Ncolyaamba Bbaibbele
Sena Leza Ulajatikizyigwa Munkondo Mazuba Aano?
KUJATIKIZYA mulimo wakwe wabusikalumamba, mwami Davida wamu Israyeli yansiku wakaamba kuti: “[Leza] uyiisya maanza aangu nkondo, alimwi maanza aangu aloongomeka buta bwamukuba.”—Intembauzyo 18:34.
Kaamba kujatikizya Banakristo, mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Nokuba kuti tweenda mbuli bantu bamwi, tatulwani nkondo kweelana abuntu bwesu pe. Nkaambo zilwanyo zyankondo njotulwana tazili zyabuntu pe.”—2 Bakolinto 10:3, 4.
Sena twaambo ootu tulakazyanya? Sena kuli twaambo tulimvwisya Leza ncaakali kuzumizya bana Israyeli bansiku kulwana, kakuli tabazumizyi kulwana Banakristo mazuba aano? Sena Leza wakacinca mbwaibona nkondo? Kutegwa tujane bwiinguzi bulimvwisya, atulange-lange twaambo totatwe tuyandika tutondezya lwiindano luliko akati kambungano ya Banakristo bakasimpe alimwi abana Israyeli.
Twaambo Tupati Totatwe Tutondezya Lwiindano
1. Israyeli wansiku cakali cisi cakapedwe minyinza a Leza, alimwi cakazingulukidwe aazisi zyakalaalunya. Aboobo, Leza wakabalailila bantu bakwe kukwabilila nyika yabo alimwi wakabagwasya kuzunda basinkondonyina. (Babetesi 11:32, 33) Mazuba aano, mbungano ya Banakristo taijisi minyinza alimwi basimbungano balajanika munyika yoonse. Aboobo, ikuti batobeli ba Jesu bamucisi cimwi bayanda kulwana cisi cimbi, inga balwana basyominyina, balo mbobakalaililwa kuti beelede kubayanda nokuba kubafwida buya.—Matayo 5:44; Johane 15:12, 13.
2. Bana Israyeli bansiku bakajisi mwami wakajisi cuuno cabwami ku Jerusalemu. Pele Banakristo bakasimpe balelwa aa Jesu, walo uujisi cuuno cabwami kujulu. (Daniele 7:13, 14) Jesu lwakwe mwini wakaamba kuti: “Bwami bwangu tabuli bwanyika eeyi. Ikuti Bwami bwangu nobwali bwanyika eeyi, ibabelesi bangu nobalwana kutegwa nditaabwi kuba Juda. Pele lino Bwami bwangu tabuzwi munyika eeyi pe.” (Johane 18:36) Nkakaambo kaako, kunyina mbunga yamapolitikisi, naa bwami, munyika eeyi buzulilwa kuli Kristo. Ino nkaambo nzi eeci ncociyandika kubabelesi naa kubatobeli ba Jesu? Kaambo katatu kalapandulula.
3. Mbuli zisi zimbi, bana Israyeli bansiku, bakali kutuma bantu, aabo mazuba aano ibaitwa kuti baiminizi bazisi. (2 Bami 18:13-15; Luka 19:12-14) Jesu awalo wacita mbubwenya oobo, pele munzila zyobilo ziindene. Nzila yakusaanguna, Jesu wakatuma batobeli bakwe boonse. Wakabaambila kuti: “Amube aluumuno. Mbubonya Taata mbwaakandituma, andime ndilamutuma.” (Johane 20:21) Mbobali basiluumuno, kunyina nobatola lubazu munkondo. Nzila yabili, batobeli ba Jesu balakambauka kubantu boonse ibayanda kuswiilila mulumbe wabo. Jesu wakaamba kuti: “Makani mabotu aa Bwami aaya ayookambaukwa munyika yoonse kuti bukabe bumboni kumisyobo yoonse, mpoonya mamanino ayoosika.” (Matayo 24:14) Alimwi wakaamba kuti: “Aboobo kamuya mukagwasye bantu bamisyobo yoonse kuba basikwiiya, . . . kubayiisya kubamba zyintu zyoonse nzyondakamulailila.”—Matayo 28:19, 20.
Cuusisya ncakuti, baiminizi ba Jesu talili lyoonse nobatambulwa kabotu. Akaambo kaceeci, Paulo wakalembela mukambausi Munakristo Timoteo kuti: “Mboli sikalumamba mubotu wa Kilisito Jesu kolibambila kupenga mumapenzi.” (2 Timoteyo 2:3) Zilwanyo zya Timoteo zyakali zyakumuuya zyalo zyakali kubikkilizya a Jwi lya Leza, iliitwa kuti “panga lyamuuya.”—Baefeso 6:11-17.
Nkaambo Nzi Leza Ncaakacikakila Cisi ca Israyeli Alimwi Akubamba Cilongwe Ambungano ya Banakristo?
Kwamyaka iibalilwa ku 1,500, cisi cabana Israyeli cakalijisi cilongwe cilibedelede a Leza, calo cakayeeme acizuminano. (Kulonga 19:5) Cizuminano eeco, calo Musa ncaakali simwiimaakati cakali kubikkilizya Milawo iili Kkumi alimwi amilawo imwi, yoonse yakali kukwabilila bukombi bwakasimpe alimwi amilawo yakulilemeka. (Kulonga 19:3, 7, 9; 20:1-17) Pele cuusisya ncakuti bana Israyeli boonse bakaleka kusyomeka kuli Leza, mane bakabajaya basinsimi ba Leza bamwi.—2 Makani 36:15, 16; Luka 11:47, 48.
Mpoonya, Jehova wakatuma mwanaakwe, Jesu Kristo, walo wakazyalwa kali mu Juda. Muciindi cakumuzumina kuti ngu Mesiya, cisi coonse ca Juda cakamukaka. Akaambo kaceeci, cizuminano ncobakajisi bana Israyeli a Leza cakamana, alimwi abwaanda bwacikozyanyo bwakali kwaandaanya ba Juda kuzwa kuli baabo batakali ba Juda bwakawa.a (Baefeso 2:13-18; Bakolose 2:14) Aciindi nciconya eeco, Leza wakatalisya mbungano ya Bunakristo, akusala Jesu kuba Mutwe wambungano eeyo. Nokuba boobo, kautanamana mwaanda wamyaka wakusaanguna, mbungano eeyo yakazoojatikizya zisi zinji. Mwaapostolo mu Juda Petro wakaamba kuti: “Pele muzisi zyoonse kufwumbwa muntu uumuyoowa akucita ziluleme ulatambulwa kulinguwe.”—Milimo 10:35.
Bakamboni ba Jehova balasola kutobela cikozyanyo ca Banakristo bakusaanguna. Aboobo, Bakamboni ba Jehova balizyibidwe kwiinda mubukambausi mbobacita kubuleya alimwi akutatola lubazu mutwaambo twacisi amunkondo. (Matayo 26:52; Milimo 5:42) Masimpe ngakuti, tabalekeli cintu cili coonse kubanyonganya mukwaambilizya makani mabotu aa Bwami bwa Leza, yalo iili nemfwulumende iiyoogwisya bubi boonse akuleta luumuno munyika. Kajisi bulangizi oobu mumizeezo, mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Mbotuli mubusena bwa Kilisito tumulomba kuti: ‘Amuyanzane a Leza.’” (2 Bakolinto 5:20) Majwi aaya alayandika kapati kulindiswe sunu, mbotuyabuswena “kumazuba aamamanino” aabweende bwazyintu oobu bubyaabi.—2 Timoteyo 3:1-5.
[Bupanduluzi buyungizidwe]
a Ibbala lyakuti mu “Juda” kumatalikilo lyakali kubelesyegwa buyo kumuntu wakali kuzulilwa kumukowa wa Juda ku Israyeli. Mukuya kwaciindi, bbala eeli lyakatalika kubelesyegwa kuba Hebrayo boonse.—Ezara 4:12.
SENA KULI NOMWAKALIBUZYIDE KUTI . . .
● Ino mbube nzi buyandika kapati Banakristo mbobeelede kutondezya kuluumwi amweenzinyina?—Johane 13:34, 35.
● Ino Banakristo bakasimpe bajisi “cibelesyo” nzi?—Baefeso 6:17.
● Ino mulumbe nzi uuyandika ngobaambilizya baiminizi ba Jesu?—Matayo 24:14; Johane 20:21.
[Cifwanikiso icili apeeji 15]
Bakamboni ba Jehova balijisi luyando lwabunyina bwanyika yoonse alimwi tabatoli lubazu munkondo zyazisi.