Ikuzuzikizya Kulyaaba kwa Bunakristo Mulwaanguluko
“Koonse nkwabede Muuya wa-Mwami [Jehova] kuli bulubusi.”—2 BA-KORINTO 3:17.
1. Ino Bakamboni ba Jehova balyaabide kuli ni, alimwi nkaambo nzi ncobabelesyela mbunga zyamumulawo?
BAKAMBONI BA JEHOVA basyoma kuti bukombi bwabo buyakuzumanana kusikila kutamani. Aboobo balangila kubelekela Leza “mumuuya amubwini” kusikila kutamani. (Johane 4:23, 24) Mbobali bantu bakonzya kulisalila, aba Banakristo balyaaba cakumaninina kuli Jehova Leza alimwi balikanzide kuzuzikizya kulyaaba oko. Aboobo basyoma Jwi lya Leza amuuya wakwe uusalala. Mbobayabutobelesya kulyaaba kwabo kwa Bunakristo mulwaanguluko lupedwe a Leza, Bakamboni batondezya bulemu bweelede kumulimo uucita “maami aacisi” alimwi akuzibelesya kabotu zintu zyamulawo. (Ba-Roma 13:1; Jakobo 1:25) Mucikozyanyo, Bakamboni babelesya Watch Tower Society kuti ncecibelesyo camumulawo—calo cijanwa mumanyika manji—ikubagwasya kuti bacite mulimo wabo wakugwasya bantunyina, ikapati munzila yakumuuya. Pele Bakamboni balilyaabide kuli Leza ikutali kucibeela cili coonse camumulawo alimwi kulyaaba kwabo kuli Jehova kunooli boobo kusikila kutamani.
2. Nkaambo nzi ba Watch Tower Society alimwi ambunga zimwi zyamumulawo ncozilumbwa a Bakamboni ba Jehova?
2 Mbobali babelesi balyaabide kuli Leza, Bakamboni ba Jehova beelede kutobela malailile aa Jesu ‘aakuyiisya bantu bamisyobo yoonse, akubabbapatizya muzina lya-Taata alya-Mwana alya-Muuya Uusalala.’ (Matayo 28:19, 20) Oyu mulimo uyoozumanana mane kusikila kumamanino aabweende bwazintu nkaambo Jesu wakati: “Aya Makani Mabotu aa-Bwami azookambaukwa munyika yoonse kuti abe citondezyo kumisyobo yoonse. Elyo mamanino azoosika.” (Matayo 24:3, 14) Izilawo zya Watch Tower Society izisimba mabbuku alimwi ambunga zimwi zikozyanya anzizyo izyamumulawo, zilabapa Bakamboni ba Jehova izyuulu-zyuulu zyama Bbaibbele, mabbuku, mabroshuwa alimwi amamagazini mwakaa mwaka aakuti kababelesya mumulimo wabo wakukambauka wanyika yoonse. Aboobo ezi mbunga zyamumulawo zilayandika kapati ikugwasya babelesi ba Leza balyaabide ikuzuzikizya kulyaaba kwabo.
3. Ino muunzila nzi Bakamboni ba Jehova mobakali kubelesya jwi lyakuti “Sosaiti?”
3 Muntu umwi ulakonzya kwaamba kuti Bakamboni mbobaamba kujatikizya Watch Tower Society—naa kuti buyo “Sosaiti”—citondezya kuti tabailangi buyo kuti ncibelesyo camumulawo. Mwati tabaiboni kuti njeyibeendelezya buya kumakani aabukombi? Ibbuku litegwa Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom lilakasalazya kaambo aka kwiinda mukupandulula kuti: “Ngazi Yamulindizi [June 1, 1938] noyakali kwaamba ‘Sosaiti’ teeyakali kwaamba buyo cibelesyo camumulawo pele yakali kwaamba mbunga yoonse ya Banakristo bananike balo bakatalisya cibeela eco camumulawo akucibelesya.”a Aboobo, eli bbala lyakali kwaamba “muzike musyomesi uucenjede.” (Matayo 24:45) Muunzila eyi Bakamboni mobakali kubelesya jwi eli lyakuti “Sosaiti.” Aino icibeela camumulawo alimwi ‘amuzike musyomesi uucenjede’ tazyikozyenye pe. Ibeendelezi ba Watchtower Society basalwa buya kakuli Bakamboni ibali muciinga ‘camuzike musyomesi’ bananikwa buya amuuya uusalala wa Jehova.
4. (a) Ino Bakamboni banji baambaula buti kutegwa bataleti kutateelezyanya? (b) Nkaambo nzi ncotuteelede kuciindizya kujatikizya mabala ngotubelesya?
4 Ikutegwa kutabi kutateelelana kabotu, Bakamboni ba Jehova balasoleka kubikkila maanu kuŋambaudo yabo abantu batali Bakamboni. Muciindi cakwaamba kuti “Sosaiti iyiisya kuti” Bakamboni banji basala kubelesya majwi mbuli aakuti, “Ibbaibbele lyaamba kuti” naa “Ibbabbele ndiliteelela kuti liyiisya boobu.” Munzila eyi bakankaizya muzeezo ngwasalide Kamboni omwe-omwe mukuzumina njiisyo zya Bbaibbele alimwi akutapa muzeezo wakuti Bakamboni balaangilidwe amilawo yacikombelo. Aino, makani aajatikizya kubelesya mabala amwi taayeelede kubusya kukazyanya. Kayi imabala ayandika buyo ciindi naatantamuna kutateelezyanya. Ibanakristo tabeelede kuciindilizya pe. Ibbaibbele lilatulailila ategwa “ka[tu]tazwanganini majwi.” (2 Timoteo 2:14, 15) Imagwalo alawaamba awalo oyu mulawo wakuti: “Indimi zyanu zyatanooamba majwi aaswiililika, ino kulazibwa buti kuti makaninzi aambwa?”—1 Ba-Korinto 14:9.
Muuya wa Leza Wapa Kuti Kutayandiki Milawo
5. Ino bbuku lya 1 Ba-Korinto 10:23 lyeelede kuteelelwa buti?
5 Imwaapostolo Paulo wakaamba kuti: “Zintu zyoonse zilazuminika, pele teensi zintu zyoonse zigwasya.” Wakayungizya kuti: “Zintu zyoonse zilazuminika, pele teensi zyoonse ziyasya.” (1 Ba-Korinto 10:23) Awa Paulo taakali kwaamba kuti cili kabotu kucita zintu izikasigwaa Jwi lya Leza. Twayezyanisyaa milawo iitandila ku 600 yakapedwe Israyeli wansiku, kuli buyo milawo misyoonto myuuba-uba iyeendelezya buumi bwa Munakristo. Pele twaambo tunji tulekelwa buyo manjezyeezyaa muntu omwe-omwe. Imuntu uulyaabide kuli Jehova ulaalwaanguluko lwalo luboola kwiinda mukweendelezyegwaa muuya wa Leza. Akaambo kakucita kasimpe kuti kabe kakwe, Imunakristo utobela manjezyeezya aayiisidwe aa Bbaibbele alimwi usyoma bweendelezi bwa Leza kwiinda mumuuya uusalala. Eci cigwasya Munakristo uulyaabide ikuziba cintu ‘iciyooyasya’ nguwe alimwi ‘aciyoomugwasya’ kubikkilizya abamwi bantu. Ulizi kuti muzeezo ngwasala ujatikizya cilongwe cakwe a Leza kwalo nkwalyaabide.
6. Mbuti mbotunga twatondezya kuti kasimpe twakacita kuti kabe kesu notuli kumiswaangano ya Bunakristo?
6 Kamboni ulatondezya kuti kasimpe wakacita kuti kabe kakwe kwiinda mukutola lubazu kumiswaangano ya Bunakristo. Kusaanguna ulakonzya kabala cilembedwe mubbuku liyiigwa. Nokuba boobo, muciindi ulayaambele kusika aciimo cakwaamba njiisyo zya Bbaibbele mumajwi aakwe mwini. Aboobo upa bumboni bwakuti uyaambele mukuyeeya kwakwe ikutali kwiide kwiindulula nzyobaamba kale bamwi. Ikwaambaula mumajwi aakwe mwini alimwi akwaamba majwi aaluzi aabwini munzila yakukkalika moyo kuyoomuletela kukondwa alimwi ciyootondezya kuti ulilamidwe mumizeezo yakwe.—Mukambausi 12:10; Amweezyanisye Ba-Roma 14:5b.
7. Nkusala kuli buti kwacitwaa babelesi ba Jehova cakutasungilizigwa?
7 Bakamboni ba Jehova balakulwaizigwaa luyando lwabo kuli Leza alimwi akubantunyina. (Matayo 22:36-40) Masimpe balikamantenye antoomwe muluyandano lukozyanyaa lwa Kristo kabali babunyina nyika yoonse mbwiizulwa. (Ba-Kolose 3:14; 1 Petro 5:9) Pele mbobali bantu balisalila, omwe-omwe kumugama walisalila kwaambilizya makani mabotu aa Bwami bwa Leza, ikutatola lubazu mumakani aacisi, kulikasya kulya bulowa, ikutantamuka misyobo imwi yakulikondelezya alimwi akutobela zyeelelo zya Bbaibbele. Oku kusala tabasinikizigwi buya pe. Nkusala kumwi ikujatikizidwe munzila yabuumi yalo iisalwa abaabo ibalangilwa kuba Bakamboni kabatana tola ntaamu yakulyaaba kwa Bunakristo.
Sena Balingulwaa Kabunga Keendelezya?
8. Mubuzyo nzi weelede kusalazigwa?
8 Ibbaibbele lilacisalazya kuti Banakristo bakasimpe tabasinikizigwi buya kubelekela Leza. Lyaamba kuti: “Mwami [Jehova] ngu-Muuya, nkabela koonse nkwabede Muuya wa-Mwami kuli bulubusi.” (2 Ba-Korinto 3:17) Pele ino muzeezo oyu inga weendelana buti a yooyo waamba “muzike musyomesi uucenjede” antoomwe a Kabunga Keendelezya?—Matayo 24:45-47.
9, 10. (a) Ino mulawo wabusilutwe ubeleka buti mumbungano ya Bunakristo? (b) Ino kutobela mulawo wabusilutwe kwakapa kuti kube nzi mumbungano ya Bunakristo yamumwaanda wamyaka wakusaanguna?
9 Ikutegwa twiingule mubuzyo oyu tweelede kuyeeya njiisyo yamu Magwalo yabusilutwe. (1 Ba-Korinto 11:3) Kubbuku lya Ba-Efeso 5:21-24, Kristo waambwa kuti “mutwe wambungano” kwalo kulinguwe ‘nkwiilibombya.’ Bakamboni ba Jehova bateelela kuti muzike musyomesi uucenjede ujatikizya banabakwabo Jesu bakumuuya. (Ba-Hebrayo 2:10-13) Eci ciinga camuzike musyomesi cakasalwa kuti kacipa bantu ba Leza ‘zilyo zyakumuuya kuciindi ceelede.’ Kuciindi eci cakumamanino Kristo wasala muzike oyu kuti abe mulangi “wazintu zyoonse nzyajisi.” Aboobo, icuuno camuzike oyu ciyandika kulemekwa amuntu oonse uulyaamba kuti Munakristo.
10 Imulimo wabusilutwe ngwakubambilila lukamantano alimwi akubona kuti “zintu zyoonse buyo zicitwe kabotu akucililana.” (1 Ba-Korinto 14:40) Ikutegwa cikonzyeke eci, mumwaanda wamyaka wakusaanguna, Banakristo bananike bali mbobabede kuzwa kuciinga camuzike musyomesi uucenjede bakasalwa kuti baiminine nkamu yoonse. Mbubwenya mbuzyakatondezya zintu zyakatobela, ibweendelezi bwakacitwaa kabunga keendelezya aka kamumwaanda wamyaka wakusaanguna bwakalizuminidwe a Jehova alimwi bwakali longezyedwe. Ibanakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakabutambula bubambe obu camanzaa obile. Inzya bakabutambula alimwi bakalumba mulimo mubotu wakabelekwa.—Incito 15:1-32.
11. Ino Kabunga Keendelezya kasunu keelede kulangwa buti?
11 Ikugwasya kwabubambe buli boobu kuciliko. Sunu, Kabunga Keendelezya ka Bakamboni ba Jehova kajisi Banakristo bananike ibali kkumi, boonse kabajisi makumi aamyaka aali mbwaabede aaluzibo lwa Bunakristo. Balapa malailile aakumuuya kuli Bakamboni ba Jehova mbubwenya mbukakali kucita kabunga keendelezya kamumwaanda wamyaka wakusaanguna. (Incito 16:4) Mbubwenya mbuli Banakristo bakusaanguna, Bakamboni basyoma babunyina basimide bamu Kabunga Keendelezya kuti babape busolozi alimwi amalailile aazwa mu Bbaibbele kujatikizya makani aakukomba. Nokuba kuti ibali mu Kabunga Keendelezya mbazike ba Jehova a Kristo mbubwenya buli Banakristonyina, Ibbaibbele litulailila kuti: “Kamubaswiililisya baalu banu, mulitesye kulimbabo, nkaambo mbabalangilila myuuya yanu, alimwi babaanga basikuyoolyaambilila lwabo beni. Amusungwaale kuti kabacita boobo cakubotelwa, citali cakuusa, nkaambo eco tacimuleteli kululama pe.”—Ba-Hebrayo 13:17.
12. Ino Munakristo omwe-omwe nkuuli ni nkwayelede kulyaambilila?
12 Sena cuuno cabweendelezi icipedwe Kabunga Keendelezya kwiinda mu Magwalo caamba kuti omwe-omwe wa Bakamboni ba Jehova weelede kulyaambilila makani aamilimo yakwe kuli nkako? Eco inga caimpana amajwi aa Paulo ku Banakristo baku Roma aakuti: “Webo ubetekelanzi munyoko? alimwi webo usampaulilanzi munyoko? nkaambo toonse tuleelede kwiima kubetekelo lya-Leza . . . toonse buyo tuleelede kulyaambilila makani esu kubusyu bwa-Leza.”—Ba-Roma 14:10-12.
13. Nkaambo nzi ncobatolela malipooti aamumulimo wamubukambausi Bakamboni ba Jehova?
13 Nokuba boobo, sena taali masimpe kuti Kamboni omwe-omwe weelede kutola lipooti yamulimo wakwe wabukambausi? Mbombubo, pele ncotucitila boobu cilapandululwa kabotu-kabotu mubbuku lya Bakamboni ilyaamba kuti: “Basikutobela Jesu Kristo bakusaanguna bakali kwaayandisya malipooti aajatikizya kuyaambele mumulimo wabukambausi. (Marko 6:30) Mbowakali kuyabuyaambele mulimo, imalipooti akali kubikkwa antoomwe kusanganizyaa zyakuluula zikkomanisya zyabaabo batola lubazu ikukambauka makani mabotu. . . . (Incito 2:5-11, 41, 47; 6:7; 1:15; 4:4) . . . Bakali kukulwaizyigwa kaka Banakristo basyomeka ibakali kuteelela malipooti aazintu zyakakonzyeka kucita! . . . Munzila njiyonya, imbunga ya Jehova yasunu ilasola kubamba malipooti aamulimo uucitwa mukuzuzikizya bbuku lya Matayo 24:14.”
14, 15. (a) Ino bbuku lya 2 Ba-Korinto 1:24 libeleka buti ku Kabunga Keendelezya? (b) Ino mizeezo njalisalila Munakristo yeelede kuyaamaa nzi, alimwi kayeeyede kaambo nzi?
14 Ikabunga Keendelezya ncipego caluyando alimwi ncikozyanyo cibotu calusyomo lweelede kutobela. (Ba-Filipi 3:17; Ba-Hebrayo 13:7) Kwiinda mukukakatila kuli Kristo alimwi akumutobela mbwali cikozyanyo, balakonzya kuyeeya majwi aa Paulo aakuti: “Takweensi kwaamba kuti tulaba abwami kulusyomo lwanu pe, pele tulagwasyanya anywebo kuti mube akukondwa, nkaambo muliimvwi nubeni mulusyomo.” (2 Ba-Korinto 1:24) Kwiinda mukutobela nzila njiyonya eyi, Kabunga Keendelezya katondezya mpindu zijanika mukutobela lulayo lwa Bbaibbele, kalapa nzila mbotunga twatobela milawo anjiisyo zya Bbaibbele, kalatucenjezya kuntenda izikatazya kubona alimwi kalapa kukulwaizya kuyandika kuli baabo ‘mbobagwasyanya limwi.’ Aboobo kalabeleka mulimo wabubanzi bwa Bunakristo, kalabagwasya kuzumanana kukkomana alimwi akubakulwaizya mulusyomo kutegwa kabaimvwi nji.—1 Ba-Korinto 4:1, 2; Tito 1:7-9.
15 Ikuti naa Kamboni wasala mizeezo iiyeeme alulayo lwa Bbaibbele ilupegwaa Kabunga Keendelezya, ulacita obo kwiinda mukulisalila mwini akaambo kakuti lwiiyo lwakwe lwa Bbaibbele lwasinizya kuti eco ncecitu ciluzi kucita. Kamboni omwe-omwe ulakulwaizigwaa Jwi lya Leza mwini ikutobela lulayo lwa Magwalo lubotu lwalo lupegwaa Kabunga Keendelezya, kazi kabotu-kabotu kuti imuzeezo ngwasala uyoojatikizya cilongwe cakwe a Leza kwalo nkwalyaabide.—1 Ba-Tesalonika 2:13.
Basikwiiya Alimwi Basilumamba
16. Nokuba kuti muntu uleelede kulisalila bukkale mbwayanda, nkaambo nzi bamwi ncobagwisilwa mumbungano?
16 Pele kuti naa muntu kayelede kulisalila bukkale mbwayanda, nkaambo nzi bamwi Bakamboni ba Jehova ncobagwisilwa mumbungano? Kunyina uubikka mulawo wakuti muntu wacita cibi cimwi weelede agwisigwe mumbungano. Pele ikweelana a Magwalo, eyi ntaamu iyandika buyo ciindi umwi wabasimbungano naanjila mucibi cipati pele kateempwi, mbuli zyeezyo zyaambidwe kucaandaano casanu cabbuku lyakusaanguna lya Ba-Korinto. Aboobo, nokuba kuti Munakristo ulakonzya kugwisigwa mumbungano akaambo kabwaamu, eci cicitwa buyo ciindi muntu oyo nakaka kutobela lugwasyo lwakumuuya lupegwaa beembezi baluyando. Tabali Bakamboni ba Jehova balikke batobela mucito oyu wa Bunakristo. Ibbuku litegwa The Encyclopedia of Religion lyaamba kuti: “Munzi amunzi ulijisi nguzu zyakulikwabilila kuli basimunzi ibatabelekeli antoomwe balo bakonzya kunyonganya bukkale bubotu. Kumakani aabukombi, kanjikanji ezi nguzu zyali kukulwaizigwaa lusyomo lwakuti eyi ntaamu iitolwa [yakutanda] ijatikizya ciimo camuntu oyu kuli Leza.”
17, 18. Ino kululama kwamakani aajatikizya kugwisya muntu mumbungano inga akozyanisigwa buti?
17 Bakamboni ba Jehova mbaasikwiiya Bbaibbele. (Joshua 1:8; Intembauzyo 1:2; Incito 17:11) Ipulogilamu yalwiiyo lwa Bbaibbele ilupegwaa Kabunga Keendelezya ilakonzya kukozyanisigwaa amulongo wazintu zyakucita zyacikolo zyalo zibambwaa kabunga kalwiiyo. Nokuba kuti aka kabunga takali nkako kakalemba zyeezyo ziyanda kuyooyiisigwa, kalaubamba mulongo wazintu ezyo, inzila mboziyooyiisigwa alimwi kalapa amalailile aayandika. Ikuti naa umwi wayuma buya kukaka kutobela nzyociyanda cikolo, watalika kuleta mapenzi kuli basicikolonyina naa wasampula cikolo ulakonzya kutandwa. Ibeendelezi bacikolo balijisi nguzu zyakutola ntaamu ikutegwa bagwasye basicikolo boonse.
18 Kunze lyakuba basikwiiya, Bakamboni ba Jehova mbaasilumamba. Mbaasilumamba baa Jesu Kristo balo balaililwa ‘kuyasana lumamba lubotu lwalusyomo.’ (1 Timoteo 6:12; 2 Timoteo 2:3) Cilizibidwe kuti silumamba ulatandwa kuzwa kumulimo wakwe akaambo kakulilemeka mbwateelede kulilemeka silumamba. Mbubwenya buyo, ikulilemeka ikuteelede silumamba Munakristo kulakonzya kuleta mapenzi. Mbuli muntu mbwapedwe lwaanguluko lwakulisalila, awalo silumamba Munakristo ulakonzya kulisalila mbuli mbwayanda pele weelede kuyeeya mapenzi aayooletwaa muzeezo wakwe oyo. Paulo ulaamba: “Takukwe silumamba uuli munkondo uutabanganina makani aabuumi obuno pe, kuti akonde yooyo uwakamunjizya mulumamba. Alimwi kuti muntu wabeelela mweenzinyina mukusiana, takonzyi kusamikwa ingala atalomya milao yakusiana.” (2 Timoteo 2:4, 5) Ibanakristo basimide kubikkilizya baabo ba Kabunga Keendelezya balazumanana camoyo woonse nobaima ku Musololi wabo, Jesu Kristo, ikutobela “milao” ikutegwa basamikwe ingala yabuumi butamani.—Johane 17:3; Ciyubunuzyo 2:10.
19. Mbotwalanga-langa twaambo tujatikizya kulyaaba kwa Bunakristo, ncinzi ncotukonzya kuba masimpe?
19 Sena twaambo otu tatucisalazyi kwaamba kuti Bakamboni ba Jehova mbabelesi ba Leza ikutali bazike babantu? Mbubali Banakristo balyaabide balo balaa lwaanguluko ndwaakabalubula Kristo, balekela muuya uusalala wa Leza alimwi a Jwi lyakwe kuti zibeendelezye mumaumi aabo mbobaya bubeleka calukamantano antoomwe ababunyina mumbungano ya Leza. (Intembauzyo 133:1) Alimwi bumboni bwamakani aya bweelede kugwisya kudooneka koonse kujatikizya nkozizwa nguzu zyabo. Balakonzya kwiimba antoomwe asintembauzyo kuti: “Jehova ninguzu zyangu, nintobo yangu; moyo wangu ulamusyoma, aboobo ndagwasigwa. Moyo wangu wakondwa loko, ndamutembaula alwiimbo lwangu.”—Intembauzyo 28:7.
Bupanduluzi buyungizidwe
a Lyakamwaigwa mu 1993 aba Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Mulaingula Buti?
◻ Ino iba Watch Tower Society alimwi ambunga zimwi zyamumulawo zibagwasya buti Bakamboni ba Jehova?
◻ Ino Banakristo bagwasigwa buti amulimo uubeleka Kabunga Keendelezya ka Bakamboni ba Jehova?
◻ Ino bantu ba Jehova bapeda nzi malipooti aamumulimo wamumuunda?
◻ Ndilili nokuyandika ikugwisigwa mumbungano kwa Munakristo uulyaabide?
[Cifwanikiso icili apeeji 16]
Ikabunga keendelezya kamumwaanda wamyaka wakusaanguna kakabambilila lukamantano muziyiisyo
[Cifwanikiso icili apeeji 19]
Inyika yoonse mbwiizulwa Bakamboni ba Jehova balaa bulubusi mbwaakabalubula Kristo