alimwi yebo wandijata, eelyo eeci caba bumboni,

Cakuti kukoka kwangu kwandibukila akupa bumboni kubusyu bwangu.

 9 Bukali bwakwe bwandizazaula, alimwi wandibikkilila.+

Undilumina ntwino.

Sinkondoma wandilanga cabukali.+

10 Bandaasamwida mulomo kuti bandimene,+

Banduuma kumasaya cakasampusampu;

Balibunga-bunga mubunji kuti bandilwane.+

11 Leza wandaaba kubalombe,

Alimwi wandiwaala mumaanza aababi.+

12 Ndakaliliibide, pele wakandivwinyauna;+

Wakandijata kumakosi akundipwayaula;

Mpoonya wandibikka kuba mbaakani yakwe.

13 Basimata bakwe bandizinguluka;+

Wayasa nsa zyangu+ alimwi tandifwidi lubomba pe;

Utila ndulwe yangu ansi.

14 Uluujisi kundibbwalaula koonse-koonse;

Ulandivwuumukila mbuli sikalumamba.

15 Ndasuma cisani camasaka kuti ndivwumbe lukanda lwangu,+

Alimwi ndavwukkila bulemu* bwangu mumavwu.+

16 Busyu bwangu bwasubila akaambo kakulila,+

Alimwi zikoye zyangu zyavwumbwa mudima uusiya mbi,*

17 Nokuba kuti kunyina bubi mbwaacita maanza aangu

Alimwi mupailo wangu ulasalala.

18 Onyika, utavwumbi bulowa bwangu!+

Alimwi kutabi busena bundilesya kulila!

19 Noliba lino kamboni wangu uli kujulu;

Ooyo uukonzya kundipeda bumboni uli kujulu.

20 Beenzuma balandifwubaazya+

Kumwi meso aangu kaayenda misozi* kulilila Leza.+

21 Akube muntu uukosola makani akati kamuntu a Leza,

Mbubonya mbociba akati kamuntu amweenzinyina.+

22 Nkaambo kwasyaala buyo myaka misyoonto,

Eelyo ndiyakuunka kutozya nzila iitapilukwi.+

17 “Muuya wangu wakosokezyegwa, mazuba aangu amana;

Kunamaumbwe kulandilindila.+

 2 Basikufwubaazya bandizinguluka,+

Alimwi meso aangu abwene* buzangi bwabo.

 3 Akaka kotambula cisyomezyo cangu akuciyobola.

Ino nguni umbi utiindijate mumaanza akusyomezya kuti ulandigwasya?+

 4 Nkaambo myoyo yabo waisisa busongo;+

Nkakaambo kaako tobasumpuli pe.

 5 Muntu ooyo ulilibambilide kwaabila beenzinyina,

Kakuli meso aabana bakwe abaya.

 6 Wapa kuti bantu kabandifwubaazya,*+

Cakuti bandiswida mate kumeso.+

 7 Meso aangu abaya akaambo kakuusa,+

Alimwi maanza amaulu aangu oonse ali mbuli cinzimweemwe.

 8 Bantu baluleme balacilanga eeci kabagambidwe,

Alimwi muntu uunyina mulandu ulakatazyigwa akaambo kamuntu uutayoowi Leza.*

 9 Muntu uululeme ulakakatila munzila yakwe,+

Alimwi ooyo uujisi maanza aasalala uba anguzu zinji.+

10 Nokuba boobo, nywebo nyoonse amuboole mutalike kukazya alimwi,

Nkaambo tiindajana musongo akati kanu.+

11 Mazuba aangu amana;+

Makanze aangu, inzya nzyondilombozya mumoyo, zyajaigwa.+

12 Baluujisi kusandula masiku kuba syikati,

Balati, ‘Kweelede kuti mumuni ulaafwaafwi nkaambo kwasiya.’

13 Ikuti ndilindile, Cuumbwe* ciyooba ŋanda yangu;+

Ndiyooyala bulo bwangu mumudima.+

14 Ndiyookwiilila cilindi* kuti,+ ‘Yebo nduwe taata!’

Akwiita mvwunyu kuti, ‘Baama, mucizyi wangu!’

15 Aboobo, ino bulangizi bwangu buli kuli?+

Ino nguni uukonzya kububona bulangizi bwangu?

16 Buyooselemukila* kumilyango ya Cuumbwe* iibikkidwe mpingizyo,

Eelyo swebo toonse, nkokuti mebo ambubo, twaakuselemukila kubulongo.”+

18 Mpoonya Bilidadi+ muna Sua wakaamba kuti:

 2 “Ino mulaleka lili kwaambaula boobu?

Amuswiilile kutegwa andiswe twaambaule.

 3 Nkaambo nzi ncotweelede kubonwa mbuli banyama+

Akubonwa mbuli kuti tuli bafwubafwuba* mumeso aanu?

 4 Kunyina makani akuti yebo omwini walizazaula mubukali bwako,

Sena nyika ilalekelezyegwa akaambo kanduwe,

Alimwi sena ndomba ilaswenzyegwa abusena bwayo?

 5 Masimpe mumuni wamuntu mubi uyoozimwa,

Alimwi mabangabanga aamulilo wakwe taakamweki pe.+

 6 Ncobeni mumuni uyooba mudima mutente lyakwe,

Alimwi lampi limumunikila ilili atala lyakwe liyoozimwa.

 7 Intaamu zyakwe zyanguzu ziyoofwiimpa,

Alwalo lulayo lwakwe luyoomupa kuwa.+

 8 Nkaambo maulu aakwe ayoomunjizya mulunsabwe,

Alimwi uyakwiingaila akunjila mubuzambo bwandulo.

 9 Kooze kayoomujata kukasindi;

Uyoocegwa mukakole.+

10 Uliteedwe ntambo ansi,

Alimwi akakole munzila yakwe.

11 Koonse-koonse, zintu ziyoosya zilamutilimuna+

Alimwi zilimujisi kumutandaanya oomu amoomu.

12 Nguzu zyakwe zilamana,

Alimwi mapenzi+ ayoomupa kudadalika.*

13 Lukanda lwakwe lwaligwa;

Cilwazi cijaya* kwiinda zyoonse cilya maanza amaulu aakwe.

14 Wazyulwa mutente lyakwe mwaakali kukkala kaliibide+

Akutolwa kumwami uuyoosya.*

15 Beenzu* bayookkala mutente lyakwe;

Sulufa uyoosansailwa aŋanda yakwe.+

16 Miyanda yakwe iyooyuma ansi,

Ayalo mitabi yakwe iyooneta atala lyakwe.

17 Takayeeyegwi limbi munyika,

Alimwi zina lyakwe talikazyibwi* mumugwagwa.

18 Bayoomutandila mumudima kuzwa mumumuni

Alimwi uyootandwa munyika mbotu.

19 Takabi abana alimwi aluzubo akati kabantu bakwe,

Alimwi takabi amuntu uuyoofwutuka mubusena mwakkala.*

20 Bwaakusika buzuba bwakwe bantu ba Kumbo bayoogambwa kapati

Abalo bantu ba Kujwe bayooyoowa kapati.

21 Eeci ncecicitikila matente aasimucita zibi

Alimwi ncecicitika kubusena bwamuntu uutamuzyi Leza.”

19 Mpoonya Jobu wakaamba kuti:

 2 “Ino mulaleka lili kundipenzya,+

Ikundityompya amajwi aanu?+

 3 Eezyi ziindi zili kkumi mwali kundisinsa;*

Tamulisendi pe kundipenzya boobu.+

 4 Ikuti naa ncobeni ndakalubizya,

Ooyo mulandu wangu.

 5 Ikuti naa muzumanane kulisumpula kulindime,

Kwiinda mukwaamba kuti masampu aandijisi alindeelede,

 6 Nkokuti amuzyibe kuti Leza ngonguwe wandisowa,

Alimwi wandica mulunsabwe lwakwe lwakuvwimya.

 7 Amubone! Ciindi coonse ndoompolola kuti, ‘Maawe ndafwa!’ pele kunyina uundiingula;+

Ciindi coonse ndikwiilila kugwasyigwa, pele bululami tabucitwi pe.+

 8 Nzila yangu waisinka abwaanda bwamabwe, aboobo tandikonzyi kwiinda;

Wabikka mudima mumigwagwa mondiinda.+

 9 Wandisamununa bulemu bwangu

Akundinyanga musini wali kumutwe wangu.

10 Wandiwisyila ansi mumbazu zyoonse kusikila ndanyonyooka;

Wazyula bulangizi bwangu mbubonya mbuli cisamu.

11 Bukali bwakwe bupati bwandibukila,

Alimwi undibona mbuli sinkondonyina.+

12 Basikalumamba bakwe baswaangana akundizinga,

Alimwi babungana kuzinguluka tente lyangu.

13 Banabokwesu wabatandila kulamfwu andime,

Alimwi aabo bandizyi banditantamuka.+

14 Beenzuma beni-beni* baunka,

Abalo aabo mbondakazyi kabotu bandiluba.+

15 Beenzu ibakkala muŋanda yangu+ alimwi abazike bangu basimbi bandibona mbuli kuti ndili muzwakule;

Ndaba muzwamasi mumeso aabo.

16 Ndaita mubelesi wangu, pele tavwiili pe;

Ndamukombelezya kuti andifwide lubomba.

17 Muya wangu ulasesemya kumukaintu wangu,+

Alimwi mebo ndanunka nsu kubanabokwesu mbotuzyalwa limwi da lyomwe.*

18 Nibaba bana baniini balandisampaula;

Kufwumbwa ndanyamuka, batalika kundiweela.

19 Beenzuma boonse mbotwakali kumvwana kapati bandisesemwa,+

Alimwi aabo mbondakali kuyanda bandibukila.+

20 Lukanda anyama yamubili wangu zyanamatila kumafwuwa aangu,+

Alimwi ndafwutukila buyo kumpela aalwala.

21 Akaka nobeenzuma, amundifwide lubomba, ndakomba amundifwide lubomba,

Nkaambo janza lya Leza lini lyanduuma.+

22 Nkaambo nzi ncomuzumanana kundipenzya mbubonya bucita Leza,+

Ncomutaleki kundilwana?*+

23 Eelo kaka nicabota kuti majwi aangu naalembwa,

Ee buya naalembwa mubbuku!

24 Naasimbwa andomba mane kukabe kutamani,

Acilembyo cabutale alimwi aloto!*

25 Nkaambo mebo ndilizyi kabotu kuti munununi wangu+ muumi;

Uyooboola aakale akwiima atala aanyika.*

26 Nokuba kuti lukanda lwangu lwanyonyoonwa boobu,

Ndiyoomubona Leza kandicuujisi mubili wangu,

27 Ooyo mebo lwangu ngondiyoobona cantongolameso,

Ngondiyoolibonena ameso aangu, ikutali aamuntu uumbi.+

Pele ndilipengede kapati mumoyo!*

28 Nkaambo nywebo mwabuzya kuti, ‘Ino twamupenzya buti?’+

Kakuli ndime ndaatalisya mapenzi.

29 Amuyoowe panga nywebo,+

Nkaambo panga libelesyegwa kusubula basizinyonyoono;

Ncomweelede kuzyiba ncakuti mubetesi nkwali.”+

20 Mpoonya Zofari+ muna Naamati wakaamba kuti:

 2 “Nkakaambo kaako mizeezo yangu iindikatazya indisungilizya kuvwiila

Nkaambo moyo wangu waata mucamba.

 3 Ndamvwa muntu wanditukila naalikupa lulayo;

Alimwi luzyibo* lwangu lwandisinikizya kuvwiila.

 4 Masimpe yebo weelede kuti koazyi makani aaya lyoonse,

Nkaambo mbwaabede oobo kuzwa ciindi muntu* naakabikkwa anyika,+

 5 Kuti kusekelela kwabantu babi nkwakaindi buyo kasyoonto

Akuti kukondwa kwamuntu uutayoowi Leza* nkwakaindi buyo kaniini.+

 6 Nokuba kuti bupati bwakwe bwasika kujulu

Amutwe wakwe wasika kumakumbi,

 7 Uyooloba kukabe kutamani mbubonya mbuli tubi twakwe;

Aabo bakali kumubona bayoobuzya kuti, ‘Ino ndaba uli kuli?’

 8 Mbubonya mbuli ciloto uyoomana, eelyo tabakamujani pe;

Uyoozimaana mbuli cilengaano camasiku.

 9 Liso ilyakali kumubona talikamuboni kabili pe,

Abwalo busena bwakwe tabukamuboni limbi.+

10 Bana bakwe bayoolomba bacete kuti babafwide luzyalo,

Alimwi maanza aakwe ayoojolela bantu lubono lwabo.+

11 Mafwuwa aakwe akajisi nguzu zinji zyabukubusi,

Nokuba boobo uyakoona anzizyo* mubulongo.

12 Ikuti naa cintu cibi cilalweela mukanwa lyakwe,

Ikuti naa ulacisisa kunsi aamulaka wakwe,

13 Ikuti naa ulacimumunya alimwi tacileki kuti cuunke

Pele ulacivwundika mukanwa lyakwe,

14 Nkokuti cakulya cakwe ciyoosasa mwida lyakwe;

Ciyooba mbuli buyoka* bwankombola mukati kakwe.

15 Wamena lubono, pele uyooluluka;

Leza uyoopa kuti aluselule kuzwa mwida lyakwe.

16 Muntu ooyu uyoosyuunta buyoka bwankombola;

Meno* aacipile ayoomujaya.

17 Takaiboni milonga yamaanzi,

Tulonga tukunka buci amafwuta aazwa kumukupa.*

18 Uyoojolela bantu zintu zyabo alimwi takazilyi pe;*

Takalulyi lubono ndwajana mumakwebo aakwe.+

19 Nkaambo wapwayaula akusiya bacete;

Wabweza ŋanda njaatakayaka.

20 Pele takabi aluumuno mumoyo wakwe;

Lubono lwakwe talukamufwutuli pe.

21 Kunyina cintu cicisyeede cakuti alye;

Nkakaambo kaako buvwubi bwakwe tabukookkalisya.

22 Lubono lwakwe lwaakuba lunji kapati, uyoolibilika;

Mapenzi ayoomusikila canguzu kapati.

23 Ciindi nayakuzuzya da lyakwe,

Leza uyoomutumina bukali bwakwe butaambiki,

Uyoobulosyela aalinguwe mumala aakwe.

24 Ciindi muntu ooyo aakutija zilwanyo zyabutale,

Mivwi iizwa mubuta bwamukuba iyoomuyasa.

25 Uyoofwumuna muvwi kumusana wakwe,

Uyoofwumuna cilwanyo cimweka-mweka kukalulizya* kakwe,

Alimwi zintu ziyoosya ziyoomujata.+

26 Mudima uusiya mbi ulindila zintu zyakwe ziyandisi;

Mulilo watakafwulidwa amuntu uuli woonse uyoomuumpa cakumaninina;

Mapenzi alindila muntu uuli woonse uucaala mutente lyakwe.

27 Julu liyooyubununa cinyonyoono cakwe;

Nyika iyoomubukila.

28 Zambangulwe liyootola ŋanda yakwe;

Kuyooba maanzi aakunka canguzu mubuzuba bwabukali bwa Leza.

29 Eeci ncecaabilo Leza ncapa muntu mubi,

Ndolukono ndwamupa Leza.”

21 Mpoonya Jobu wakaamba kuti:

 2 “Amuswiililisye ncendaamba;

Alimwi eeci acimugwasye kunduumbulizya.

 3 Amundikkazikile moyo nendaambaula;

Ndamana kwaambaula, inga mwandifwubaazya.+

 4 Sena mebo nditongookela muntu?

Ikuti nicali boobo, sena nindataleka kukkazika moyo?

 5 Amucebuke mundilange kamugambidwe;

Alimwi amulijate kumilomo.

 6 Kufwumbwa ndaayeeya makani aaya, ndilanyongana,

Alimwi mubili wangu woonse uleenda.

 7 Nkaambo nzi ibabi ncobazumanana kupona,+

Ncobacembaala alimwi akuvwuba kapati?*+

 8 Bana babo balaambabo lyoonse,

Alimwi balababona bazyukululwa babo.

 9 Maanda aabo alikwabilidwe, taakwe cintu caayoosya,+

Alimwi Leza tabasubuli amusako wakwe.

10 Bapoho babo balalimba akuminsya;

Mpwizi zyabo zilazyala alimwi tazisowi pe.

11 Bana babo basankwa balalunduka anze mbuli butanga,

Alimwi bana babo balasotauka.

12 Balaimba kumwi kabalizya nsakalala akantimbwa

Alimwi balakondwa akaambo kakulila kwamuntolilo.+

13 Mazuba aabo amanina buyo mukulikondelezya

Mpoonya muluumuno* baselemukila mu Cuumbwe.*

14 Pele baambila Leza mwini-mwini kuti, ‘Kotuleka!

Tatuyandi we kuzyiba nzila zyako.+

15 Ino Singuzuzyoonse ngwani kuti katumubelekela?+

Ino inga twajana mpindu nzi mukumuzyiba?’+

16 Pele ndilizyi kuti tabajisi nguzu zyakweendelezya buvwubi bwabo.+

Mizeezo* yababi ili kulamfwu andime.+

17 Ino nziindi zyongaye ilambe lyabantu babi nolizimwa?+

Ino nziindi zyongaye nobasikilwa mapenzi?

Ino nziindi zyongaye Leza nzyabaletela lunyonyooko mubukali bwakwe?

18 Sena kuli nobaba mbuli bwizu buululuka mumuwo

Ambuli buungu bupepululwa akambizi?

19 Leza uyoopa bana cisubulo iceelede kupegwa usyi.

Pele Leza akamusubule nguwe kutegwa acibone.+

20 Meso aakwe aabone lunyonyooko lwakwe mwini,

Alimwi aanywe bukali bwa Singuzuzyoonse.+

21 Nkaambo sena ulazibikkila maano zintu zicitikila bamuŋanda yakwe musyule lyakwe

Ikuti mweelwe wamyezi yakwe wakosokezyegwa?*+

22 Sena kuli muntu uukonzya kuyiisya Leza kuba aluzyibo,*+

Kakuli walo nguubabeteka nibaba baabo basumpukide kapati?+

23 Muntu umwi ulafwa kacijisi nguzu zinji+

Kaliibide alimwi kakkede kabotu,+

24 Zibelo zyakwe kazineneede

Amafwuwa aakwe kaacili mayumu.*

25 Pele muntu umbi ulafwa katyompedwe kapati,*

Katanalabila zintu zibotu mubuumi.

26 Bayakoona antoomwe mubulongo,+

Eelyo mvwunyu ziyakubabumba boonse bobilo.+

27 Amubone! Ndilicizyi kabotu ncimuyeeya

Amakanze ngomujisi aakundicitila cintu cibi.*+

28 Nkaambo mwaamba kuti, ‘Ino ili kuli ŋanda yamuntu uulaampuwo,

Alimwi ino lili kuli tente mwaakali kukkala muntu mubi?’+

29 Sena tiimwababuzya basilweendo?

Sena tamuzilinguli cakulomya nzibabona,*

30 Kuti mubuzuba bwamapenzi muntu mubi ulekwa buyo

Alimwi ulavwunwa mubuzuba bwabukali?

31 Ino nguni uuyoomwaambila cakaanzambwene mboili mbyaabi nzila yakwe,

Alimwi nguni uutiikamulumbule kuzintu nzyaacita?

32 Muntu ooyu aakutolwa kunamaumbwe,

Cuumbwe cakwe ciyoolindwa.

33 Mavwunga* aabulongo bwamukkuti ayoolweela kulinguwe,+

Bantu boonse bayoomutobela*+

Mbubonya mbuli baabo batakonzyi kubalwa ibakamusolweda.

34 Aboobo, nkaambo nzi ncomwiile kulipenzya kunduumbulizya?

Bwiinguzi bwanu boonse mbwakubeja buyo!”+

22 Mpoonya Elifazi+ muna Temani wakaamba kuti:

 2 “Sena muntu ulakonzya kuba amulimo kuli Leza?

Sena muntu mupampu ulakonzya kugwasya kulinguwe?+

 3 Sena Singuzuzyoonse ulaamakani* mukuti yebo uliluleme,

Alimwi sena walo ulagwasyigwa mukuti yebo ulasyomeka munzila yako?+

 4 Sena ulakusubula

Akukubeteka akaambo kakuti yebo ulemeka Leza?

 5 Sena tacili boobo akaambo kakuti bubi bwako mbupati kapati

Azyalo zinyonyoono zyako tazimani?+

 6 Nkaambo yebo ulabweza cisyomezyo cacikwelete kumunyoko kakunyina kaambo,

Alimwi ulasamununa bantu zisani akubasiya buyo mantanda.*+

 7 Muntu uukatede tomupi maanzi aakunywa,

Awalo muntu uufwide nzala ulamwiima cakulya.+

 8 Muntu singuzu nguujisi nyika mpati,+

Muntu uulemekwa nguukkala mulinjiyo.

 9 Pele bamukabafwu wakabatanda acinkwamaanza,

Alimwi wakatyolaula maanza aabamucaala.

10 Nkakaambo kaako tukole* tulikuzingulukide koonse-koonse,+

Alimwi zintu ziyoosya zilakutilimuna;

11 Nkakaambo kaako uli mumudima uusiya mbi cakuti tokonzyi kubona,

Alimwi maanzi aazambangulwe akuvwumba.

12 Sena Leza tali kujulu lyamajulu?

Alimwi kolanga mbokuli kulamfwu ooko nkozibede nyenyeezi zyoonse.

13 Nokuba boobo yebo waamba kuti: ‘Ino mubwini Leza uzyi nzi?

Sena ulakonzya kubeteka mumudima uusiya mbi?

14 Makumbi alimusinkilide cakuti taboni

Neenda atala aamubalo wamulengalenga.’

15 Sena ulatobela nzila yakaindi

Eeyo njibakainda bantu babi,

16 Bantu ibakakwempwa alufwu* kacitanasika ciindi cabo,

Ibakajisi ntalisyo izyakatolwa azambangulwe?*+

17 Bakali kwaambila Leza mwini-mwini kuti: ‘Kotuleka!’

Akuti ‘Ino ncinzi ncakonzya kutucita Singuzuzyoonse?’

18 Nokuba boobo, walo ngonguwe wakazuzya maanda aabo azintu zibotu.

(Mizeezo mibi iili boobu ili kulamfwu amizeezo yangu.)

19 Balulami bayakucibona eeci akukondwa,

Abalo bantu banyina mulandu bayoobafwubaazya kabaamba kuti:

20 ‘Basikutulwana banyonyoonwa,

Alimwi mulilo ulazyuumpa cakumaninina zintu zyabo ziceede.’

21 Komuzyiba Leza eelyo ulaba aluumuno;

Mpoonya ulajana zintu zibotu.

22 Kotambula mulawo uuzwa kumulomo wakwe,

Akuyobola majwi aakwe mumoyo wako.+

23 Ikuti naa ujokele kuli Singuzuzyoonse, ulaba mbuli mbookabede kaindi;+

Ikuti naa zintu zitaluleme uzitantamune kutente lyako,

24 Alimwi ikuti naa ngolida yako wiisowele mulusuko

Angolida yaku Ofiri+ wiisowele mumakkuti* aazwide mabwe,

25 Nkokuti Singuzuzyoonse ulaba ngolida yako,

Alimwi ulaba nsiliva yako mbotu kapati.

26 Nkaambo ndendilyo notiibotelwe kapati muli Singuzuzyoonse,

Akulungumika busyu bwako kuli Leza.

27 Ulamukombelezya, eelyo ulakumvwa;

Alimwi yebo ulazuzikizya zikonke zyako.

28 Kufwumbwa ncokanza kucita, ciyoocitika,

Alimwi mumuni uyoomunikila nzila yako.

29 Nkaambo uyakuusyigwa nsoni kuti koambaula cakulidunda,

Pele walo uyoobafwutula aabo balicesya.*

30 Uyoobavwuna bantu banyina mulandu;

Aboobo ikuti naa maanza aako alasalala, ncobeni uyoovwunwa.”

23 Mpoonya Jobu wakaamba kuti:

 2 “Asunu ndilatongooka cankazi;*+

Nguzu zyangu zyamana akaambo kakutongela kwangu.

 3 Eelo kaka nindalikuzyi nkondikonzya kumujana Leza!+

Nindaunka kubusena nkwakkala.+

 4 Nindatola kaambo kangu kulinguwe

Akuliiminina kwiinda mukumwaambila mbwaabede makani oonse;

 5 Nindamvwisya mbwandiingula

Alimwi nindazibikkila maano nzyandaambila.

 6 Sena naandikazya anguzu zyakwe zinji?

Peepe, masimpe naandiswiilila.+

 7 Ooko mululami ulakonzya kubamba makani anguwe,

Alimwi ku Mubetesi wangu mulandu wangu niwamanina limwi mane kukabe kutamani.

 8 Pele kuti ndaunka kujwe, tako pe;

Alimwi nendijokela, tandimujani pe.

 9 Nabelekela kulumwensyi, tandikonzyi kumulanga;

Mpoonya usandukila kululyo, pele akwalo ooko tandimuboni pe.

10 Nokuba boobo, uliizyi kabotu nzila njindatozya.+

Amana kundisunka, ndilasalala mbuli ngolida yeengedwe.+

11 Maulu aangu atobela mikondo yakwe;

Ndeendela buyo munzila yakwe, tandileyi pe.+

12 Kunyina nindaleya kumilawo iizwa kumilomo yakwe.

Ndaabamba majwi aakwe+ kwiinda ambwayanda kuti ndicite.

13 Ikuti wakanza, ino nguni uukonzya kumukazya?+

Ikuti wayanda kucita cintu cimwi, ncobeni ulacicita.+

14 Ncobeni uyoozicita zyoonse nzyakanzide* kundicitila,

Alimwi uliyobwede zintu zinji zili boobu.

15 Nkakaambo kaako ndililibilikide akaambo kanguwe;

Kufwumbwa ciindi nendimuyeeya, ndilayoowa kapati.

16 Leza wandizwisya moyo,

Alimwi Singuzuzyoonse wandiyoosya.

17 Pele tiindaumuzyigwa amudima

Naa akaambo kamusinze uundivwumbide kumeso.

24 “Nkaambo nzi Singuzuzyoonse ncatabikki ciindi calubeta?+

Nkaambo nzi aabo bamuzyi ncobataboni buzuba bwakwe bwalubeta?

 2 Bantu baluujisi kuswenya minyinza kuti bacesye cilawo;+

Babba matanga kuti baatole mumacelelo aabo.

 3 Batola mbongolo zyabamucaala

Alimwi babweza mupoho wamukamufwu kuti abe cisyomezyo cacikwelete.+

 4 Batanda bacete munzila;

Bantu bapengede munyika balabayuba bantu aabo.+

 5 Bacete bajisi bubi kuyandaula cakulya mbubonya mbozicita mbongolo+ zyamusyokwe munkanda;

Bayandaula cakulya cakusanina bana babo mucimpayuma.

 6 Balatebula mumyuunda yabantu*

Alimwi balavwulula mumyuunda yamisaansa yababi.

 7 Masiku oonse boona amantanda, tabajisi zisani;+

Alimwi banyina cakulivwumba ciindi campeyo.

 8 Balateta kumvwula mpati iizwa kumalundu;

Bagwambatila mandomba akaambo kakuti banyina kwakuyusa.

 9 Babi bakwempa mucaala kulukolo lwabanyina;+

Alimwi zisani zyabacete balazibweza kuti zibe cisyomezyo cacikwelete,+

10 Akubapa kuti beende amantanda, kabatasamide zisani,

Alimwi kabafwide nzala, ciindi nibanyamuna misunta yamaila.

11 Balabeleka canguzu mumibundu iiyakilidwe malambo kumingenyu yazilundu ciindi nolipya kapati zuba;*

Balalyatauka mucikandilo camisaansa, nokuba boobo bafwide nyota.+

12 Bantu ibalaafwaafwi kufwa baluujisi kutongela mumunzi;

Aabo baliciside kapati bakwiilila kugwasyigwa,+

Pele eeci Leza taciboni kuti ncibi.*

13 Kuli bantu bazangi batayandi mumuni;+

Tababikkili maano kunzila zyanguwo,

Alimwi tabatobeli nzila zyanguwo.

14 Mujayi ulafwuma kubuka;

Ulajaya bantu bapengede alimwi abacete,+

Mpoonya masiku ulabba.

15 Liso lyasimamambe lilindila mudima wakulubundubundu,+

Kaamba kuti, ‘Taakwe utiindibone!’+

Alimwi ulalivwumba kumeso.

16 Kwasiya babbi balapwaya* maanda aabantu;

Bwaca balalijalila.

Tababoni mumuni wasyikati.+

17 Nkaambo kulimbabo mafwumofwumo ali buyo mbuli mudima uusiya mbi;

Balizizyi mbozibede zintu ziyoosya zyamumudima uusiya mbi.

18 Pele babi balatolwa cakufwambaana amaanzi aakunka canguzu.*

Cibeela cabo canyika ciyoosinganizyigwa.+

Tabakajokeli kumyuunda yabo yamisaansa.

19 Mbubonya cilanga akupya mboziyuminizya maanzi aacaanda,

Acalo Cuumbwe* cilabatola aabo ibabisya!+

20 Banyina* bayoomuluba sizibi; imvwunyu ziyakumulya.

Takayeeyegwi limbi pe.+

Aboobo bataluleme bayootyolwa mbuli cisamu.

21 Ulacita zintu zibi kumukaintu uutazyali,

Alimwi utundulula mukamufwu.

22 Leza uyoobelesya nguzu zyakwe kujaya bantu basinguzu;

Nokuba kuti balakonzya kunyamuka, tabakwe bulangizi mubuumi.

23 Leza ulabaleka kuti kabalisyoma akulikwaya,+

Pele meso aakwe alangide zintu zyoonse nzyobacita.*+

24 Balasumpulwa kwakaindi kaniini buyo, mpoonya balaloba.+

Balafwiinsyigwa+ akuzikkwa mbubonya mbuli bantu bamwi boonse;

Balakosolwa mbuli myaangala yamaila.

25 Ino nguni lino uukonzya kutondezya kuti ndilabeja

Naa kukazya majwi aangu?”

25 Mpoonya Bilidadi+ muna Sua wakavwiila kuti:

 2 “Bweendelezi anguzu ziyoosya kapati nzizyakwe;

Nguupa kuti kube luumuno kujulu.

 3 Sena basikalumamba bakwe balakonzya kubalwa?

Ino nguni uutamwekelwi mumuni wakwe?

 4 Aboobo ino mbuti muntu uulya maila mbwakonzya kululama kumbele lya Leza,+

Alimwi ino mbuti muntu uuzyalwa kumukaintu mbwakonzya kubula mulandu?*+

 5 Nuuba mwezi tuumwekesyi pe

Azyalo nyenyeezi kunyina nozisalala mumeso aakwe,

 6 Eelo kaka cilainda kuba boobo kumuntu uuli buyo mbuli mvwunyu,

Akumwanaamuntu uuli buyo mbuli namula!”*

26 Mpoonya Jobu wakaamba kuti:

 2 “Eelo kaka wamugwasya muntu uutajisi nguzu!

Ee buya wavwuna janza litajisi nguzu!+

 3 Eelo kaka wamupa maano muntu uutajisi busongo!+

Alimwi wapa kuti bantu banji bazyibe busongo bugwasya!

 4 Ino nguni ngosola kwaambila,

Alimwi ino muuya wani wakupa kwaamba boobo?*

 5 Aabo bazundwa alufwu balakankama;

Bali kunsi aamaanzi alimwi azyeezyo zikkala mumo.

 6 Cuumbwe* cilaantangalala kumbele lya Leza,+

Abwalo busena bwalunyonyooko* tabuvwumbidwe pe.

 7 Ulayala julu nkolili kunyika abusena butakwe cintu,+

Akwaanzika nyika aatakwe cintu;

 8 Ulavwungaila maanzi mumakumbi aakwe,+

Kutegwa makumbi ataanduki akaambo kakulema kwangawo;

 9 Ulavwumba cuuno cakwe cabwami kutegwa citalibonyi,

Kwiinda mukuyala kkumbi lyakwe atala lyaco.+

10 Ulabikka mubalo atala aamaanzi manji;+

Ulapanga munyinza akati kamumuni amudima.

11 Misemu yajulu ilazungaana;

Ilagambwa akaambo kakukalalilwa anguwe.

12 Ulavwundaula lwizi anguzu zyakwe,+

Alimwi mubusongo bwakwe ulapwayaula cilenge camulwizi.*+

13 Ulamwaya makumbi aakujulu amuya* wakwe;

Janza lyakwe lilayasa nzoka iisweemuka.

14 Bona! Eezyi mayaayila buyo aanzila zyakwe;+

Alimwi nzyetwamvwa nkuvwiya-vwiya buyo kwamakani aajatikizya nguwe!

Aboobo ino nguni uukonzya kumvwisya muzumo wakwe wanguzu?”+

27 Jobu wakazumanana kwaambaula* kati:

 2 “Ndakonka kuli Leza uupona, iwatandicitila cabululami,+

Inzya, kuli Singuzuzyoonse uupona, iwandinyemya kapati,+

 3 Kufwumbwa kuti kandiciyoya

Amuuya wa Leza kuucili mumpemo zyangu,+

 4 Kunyina nonditaambe zitaluleme amulomo wangu;

Alimwi mulaka wangu taukokwaamba zyalweeno caansaansi!

 5 Tandikonzyi naaceya kumwaamba kuti muliluleme nywebo nobaalumi!

Kusikila ndikafwe, tandikaleki kusyomeka pe!*+

 6 Ndilakakatila kubululami bwangu, alimwi tandikoobulekezya pe;+

Moyo wangu taukoondipa mulandu pe kufwumbwa kuti kandili muumi.*

 7 Sinkondoma abe mbuli bantu babi,

Aabo bandilwana babe mbuli bantu bataluleme.

 8 Nkaambo ino muntu uutayoowi Leza* ujisi bulangizi nzi ikuti wanyonyoonwa,+

Ikuti Leza wamunyanga buumi?

 9 Sena Leza inga wakumvwa kulila kwakwe

Ikuti wasikilwa mapenzi?+

10 Alimwi sena uyoobotelwa muli Singuzuzyoonse?

Sena unakwiita Leza ziindi zyoonse?

11 Nywebo ndilamuyiisya nguzu* zya Leza;

Tandikoomusisa cintu cili coonse cijatikizya Singuzuzyoonse.

12 Amubone! Ikuti naa nywebo nyoonse mwabona zilengaano,

Nkaambo nzi ncomwiile kwaamba zintu zyabuyo?

13 Eeci ncecaabilo Leza ncapa muntu mubi,+

Ndolukono basilunya ndobatambula kuzwa kuli Singuzuzyoonse.

14 Ikuti bana bakwe bavwula, bayoojaigwa apanga,+

Alimwi baluzubo lwakwe tabakabi acakulya cikkwene.

15 Bamucaala bakwe bayoozikkwa akaambo kakujaigwa acilwazi cijaya,

Eelyo bamukabafwu babo tabakabalili pe.

16 Nokuba kuti akabungike nsiliva mbuli lusuko

Akuyobola zisani zibotu zinji mbuli bulongo,

17 Inzya nokuba kuti akazibungike,

Mululami nguuyoozisama,+

Alimwi bantu batakwe mulandu mbabayakwaabana nsiliva yakwe.

18 Ŋanda yakwe njayaka taili njumu pe, ili buyo mbuli yasimutebbankuni,*

Ambuli katungu+ kakapangwa amulindizi.

19 Uyakoona kali muvwubi pele kunyina ncayakuyobolola;

Uyoojalula meso, pele kunyina cinooliko.

20 Zintu ziyoosya ziyoomusikila mbuli zambangulwe;

Iguwo liyoomukwempa masiku.+

21 Imuwo wakujwe uyoomutola, eelyo uyooloba;

Uyoomukukula kuzwa mubusena bwakwe.+

22 Uyoomubbubbula kakunyina kumufwida lubomba+

Eelyo nasolekesya kutija nguzu zyanguwo.+

23 Umukambila maanza

Akumusibila+ mulosi mubusena bwanguwo.*

28 “Kuli busena nkobasya nsiliva

Alimwi abusena kujanika ngolida njobasalazya;+

 2 Butale bugusyigwa mubulongo,

Awalo mukuba ulanyengununwa kuzwa kumabwe.+

 3 Muntu ulauzunda mudima;

Ulayandaula kusikila kumamanino mumusinze amumudima uusiya mbi,

Kayandaula mabwe aajisi lubulo.

 4 Ulasya mugodi kulamfwu akukkala bantu,

Kumasena aakalubwa aayo aali kulamfwu akooko nkobeendeenda bantu;

Baalumi bamwi balaunka ansi akubeleka kabaleleenga.

 5 Cakulya cilamena atala aanyika;

Pele kunsi kwanjiyo, ilasandulwa mbuli kuti yasandulwa amulilo.

 6 Mumabwe aayo momuli mabwe mayandisi aasafilo,

Alimwi mubulongo momuli ngolida.

 7 Kunyina muyuni uulya nyama wiizyi nzila iitozya nkuko;

Liso lyalubanze kunyina nolyaibona.

 8 Banyama bapati kunyina nobailyata pe;

Syuumbwa uucili mwana tanaainda kulinjiyo.

 9 Muntu ulapwaya bbweluuma ajanza lyakwe;

Ulakolomona malundu kuzwa antalisyo yangawo.

10 Ulasya tugelo twamaanzi+ mumandomba;

Liso lyakwe lilazibona zintu zyoonse ziyandisi.

11 Ulasinka tusensa twamilonga,

Akucileta antangalala cintu cisisidwe.

12 Pele busongo, ino inga bwajanwa kuli,+

Alimwi ino kali kuli kasensa kamaano?+

13 Kunyina muntu uuzyi muulo wabusongo,+

Alimwi tabukonzyi kujanwa munyika yabaumi.

14 Maanzi malamfwu aamba kuti, ‘Tabuko mulindime pe!’

Alwalo lwizi lwati, ‘Tandibujisi pe!’+

15 Tabukonzyi kuulwa angolida iisalalisya;

Alimwi tabukonzyi kucincanisyigwa ansiliva.+

16 Tabukonzyi kuulwa angolida yaku Ofiri+

Naa amabwe mayandisi aatabonwi-bonwi aaonikisi aasafilo.

17 Ingolida agilazi tazikonzyi kweezyanisyigwa ambubo;

Nociba cibelesyo cipangidwe angolida mbotu* tacikonzyi kucincanisyigwa ambubo.+

18 Mabwe mayandisi aamulwizi ayaayo aabalangala taasolwi akwaambwa,+

Nkaambo busongo buladula kapati kwiinda nkomo iizwide ngale.

19 Mabwe mayandisi aatopazi+ aaku Kusi taakonzyi kweezyanisyigwa ambubo;

Tabukonzyi kuulwa angolida noiba yeeyo iisalalisya.

20 Pele ino busongo buzwa kuli,

Alimwi ino kali kuli kasensa kamaano?+

21 Bulisisidwe kumeso aacintu cili coonse cipona+

Alimwi bulisisidwe kubayuni bauluka mujulu.

22 Lunyonyooko alufwu zyaamba kuti,

‘Matwi eesu amvwa buyo mpuwo yambubo.’

23 Leza ngonguwe uuzyi mbobujanwa;

Alimwi walo alikke nguuzyi nkobukkala,+

24 Nkaambo walo nguubona kumagolelo aanyika,

Ulazibona zintu zyoonse zili ansi aajulu.+

25 Ciindi naakabikka nguzu zyamuwo+

Akupima maanzi manji,+

26 Ciindi naakabikkila mvwula mulawo+

Akupanga nzila yacikumbi cileta mvwula yaguwo amizumo,+

27 Ndendilyo naakabubona busongo akubupandulula;

Wakabupanga akubusola.

28 Aboobo wakaambila muntu kuti:

‘Bona! Ikuyoowa Jehova mbobusongo,+

Alimwi ikutantamuka cibi ngamaano.’”+

29 Jobu wakazumanana kwaambaula* kati:

 2 “Nicali kabotu nindali mumyezi yainda,

Mumazuba aalya Leza naakali kundilanganya,

 3 Ciindi naakali kumwesya lambe lyakwe atala aamutwe wangu,

Nindakali kweenda mumudima kwiinda mukumunikilwa amumuni wakwe,+

 4 Ciindi nindakacili mulombwana,*

Leza naakali kumvwana kapati andime alimwi naakali mutente lyangu,+

 5 Singuzuzyoonse naakacili andime,

Bana* bangu nibakandizingulukide koonse-koonse,

 6 Ciindi nindakali kulyatauka mafwuta aazwa kumukupa,*

Alimwi mandomba naakali kundipoomweda milonga yamafwuta.+

 7 Ciindi nindakali kuunka kumulyango wamunzi+

Akukkala mulubuwa lwabuleya,+

 8 Balombe bakali kundibona akusosoloka munzila,*

Alimwi nibaba bapati bakali kunyamuka akwiimikila.+

 9 Basilutwe bakali kulilesya kwaambaula;

Bakali kulisinka kumulomo amaanza.

10 Ijwi lyabantu balemekwa tiilyakali kumvwugwa pe;

Milaka yabo yakali kunamatila kuzilakula zyabo.

11 Kufwumbwa muntu iwakali kumvwa kandaambaula wakali kundilumbaizya,

Abalo aabo ibakali kundibona bakali kuzumina kuti ndimuntu uuli kabotu.

12 Nkaambo ndakali kubavwuna bacete ibakali kukwiilila kugwasyigwa,+

Kubikkilizya amucaala amuntu uuli woonse watakajisi mugwasyi.+

13 Muntu uulaafwaafwi kufwa wakali kundileleka,+

Alimwi ndakali kukkomanisya moyo wamukamufwu.+

14 Ndakali kusama cisani cabululami;

Bululami bwangu bwakali mbuli jansi* ambuli citambala.

15 Ndakali meso kuboofwu

Amaulu kubantu balemene.

16 Ndakali usyi wabacete;+

Ndakali kulanga-langa twaambo twabantu mbondatakazyi.+

17 Ndakali kutyola myeebo yasimucita zibi+

Akukwempa yooyo wakali kumeno aakwe.

18 Ndakali kwaamba kuti, ‘Ndiyoofwida muŋanda yangu,*+

Aalo mazuba aangu ayoovwula mbuli musenga.

19 Miyanda yangu iyooyandalala kusikila kumaanzi,

Awalo mume unooli amitabi yangu busiku boonse.

20 Bulemu bwangu bunoobukulusyigwa ciindi coonse,

Alimwi ndinakuujisi kulebula buta buli mujanza lyangu.’

21 Bantu bakali kundiswiilila caluyandisisyo,

Bakali kulindila lulayo lwangu kabaumwine.+

22 Ndamana kwaambaula tiibakali kwaambaula limbi pe;

Matwi aabo akali kumvwa majwi mabotu ngindakali kwaamba.

23 Bakali kundilindila mbubonya mbobalindila mvwula;

Bakaasamuna milomo yabo mbubonya mbobaasamwida mvwula yakumamanino aamainza.+

24 Nindakali kubamwetela, tiibakali kusyoma pe;

Lumwemwe lwangu lwakali kubakkazika myoyo.*

25 Ndakali kubalailila mbuli silutwe wabo,

Alimwi ndakali mbuli mwami akati kabasikalumamba bakwe,+

Inzya, mbuli muntu iwuumbulizya baabo balila.+

30 “Pele lino balandiseka+

—Basankwa ibana kulindime,

Aabo ibali abamausyi mbondatakali kukonzya kuzumizya

Kuti bakkale ababwa balinda butanga bwangu.

 2 Ino nguzu zyamaanza aabo zyakajisi mulimo nzi kulindime?

Nguzu zyabo zyamana doo.

 3 Baligonkeledwe akaambo kakubula alimwi anzala;

Bakunya cimpayuma

Eeco cakanyonyookede kale akuba matongo.

 4 Bacela matu aali mbuli aasikabbweelele* musyokwe;

Miyanda yacisamu cili mbuli ndiya ncicakulya cabo.

 5 Balatandwa muciinga;+

Bantu balabaweelela mbuli mbobaweelela mubbi.

 6 Bakkala mumajeleele aamumakkuti,*

Mumalyango aansi alimwi amumandomba.

 7 Balakwiila muzitewo

Akugwambatilana muzyoonde zyamamvwa.

 8 Mbubonya mbuli bana babantu bafwubafwuba alimwi babuyo,

Batandwa* mucisi.

 9 Pele lino balandifwubaazya nimuba munyimbo zyabo;+

Balandisampaula.*+

10 Balandisesemwa alimwi bakkalila kulamfwu andime;+

Tabayoowi pe kundiswida mate kumeso.+

11 Mbokunga Leza wandinyanga zilwanyo* alimwi wandifwiinsya,

Tabalilesyi naaceya kumbele lyangu.

12 Bandilwana kululyo mbuli nkamu yabantu banyemede;

Banditandaanya

Akubikka zisinkilizyo zyakuti bandinyonyoone munzila yangu.

13 Banyonyoona nzila zyangu

Akupa kuti mapenzi aangu aindile,+

Kakunyina uubalesya.*

14 Bandiboolela mbuli kuti bainda mucipulo cipati cabwaanda;

Bandivwuumukila mulunyonyooko.

15 Zintu ziyoosya zyandikatazya;

Bulemu bwangu bwamana mbuli kuti bwapepululwa amuwo,

Alimwi lufwutuko lwangu lwazibaana mbuli kkumbi.

16 Lino buumi bwangu buyaabumana;+

Mazuba aamapenzi alindijisi.+

17 Masiku mafwuwa aangu alapanda,*+

Tacileki pe kuzunta.+

18 Cisani cangu caleka kulibonya kabotu akaambo kanguzu zinji;*

Candidina mbubonya mbuli nsingo yacisani cangu.

19 Leza wandiwisyila mumankanda;

Ndamana, ndaile kuba buyo lusuko alimwi amulota.

20 Ndakukwiilila kuti undigwasye, pele tondivwiili pe;+

Ndaimikila, pele yebo wiile kundilanga buyo.

21 Wacinca akuba silunya kulindime;+

Wanduuma ajanza lyako lyanguzu kapati.

22 Wandinyamuna akunditola amuwo;

Mpoonya wandipepulula muguwo.*

23 Nkaambo ndilizyi kuti uyoonditola kulufwu,

Kuŋanda nkobayooswaanganina bantu boonse baumi.

24 Nokuba boobo kunyina uunga wauma muntu uugonkeledwe*+

Ciindi muntu ooyo nakwiila kuti agwasyigwe kumapenzi aakwe.

25 Sena tiindalila akaambo kabaabo basikilwa mapenzi?*

Sena tiindausa akaambo kabacete?+

26 Nokuba kuti ndakali kulangila bubotu, bubi mbobwakaboola;

Ndakali kulangila mumuni, pele kwakaboola mudima.

27 Moyo wangu tiiwakaleka kuduntaana;

Mazuba aamapenzi akandisikila.

28 Ndileendeenda kanduuside;+ taakwe mumuni wazuba.

Mumbungano ndilaimikila akukwiilila lugwasyo.

29 Ndaba mwanookwabo bamwaaba

Alimwi ndaba mweenzinyina wabana bampowani.+

30 Lukanda lwangu lwasiya akuyupuluka;+

Mafwuwa aangu apya akaambo kakupya mubili.

31 Kantimbwa kangu kaile kuba buyo kakulizya nyimbo zyabuumba,

Awalo muntolilo wangu waba jwi lyabantu balila.

31 “Ndipangide cizuminano ameso aangu.+

Aboobo ino mbuti mbondinga ndacenka nakalindu?+

 2 Ino ncaabilo nzi ncejisi kuzwa kuli Leza wakujulu,

Ino ndukono nzi ndwejisi kuzwa kuli Singuzuzyoonse uuli kujulu?

 3 Sena sizibi tasubulwi

Alimwi sena basimucita zibi tabacitikilwi mapenzi?+

 4 Sena walo taziboni nzila zyangu+

Akubala ntaamu zyangu zyoonse?

 5 Sena kuli nindakeendede mububeji?*

Sena maulu aangu kuli naakafwambaanina kukucenga?+

 6 Leza andipime aacikkelo ciluzi;+

Eelyo ulazyiba kuti nsijisi kampenda.+

 7 Ikuti maulu aangu aleya munzila+

Naa kuti moyo wangu watobela meso aangu+

Naa maanza aangu asofwaala,

 8 Nkokuti mbuto nzyonditiisyange azikaligwe amuntu uumbi,+

Alimwi nzyondisimpa azikazyulwe.*

 9 Ikuti naa moyo wangu wanyomenena mukaintu umwi,+

Alimwi ndali kumuyubilila+ kumulyango wamweenzuma,

10 Nkokuti mukaintu wangu aziile mwaalumi uumbi maila,

Alimwi baalumi bambi boone anguwe.*+

11 Nkaambo oobu inga bwaba bukkale busesemya,

Alimwi inga waba mulandu ibabetesi ngobeelede kundipeda cisubulo.+

12 Eeco inga caba mulilo uukonzya kuumpa cakumaninina akunyonyoona,*+

Uukonzya kuumpa niiba miyanda* yazintu zyangu zyoonse.

13 Ikuti naa tiindakabacitila cabululami babelesi bangu basimbi naa basankwa

Ciindi nobakali kunditongooka,*

14 Ino inga ndacita buti ikuti Leza wandiboolela?*

Ino inga ndamuvwiila buti ikuti wandibeteka?+

15 Sena Ooyo wakandipanga mebo mwida tali nguwe wakabapanga abalo?+

Sena tali buyo omwe Ooyo wakatulenga katutanazyalwa?*+

16 Ikuti naa bacete ndakali kubaima zintu nzyobakali kulombozya+

Alimwi ikuti naa ndakali kumupa kulila mukamufwu;*+

17 Ikuti naa ndakali kulidomenena kulya cakulya cangu

Kakunyina kubapako bamucaala;+

18 (Nkaambo kuzwa kubukubusi bwangu mucaala wakali kukomena andime mbuli kuti ndili bausyi,

Alimwi kuzwa kubwana bwangu* ndalikusololela mukamufwu.)

19 Ikuti naa ndakali kumulanga buyo muntu kaandwa mpeyo akaambo kakubula cisani

Naa kumulanga buyo mucete kanyina cakulivwumba;+

20 Ikuti naa tanaakandileleka+

Ciindi naakali kulikasaazya aboya bwambelele zyangu;

21 Ikuti naa mucaala+ ndakali kumuvwukawida janza lyangu kandivwungide mfwaindi

Ciindi walo naakali kuyanda kuti ndimugwasye kumulyango wamunzi;*+

22 Nkokuti kuboko* kwangu akulebuke kugwezyo,

Alimwi kuboko kwangu akutyoke aakakokola.

23 Nkaambo ndakali kuyoowa mapenzi aazwa kuli Leza,

Alimwi tiindakali kukonzya kwiima kumbele lyabulemu bwakwe.

24 Ikuti naa ndakali kusyoma ngolida

Naa ikuti ndakaambila ngolida mbotu kuti, ‘Nduwe ngondisyoma!’+

25 Ikuti ndakali kulidunda akaambo kakuti lubono lwangu lwakali lunji+

Akaambo kabuvwubi bunji mbondakajisi;+

26 Ikuti nindakali kubona zuba* kalimweka

Naa mwezi uutaliboteli kaweenda;+

27 Mpoonya kunsi aamoyo wangu ndakoongelezyegwa,

Alimwi ndakamyonta janza lyangu kuti ndizikombe;+

28 Nkokuti ooyo nouli mulandu ibabetesi ngobeelede kundipeda cisubulo,

Nkaambo nicaamba kuti ndamukaka Leza mwini-mwini wakujulu.

29 Sena kuli nindakakondwa akaambo kakuti sinkondoma wanyonyoonwa+

Naa kusekelela akaambo kakuti wasikilwa mapenzi?

30 Tiindakalekela mulomo wangu kuti ubisye

Kwiinda mukulomba kuti afwe akaambo kakusinganizyigwa.+

31 Sena bantu bamutente lyangu tiibakaamba kuti,

‘Ino nguni uukonzya kujana muntu watakakkuta cakulya* cakwe?’+

32 Kunyina mweenzu* wakali koona anze masiku;+

Simweendanzila ndakamujalwida milyango yangu.

33 Sena kuli nindakasisa milandu yangu mbuli mbobacita bantu bamwi,+

Kwiinda mukubikka cinyonyoono cangu munkomwe yacisani cangu?

34 Sena ndalikuyoowa mbobakonzya kucita bantu banji,

Naa kuyoowa kusekwa amikwasyi iimbi,

Cakuti ndalikwiile kuumwine akuyoowa kuzwa anze?

35 Eelo kaka nikwali muntu uundiswiilila!+

Nindasaina zina lyangu kumakani ngondaamba.

Aandivwiile Singuzuzyoonse!+

Nicainda kubota kuti sitwaamboma naalemba milandu yangu aapepa!

36 Nindalinyamuna agwezyo lyangu,

Alimwi nindalisama mbuli musini.

37 Nindamwaambila zintu zyoonse nzindakacita;

Nindamusikila cabusicamba, mbubonya mbuli silutwe.

38 Ikuti nyika yangu yanditongooka

Amifwolo yanjiyo yalila;

39 Ikuti naa ndalya micelo yanjiyo kakunyina kubbadela,+

Naa ikuti ndapa kuti balaayo batyompwe;+

40 Nkokuti muciindi cawiiti akumene mamvwa

Alimwi muciindi cabbaale akumene nsaku zinunka nsu.”

Aawa mpaamanina majwi aa Jobu.

32 Aboobo baalumi aaba botatwe bakaleka kusola kumuvwiila Jobu, nkaambo walo wakali kulisyoma kuti uliluleme.+ 2 Pele Elihu mwana wa Barakeli muna Buzi+ iwamukwasyi wa Ramu wakanyema kapati. Bukali bwakwe bwakabukila Jobu akaambo kakuti wakali kusola kulitondezya kuti uliluleme muciindi ca Leza.+ 3 Alimwi wakanyema kapati akaambo kabeenzinyina ba Jobu botatwe nkaambo tiibakajana bwiinguzi bweelede, pele bakaamba Leza kuti mubi.+ 4 Lino Elihu wakali kulindila kuti amuvwiile Jobu, nkaambo baalumi aaba bakali bapati kulinguwe.+ 5 Elihu naakabona kuti baalumi aaba botatwe tiibakajisi bwiinguzi bweelede, bukali bwakwe bwakaindila. 6 Aboobo Elihu mwana wa Barakeli muna Buzi wakatalika kwaambaula kati:

“Mebo ndili mwana musyoonto*

Nywebo nobaalumi muli bapati.+

Aboobo ndalijata kutegwa ndimupe bulemu,+

Alimwi tiindasola kumwaambila nzyondizyi.

 7 Ndali kuyeeya kuti, ‘Bapati mbabeelede* kwaambaula,

Amyaka minji njiiyelede kwaamba zyamaano.’

 8 Pele muuya uusalala uuli mubantu,

Imuya wa Singuzuzyoonse nguubapa kumvwisya zintu.+

 9 Ikwiile kuba amyaka minji yakuzyalwa* takupi muntu kuba amaano,

Alimwi tabali buyo bapati bazyi cintu ciluzi.+

10 Aboobo ndati, ‘Amundiswiilile,

Eelyo andime ndilamwaambila nzyondizyi.’

11 Amubone! Ndali kulindila kuti nywebo mumanizye kwaambaula;

Ndali kuswiilila mizeezo yanu+

Nimwali kusola kujana zyakwaamba.+

12 Ndali kumuswiililisya nywebo,

Pele kunyina naba omwe akati kanu watondezya kuti Jobu taluzi*

Nokuba kuvwiila twaambo twakwe.

13 Aboobo mutaambi kuti, ‘Swebo twabujana busongo;

Ngu Leza uumuzula, kutali muntu pe.’

14 Tanaagamika majwi aakwe kulindime,

Aboobo tandikoomwiingula walo kweelana amajwi aanu.

15 Bakopana, tabajisi bwiinguzi bumbi;

Bamaninwa zyakwaamba.

16 Ndalindila, pele baleka kwaambaula;

Baile kujilimana, tabaciinguli limbi.

17 Aboobo andime ndilavwiila;

Inzya, andime ndilaamba nzyondizyi,

18 Nkaambo mumoyo wangu muzwide majwi;

Muuya uuli mulindime wandisungilizya.

19 Da lyangu lili mbuli nkomo iizwide waini uutajisi kwakuzwida,

Mbuli nkomo zipya zyacikutu iziyanda kwaanduka.+

20 Amuleke ndaambe kutegwa moyo wangu ukkale!

Ndilajalula mulomo wangu akuvwiila.

21 Tandikoosalulula muntu pe;+

Nokuba kulumbaizya muntu uuli woonse cakuupaika,*

22 Nkaambo mebo tandicizyi kulumbaizya muntu cakumuupaika;

Nindalicizyi, Mulengi wangu inga wandinyonyoona cakufwambaana.

33 “Pele lino yebo Jobu, koswiilila majwi aangu;

Komvwa zyoonse nzyondiyanda kwaamba.

 2 Bona! Ndeelede kujalula mulomo wangu;

Mulaka wangu* weelede kwaambaula.

 3 Majwi aangu aamba mboululeme moyo wangu,+

Alimwi camasimpe milomo yangu yaamba zintu nzyondizyi.

 4 Muuya wa Leza nguwakandipanga,+

Alimwi muya wa Singuzuzyoonse nguwakandipa kuba muumi.+

 5 Ikuti naa ulakonzya, kondiingula;

Kondaambila twaambo twako; koima undikazye.

 6 Bona! Kuli Leza mwini-mwini mebo ndili buyo mbuli nduwe;

Andime ndakabumbwa kuzwa kubulongo.+

 7 Aboobo toyelede kundiyoowa mebo pe,

Alimwi majwi ngondaamba taayelede kukunyonganya pe.

 8 Pele yebo wali kwaambaula kandimvwide,

Inzya, ndakumvwa nooli kwaamba majwi aaya aakuti,

 9 ‘Ndilasalala, ndinyina cinyonyoono;+

Maanza aangu alasalala, ndinyina mulandu pe.+

10 Pele Leza undijanina twaambo kuti andikazye;

Undibona mbuli kuti ndili sinkondonyina.+

11 Ubikka maulu aangu muziliba;

Ulingula nzila zyangu zyoonse.’+

12 Pele toluzi pe mukwaamba boobu, aboobo ndikwaambila kuti:

Leza mupati kapati kwiinda muntu uulya maila.+

13 Ino nkaambo nzi ncomutongooka?+

Sena nkaambo kakuti tanaakuvwiila zyoonse nzyooli kwaamba?+

14 Nkaambo Leza ulaambaula ciindi comwe alimwi acabili,

Pele kunyina muntu uubikkila maano,

15 Muciloto, mucilengaano camasiku,+

Eelyo ŋonzi zitaambiki nozibatola bantu

Noboona amalo aabo.

16 Mpoonya ulasinkula matwi aabo+

Akukankaizya* malailile aakwe kulimbabo,

17 Kutegwa alesye muntu kucita zibi+

Akuti akwabilile muntu kukulisumpula.+

18 Leza uleengelela muntu* kuti ataunki kucilindi,*+

Ulavwuna buumi bwakwe kuti atajaigwi apanga.*

19 Muntu ulasinswa akucisa nkwamvwa abulo bwakwe

Alimwi akuzunta kwamafwuwa aakwe ikutaleki,

20 Aboobo ulasesemwa* cinkwa,

Alimwi ulakaka kulya niciba cakulya cibotu kapati.+

21 Mubili wakwe ulamana, taucilibonyi pe,

Alimwi zifwuwa zyakwe zyatakali kulibonya zili buyo antangalala.

22 Buumi bwakwe bulaswena kucilindi;*

Inzya, buumi bwakwe bulaswena kuli baabo bajaya.

23 Ikuti kajisi mutumwa,*

Sikumwiiminina omwe, akati kabali cuulu,

Kuti aambile muntu cintu ciluzi,

24 Mpoonya Leza ulamufwida luzyalo akwaamba kuti,

‘Komuvwuna kuti ataselemukili mucilindi!*+

Ndajana cinunuzyo!+

25 Mubili wakwe auteteete kwiinda wamwana;+

Apilukile kumazuba naakacili anguzu zyabukubusi.’+

26 Uyookombelezya Leza,+ eelyo walo uyoomukkomanina,

Kumwi kaongolola cakukondwa, muntu ooyo uyoobona busyu bwa Leza,

Alimwi Leza uyoopilusya bululami bwakwe kumuntu.

27 Muntu ooyo uyakwaambila* bantunyina kuti,

‘Ndabisya+ alimwi ndanyonganya cintu ciluleme,

Pele tiindapegwa bulumbu bundeelede.*

28 Wanununa buumi bwangu kuti nditanjili mucilindi,*+

Aboobo ndilazumanana kupona akubona mumuni.’

29 Masimpe, Leza nguucita zintu zyoonse eezyi

Ziindi zyobilo, ziindi zyotatwe, kumuntu,

30 Kutegwa amujole kuzwa kucilindi,*

Akuti amunikilwe amumuni wabuumi.+

31 Koteelelesya Jobu! Kondiswiilila!

Koumuna buyo, eelyo mebo ndilazumanana kukanana.

32 Kuti naa kuli ncoyanda kwaamba, kondiingula.

Koamba, nkaambo mebo ndiyanda kusinizya kuti yebo uliluzi.

33 Ikuti tojisi cakwaamba, kondiswiilila;

Koumuna, eelyo mebo ndilakuyiisya busongo.”

34 Aboobo, Elihu wakazumanana kwaamba kuti:

 2 “Amumvwe majwi aangu, nywebo nobasongo;

Amundiswiilile, nywebo nomuzyi zinji.

 3 Nkaambo kutwi kulasola majwi

Mbubonya mulaka* mboulabila cakulya.

 4 Swebo tobeni atulange-lange cintu ciluzi;

Atulisalile cintu cibotu akati kesu.

 5 Nkaambo Jobu waamba kuti, ‘Mebo ndililuzi,+

Pele Leza tanaandibeteka kabotu pe.+

 6 Sena inga ndabeja kujatikizya mbondeelede kubetekwa?

Dondamwaka ndyejisi talisilikiki pe, nokuba kuti ndinyina mulandu.’+

 7 Ino nguni uumbi uuli mbuli Jobu,

Ooyo uulingunga masampu mbuli kuti maanzi?

 8 Umvwana abasimucita zibi

Alimwi uyanzana abantu babi.+

 9 Nkaambo waamba kuti, ‘Muntu kunyina mpindu njajana

Nasola kukkomanisya Leza.’+

10 Aboobo amundiswiilile nywebo nobaalumi basongo:*

Leza mwini-mwini takonzyi kucita bubi nokuceya,+

Alimwi Singuzuzyoonse takonzyi kubisya pe!+

11 Nkaambo ulalumbula muntu kweelana anzyacita+

Akupa kuti muntu acitikilwe zintu kweelana anzila zyakwe mwini.

12 Ncobeni, Leza taciti bubi pe;+

Singuzuzyoonse tanyonganyi bululami.+

13 Ino nguni wakabikka nyika mumaanza aakwe,

Alimwi ino nguni wakamupa nguzu zyakweendelezya nyika yoonse?

14 Ikuti wagamika mizeezo* yakwe kulimbabo,

Ikuti wabanyanga muuya alimwi amuya ngobayoya,+

15 Bantu* boonse inga bafwa antoomwe,

Alimwi bantu inga bajokela kubulongo.+

16 Aboobo, ikuti naa ulamvwisya, koabikkila maano majwi aaya;

Koswiililisya nzyondaamba.

17 Sena muntu uusulide bululami weelede kweendelezya,

Alimwi sena inga wamupa mulandu singuzu uululeme?

18 Sena inga waambila mwami kuti, ‘Unyina mulimo,’

Naa kwaambila nkumekume kuti, ‘Muli babi’?+

19 Nkwali Ooyo uutatondezyi lusalululo kuli basilutwe

Alimwi uutasalululi bavwubi kwiinda bacete,*+

Nkaambo boonse buyo milimo yamaanza aakwe.+

20 Balakonzya kufwa cakutayeeyelwa,+ akati kamasiku;+

Balapazaya citaambiki akuzimina;

Nibaba basinguzu balagusyigwa, pele kutali amaanza aabantu.+

21 Nkaambo meso aa Leza alalanga nzila zyamuntu,+

Alimwi ulazibona ntaamu zyakwe zyoonse.

22 Kunyina mudima nouba musinze uusiya mbi

Nkobakonzya kuyuba basimucita zibi.+

23 Nkaambo Leza tabikkilide muntu uuli woonse ziindi zigaminide

Zyakuti kaunka kumbele lyakwe kuyoobetekwa.

24 Ulapwayaula basinguzu kakunyina akubuzya-buzya

Mpoonya ulabikka bambi mubusena bwabo.+

25 Nkaambo ulizizyi nzibacita;+

Ulabaatula ciindi camasiku, eelyo balanyonyooka.+

26 Ulabauma akaambo kabubi bwabo,

Kabalangilila bantu boonse,+

27 Akaambo kakuti baleya akuleka kumutobela+

Alimwi tabalemeki nzila noiba yomwe akati kanzila zyakwe;+

28 Bapa kuti bacete bamulilile,

Cakuti ulamvwa kukwiila kwabaabo bapengede.+

29 Ciindi Leza naumuna wi, ino nguni uukonzya kumupa mulandu?

Ciindi nasisa busyu bwakwe, ino nguni uukonzya kumubona?

Kunyina makani naa wacita boobo kucisi naa kumuntu, icicitika ncimwi buyo,

30 Kutegwa muntu uutayoowi Leza* ataleli+

Akuti atateyi bantu tukole.

31 Nkaambo sena kuli muntu uuli woonse uunga waambila Leza kuti,

‘Ndasubulwa, nokuba kuti kunyina cibi ncindacita;+

32 Kondiyiisya cintu ncindatabona;

Ikuti kuli cintu cibi cili coonse ncindacita, tandikaciinduluki pe.’

33 Sena akupe bulumbu kweelana amboyeeya kakuli toyandi lubeta lwakwe?

Weelede kulisalila omwini, ikutali ndime.

Aboobo kondaambila ncozyi kabotu.

34 Bantu bajisi maano* balandaambila kuti

—Kufwumbwa muntu musongo uundiswiilide ulaamba kuti—

35 ‘Jobu taambauli camaano,+

Alimwi majwi aakwe taali abusongo pe.’

36 Jobu kasunkwa* kusikila mpoceela

Nkaambo uvwiila mbuli bantu babi!

37 Uyungizya buzangi kucibi cakwe;+

Ukamba maanza cakufwubaazya kumbele lyesu

Akuvwuzya majwi mabi kuli Leza mwini-mwini!”+

35 Elihu wakazumanana kwaamba kuti:

 2 “Sena ncobeni ulisinizyide kuti yebo uliluzi cakuti inga waamba kuti,

‘Mebo ndililuleme kwiinda Leza’?+

 3 Mbokunga waamba kuti, ‘Ino cikujatikizya buti yebo?*

Ino nimpindu nzi njendijana ikuti naa tiindabisya?’+

 4 Mebo ndilakuvwiila yebo

Alimwi abeenzinyoko+ mboli limwi.

 5 Langa kujulu ubone,

Ubone makumbi+ aayo aasumpukide kwiinda nduwe.

 6 Ikuti yebo wabisya, ino inga camucisa buti walo?+

Ikuti naa wavwuzya nsotoko zyako, ino inga wamucita nzi?+

 7 Ikuti naa yebo uliluleme, ino ncinzi ncomupa walo;

Ino ncinzi ncatambula kuzwa kulinduwe?+

 8 Bubi bwako bupenzya buyo muntu uuli mbuli nduwe,

Abululami bwako bujatikizya mwanaamuntu.

 9 Bantu balakwiila nibadyaamininwa kapati;

Balakwiila kuti bavwunwe nibapenzyegwa* abantu basinguzu.+

10 Pele kunyina iwaamba kuti, ‘Ino uli kuli Leza, Mulengi wangu Mupati,+

Ooyo uupa kuti masiku kwiimbwe nyimbo zyakutembaula?’+

11 Walo ngonguwe uutuyiisya swebo+ ikwiinda banyama baanyika,+

Alimwi ulatusongwaazya kapati kwiinda bayuni bauluka mujulu.

12 Bantu balakwiila, pele walo tabavwiili pe,+

Akaambo kakulisumpula kwabantu babi.+

13 Masimpe Leza taswiilili kulila kwakulicengeezya;*+

Singuzuzyoonse takubikkili maano pe.

14 Eelo kaka cilainda kuba boobo ciindi notongooka kuti tomubwene!+

Mulandu wako watolwa kale kulinguwe, aboobo komulindila buyo kolibilikide.+

15 Nkaambo walo kunyina naamba cabukali kuti ubetekwe;

Alimwi tanaabikkila maano kumajwi ngowaamba caambaambe.+

16 Jobu waasamuna mulomo wakwe cabuyo;

Ulavwuzya majwi aatali aluzyibo.”+

36 Elihu wakazumanana kwaamba kuti:

 2 “Kocindikkazikila moyo aniini buyo nendipandulula,

Nkaambo ndicijisi majwi aakwaamba ikwiiminina Leza.

 3 Ndilalomya kwaamba zintu zyoonse nzyondizyi,

Alimwi ndilaamba kuti Mulengi wangu uliluleme.+

 4 Masimpe imajwi aangu taali akubeja pe;

Ooyo uujisi luzyibo+ lukkwene nkwali aano kumbele lyako.

 5 Masimpe, Leza ngusinguzu+ alimwi kunyina muntu ngwakaka;

Mupati caboola kunguzu zyakumvwisya zintu.*

 6 Kunyina nayoolekela kuti mubi azumanane kupona,+

Pele ulabeteka cabululami twaambo twabaabo bapenzyegwa.+

 7 Tagusyi meso aakwe kubantu baluleme;+

Ulababikka acuuno cabwami antoomwe abami,*+ eelyo balasumpulwa mane kukabe kutamani.

 8 Pele kuti baangwa nketani

Akuzambailwa ntambo zyamapenzi,

 9 Ulabaambila nzibacita,

Imilandu njibacita akaambo kakulisumpula.

10 Ulasinkula matwi aabo kutegwa bamvwe majwi aakubalulamika

Akubaambila kuti baleke kucita bubi.+

11 Ikuti bakamuswiilile akumubelekela,

Mazuba aabuumi bwabo oonse anooli mabotu,

Amyaka yabuumi bwabo yoonse inookondelezya.+

12 Pele ikuti batakaswiilili bayoojaigwa apanga*+

Akufwa kabatajisi luzyibo.

13 Aabo batayoowi Leza* mumyoyo yabo balabikkilila.

Tabakwiilili lugwasyo nokuba kuti walo ulibaangide.

14 Balafwa kabacili bana,+

Buumi bwabo bumanina antoomwe abasankwa bavwuule bamutempele.+

15 Pele Leza ulabavwuna bantu bapengede kumapenzi aabo;

Ulasinkula matwi aabo nobadyaamininwa.

16 Yebo ulakukwela kuzwa kumapenzi+

Akukuleta mubusena bupati, bwakulikwaya,+

Atebulu lyako kakuli zyakulya zibotu kapati zyakukuumbulizya.+

17 Aboobo yebo uyookkutila baakupegwa cisubulo bantu babi;+

Ciindi makani aakubetekwa abululami bwaakusumpulwa.

18 Pele kocenjela kuti bukali butakupi kuba amfwundiilili,+

Alimwi cisinkamulomo cipati citakupi kuleya pe.

19 Sena kukwiilila lugwasyo kwako

Naa kusolekesya canguzu nkocita inga kwakutantamuna kumapenzi?+

20 Utayandisyi masiku,

Eelyo bantu nobanyonyooka mumasena aabo.

21 Kocenjela kuti utataliki kucita cintu cibi,

Utasali cintu eeci muciindi cakupenzyegwa.+

22 Bona! Leza ulaanguzu zinji kapati;

Ino mwiiyi nzi uuli mbuli nguwe?

23 Ino nguni weendelezya* nzila yakwe+

Naa kumwaambila kuti, ‘Ncoocita taciluzi pe’?+

24 Utalubi kulemeka milimo yakwe,+

Eeyo njobaimba bantu munyimbo zyabo.+

25 Bantunsi boonse baibona,

Muntu uluujisi kwiilanga kali kule.

26 Ncobeni, Leza mupati kapati kwiinda mbotukonzya kuzyiba;+

Mweelwe wamyaka yakwe tuukonzyi kuzyibwa pe.+

27 Ulakwela malosi aamaanzi kuzwa ansi;+

Alacinca kuba mvwula kuzwa muli sikunku wakwe;

28 Mpoonya makumbi alawisya mvwula mpati;+

Alalosyela bantu maanzi.

29 Sena kuli muntu uukonzya kumvwisya makumbi mbwaayalidwe,

Amuzumo uuzwa mutente lyakwe?+

30 Bona mbwayala kalabo*+ kakwe atala lyangawo

Akuvwumba mpisi* zyalwizi.

31 Kwiinda muzintu eezyi ulasanina* bantu;

Ulabapa cakulya cinji kapati.+

32 Ulavwumba kalabo amaanza aakwe,

Akukafwusa ambaakani yankako.+

33 Muzumo wakwe waamba mbwabede,

Azyalo zivwubwa zilaamba kujatikizya yooyo* uuboola.

37 “Akaambo kaceeci moyo wangu uladuntaana

Alimwi ulabalika kapati mucamba.

 2 Amuswiililisye kundindima kwajwi lyakwe

Amuzumo uuzwa kumulomo wakwe.

 3 Uulekela kuti umvwugwe kunsi aajulu lyoonse

Alimwi ulatuma kalabo kakwe+ kumagolelo aanyika.

 4 Kainda kalabo, kulazuma;

Ulazuma ajwi lyabulemu,+

Alimwi talesyi ndabo ijwi lyakwe nolimvwugwa.

 5 Leza ulazuma ajwi lyakwe+ munzila mbotu kapati;

Ulacita zintu zipati nzyotutakonzyi kumvwisya.+

 6 Nkaambo ulaambila caanda kuti, ‘Kowida anyika,’+

Ayalo mvwula mpati uyaambila kuti, ‘Kopoomona maanzi manji.’+

 7 Leza ulaimika milimo yoonse njibacita bantu*

Kutegwa muntu uuli woonse azyibe milimo yakwe.

 8 Banyama bamusyokwe balanjila mumalyango aabo

Akuzumanana kukkala muziyubilo zyabo.

 9 Guwo lilabbubbula kuzwa mubusena bwandilyo,+

Alimwi mpeyo ilazwa kumyuwo yakunyika.+

10 Caanda cilapangwa+ amuya wa Leza,

Alimwi maanzi manji alaangana.+

11 Inzya, upa kuti makumbi alemenene amaanzi;

Ulamwaya kalabo kakwe+ mumakumbi;

12 Alazinguluka ooko nkwaatuma;

Alacita kufwumbwa eeco ncaalailila+ kuti acite atala aanyika.*

13 Kufwumbwa naa makumbi waatumina kusubula*+ bantu naa kuti atesye nyika

Nokuba kutondezya luyando lutamani, upa kuti cicitike.+

14 Yebo Jobu komvwa makani aaya;

Koima, uyeeyesye milimo ya Leza iigambya.+

15 Sena ulizyi Leza mbwayendelezya* makumbi

Alimwi ambwapa kuti kalabo kamweke mukkumbi lyakwe?

16 Sena ulizyi makumbi mbwaayenda mumulengalenga?+

Eeyi njemilimo iigambya ya Yooyo uujisi luzyibo lukkwene.+

17 Nkaambo nzi zisani zyako ncozikasaala kapati

Ciindi nyika noyuumunizya akaambo kamuwo wakumusanza?+

18 Sena yebo anguwe ulakonzya kuyala* julu+

Kalili liyumu mbuli cimbonimboni calubulo?

19 Kotwaambila nzyotweelede kumwaambila;

Tatukonzyi kuvwiila nkaambo tuli mumudima, kunyina ncotuzyi.

20 Sena walo weelede kwaambilwa buya kuti ndiyanda kwaambaula anguwe?

Naa sena kuli muntu uuli woonse iwaamba cintu ncayelede kuzyibisyigwa?+

21 Balo tabakonzyi kubona nuuba mumuni,*

Nokuba kuti ulamweka kapati mujulu,

Kusikila muwo wainda akuyangazya makumbi.

22 Mumuni uumwekesya ulamweka kuzwa kunyika;

Bulemu bwa Leza+ bulagambya kapati.

23 Singuzuzyoonse tatukonzyi kumumvwisya pe;+

Ulaanguzu zinji kapati,+

Alimwi tanyonganyi lubeta lwakwe+ abululami bwakwe bunji kapati.+

24 Aboobo, bantu beelede kumuyoowa.+

Nkaambo tavwuninini muntu uuli woonse uuyeeya kuti musongo mumeso aakwe mwini.”*+

38 Mpoonya Jehova wakaingula Jobu kuzwa muguwo+ kuti:

 2 “Ino nguni ooyu uuyabaizya makanze aangu

Akwaamba majwi katakwe luzyibo?+

 3 Kolibambila mbuli mwaalumi;

Ndilakubuzya, mpoonya yebo undivwiile.

 4 Ino wakali kuli nindakaanza nyika?+

Kondaambila, ikuti naa uyeeya kuti uli musongo.

 5 Ikuti naa ulizyi, ino nguni wakeenga masimpilo aanjiyo,

Naa wakatandabula ntambo yakupimya alinjiyo?

 6 Ino misemu yanjiyo yakasimpwa aali,

Alimwi ino nguni wakayala bbwe lyayo lyakukkona,+

 7 Inyenyeezi zyakubucedo+ zyoonse nozyakoongolola cakukondwa,

Abana* ba Leza boonse+ nobakoompolola cakubotelwa?

 8 Ino nguni wakajalila lwizi azijazyo+

Ciindi nilwakapaya kuzwa mwida,

 9 Nindakaluvwumba amakumbi

Akuluvwungaila* mumudima uusiya mbi,

10 Nindakalubikkila munyinza

Akulubikkila mpingizyo azijazyo zyamilyango,+

11 Akwaamba kuti, ‘Ulakonzya kusika buyo waawa, akutaindilila pe;

Alimwi mayuwe aako mapati anoogolela waawa’?+

12 Sena kuli buzuba nookalailila mafwumofwumo

Naa kupa kuti bucedo buzyibe busena bwambubo,+

13 Kutegwa bujate magolelo aanyika

Akukunkumuna bantu babi kuzwa mulinjiyo?+

14 Nyika ilalisandula mbubonya mbuli bulongo butete kunsi aacisimbyo,

Alimwi zintu zili alinjiyo zilalibonya kabotu mbuli mabalabala aali aacisani.

15 Pele bantu babi balanyangwa mumuni,

Alimwi janza lyabo lisumpukide lilatyolwa.

16 Sena wakasika kale kutusensa twalwizi

Alimwi sena kuli nookeendeenda kale kuyandaula mpisi yalwizi?+

17 Sena kuli nookatondezyegwa milyango yalufwu,+

Alimwi sena kuli nookaibona milyango yamudima uusiya mbi?*+

18 Sena uliizyi kabotu mboili mpati kapati nyika?+

Kondaambila, ikuti naa ulaazyi makani aaya oonse.

19 Ino nkuulubazu nzi nkuukkala mumuni?+

Alimwi ino buli kuli busena bwamudima,

20 Kutegwa uzitole kucilawo canzizyo

Akuti umvwisye nzila zitozya kuŋanda yazyo?

21 Sena ulaazyi makani aaya akaambo kakuti wakalizyedwe kale

Alimwi myaka* yako yakuzyalwa minji kapati?

22 Sena wakanjila kale muziyobwedo zyacaanda,+

Naa sena wakazibona azyalo ziyobwedo zyacivwulamabwe,+

23 Eezyo nzyondiyobwede kutegwa ndikazibelesye ciindi camapenzi,

Mubuzuba bwakulwana abwankondo?+

24 Ino nkuulubazu nzi nkoumwaikila mumuni,*

Alimwi ino muwo wakujwe uzwa kuli nowuunga anyika?+

25 Ino nguni wakapanga tugelo mwiinda zambangulwe

Anzila yiinda cikumbi cileta mvwula yaguwo amizumo,+

26 Kuti ape mvwula kuwa ooko kutakkali muntu,

Kuti iwe munkanda imutakwe bantu,+

27 Kuti itesye matongo aanyonyookede

Akupa kuti bwizu bumene?+

28 Sena imvwula ilijisi usyi,+

Alimwi ino nguni wakazyala mume?+

29 Ino mwiida lyani mwakazwa caanda,

Alimwi ino nguni wakazyala civwulamabwe+

30 Ciindi maanzi naavwumbwa mbuli kuti avwumbwa amwala,

Alimwi maanzi malamfwu naangana mpaali atala?+

31 Sena ulakonzya kwaanga ntambo zyacibunga canyenyeezi zya Kima

Naa sena ulakonzya kwaangununa zyaanzyo zyacibunga canyenyeezi zya Kesili?+

32 Sena ulakonzya kusololela cibunga canyenyeezi kuciindi canzizyo

Naa kweenzya cibunga canyenyeezi zya Asi antoomwe abana banzizyo?

33 Sena uliizyi milawo yeendelezya majulu,+

Naa sena ulakonzya kupa kuti nguzu zyanjiyo zyeendelezye nyika?

34 Sena inga woompolola kumakumbi

Kutegwa zambangulwe lyamaanzi likuvwumbe yebo?+

35 Sena yebo inga watuma ndabo kuti zyuunke kumulimo wazyo?

Sena inga zyaboola kulinduwe akukwaambila kuti, ‘Ndiswe aano!’

36 Ino nguni wakabikka busongo mumakumbi*+

Alimwi ino nguni wakazipa maano zintu zigambya zilibonya mujulu?*+

37 Ino nguni musongo uukonzya kwaabala makumbi,

Alimwi ino nguni uukonzya kuvwuntamika nongo zyamaanzi zyakujulu+

38 Ciindi lusuko noluba mankanda akuwuumuka

Alimwi mavwunga* aabulongo naajatana antoomwe?

39 Sena syuumbwa inga wamuvwimina munyama,

Akumana nzala yabasyuumbwa bacili bana-bana+

40 Nibabbandama mumasena aabo aakuyubila

Naa nibalindila mucoonde kuyubilila munyama wakulya?

41 Ino nguni uujanina cikwangala cakulya+

Eelyo bana bakwe nibalilila Leza kuti abagwasye

Anibaingaila akaambo kakuti kunyina cakulya?

39 “Sena ulicizyi ciindi mpongo zyamumalundu nozizyala?+

Sena yebo wakazibona insya kazizyala bana bazyo?+

 2 Sena ulaibala myezi njobakkwanya banyama aaba kabatanazyala?

Sena ulicizyi ciindi ncobazyala?

 3 Balasunsumana ciindi nobazyala bana babo,

Eelyo balaleka kumyongwa.

 4 Bana babo balaba anguzu alimwi bakomenena musyokwe;

Balaunka alimwi tabajoki kuli bamanyina.

 5 Ino nguni wakapa kuti mbongolo yamusyokwe kailicelela,+

Alimwi ino nguni wakayaangununa ntambo mbongolo yamusyokwe?

 6 Cibanda camucimpayuma ndakacipanga kuti cibe munzi wanjiyo

Akuti kiikkala munyika yacikula.

 7 Mbongolo yamusyokwe ilaseka lupyopyongano luli mumunzi;

Alimwi taimvwi kusabila kwamuntu wiitanda.

 8 Ileendeenda mumalundu, kiiyandaula macelelo,

Iyandaula bwizu buli boonse busyuukide.

 9 Sena mupoho wamusyokwe* inga wazumina kukubelekela?+

Sena inga woona mucaanda cabanyama bako?

10 Sena yebo ulakonzya kumupopa mupoho wamusyokwe kuti akulimine mifwolo,

Naa sena inga wakutobela kuti akakulimine* mukkuti?

11 Sena ulasyoma nguzu zyakwe zinji

Akumulekela kuti acite mulimo wako uuminya?

12 Sena ulamusyoma kuti ulakuletela maila* ngotebula,

Alimwi sena walo ulayobolola akuleta maila kulubuwa lwako lwakuumina maila?

13 Mpowani ilavwapaula mababa aanjiyo cakukkomana,

Pele sena mababa amapepe aanjiyo alakonzya kweelana aatongola?+

14 Nkaambo yalo ilasiya mayi aayo ansi,

Akwaakasaazya mubulongo.

15 Ilaluba kuti kuulu kulakonzya kwaapwaya

Naa kuti munyama wamusyokwe ulakonzya kwaalyata.

16 Bana banjiyo ilabacitila calunya, mbuli kuti tabali banjiyo;+

Tiilibiliki kuti milimo yanjiyo ilakonzya kuba yabuyo.

17 Nkaambo Leza wakayiima* busongo

Alimwi kunyina naakaipa maano.

18 Pele ciindi niivwundumuka akuvwapaula mababa aanjiyo,

Ilaseka bbiza ayooyo uutantide aalindilyo.

19 Sena nduwe uupa bbiza nguzu?+

Sena ulalisamika ngala zivwupauka munsingo?

20 Sena ulakonzya kulipa kuti lisotauke mbuli nsozi?

Bulemu bwakulila kwandilyo bulayoosya.+

21 Lilapala-pala mucibanda akusotauka canguzu;+

Lilalunduka munkondo.*+

22 Lilaseka zintu ziyoosya alimwi taliyoowi pe.+

Talizyuuluki akutija akaambo kapanga.

23 Inkomwe yamivwi ilacokola kumbali lyandilyo,

Isumo alimwi amuumba zilamweka.

24 Lilalunduka cabukali kaliyaabulimba masaka,*

Talikonzyi kwiima* akaambo kakulila kwamweembo.

25 Mbolyamvwida buyo kulila kwamweembo lilati, ‘Ehee!’

Kalicili kooko lilanunkizya nkondo

Alimwi lilamvwa koompolola kwabeendelezi babasikalumamba alimwi aloompololo lwankondo.+

26 Sena sikakonze ulauluka kuya mujulu akaambo kamaano aako,

Akutandabika mababa aakwe kumusanza?

27 Sena nduwe uulailila sikwaze kuti auluke kuya mujulu+

Akuti ayake citeente cakwe mujulu,+

28 Alimwi akuti kaona ajeleele masiku,

Kuti kakkala mumayubilo aakwe aali atala lyandomba?*

29 Kali mpoonya aawo ulayandaula cakulya;+

Meso aakwe alabona zintu zili kulamfwu kapati.

30 Bana bakwe balanywa bulowa;

Alimwi kufwumbwa nkobabede aabo bajaidwe, awalo nkwabede.”+

40 Eelyo Jehova wakati:

 2 “Sena muntu uuyandawida bamwi tumpenda weelede kukazyanya a Singuzuzyoonse?+

Ooyo uuyanda kusinsa Leza aavwiile.”+

3 Mpoonya Jobu wakaingula Jehova kuti:

 4 “Bona! Mebo tandeeleli pe.+

Ino inga ndakuvwiila buti?

Ndasinka mulomo+ wangu ajanza lyangu.

 5 Ndaamba kale ciindi comwe, eelyo tandikoovwiila limbi pe;

Alimwi ndaamba lwabili, pele taakwe cimbi ncendikonzya kwaamba.”

6 Eelyo Jehova wakavwiila Jobu kuzwa muguwo+ kati:

 7 “Kolibambila mbuli mwaalumi;

Ndilakubuzya, mpoonya yebo undivwiile.+

 8 Sena uyanda kupa kuti bululami bwangu budoonekwe?*

Sena mebo ulandipa mulandu kutegwa yebo ululame?+

 9 Sena yebo ujisi janza lyanguzu mbuli lya Leza mwini-mwini,+

Alimwi sena jwi lyako lilakonzya kuzuma mbuli lyakwe?+

10 Kolisakatizya bulemu abupati;

Kolisamika bwami abweebesi.

11 Kotondezya bukali bwakunyema kwako;

Komulanga muntu woonse uulisumpula, umufwiinsye.

12 Komulanga muntu woonse uulisumpula, umucesye,

Alimwi kobalyatauka babi aawo mpoonya mpobabede.

13 Kobasisa boonse mubulongo;

Kobaanga* mubusena bwamudima,

14 Eelyo mebo ndilasinizya kulinduwe*

Kuti janza lyako lyalulyo lilakonzya kukufwutula.

15 Lino ngooyu civwubwe* ooyo ngondakapanga mbubonya mbondakakupanga yebo.

Walo ulalya bwizu mbubonya mbuli ŋombe.

16 Langa nguzu izili mutusolo twakwe

Alimwi anguzu izili mumilambi yada lyakwe!

17 Ulayumya mucila wakwe mbuli cisamu cakkedari;

Milambi yazibelo zyakwe ilinjilene.

18 Zifwuwa zyakwe zili mbuli mipaipi yamukuba;

Maulu aakwe ali mbuli mingwala yabutale.

19 Ngomatalikilo akati kamilimo ya Leza;

Alikke Mulengi wakwe nguukonzya kumuunkila apanga lyakwe.

20 Nkaambo malundu alamupa cakulya cakwe,

Aawo mpobasobanina banyama boonse bamusyokwe.

21 Uloona kunsi aampana,

Mubusena bwakuyusila mumatete aamumatoolo.

22 Mpana zilamuvwumba acimvwiide canzizyo,

Azyalo zisamu zyamizimbwa zyamukkuti* zilamuzinguluka.

23 Ikuti mulonga wapaya, tayoowi pe.

Ngusicamba nokuba kuti maanzi aamumulonga wa Jordano+ amupwaya kubusyu bwakwe.

24 Sena kuli muntu uukonzya kumuca kalangilila,

Naa kudonkola mpemo yakwe akalobyo?*

41 “Sena inga wamuloba Leviyatani*+ akalobyo

Naa sena inga waanga mulaka wakwe antambo?

 2 Sena inga watunga ntambo* mumpemo zyakwe

Naa sena inga wayasa myeebo yakwe akalobyo?*

 3 Sena inga wakukombelezya ziindi zinji,

Naa sena inga waambaula anduwe cakulibombya?

 4 Sena inga wapangana cizuminano anduwe,

Kutegwa umupe kuba muzike wako lyoonse?

 5 Sena inga wamusobanya mbuli mbosobanya kayuni

Naa sena inga wamwaangilila kutegwa bana bako basimbi bamusobanye?

 6 Sena basikusambala inga bamucincanya acintu cimwi?

Sena inga bamwaabanya kuli basimakwebo?

 7 Sena ulakonzya kumuyasaula amubili atusumo+

Naa kuyasaula mutwe wakwe amyuumba yakujaisya nswi?

 8 Kobikka janza lyako alinguwe,

Tokailubi nkondo eeyo alimwi tokaciinduluki pe!

 9 Kufwumbwa bulangizi mbojisi bwakumuzunda mbwabuyo.

Kumubona buyo kulakonzya kukuzilusya.*

10 Kunyina uuli acamba cakumusoka.

Aboobo ino nguni uunga waimikizyanya andime?+

11 Ino nguni wasaanguna kundipa cintu kutegwa ndimulumbule?+

Zintu zyoonse zilaansi aajulu nzizyangu.+

12 Tandikokuumuna buyo pe kujatikizya maulu aakwe,

Akujatikizya nguzu zyakwe alimwi amubili wakwe uubambidwe kabotu.

13 Ino nguni uukonzya kumufwunda?

Ino nguni uukonzya kunjila mukanwa lyakwe?

14 Ino nguni uukonzya kujalula milyango yamulomo* wakwe?

Meno aakwe oonse aali mukanwa alayoosya.

15 Musana wakwe ujisi milongo yamaamba*

Aajatene akusisinkana kapati.

16 Igamba limwi alimwi lilijatene kapati alyeenzinyina

Cakuti muya taukonzyi kwiinda akati kangawo.

17 Igamba limwi alimwi lilinamatide kulyeenzinyina;

Alijatene alimwi taakonzyi kwaandaanizyigwa pe.

18 Naesyemuka, mumuni ulamweka,

Alimwi meso aakwe ali mbuli mitungazuba yakubucedo.

19 Kumulomo wakwe kuzwa ndabo;

Nsasi zyamulilo zilapasauka.

20 Mumpemo zyakwe muzwa busi,

Mbuli bbibi lyamulilo ilyayasyigwa abwizu.

21 Muya wakwe upa kuti makala aamulilo ayakisye,

Alimwi mukanwa lyakwe muzwa mulilo uuvwilima.

22 Nsingo yakwe ijisi nguzu zinji kapati,

Alimwi boonse balatija kabayoowede kumbele lyakwe.

23 Cikanda caabula bwakwe nciyumu;

Nciyumu nta, mbuli lubulo lwakeengwa alimwi tacikonzyi kunyanyaasyigwa.

24 Moyo wakwe muyumu nta mbuli bbwe,

Inzya, muyumu mbuli ziyo lyaansi.

25 Avwundumuka, nibaba basinguzu balayoowa;

Napazaya bantu balaankamana.

26 Kunyina panga limusikila likonzya kumuzunda;

Noliba sumo, muumba naa muvwi.+

27 Butale ububona mbuli kuti nkasanga buyo,

Mukuba uubona mbuli kuti ncikuni cibolede.

28 Muvwi tuumupi kutija pe;

Mabwe aamunkwisyo kulinguwe ali buyo mbuli cikuba.

29 Inkoli wiibona mbuli kuti ncikuba buyo,

Alimwi nsongole iipikima ulaiseka.

30 Bula bwakwe buli mbuli nkaye zibosya;

Ulasiya mukondo muntimba mbuli cilayi+ cakuumya maila.

31 Ulapa kuti maanzi manji abile mbuli cibiya;

Ulapa kuti lwizi lukwase mbuli mpoto yamafwuta.

32 Mwaainda ulasiya mukondo uumweka;

Umwi inga wabona mbuli kuti maanzi malamfwu aatuba mbuli mvwi.

33 Munyika kunyina uuli mbuli nguwe,

Ncilenge cakalengwa kuti kacitayoowi.

34 Ulazilanga cabukali zintu zyoonse zilisumpula.

Ngomwami wabanyama bamusyokwe boonse basinguzu.”

42 Mpoonya Jobu wakaambila Jehova kuti:

 2 “Lino ndazyiba kuti yebo ulakonzya kucita zintu zyoonse

Akuti kunyina cintu ncokanza kucita icikonzya kukwaalila.+

 3 Yebo wakabuzya kuti, ‘Ino nguni ooyu uuyabaizya makanze aangu katakwe luzyibo?’+

Aboobo ndakaambaula, pele kutali camaano

Kujatikizya zintu zigambya kapati nzyonditazyi.+

 4 Yebo wakaamba kuti, ‘Koswiilila mebo ndaambaule.

Ndilakubuzya, mpoonya yebo undivwiile.’+

 5 Ndakali kumvwa buyo mpuwo yako,

Pele lino ndakubona ameso aangu.

 6 Nkakaambo kaako ndaajola majwi ngendaambide,*+

Ndeempwa mulusuko alimwi amumulota.”+

7 Lino Jehova naakamana kwaamba majwi aaya kuli Jobu, Jehova wakaambila Elifazi muna Temani kuti:

“Yebo abeenzinyoko bobilo+ mwandinyemya kapati akaambo kakuti tiimwaamba zyamasimpe kujatikizya ndime+ mbuli bwacita mubelesi wangu Jobu. 8 Aboobo lino, amubweze bapoho bali ciloba abagutu bali ciloba, muunke kuli Jobu mubelesi wangu, kutegwa mulituulile cipaizyo cakuumpa. Eelyo Jobu mubelesi wangu ulamupailila.+ Ncobeni ndilautambula mupailo wakwe* wakuti nywebo nditamusubuli kweelana abufwubafwuba bwanu, nkaambo tiimwaamba zyamasimpe kujatikizya ndime mbuli bwacita mubelesi wangu Jobu.”

9 Aboobo Elifazi muna Temani, Bilidadi muna Sua alimwi a Zofari muna Naamati bakaunka akucita mbubonya mbwaakabaambila Jehova. Eelyo Jehova wakautambula mupailo wa Jobu.

10 Lino Jobu naakabapailila beenzinyina,+ Jehova wakaagusya mapenzi aakamujisi+ Jobu alimwi wakamupilusyila buvwubi bwakwe.* Jehova wakamuyungizyila kobilo mweelwe wazintu zyoonse nzyaakajisi kumatalikilo.+ 11 Eelyo banabokwabo boonse basankwa abasimbi alimwi abeenzinyina boonse bakaindi+ bakaboola kulinguwe akulya cakulya anguwe kuŋanda yakwe. Bakeetezyegwa akumuumbulizya akaambo kamapenzi oonse Jehova ngaakalekela kuti amusikile. Umwi aumwi wabo wakamupa cipego camali anweenwe yangolida.

12 Aboobo Jehova wakaleleka mamanino aabuumi bwa Jobu kwiinda matalikilo aakwe,+ cakuti Jobu wakaba ambelele zili 14,000, nkamela zili 6,000, zipani zyaŋombe zili 1,000, ambongolo zizyazi zili 1,000.+ 13 Alimwi wakaba abana bambi basankwa bali ciloba abana basimbi botatwe.+ 14 Mwana musimbi wakusaanguna wakamuulika zina lyakuti Jemima, wabili Keziya, mpoonya watatu Kereni-hapuki. 15 Munyika yoonse kunyina basimbi bakali kweebeka mbuli bana basimbi ba Jobu, alimwi bausyi bakabapa lukono antoomwe abanabokwabo basankwa.

16 Nozyakainda eezyi Jobu wakapona myaka iili 140 akulibonena bana abazyukulu bakwe, nkokuti imazyalani one. 17 Kumane Jobu wakafwa, kaponede myaka minji akukkutila abuumi.

Ambweni lyaamba “Cintu Cisulidwe.”

Naa “mwaalumi uunyina kampenda alimwi mululami.”

Mu Chihebrayo, “zipani zyaŋombe zili 500.”

Mu Chihebrayo, “ambongolo zizyazi.”

Naa “kuŋanda yaumwi aumwi wabo casika ciindi cakwe.”

Maambilambali aamu Chihebrayo aamba bana ba Leza bangelo.

Mu Chihebrayo, “wabikka moyo wako ku.”

Naa “Mwaalumi uunyina kampenda alimwi mululami.”

Naa “munguzu zyako.”

Mu Chihebrayo, “kubusyu.”

Naa ambweni, “Lulabo.”

Naa “tanaakamwaamba cibi cili coonse Leza.”

Maambilambali aamu Chihebrayo aamba bana ba Leza bangelo.

Mu Chihebrayo, “wabikka moyo wako ku.”

Naa “Mwaalumi uunyina kampenda alimwi mululami.”

Mu Chihebrayo, “ndimumene.”

Naa “munguzu zyako.”

Mu Chihebrayo, “kubusyu.”

Naa “azilonda zicisa kapati.”

Ibanji bazyi kuti Leviyatani nguciwena naa munyama umbi wamumaanzi mupati alimwi ulaanguzu.

Naa ambweni, “aabo ibakaliyakila matongo.”

Naa “ibalaamyoyo iicisa.”

Naa “ibakanza.”

Naa “bacili bana-bana.”

Naa “batumwa.”

Naa “ayoobamba cizuminano anduwe.”

Mu Chihebrayo, “lili muluumuno.”

Naa “ndaamba cakutayeeya, ndalabalika.”

Bamwi baamba kuti “cipama.”

Naa “iceelede kupa kuti ndilampye buumi bwangu?”

Mu Chihebrayo, “ndinununwe.”

Naa “Akumucincanya acintu cimwi.”

Naa “mane kubucedo.”

Mu Chihebrayo, “talikabuboni kabili bubotu.”

Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.

Mu Chihebrayo, “muciindi camafwuwa aangu.”

Mu Chihebrayo, “kobikka moyo wako kulinguwe.”

Mu Chihebrayo, “Wakabatuma mujanza lyabuzangi bwabo.”

Mu Chihebrayo, “Akugwisya majwi aali mumyoyo yabo?”

Mu Chihebrayo, “Oobu mbozibede nzila zya”

Naa “bwasiluleyo.”

Mu Chihebrayo, “ŋanda yasiluubilili.”

Naa “Ulalanga ŋanda yamabwe.”

Naa “akamenwe.”

Naa “mboiyoomana nzila yakwe.”

Naa “banyina kampenda.”

Mu Chihebrayo, “tajatilili janza lya.”

Naa “kumutola kunkuta Leza.”

Naa “Ulagusya.”

Mu Chihebrayo, “amaanda aamukati aakumusanza.”

Rahabu ambweni caamba cilenge cipati camulwizi.

Naa ambweni, “Sitwaamboma.”

Mu Chihebrayo, “kunditola kunkuta?”

Naa “Nokuba kuti tandijisi mulandu.”

Mu Chihebrayo, “ndili mumpelenge.”

Naa “Nokuba kuti tandijisi mulandu.”

Naa “Bwandicima.”

Naa “batajisi kampenda.”

Mu Chihebrayo, “masyu.”

Mu Chihebrayo, “nindajanwa kuti ndili mubi.”

Naa “amulota.”

Naa “Kunyina simwiimaakati mu.”

Mu Chihebrayo, “wabikka janza lyakwe alindiswe tobilo.”

Mu Chihebrayo, “naagwisya musako wakwe alindime.”

Naa “muya; buumi.”

Mu Chihebrayo, “Alimwi zintu eezyi wakazisisa mumoyo wako.”

Naa “ndikkomane asyoonto.”

Naa “sena sikulidunda inga walulama?”

Naa “kuzyiba mpobugolela.”

Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.

Naa “ikuti mbongolo yamusyokwe yazyalwa kaili muntu.”

Mu Chihebrayo, “nywebo ndendinywe bantu.”

Mu Chihebrayo, “ndilijisi moyo.”

Naa “batezemuka.”

Naa ambweni, “koambaula.”

Naa “Amuya.”

Mu Chihebrayo, “wamubili woonse wamuntu.”

Mu Chihebrayo, “cilakula.”

Naa “banyangwe zintu zyoonse.”

Naa “baalu.”

Mu Chihebrayo, “Alimwi ulatebezya lutambo lwabasinguzu.”

Mu Chihebrayo, “moyo.”

Naa “mulatondezya lusalululo kulinguwe.”

Naa “aatalubwi.”

Mu Chihebrayo, “Ino nkaambo nzi ncendinyamwida nyama yamubili wangu kumeno akubikka buumi bwangu mujanza?”

Naa “Inga ndakwabilila nzila zyangu.”

Naa “kunyina siluleyo.”

Naa ambweni, “Ikuti naa kuli muntu uukonzya, ndilaumuna buyo akufwa.”

Mu Chihebrayo, “Utandicitili zintu zyobilo.”

Ambweni iwaambwa aawa ngu Jobu.

Naa ambweni, “ulagonkwa.”

Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.

Naa “zinyonyoono zyako ziyiisya mulomo wako.”

Mu Chihebrayo, “Basalali.”

Mu Chihebrayo, “cinkwa.”

Naa “kuzunda.”

Nkokuti, bulangizi buli boonse bwakupona.

Mu Chihebrayo, “kumulomo wakwe.”

Naa “yabasiluleyo.”

Naa “Ikuti nywebo nomwali muciimo cangu.”

Naa “boonse aabo babungana andime.”

Naa “nguzu.” Mu Chihebrayo, “lwija.”

Naa “zyavwumbwa cimvwule calufwu.”

Naa ambweni, “kaalibonya kubula ŋonzi.”

Naa “agamide buyo.”

Mu Chihebrayo, “ndibe kaambyo kubantu; ndibe maambilambali kubantu.”

Naa “akaambo kasiluleyo.”

Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.

Naa “cuumbwe.”

Nkokuti, Bulangizi bwangu.

Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.

Naa ambweni, “tulisofweede.”

Naa “kusunkuta.”

Mu Chihebrayo, “Mwana mutaanzi walufwu.”

Naa “kulufwu lubi.”

Mu Chihebrayo, “Cintu citali cakwe.”

Mu Chihebrayo, “takabi azina.”

Naa “mubusena bwakwe mwatakakkalilili.”

Naa “kunditukila.”

Naa “Bamukwasyi wangu.”

Mu Chihebrayo, “kubana bada lyangu,” nkokuti, da lyakandizyala (da lyabaama).

Mu Chihebrayo, “Ncomutakkuti nyama yangu?”

Bamwi baamba kuti “lotwe.”

Mu Chihebrayo, “atala aalusuko.”

Naa “Insa zyangu zyaleka kubeleka mukati kangu.”

Mu Chihebrayo, “muuya waluzyibo.”

Naa “bantu; Adamu.”

Naa “kukondwa kwasiluleyo.”

Nkokuti, nguzu zyakwe.

Naa “ndulwe.”

Mu Chihebrayo, “Mulaka.”

Bamwi baamba kuti “maumba.”

Mu Chihebrayo, “alimwi takazimeni.”

Bamwi baamba kuti “ndulwe; mululwe.”

Naa “akuba anguzu?”

Naa “mukaindi kaniini buyo,” nkokuti, kufwa cakufwambaana lufwu lutacisi.

Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.

Naa “Lulayo; Makanze.”

Naa “wakosolwa muzibeela zyobilo.”

Naa “kuyiisya Leza cintu cili coonse.”

Mu Chihebrayo, “Amooma wamumafwuwa aakwe kauli mutete.”

Naa “moyo kaucisa.”

Naa ambweni, “aakundilwana calunya.”

Mu Chihebrayo, “zitondezyo zyabo.”

Bamwi baamba kuti “makomwe.”

Mu Chihebrayo, “Alimwi uyookwela bantu boonse kulinguwe.”

Naa “Sena cilamukkomanisya Singuzuzyoonse.”

Mu Chihebrayo, “ulasamununa zisani zyabantu ibali mantanda.”

Mu Chihebrayo, “tukole twatuyuni.”

Naa “ibalaamaumi aakakosokezyegwa.”

Mu Chihebrayo, “amulonga.”

Naa “mumilonga.”

Naa “aabo balangide ansi.”

Naa “kutongooka kwangu nkwabuzangi.”

Naa “nzyandibambilide.”

Naa ambweni, “Balatebula mumyuunda zyakulya zyabanyama.”

Naa ambweni, “Bagusya mafwuta kabali mumibundu iiyakilidwe malambo kumingenyu yazilundu.”

Naa ambweni, “Leza taakwe ngwapa mulandu.”

Mu Chihebrayo, “baladonkola.”

Mu Chihebrayo, “Uleenda cakufwambaana atala aamaanzi.”

Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.

Mu Chihebrayo, “Da ilikkala mwana.”

Mu Chihebrayo, “alangide nzila zyabo.”

Naa “kusalala.”

Bamwi baamba kuti “munyambwe; bulaala.”

Mu Chihebrayo, “ino muya (muuya) wani iwazwa mulinduwe.”

Naa “Cikkalilo Cabafwu.” Amubone Bupanduluzi Bwamabala.

Naa “Abadoni.”

Mu Chihebrayo, “ulapwayaula Rahabu.”

Naa “amuwo.”

Mu Chihebrayo, “akasimpi kakwe.”

Naa “ndilazumanana kusyomeka.”

Naa “taukoondipa mulandu mazuba aangu oonse.”

Naa “Nkaambo ino siluleyo.”

Naa ambweni, “ndilamuyiisya ajanza.”

Bamwi baamba kuti “simutebbelwa.”

Naa ambweni, “Bantu bamukambila maanza alimwi bamusibila mulosi mubusena bwabo.”

Naa “yeengedwe.”

Mu Chihebrayo, “akasimpi kakwe.”

Mu Chihebrayo, “Mumazuba aabulombwana bwangu.”

Naa “Babelesi.”

Bamwi baamba kuti “maumba.”

Mu Chihebrayo, “akuyuba.”

Naa “jansi linyina maanza.”

Mu Chihebrayo, “muciteente cangu.”

Naa ambweni, “Tiibakalumana lumwemwe ilwakali kubusyu bwangu.”

Bamwi baamba kuti “munyo naa sautu waŋombe; mukata; coomooma.”

Naa “aamilonga.”

Mu Chihebrayo, “Baumwa.”

Mu Chihebrayo, “Balandaamba mumaambilambali; Balandaamba mukasimpi.”

Mu Chihebrayo, “watebezya ntambo yabuta bwangu.”

Naa ambweni, “uubagwasya.”

Mu Chihebrayo, “Mafwuwa aangu aladonkaulwa masiku.”

Naa ambweni, “Lukanda lwangu lwaleka kulibonya kabotu akaambo kamapenzi aakatazya kapati aandijisi.”

Naa ambweni, “wandinyonyoona akuzuma kupati.”

Mu Chihebrayo, “mulwi wazintu zinyonyookede.”

Naa “balaabuumi bukatazyide?”

Naa ambweni, “abantu babeja?”

Naa “bana bangu abakazyulwe.”

Mu Chihebrayo, “baalumi bambi bafwugame atala lyakwe.”

Mu Chihebrayo, “kulya akunyonyoona.”

Naa “Uukonzya kuzyula miyanda.”

Naa “nobakajisi kaambo andime kunkuta.”

Mu Chihebrayo, “wanyamuka?”

Mu Chihebrayo, “mwida.”

Mu Chihebrayo, “kupa kuti meso aamukamufwu asalale.”

Mu Chihebrayo, “kuzwa mwida lyabaama.”

Naa ambweni, “Ciindi nindakabwene kuti ndijisi lugwasyo kumulyango wamunzi.”

Naa “kkuko.”

Mu Chihebrayo, “mumuni.”

Mu Chihebrayo, “nyama.”

Naa “muzwakule.”

Mu Chihebrayo, “ndilaamazuba masyoonto.”

Mu Chihebrayo, “Mazuba ngaayelede.”

Naa “kupona mazuba manji.”

Naa “wakonzya kumusinsa Jobu.”

Naa “kupa muntu zina lyabulemu.”

Mu Chihebrayo, “Mulaka wangu acilakula cangu.”

Mu Chihebrayo, “Akuganta.”

Naa “buumi bwamuntu.”

Naa “kucuumbwe.”

Naa “acilwanyo (cakufwusa).”

Mu Chihebrayo, “buumi bwakwe bulasesemwa.”

Naa “kucuumbwe.”

Naa “mungelo.”

Naa “mucuumbwe.”

Mu Chihebrayo, “uyakwiimbila.”

Naa ambweni, “tiicakandijanya mpindu.”

Naa “kucuumbwe.”

Mu Chihebrayo, “cilakula.”

Mu Chihebrayo, “nomujisi moyo.”

Mu Chihebrayo, “moyo.”

Mu Chihebrayo, “Nyama.”

Naa “nkumekume kwiinda bantu bapengede.”

Naa “Kutegwa siluleyo.”

Mu Chihebrayo, “moyo.”

Naa ambweni, “Taata, amumuleke Jobu asunkwe.”

Kuboneka kuti waambwa ngu Leza.

Mu Chihebrayo, “kujanza.”

Naa “taswiilili bubeji.”

Mu Chihebrayo, “Mupati moyo.”

Naa ambweni, “Ulakkazika bami acuuno cabwami.”

Naa “acilwanyo (cakufwusa).”

Naa “Basiluleyo.”

Naa ambweni, “uukazya; uumupa mulandu akaambo ka.”

Mu Chihebrayo, “mumuni.”

Mu Chihebrayo, “miyanda.”

Naa ambweni, “ulakombelezyela.”

Naa ambweni, “ceeco.”

Mu Chihebrayo, “ulabikka ciganto ajanza lyabantu boonse.”

Naa “atala aanyika mbotu.”

Mu Chihebrayo, “kuba musako wakuumya.”

Naa “mbwalailila.”

Naa “kupapalazya.”

Nkokuti, zuba.

Mu Chihebrayo, “tavwuninini basongo mumyoyo.”

Naa “Abangelo.”

Naa “Akulubbutaila.”

Naa “yacimvwule calufwu.”

Mu Chihebrayo, “mazuba.”

Naa ambweni, “kalabo.”

Naa ambweni, “mukati kamuntu.”

Naa ambweni, “wakabikka maano mumutwe?”

Bamwi baamba kuti “makomwe.”

Kuboneka kuti “mupoho wamusyokwe” munyama uukozyenye amunyati.

Naa “akakuhalile.”

Mu Chihebrayo, “mbuto.”

Mu Chihebrayo, “wakaipa kuluba.”

Mu Chihebrayo, “Lilaunka kuyooyaana azilwanyo.”

Mu Chihebrayo, “kaliyaabumena nyika.”

Naa ambweni, “Talisyomi.”

Mu Chihebrayo, “alino lyandomba.”

Naa “bubule mulimo.”

Mu Chihebrayo, “Koanga masyu aabo.”

Naa “ndilakulumbaizya.”

Mu Chihebrayo, “Behemoti.”

Naa “zyamumulonga.”

Mu Chihebrayo, “akooze?”

Ambweni ciwena.

Mu Chihebrayo, “kasanga.”

Mu Chihebrayo, “amumvwa.”

Naa “kukuusya muzinga.”

Mu Chihebrayo, “yabusyu.”

Naa ambweni, “Ulalimvwa akaambo kamilongo yamaamba aakwe.”

Naa “ndacita jokolo-jokolo.”

Mu Chihebrayo, “Ncobeni ndilaintamuna busyu bwakwe.”

Mu Chihebrayo, “Jehova wakamana buzike bwa Jobu.”

Mu Chihebrayo, “kacembeede alimwi kajisi mazuba manji kapati.”

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi