Kayuni Kagambya Ikategwa Arctic Tern

KAINDI kwakali kusyomwa kuti tuyuni ootu tutegwa arctic terns twakali kuuluka makkilomita aabalilwa ku 35,200 kuzwa kucooko ca Arctic kuunka ku Antarctica alimwi akujoka. Pele buvwuntauzi ibwakacitwa caino-ino, bwakatondezya kuti tuyuni ootu mubwini tulauluka makkilomita aainda waawo.

Tuncini tusyoonto-syoonto kapati itutegwa geolocators twakabikkwa kutuyuni tuli mbotubede. Tuncini ootu tugambya, itutasiki kukulema kwakapini kajata mapepa, twakatondezya kuti tuyuni ootu tumwi twakali kuuluka makkilomita aabalilwa kuti 90,000 kuunka akujoka—alimwi ntotuyuni tulonga musinzo mulamfwu kapati kwiinda tuyuni tuli toonse. Kayuni komwe kakali kuuluka makkilomita aatandila ku 96,000! Nkaambo nzi myeelwe ncoyakalangwa-langwa alimwi?

Kufwumbwa naa twakali kutalikila kuli kulonga, tuyuni ootu twakali kuuluka kubelesya nzila iizinguluka. Kweelana ambokutondezyedwe mucifwanikiso, nzila yakazyibidwe kapati yakwiinda mu Atlantic Ocean yakali kuzinguluka akulibonya mbuli bbala lya S. Ino nkaambo nzi? Tuyuni ootu tulagwasyigwa amuwo mbowuunga mulwaanje oolu.

Mubuumi bwantuto boonse ibulampa myaka iibalilwa ku 30, tuyuni ootu tulakonzya kuuluka makkilomita aainda ku 2.4 miliyoni. Aaya aleelene amakkilomita aakuunka kumwezi alimwi akujoka ziindi zyotatwe naa zyone! Sikuvwuntauzya umwi wakaamba kuti: “Makani aaya alagambya kapati aakuti kayuni ikalema magilamu aainda buyo ku 100 kalakonzya kuuluka musinzo uulampa boobu.” Cikkomanisya kapati ncakuti, akaambo kakuti tuyuni ootu tulajanika ciindi cacilimo ku Arctic alimwi aku Antarctica, bbuku litegwa Life on Earth: A Natural History lyakaamba kuti tulabona “mumuni kapati mwaka amwaka kwiinda cilenge cimbi cili coonse.”