Manjezeezya—Mmukuli Uuminya naa Ncoolwe?
‘MANJEZEEZYA aangu alimukundikatazya mebo!’ Ciindi aciindi, bunji bwandiswe tulakatazigwa amanjezeezya. Ooku kulakonzya kuba kulibilika-libilika buyo nobuba buumba bukatazizye cini-cini. Imanjezeezya aakuusa alakonzya mane kuletela muntu kutyompokelwa nokuba kulibona kuba muntu uunyina mpindu noiceya.
Aboobo, kuti naa twaalangila munzila eeyi, sena manjezeezya taali mmukuli uuminya? Bamwi inga balimvwa kuti ee mmukuli. Ibansiku kanjikanji bakali kuyeeya kuti manjezeezya ncintu cili mumuntu umwi aumwi, ninguzu zyakuzyalwaazyo. Bunji bwabo bakali kuyeeya kuti mmulawo wazintu ziluleme wakapegwa a Leza lwakwe mwini. Aboobo, imanjezeezya akatalika kwiitwa kuti “mbube bwa Leza mubantunsi,” “mbube bwesu bwakumatalikilo,” alimwi mane akuti “ndijwi lya Leza.”
Pele, mumyaka yainda calino-lino aawa, imuzeezo uudumide loko ngwakuti imanjezeezya ncintu ciyiigwa buya—kubazyali alimwi akubuleya. Mucikozyanyo, bahaazibwene bamizeezo baamba kuti mwana ulaiya kulilemeka ikapati akaambo kakuyoowa kusubulwa, kabasyoma kuti eeci ncotwiita kuti manjezeezya nkwiiya buyo zintu bazyali nzyobayanda anzyobasyoma. Bamwi baamba kuti buleya bulaa lubazu mukuyiisya milawo azyeelelo. Bamwi ikuusa kwa manjezeezya bakulanga kuba buyo kukazyanya kuliko akati kazintu nzyotuyanda kucita azintu buleya ncobutusinikizya kuti tucite!
Nokuvwula buti kuzumbauzya ikujatikizya manjezeezya, kanjikanji bantu bali kunga nkubakazya bazyali babo, imukwasyi, ibuleya boonse mbobuzulwa akaambo kakuti imanjezeezya aabo akabaambila kuti beleede kucita oobo. Bamwi bali kunga balilibambilide mane akufwa akaambo kamanjezeezya abo! Nokuba kuti kuli kwiimpana kupati akati kaziyanza zyabantu munyika, imicito mbuli bujayi, bubbi, bumambe, bubeji, akoonana kwa mubusazinyina, koonse-koonse zibonwa kuba zintu zibyaabi kapati. Sena eeci tacipi bumboni bwakuti imanjezeezya ncintu camukati kamuntu, cakuzyalwaa calo?
Manjezeezya—Ibbaibbele Ncolyaamba
Haazibwene mwini-mwini aamakani aaya ngu Jehova Leza. Kayi tee, “ngonguwe [Leza] iwakatulenga, tuli bakwe.” (Intembauzyo 100:3) Ulituzyi kabotu-kabotu mbotulengedwe. Ijwi lya Leza, Ibbaibbele, lipandulula kuti muntu wakalengwa “mucinkozya” ca Leza. (Matalikilo 1:26) Imuntu wakalengwa kajisi maanu aakubona bubi abubotu; kuzyiba cintu cibi acintu cibotu; kuzwa kumatalikilo, imanjezeezya cakali cibeela cabube bwamuntu na ibulenge bwakwe.—Amweezyanisye Matalikilo 2:16, 17.
Mwaapostolo Paulo ulacisinizya eeci mulugwalo lwakwe kuba Roma, naakalemba kuti: “Nkaambo bamasi batakwe Mulao [wa Leza] nibacita camumoyo makani aamu-Mulao, elyo aba batakwe Mulao balibeda Mulao beni. Aba balatondezya mulimo wa-Mulao uulembedwe mumyoyo yabo, nkabela kuciindi nciconya manjezeezya aabo aalo alazumina, amiyeeyo yabo ilabapa milandu nanka kubalubusya.” (Ba-Roma 2:14, 15) Amubone kuti ibunji bwabantu batakayiisigwa Mulawo wabuleza iwakapegwa kuba Juda abalo bakazitobela njiisyo zimwi zyamulawo wa Leza, kutali kwiinda mukusinikizigwaa bantu mbobakali kukkala limwi, pele “camumoyo”!
Aboobo muciindi cakuba mukuli uuminya, twajana kuti, manjezeezya ncipego kuzwa kuli Leza, ncoolwe. Masimpe, alakonzya kutuletela buumba. Pele, naa twaaswiilila kabotu-kabotu, alakonzya kutulumbula kwiinda mukulimvwa kabotu loko akubaa luumuno lwamukati lunji. Alakonzya kutusololela, kutukwabilila, akutukulwaizya. Ibbaibbele litegwa The Interpreter’s Bible lyaamba kuti: “Ikulikwaya kwamizeezo akumoyo kukonzeka buyo ciindi muntu nasola kucesya lwaandaano lupati luliko akati kazintu nzyacita anzyalimvwa kuti nzyaelede kucita.” Ino inga muntu ulacesya buti lwaandaano olo? Sena cilakonzeka kwaalulamika akwaayiisya manjezeezya esu? Eyi mibuzyo ilaingulwa mucibalo citobela.