LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • bhs cibalo. 2 map. 19-28
  • Bbaibbele Ndibbuku Lyakazwa Kuli Leza

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Bbaibbele Ndibbuku Lyakazwa Kuli Leza
  • Ncinzi Bbaibbele Ncolituyiisya?
  • Amulubale mu Ncoliyiisya Bbaibbele
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • BBAIBBELE LILILUZI
  • NDIBBUKU ILIJISI LULAYO LUBOTU
  • MULAKONZYA KUBUSYOMA BUSINSIMI BWAMU BBAIBBELE
  • BBAIBBELE LILAKONZYA KUMUCINCA
  • Ibbuku Litondezya Luzibo lwa Leza
    Luzibo Lutola Kubuumi Butamani
  • Sena Mulakonzya Kulisyoma Bbaibbele?
    Amupone Kukabe Kutamani!—Lwiiyo Lwamu Bbaibbele
  • Sena Mulakonzya Kulisyoma Bbaibbele?
    Amupone Kukabe Kutamani!—Ntalisyo ya Lwiiyo Lwamu Bbaibbele
  • Bbaibbele Ndibbuku Lisyomeka Lijisi Kasimpe
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakubuleya)—2020
Amubone Azimwi
Ncinzi Bbaibbele Ncolituyiisya?
bhs cibalo. 2 map. 19-28

CIBALO 2

Bbaibbele Ndibbuku Lyakazwa Kuli Leza

1, 2. Nkaambo nzi Bbaibbele ncolili cipego citaliboteli kuzwa kuli Leza?

INO inga mwalimvwa buti ikuti mweenzinyoko wamupa cipego ncomwatali kulangila? Cakutadooneka mulakonzya kucitambula amaanza obilo akukkomana kapati kuti mweenzinyoko ooyo ulamuyeeya. Mulamulumba akaambo kacipego eeco.

2 Bbaibbele ncipego citaliboteli kuzwa kuli Leza. Lilatuzyibya makani ngotutakonzyi kujana mubbuku limbi lili lyoonse. Mucikozyanyo, litwaambila kuti Leza wakalenga julu, nyika, alimwi abantu bobilo bakusaanguna. Litupa njiisyo izikonzya kutugwasya ciindi notujisi mapenzi. Mu Bbaibbele, twiiya kujatikizya Leza mbwayakuzuzikizya makanze aakwe aakusandula nyika kuti ibe busena bubotu kapati. Eelo kaka Bbaibbele ncipego citaliboteli!

3. Ino ncinzi cilangilwa kucitika ciindi nomwiiya Bbaibbele?

3 Ciindi nomwiiya Bbaibbele, mulajana kuti Leza uyanda kuti mube balongwe bakwe. Nomwiiya zinji kujatikizya nguwe, acalo cilongwe canu anguwe cinooyaabuyuma.

4. Ino ncinzi cimukkomanisya kujatikizya Bbaibbele?

4 Bbaibbele lisanduludwe mumyaambo iisika ku 2,600, alimwi kuli mabbiliyoni aama Bbaibbele aasimbidwe. Bantu ibainda ku 90 pesenti munyika yoonse mboizulwa balakonzya kulibala Bbaibbele mumwaambo wabo. Alimwi mvwiki amvwiki, bantu bainda kumiliyoni yomwe balaula naa kupegwa Bbaibbele! Masimpe, taaku bbuku limbi ilili mbuli Bbaibbele.

5. Nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba kuti Bbaibbele ‘lyakasololelwa a Leza’?

5 Bbaibbele ‘lyakasololelwa a Leza.’ (Amubale 2 Timoteyo 3:16.) Pele bamwi balakonzya kwaamba kuti, ‘Bbaibbele lyakalembwa abantu, aboobo ino lyakazwa buti kuli Leza?’ Bbaibbele liingula kuti: “Bantu bakaambaula zyakazwa kuli Leza kwiinda mukusololelwa [naa, kweendelezyegwa] amuuya uusalala.” (2 Petro 1:21) Mucikozyanyo, mudaala umwi ulakonzya kwaambila muzyukulu wakwe kuti amulembele lugwalo. Lugwalo oolo lujisi malailile alimwi amizeezo yamudaala ooyo ikutali yamuzyukulu wakwe. Aboobo, masimpe ngakuti lugwalo oolo ndwamudaala, taluli lwamuzyukulu wakwe ooyo pe. Mbubonya buyo, Sikwaanza Bbaibbele ngu Leza, ikutali bantu mbaakabelesya kulilemba. Leza wakabasololela kulemba mizeezo yakwe. Ncobeni Bbaibbele lijisi “majwi aa Leza.”—1 Batesalonika 2:13; amubone Bupanduluzi Buyungizyidwe 2.

Makkopi aa Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya mumyaambo iindene-indene

Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya nkolili mumyaambo minji

BBAIBBELE LILILUZI

6, 7. Nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba kuti zibeela zya Bbaibbele zileendelana?

6 Bbaibbele lyakatola myaka yiinda ku 1,600 kuti lilembwe. Ibakalilemba bakali kupona aziindi ziindene-indene. Bamwi akati kabo bakaliyiide kapati pele bamwi tiibakayiide kapati pe. Mucikozyanyo, umwi wabo wakali musilisi. Bamwi bakali balimi, bazubi banswi, beembezi, basinsimi, babetesi, alimwi abami. Nokuba kuti kwakali balembi baindene-indene, zibeela zyoonse zya Bbaibbele zileendelana. Talyaambi cintu cimwi mucaandaano cimwi akwaamba cintu ciindene aceeco mucaandaano cimbi pe.

7 Zyaandaano zyakumatalikilo aa Bbaibbele zipandulula mbwaakatalika mapenzi aali munyika sunu, mpoonya zyaandaano zyakumamanino zitwaambila mbwayakwaagusya mapenzi aaya Leza kwiinda mukusandula nyika kuba paradaiso. Bbaibbele lyaamba zintu izyakacitikila bantu mumyaka minji kapati alimwi litondezya kuti makanze aa Leza alazuzikizyigwa lyoonse.

8. Amupe zikozyanyo izitondezya kuti Bbaibbele lililuzi mumakani aasayaansi.

8 Bbaibbele tiilyakalembelwa kuti kaliyiisya makani aasayaansi naa kuti libe bbuku libelesyegwa muzikolo kuyiisya makani aali boobo pe, pele ncolyaamba mumakani aasayaansi cililuzi lyoonse. Eeci ncotukonzya kulangila kujatikizya bbuku ilyakazwa kuli Leza. Mucikozyanyo, ibbuku lya Levitiko lijisi malailile aa Leza kubana Israyeli kujatikizya mbobakeelede kulesya malwazi aatambukila. Malailile aaya akalembwa kaindi bantu kabatanazyiba tuzunda mbotutalisya malwazi. Bbaibbele alimwi lililuzi noliyiisya kuti nyika yaanzikidwe aatakwe cintu. (Jobu 26:7) Kunze lyaboobo, ciindi bantu banji nobakali kusyoma kuti nyika yakalipapalete, Bbaibbele lyakalaambide kale kuti nyika yakalibulungene mbuli bbola.—Isaya 40:22.

9. Ino kusyomeka kwabalembi ba Bbaibbele kutugwasya kuzyiba nzi?

9 Bbaibbele nolyaamba zintu izyakacitika kaindi, ciindi coonse lililuzi. Pele mabbuku manji ambi inga taaluzi cakumaninina naamba zintu izyakacitika kaindi akaambo kakuti basikwaalemba tiibakasyomeka pe nobakali kwaalemba. Mucikozyanyo, talili lyoonse pe nobakali kulemba makani oonse ikuti cisi cabo cazundwa munkondo. Pele balembi ba Bbaibbele balo bakali kusyomeka neliba leelyo cisi ca Israyeli nocakali kuzundwa. Alimwi bakalemba kujatikizya kulubizya kwabo beni. Mucikozyanyo, mubbuku lya Myeelwe, Musa utwaambila kuti wakalubizya kapati alimwi Leza wakamusubula akaambo kacibi eeco ncaakacita. (Myeelwe 20:2-12) Ikusyomeka ooku kwabantu ibakalemba Bbaibbele kutondezya kuti Bbaibbele lyakazwa kuli Leza. Eeci citondezya kuti tulakonzya kulisyoma Bbaibbele.

NDIBBUKU ILIJISI LULAYO LUBOTU

10. Nkaambo nzi lulayo lwamu Bbaibbele ncolutugwasya mazuba aano?

10 Bbaibbele ‘lyakasololelwa a Leza alimwi lilagwasya mukuyiisya, mukusinsa, mukululamika zintu, mukulaya cabululami.’ (2 Timoteyo 3:16) Masimpe, lulayo lwamu Bbaibbele lulatugwasya mazuba aano. Jehova ulituzyi mbotupangidwe, aboobo ulamvwisya mbotuyeeya ambotulimvwa. Ulituzyi kabotu kapati kwiinda mbotulizyi swebo tobeni, alimwi uyanda kuti katukkomana. Ulizyi zintu zikonzya kutugwasya alimwi azintu zikonzya kutuletela mapenzi.

11, 12. (a) Ino ndulayo nzi lubotu ndwaakapa Jesu mulugwalo lwa Matayo caandaano 5 kusikila ku 7? (b) Ncinzi acimbi ncotukonzya kwiiya mu Bbaibbele?

11 Mulugwalo lwa Matayo caandaano 5 kusikila ku 7, tubala lulayo lubotu kapati ndwaakapa Jesu kujatikizya mbotukonzya kukkomana, kukkala kabotu abantu, mbotweelede kupaila, alimwi ambotweelede kwaabona mali. Nokuba kuti wakapa lulayo oolu myaka iili 2,000 yainda, lucibeleka akugwasya kapati mazuba aano.

12 Mu Bbaibbele, Jehova alimwi utuyiisya zintu izikonzya kutugwasya kukkala kabotu mumukwasyi, kuba babelesi babotu, alimwi akukkala muluumuno abantu. Njiisyo zyamu Bbaibbele zilakonzya kutugwasya lyoonse, kunyina makani naa ndiswe bani, tukkala kuli naa tujisi mapenzi nzi.—Amubale Isaya 48:17; amubone Bupanduluzi Buyungizyidwe 3.

MULAKONZYA KUBUSYOMA BUSINSIMI BWAMU BBAIBBELE

Nabala Bbaibbele, mwaalumi uyeeyela izyakacitika mubusinsimi bwa Isaya ibwaamba zyakuwa kwa Babuloni

Isaya, umwi wabalembi ba Bbaibbele wakasinsima kuti Babuloni wakali kuyoonyonyoonwa

13. Ino ncinzi Isaya ncaakaamba kuti ciyakucitikila munzi wa Babuloni?

13 Businsimi bunji bwamu Bbaibbele bwakazuzikizyigwa kale. Mucikozyanyo, Isaya wakasinsima kuti Babuloni uyakunyonyoonwa. (Isaya 13:19) Wakapandulula ibwini mbowakali kuyakuzundwa munzi ooyu. Munzi ooyu wakalikwabilidwe azijazyo zipati alimwi amulonga. Pele Isaya wakasinsima kuti mulonga wakali kuyooyuminizyigwa,  ayalo milyango yakali kuyoosiigwa bukwazi. Basinkondo bakali kuyakuuzunda munzi kakunyina akulwana nkondo. Alimwi buya Isaya wakasinsima kuti muntu wazina lyakuti Koresi nguwakali kuyakuzunda Babuloni.—Amubale Isaya 44:27–45:2; amubone Bupanduluzi Buyungizyidwe 4.

14, 15. Ino businsimi bwa Isaya bwakazuzikizyigwa buti?

14 Nokwakainda myaka iili 200 kuzwa ciindi businsimi oobu nobwakalembwa, impi yabasikalumamba imwi yakaboola kumunzi wa Babuloni kailibambilide kuulwana. Ino nguni wakali kusololela mpi eeyo? Mbubonya mbobwakaambide businsimi, ngu Koresi, mwami waba Persia. Lino zintu zyoonse zyakalibamba kuti businsimi oobu boonse buzuzikizyigwe.

15 Ibusiku mbowakalwanwa munzi, bana Babuloni bakajisi pobwe. Bakaliliibide nkaambo bakali kulimvwa kuti balikwabilidwe abwaanda bupati alimwi amulonga. Kunze aamunzi, Koresi ampi yakwe yabasikalumamba bakasya mugelo wakucesya meenda mumulonga. Meenda akaceya-ceya mumulonga cakuti basikalumamba bana Persia bakali kukonzya kuuzabuka amaulu. Pele ino mpi eeyo yakali kunoobwiinda buti bwaanda bwa Babuloni? Mbubonya mbobwakaambide businsimi, milyango yamunzi yakasiigwa bukwazi, aboobo basikalumamba bakauzunda munzi ooyo kakunyina akulwana nkondo.

16. (a) Ino ncinzi Isaya ncaakasinsima kujatikizya icakali kuyakucitikila munzi wa Babuloni kumbele? (b) Ino tuzyi buti kuti businsimi bwa Isaya bwakazuzikizyigwa ncobeni?

16 Isaya wakasinsima kuti mukuya kwaciindi taaku naba omwe uuyakukkala kabili mu Babuloni. Wakalemba kuti: “Takakkalwi limbi abantu, alimwi takabi limbi busena bwakukkala mumazyalani oonse.” (Isaya 13:20) Sena eeci cakacitika ncobeni? Aabusena mpowakabede munzi wa Babuloni, nkokuti imakkilomita aasika ku 80 kumusanza kwadolopo lya Baghdad, ku Iraq, kuli buyo matongo. Ambuli sunu, taaku muntu uukkala nkuko. Jehova wakapyaanga Babuloni “acipyaango calunyonyooko.”—Isaya 14:22, 23.

Matongo aa Babuloni

Matongo aamunzi wa Babuloni

17. Nkaambo nzi ncotukonzya kuzisyoma zisyomezyo zyoonse zya Leza?

17 Mbokunga businsimi bunji bwamu Bbaibbele bwakazuzikizyigwa kale, nkokuti tulakonzya kuzisyoma nzyolyaamba Bbaibbele kuti ziyakucitika kumbele. Tulakonzya kuba alusyomo lwakuti Jehova uyoozuzikizya cisyomezyo cakwe cakusandula nyika kuba paradaiso. (Amubale Myeelwe 23:19.) Inzya, tulijisi bulangizi “bwabuumi butamani oobo Leza uutakonzyi kubeja, mbwaakasyomezya kaindi.”—Tito 1:2.a

BBAIBBELE LILAKONZYA KUMUCINCA

18. Ino Paulo ulipandulula buti “jwi lya Leza”?

18 Twaiya kuti taaku bbuku limbi ilili mbuli Bbaibbele. Lilijisi makani aayendelana, alimwi nolyaamba zyasayaansi naa zintu izyakacitika kaindi, ciindi coonse lililuzi. Kuyungizya waawo, lilatupa lulayo lubotu alimwi lilijisi businsimi bunji ibwakazuzikizyigwa kale. Pele kuli azimbi zinji nzyolijisi Bbaibbele. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Jwi lya Leza lilaabuumi alimwi lilaanguzu.” Ino eeci caamba nzi?—Amubale Bahebrayo 4:12.

19, 20. (a) Ino Bbaibbele inga lyamugwasya buti kuzyiba bwini mbomubede? (b) Mbuti mbomukonzya kutondezya kuti mulalumba kujatikizya cipego ca Bbaibbele?

19 Bbaibbele lilakonzya kumucinca. Lilakonzya kumugwasya kuti muzyibe bwini mbomubede. Lilakonzya kumugwasya kuzyiba bwini mbomuyeeya ambomulimvwa mumoyo. Mucikozyanyo, inga katuyeeya kuti tulamuyanda Leza. Pele kutegwa tutondezye kuti tulamuyanda ncobeni, tweelede kucita nzyolyaamba Bbaibbele.

20 Masimpe, Bbaibbele ndibbuku lyakazwa kuli Leza. Uyanda kuti kamulibala, muliiye, akuliyanda. Aboobo amulumbe akaambo kacipego eeci, alimwi amuzumanane kwiiya Bbaibbele. Mwacita boobo, muyakwaazyiba makanze ngajisi Leza kujatikizya bantu. Mucibalo citobela, tulaiya zinji kujatikizya makanze aaya.

a Kunyonyoonwa kwa Babuloni mbusinsimi bomwe buyo akati kabusinsimi bunji bwamu Bbaibbele ibwakazuzikizyigwa. Mulakonzya kujana makani aamba zyabusinsimi ibujatikizya Jesu Kristo mu Bupanduluzi Buyungizyidwe 5.

MUBUFWAAFWI

KAAMBO KAMASIMPE 1: BBAIBBELE LYAKAZWA KULI LEZA

“Magwalo oonse akasololelwa a Leza.”—2 Timoteyo 3:16

Ino Bbaibbele liindene buti amabbuku aambi oonse?

Bbaibbele lisanduludwe mumyaambo iisika ku 2,600, alimwi kuli mabbiliyoni aama Bbaibbele aasimbidwe.

Litwaambila makani ngotutakonzyi kujana mubbuku limbi lili lyoonse.

  • 1 Batesalonika 2:13

    Sikwaanza Bbaibbele ngu Leza.

  • 2 Petro 1:21

    Leza wakasololela bantu kuti balembe mizeezo yakwe.

KAAMBO KAMASIMPE 2: BBAIBBELE NDIBBUKU LYABUSINSIMI

“Leza . . . takonzyi kubeja.”—Tito 1:2

Nkaambo nzi ncomukonzya kulisyoma Bbaibbele?

  • Isaya 44:27–45:2

    Myaanda yamyaka kacitanacitika, Bbaibbele lyakasinsima mbowakali kuyoozundwa munzi wa Babuloni.

  • 2 Timoteyo 3:1-5

    Businsimi bwamu Bbaibbele buli mukuzuzikizyigwa lino.

  • Myeelwe 23:19

    Tulakonzya kuzisyoma nzyolyaamba Bbaibbele kujatikizya ziyakucitika kumbele.

KAAMBO KAMASIMPE 3: BBAIBBELE LIBAMBILIDWE KUMUGWASYA

“Mebo, nde Jehova ndime Leza wako, ndime ndikuyiisya kuti ugwasyigwe.”—Isaya 48:17

Ino mwaiya nzi kujatikizya Bbaibbele?

  • Jobu 26:7; Isaya 40:22

    Nzyolyaamba Bbaibbele mumakani aasayaansi zililuzi.

  • Myeelwe 20:2-12

    Bantu ibakalemba Bbaibbele bakali kusyomeka.

  • Matayo 5-7

    Jesu wakatupa lulayo kujatikizya mbotukonzya kukkomana, kukkala kabotu abantu, kupaila alimwi ambotweelede kwaabona mali.

KAAMBO KAMASIMPE 4: BBAIBBELE LILAKONZYA KUMUCINCA

“Jwi lya Leza lilaabuumi alimwi lilaanguzu.”—Bahebrayo 4:12

Ino Jwi lya Leza inga lyamugwasya buti?

  • Inga lyamugwasya kumvwisya makanze aa Leza.

  • Inga lyamugwasya kuzyiba naa muli bantu bali buti.

  • Inga lyamugwasya kuzyiba cini Leza ncayanda kuti mucite.

Leza uyanda kuti kamulibala, kuliiya alimwi akuliyanda Bbaibbele.

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi