Amupakamane Alimwi Amusungwaale!
“Nkaambo kaako amulangile, nkaambo tamuzi buzuba niciba ciindi.”—MATAYO 25:13.
1. Ncinzi mwaapostolo Johane ncaakali kulangila?
MUMUBANDI wamamanino mu Bbaibbele, Jesu wakasyomezya kuti: “Ndafwambaana kuboola.” Mwaapostolo wakwe Johane wakaingula kuti: “Ameni! Koboola ncobeni, Mwami Jesu.” Kwiina kudooneka kuli koonse mwaapostolo nkwaakajisi kujatikizya kuboola kwa Jesu. Johane wakali umwi wabaapostolo ibakabuzizye Jesu kuti: “Ino makani aya azooba lili? alimwi ncinzi cizooba citondezyo cakuboola kwako [Cigiliki, pa·rou·siʹa (kubako)] acamamanino aaciindi?” Inzya, Johane calusyomo wakali kulangila ciindi cakumbele cakubako kwa Jesu.—Ciyubunuzyo 22:20; Matayo 24:3.
2. Kujatikizya kubako kwa Jesu, ncimo nzi cibonwa muzikombelo?
2 Ilusyomo luli boobo nduce mazubaano. Izikombelo zinji zijisi njiisyo zyazyo kujatikizya “kuboola” kwa Jesu, pele mbasyoonto buyo basizikombelo ibakulangila ncobeni. Bukkale bwabo tabuli bwakulangila pe. Ibbuku litegwa The Parousia in the New Testament lyaamba kuti: “Ikukulwaizya kumakani aabulangizi bwa Kubako nkusyoonto mubukkale, mumizeezo alimwi amumilimo yazikombelo. . . . Ibusungu bweelede kutondezyegwaa zikombelo mumilimo yazyo iijatikizya kweempwa alimwi akwaambilizya Makani Mabotu ikucitwaa bamishinali kwaceya cini-cini naa kwamanina limwi buya.” Pele teensi kuli boonse pe!
3. (a) Ino Banakristo bakasimpe balimvwa buti kujatikizya pa·rou·siʹa? (b) Ncinzi ono ncotutiilange-lange?
3 Basikwiiya ba Jesu beni-beni balaalangila kapati mamanino aabweende bwazintu oobu bubyaabi. Notucita boobo cakusyomeka, tweelede kuzilanga munzila iiyelede zintu zyoonse zijatikizidwe mukubako kwa Jesu alimwi akucita ncotuyandika kucita. Eco ciyootugwasya ‘kuliyumya kusikila kumamanino akuzoofwutulwa.’ (Matayo 24:13) Naakali kwaamba businsimi mbotujana kuli Matayo caandano 24 alimwi a 25, Jesu wakapa malailile aagwasya kapati ngotukonzya kutobela kutegwa tugwasigwe kukabe kutamani. Caandaano ca 25 cijisi zikozyanyo nzyomuzyi kabotu, kubikkilizyaa ceeco caamba zyabanakalindu bali kkumi (ibasimbi basongo abafwubafwuba) alimwi acikozyanyo camatalenta. (Matayo 25:1-30) Ino inga twagwasigwa buti azikozyanyo ezyo?
Amupakamane Mbuli Bwakali Banakalindu Bosanwe!
4. Ino ncinzi cini-cini caambwa mucikozyanyo cabanakalindu?
4 Inga mwayanda kucibala alimwi cikozyanyo cabanakalindu icili kuli Matayo 25:1-13. Caamba zyabwiinga bupati bwaba Juda mwalo simusa mwanga uunka kumunzi wabausyi nabwiinga kuti akamubweze kutegwa amusindikile kuŋanda yakwe (naa yabausyi). Icilengwa cili boobo cilakonzya kubikkilizya basituntimbwa abasikwiimba, alimwi ciindi cakusika inga tacizizyilwe kabotu. Mucikozyanyo eco, banakalindu ibali kkumi bakalindila sibwiinga mane aba masiku cini-cini. Bosanwe bakafwubaala mukuti kwiina nobakabwezelezezye mafwuta manji aamalampi elyo bakaunka kuyooula ambi. Ibambi bosanwe bakalijisi mafwuta aambi munsazi zyabo kutegwa bayungizye mumalampi aabo naa kwayandika nobacilindila. Aaba bosanwe balikke mbabakajanika kabalibambilide sibwiinga naakasika. Aboobo, aaba balikke mbabakazumizigwa kunjila mupobwe. Banakalindu bosanwe bafwubafwuba nobakapiluka, kwakaba kumuka kapati kuti banjile.
5. Mmagwalo nzi aatugwasya kuteelela bupanduluzi bwacikozyanyo cabanakalindu?
5 Izibeela zinji zyacikozyanyo eci zilakonzya kuteelelwa kuti ziiminina zintu zimwi. Mucikozyanyo, Magwalo aamba zya Jesu kuba sibwiinga. (Johane 3:28-30) Jesu wakalikozyanisya kuba mwanaa mwami wakabambilidwe pobwe lyalukwatano. (Matayo 22:1-14) Alimwi Ibbaibbele likozyanisya Kristo kumulumi. (Ba-Efeso 5:23) Alimwi, nokuba kuti Banakristo bananike muzibalo zimwi baambwa kuti mbaa “nabwiinga” ba Kristo, cikozyanyo eci kwiina nocaamba zyanabwiinga. (Johane 3:29; Ciyubunuzyo 19:7; 21:2, 9) Pele cilaamba kujatikizya banakalindu bali kkumi, alimwi bananike kumwi bakozyanisidwe kuli nakalindu uutangene lukwatano a Kristo.—2 Ba-Korinto 11:2.a
6. Ndulayo nzi Jesu ndwaakapa naakamanizya kwaamba cikozyanyo cabanakalindu?
6 Kunze lyazibeela zili boobo alimwi abupanduluzi bwabusinsimi, kuli anjiisyo zibotu nzyotunga twaiya mucikozyanyo eci. Mucikozyanyo, amubone kuti Jesu wakacimanizya amajwi aakuti: “Amulangile, nkaambo tamuzi buzuba niciba ciindi.” Aboobo cikozyanyo cikulwaizya umwi aumwi wandiswe kuti apakamane kujatikizya mamanino aabweende obu bubyaabi aalaafwaafwi. Imamanino aaya alasika kakunyina kudooneka, nokuba kuti tatukonzyi kubanda buzuba bwini. Aboobo, amulange ziimo zyakatondezyegwaa nkamu zyobile ezi zyabanakalindu.
7. Muunzila nzi banakalindu bosanwe bamucikozyanyo mobakalitondezya kuti mbafwubafwuba?
7 Jesu wakati: ‘Bosanwe akati kabo bakali bafubafuba.’ Sena bakali boobo akaambo kakuti tiibakali kusyoma kuti sibwiinga wakali kuboola? Sena kuli nkobakabede buya kuya kulikondelezya? Naa sena bakacengwa buya? Peepe. Jesu wakati aaba bosanwe ‘bakaunka kuyoocinga simusa.’ Bakalizyi kuti ulasika alimwi bakali kuyanda kujatikizigwa mane akutola lubazu “mupobwe.” Pele sena bakali libambilide kabotu? Bakamulindila kwaciindi cili mbocibede mane kusikila “akati kamasiku,” pele kwiina nobakalibambilide kumutambula kufwumbwa ciindi ncaakali kunooboola—muciindi cibotu naa masiku eeni kwiinda mpobakali kumulangilila kumatalikilo.
8. Ino banakalindu bosanwe bamucikozyanyo bakalitondezya buti kuti bakali basongo?
8 Ibamwi bosanwe—aabo Jesu mbaakaita kuti mbasongo—abalo bakaunka amalampi aayaka, kabalindila kupompa kwasibwiinga. Abalo bakalindila, pele bakali “basongo.” Ibbala lya Cigiliki ilyakasandululwa kuti “basongo” lyaamba “kucenjela, kupampuka, ikusongwaala mukucita zintu.” Aaba bosanwe bakatondezya kuti bakali basongo kwiinda mukubwezelezya mafwuta aambi munsazi zyabo kutegwa bakayungizye mafwuta caakuyandika kucita boobo. Atwaambe kuti, bakalisinizizye kapati aakuba balibambilide kujatikizya sibwiinga cakuti kwiina nobakazumina kwaabanya mafwuta aabo. Ikulangila kuli boobo kwiina nokwakalubide pe, mbubwena mbuli mbokutondezyegwa mukuti bakajanika kabalibambilide cakumaninina sibwiinga naakasika. Aaba “ibakalibambide bakanjila awe mupobwe, nkabela mulyango wakajalwa.”
9, 10. Ino cikozyanyo cabanakalindu cituyiisya nzi, alimwi ino mmibuzyo nzi njotweelede kulibuzya?
9 Jesu aawa tanaakali kupa ciiyo cakulilemeka lyabwiinga pe nokuba kulaya kujatikizya kwaabanaa bantu bambi. Ikaambo kakwe kakali kakuti: “Amulangile, nkaambo tamuzi buzuba niciba ciindi.” Amulibuzye kuti, ‘Sena ncobeni ndilipakamene kujatikizya kubako kwa Jesu?’ Tulasyoma kuti ono Jesu uleendelezya kujulu, pele ino tugaminide buti mizeezo yesu amakani aakuti ‘onoono Mwanaa Muntu uyooboola amayoba aakujulu anguzu abulemu bupati’? (Matayo 24:30) Kuzikusika “akati kamasiku,” ikupompa kwasibwiinga ncobeni kwakali afwaafwi kwiinda ciindi banakalindu nobakaunka kuyoomucinga. Mbubonya buyo, ikuboola kwa Mwanaa muntu kuzoonyonyoona bweende bwazintu obu bubyaabi kwaswena kapati kwiinda ciindi notwakatalika kulangila kuboola kwakwe. (Ba-Roma 13:11-14) Sena twazumanana kupakamana, ikuciindizya kucita boobo iciindi eco mbociyabuswenena afwaafwi?
10 Ikutegwa tuutobele mulawo wakuti “amulangile” kuyandika kuzumanana kupakamana. Banakalindu bosanwe bakalekela mafwuta aabo kumana nobaya bakaunke kuyooula aambi. Asunu, Imunakristo mbubonya buyo ulakonzya kusinkilizigwa cakuti tacilibambilide kabotu kujatikizya kuboola kwa Jesu. Cakabacitikila Banakristo bamwi mumwaanda wamyaka wakusaanguna. Cilakonzya kubacitikila bamwi sunu. Aboobo atulibuzye kuti, ‘Sena cili mukucitika kulindime?’—1 Ba-Tesalonika 5:6-8; Ba-Hebrayo 2:1; 3:12; 12:3; Ciyubunuzyo 16:15.
Amusungwaale Mamanino Mbwaaswena Afwaafwi
11. Ncikozyanyo nzi citobela ncaakapa Jesu, alimwi ino cakakozyenye aacili?
11 Mucikozyanyo cakwe cakatobela, Jesu tanaakabakulwaizya buyo kupakamana basikumutobela pele wakabaambila azimbi. Naakamanizya kwaamba zyabanakalindu basongo alimwi abafwubafwuba, wakaluula cikozyanyo camatalenta. (Amubale Matayo 25:14-30.) Muzibeela zinji eci cikozyanyaa cikozyanyo Jesu ncaakapede musyule icamali, akaambo kakuti banji “bakali kuyeeya kuti Bwami bwa-Leza bwaandosika ndilyonya.”—Luka 19:11-27.
12. Ino ncinzi cini-cini caambwa mucikozyanyo camatalenta?
12 Mucikozyanyo camatalenta, Jesu wakaamba zyamuntu umwi walo iwakaita bazike bakwe botatwe katanatalika lweendo lwakwe kuya kucisi cakule. Omwe wakamupa matalenta osanwe, uumbi obile alimwi wamamanino lyomwe—“umwi aumwi wakapegwa mbuli inguzu zyakwe.” Kulangilwa kuti, akali matalenta aansiliva, aakali kubelesyegwa kuciindi eco alo aakali kweelana amali mubelesi ngaakali kuvwola mumyaka yamulimo iili 14—akali mali manji cini-cini! Imuntu ooyo naakapiluka, wakaita bazike bakwe kuti baambe mbobakaabelesya mali ‘muciindi cilamfwu’ naatakaliwo. Ibazike bakusaanguna bobile wakajana balaayungizizye ziindi zyobile mali abo ngobakapedwe. Wakati kulimbabo ‘mwabotya,’ wasyomezya umwi aumwi kuti wakali kuyoomukkazika kuti abe azintu zinji, alimwi wakamanizya kati: ‘Amunjile mubusekelezi bwamwami wanu.’ Kaamba kuti mwami wakali muntu muyumu moyo, muzike iwakatambwide italenta lyomwe kwiina naakalibelesya munzila yakali kukonzya kuleta mpindu iili yoonse. Mali ayo wakaasisa alimwi kwiina naakasola kwaabikka kubbanga kutegwa ajane mpindu. Mwami wakwe wakamwaamba kuti mmuzike “mubi mutolo” nkaambo tanaakacita cakali kuyanda mwami wakwe. Aboobo, wakanyanzigwa italenta elyo, alimwi wakasowelwa anze ‘ooko nkwaakali kuyoolilila akuluma ntwino.’
13. Ino Jesu wakalitondezya buti kuti uli mbuli mwami mucikozyanyo?
13 Alimwi izibeela zyacikozyanyo eci zilakonzya kumvwugwa kuti ziiminina zintu zimwi. Mucikozyanyo, Jesu iwakali kwiimininwaa muntu wakaunka kucisi cakule, wakali kuyoobasiya basikwiiya bakwe, wakali kuyoounka kujulu akulindila kwaciindi cilamfwu kusikila ciindi ncaakali kuyootambula bweendelezi.b (Intembauzyo 110:1-4; Incito 2:34-36; Ba-Roma 8:34; Ba-Hebrayo 10:12, 13) Pele alimwi inga twaiya ciiyo naa njiisyo mpati toonse njotweelede kubelesya mubukkale bwesu. Ino ninjiisyo nzi eyo?
14. Ino cikozyanyo camatelenta cikankaizya kaambo nzi kayandika kapati?
14 Naa bulangizi bwesu mbwabuumi butafwiki kujulu naa mbwabuumi butamani aanyika yaparadaiso, cilasalala mucikozyanyo ca Jesu kuti tweelede kusungwaala mumilimo ya Bunakristo. Atwaambe kuti, imulumbe wacikozyanyo eci ulakonzya kufwiinsigwa mubbala lyakuti: busungu. Ibaapostolo bakaba cikozyanyo cibotu kuzwa mu Pentekoste mu 33 C.E. kuya kumbele. Tubala kuti: “Amakani amwi manjimanji [Petro] wakabakananina akubakombelezya wati, Amulifutule kulibasunu ababisya.” (Incito 2:40-42) Elo kusoleka kwakwe kwakalongezyegwa kaka! Ibambi mbobakali kuya busangana abaapostolo mumulimo wa Bunakristo wakukambauka, abalo bakasungwaala, elyo imakani mabotu ‘akali kuyabuvwula kunyika yoonse.’—Ba-Kolose 1:3-6, 23; 1 Ba-Korinto 3:5-9.
15. Muunzila nzi iilibedelede motweelede kunoobelesya kaambo kapati kacikozyanyo camatalenta?
15 Amuyeeye makani aayengelede cikozyanyo eci— mbusinsimi bujatikizya kubako kwa Jesu. Tulijisi twaambo tunji itusinizya kuti pa·rou·siʹa (kubako) kwa Jesu kuli mukuya kumbele elyo onoono kuyoozuzikizigwa. Amuyeeye mbuli Jesu mbwaakeezyanisya “mamanino” kumulimo Banakristo ngobeelede kucita naakati: “Aya Makani Mabotu aa-Bwami azookambaukwa munyika yoonse kuti abe citondezyo kumisyobo yoonse. Elyo mamanino azoosika.” (Matayo 24:14) Katwaayeyede makani aya, ino mmuzike nzi ngotukozyenye anguwe? Amulibuzye kuti: ‘Sena kuli kaambo kanga kapa kuti kwaambwe kuti ndili mbuli muzike iwakasisa lubono ndwaakapedwe ambweni kutegwa abikkile maanu kuzintu zyakwe mwini? Naa sena cilisalede kuti ndikozya baabo ibakali babotu alimwi basyomeka? Sena ndililisungwide cakumaninina kuyungizya mulimo wa Mwami aciindi cili coonse?’
Ibapakamene Alimwi Basungweede Muciindi Cakubako Kwakwe
16. Mmulumbe nzi ngozimupa zikozyanyo zyobile nzyotwabandika?
16 Inzya, kunze lyakubaa bupanduluzi bwiiminina zintu zimwi alimwi bwabusinsimi, izikozyanyo eezi zyobile zilatukulwaizya kabotu-kabotu azintu zizwa kumulomo wa Jesu lwakwe. Imulumbe wakwe ngwakuti: Amupakamane; amusungwaale ikapati icitondezyo ca Kristo ca pa·rou·siʹa [kubako] nocilibonya. Eco ciindi ndilino. Aboobo sena ncobeni tulipakamene akusungwaala?
17, 18. Ndulayo nzi sikwiiya Jakobo ndwaakapa kujatikizya kubako kwa Jesu?
17 Mwanookwabo Jesu, Jakabo kwiina naakaliko ku Cilundu ca Elaioni kuti amvwe businsimi bwa Jesu; pele kumbele amazuba wakabuzyiba, elyo wakaciteelela ncobwakali kwaamba. Wakalemba kuti: “Bakwesu, amukazike myoyo mane kusikila [kukubako, NW] kwa-Mwami. Amubone, mukamwini muunda ulalindilila micelo miyandisi yaansi, waikazikila moyo mane ikawigwe imvula yakuntangilo ayabili. Anywebo amukazike myoyo yanu, amuliyumye, nkaambo [kubako, NW] kwa-Mwami kuli afwaafwi.”—Jakobo 5:7, 8.
18 Mbwaakamanizizye kusyomezya kuti Leza wakali kuyoobabeteka cabukali aabo ibatalubelesyi kabotu lubono lwabo, Jakabo wakakulwaizya Banakristo kuti baleke kulibilika nobalindila kuti Jehova atole ntaamu. Imunakristo uulibilika ulakonzya kuba muntu uuyandisisya kupilusya cibi mbuli kuti ulakonzya kululamika zintu zilubide zyakacitwa. Pele eco taceelede kuba boobo pe, nkaambo iciindi calubeta ciyoosika ncobeni. Imukozyanyo wamulimi ulacitondezya eco, mbubwena mbuli Jakobo mbwaakapandulula.
19. Nkukkazika moyo kwamusyobo nzi nkwaakali kucita mulimi muna Israyeli?
19 Imulimi muna Israyeli sikubyala mbuto wakali kweelede kulindila lutaanzi kuti minsonje imene, mpoonya kuti cisyango cikomene akubizwa alimwi camamanino kuti citebulwe. (Luka 8:5-8; Johane 4:35) Mumyeezi eyo, kwakali ciindi alimwi ambweni azintu zimwi zyakali kulibilisya. Sena mvwula yakuntangilo yakali kunoowa alimwi sena inooli nji? Ino mbuti kujatikizya mvwula yamamanino? Sena zyuuka naa iguwo ziyoozinyonyoona zisyango? (Amweezyanisye Joeli 1:4; 2:23-25.) Nokuba boobo, muzintu zyoonse mulimi muna Israyeli wakali kusyoma muli Jehova alimwi amubweende bwaziindi nzyaanzide. (Deuteronomo 11:14; Jeremiya 5:24) Ikukkazika moyo kwamulimi kwakali kupa kuti abe abulangizi bwini-bwini. Mulusyomo wakalizi kuti ncaakali kulindila cakali kuzoocitika. Cakali kuzoocitika ncobeni!
20. Mbuti mbotunga twatondezya kukkazika moyo kweelana alulayo lwa Jakobo?
20 Nokuba kuti mulimi ulakonzya kubaa luzibo lumwi kujatikizya nobulangilwa butebuzi, Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna kwiina nobakakonzya kuzyiba nokwakali kuzoocitika kubako kwa Jesu. Pele, kwakali kuzoocitika ncobeni. Jakobo wakalemba kuti: “[Kubako, Cigiliki pa·rou·siʹa] kwa-Mwami kuli afwaafwi.” Ciindi Jakobo naakalemba majwi aayo, icitondezyo cakoonse-koonse naa canyika yoonse cakubako kwa Kristo tiicakaninga kulibonya pe. Pele cilalibonya ono! Aboobo ino tweelede kulimvwa buti muciindi cino? Icitondezyo cilalibonya ncobeni. Tulacibona buya. Cakusinizya tulakonzya kwaamba kuti, ‘Ndilacibona citondezyo kacili mukuzuzikizigwa.’ Cakusinizya tulakonzya kwaamba kuti, ‘Kubako kwa-Mwami kwakacitika kale, akuzuzikizigwa kwako kuli afwaafwi.’
21. Ncinzi ncotusinizizye kucita?
21 Mbwaanga zili boobo zintu, tulijisi kaambo kapati kakuyeeyesya alimwi akutobela njiisyo zipati izijanika muzikozyanyo zyobile zya Jesu nzyotwabandika. Wakati: “Amulangile, nkaambo tamuzi buzuba niciba ciindi.” (Matayo 25:13) Ono nceciindi citadoonekwi cakuti tusungwaale mumulimo wesu wa Bunakristo. Lyoonse atutondezye kuti tulakateelela kaambo ka Jesu kwiinda mubukkale bwesu. Atupakamane! Atusungwaale!
Bupanduluzi buyungizidwe
a Kujatikizya zibeela ziiminina zintu zimwi, amubone bbuku litegwa God’s Kingdom of a Thousand Years Has Approached, mapeeji 169-211, ilyakamwaigwa aba Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Amubone bbuku litegwa God’s Kingdom of a Thousand Years Has Approached, mapeeji 212-56.
Sena Mulayeeya?
◻ Nkaambo nzi kapati nkomwaiya kucikozyanyo cabanakalindu basongo abafwubafwuba?
◻ Kwiinda mucikozyanyo camatalenta, ndulayo nzi luyandika kapati Jesu ndwali mukumupa?
◻ Muuciimo nzi kukkazika moyo kwanu mbokweendelanaa pa·rou·siʹa mbuli kwamulimi muna Israyeli?
◻ Nkaambo nzi ciindi cino ncotukkede ncocili ciindi cikatazya kapati?
[Zifwanikiso izili apeeji 31]
Nziiyo nzi nzyomwiiya kucikozyanyo cabanakalindu acamatalenta?