Jehova Takabalekelezyi Bantu Bakwe Basyomeka
“[Jehova] tasii basalali bakwe. Baluleme bayoobambwa lyoonse.”—INT. 37:28.
1, 2. (a) Ino nzyintu zili buti zyakapa kuti babelesi ba Jehova basunkwe mbobasyomeka mumwaanda wamyaka wa 10 B.C.E.? (b) Ino nziindi nzi zyotatwe Jehova naakabakwabilila bantu bakwe basyomeka?
LINO mmuumwaanda wamyaka wa 10 B.C.E. alimwi nciindi cakuti bantu ba Leza basale cakucita. Bayeeleba nkondo yamucisi kwiinda mukuzumizya misyobo yabana Israyeli yakunyika yakanyongene kuti bajane lwaanguluko. Imwami wabo mupya ngobasala, Jeroboamu, wayumya bulelo bwakwe cakufwambaana kwiinda mukutalisya bukombi bwa Cisi bupya. Uyanda kuti bantu bakwe kabasyomeka cakumaninina kulinguwe. Ino bantu ba Jehova ibasyomeka balacita buti? Sena balazumanana kusyomeka kuli Leza ngobakomba? Zyuulu zyabantu bacita oobo, awalo Jehova wabakwabilila nobazumanana kusyomeka kulinguwe.—1 Bam. 12:1-33; 2 Mak. 11:13, 14.
2 Babelesi ba Jehova abalo balasunkwa mbobasyomeka mazuba aano. Ibbaibbele lilacenjezya kuti: “Amulibatamike akucenjela, nkaambo sinkondonyoko Saatani uleendeenda mbuli syuumbwa wabutambo akuya buyandaula ngwati lume.” Sena tulakonzya kuzwidilila mukulwana “anguwe, [katuli] bayumu mulusyomo”? (1 Pet. 5:8, 9) Atulange-lange zyintu zyakacitika ciindi Mwami Jeroboamu naakali kubikkwa acuuno cabwami mumwaka wa 997 B.C.E. akubona nzyotukonzya kwiiya kuzwa kuli nzizyo. Muziindi eezyo zikatazya, babelesi ba Jehova basyomeka bakadyaamininwa. Alimwi bakali muntenda yakukonzya kuyungwa abasiluleyo, alimwi bakali kucita milimo iikatazya. Mubukkale oobu, Jehova kunyina naakabalekelezya bantu bakwe basyomeka, alimwi amazuba aano takabalekelezyi pe.—Int. 37:28.
Ciindi Nobadyaamininwa
3. Ino nkaambo nzi bulelo bwa Mwami Davida ncobwakali kabotu?
3 Atusaangune kulanga-langa bukkale bwakaliko ciindi Jeroboamu naakaba mwami. Ibbuku lya Tusimpi 29:2 lyaamba kuti: “Na basizibi mbobeendelezya, bantu balatongela.” Imwami Davida wa Israyeli yansiku naakali kulela, bantu kunyina nobakali kutongela. Davida tanaakalondokede, pele wakali kusyomeka kuli Jehova alimwi wakali kulanga kulinguwe. Bulelo bwa Davida taakwe nobwakali bwakudyaaminina pe. Jehova wakabamba cizuminano a Davida naakaamba kuti: “Iŋanda yako abwami bwako zilaima nji kukabe kutamani, acalo cuuno cako cilaimikwa kabotu mazuba oonse.”—2 Sam. 7:16.
4. Ino zilongezyo mubulelo bwa Solomoni zyakayeeme aali?
4 Ibulelo bwa Solomoni imwana wa Davida kumatalikilo bwakali bwaluumuno alimwi bantu bakali kukupukide icakunga bwakali kweelela kwiiminina Bulelo bwa Kristo Jesu bwa Myaka iili Cuulu. (Int. 72:1, 17) Kunyina musyobo nuuba omwe akati kamisyobo iili 12 yabana Israyeli iwakajisi kaambo kakuzangila. Nokuba boobo, zilongezyo eezyo Solomoni abantu bakwe nzyobakajisi zyakayeeme akucita cintu cimwi. Jehova wakaambila Solomoni kuti: “Na uende munzila zyangu akubamba imbeta zyangu akulemeka milazyo yangu akweenda mulinjiyo, lino njookuzuzikizizya cisyomezyo cangu ncindakasyomezya Davida uso. Njookala akati kabana ba-Israyeli, nsikooyoobatakata bantu bangu ba-Israyeli pe.”—1 Bam. 6:11-13.
5, 6. Ino ncinzi cakacitika Solomoni naakaleka kusyomeka kuli Leza?
5 Solomoni naakacembaala, wakaleka kusyomeka kuli Jehova akutalika kukomba mituni. (1 Bam. 11:4-6) Mukuya kwaciindi, Solomoni wakaleka kuswiilila milawo ya Jehova akutalika kudyaaminina bantu. Wakabadyaaminina kapati bantu cakuti naakafwa, bantu bakamutongooka kumwanaakwe simulya zyina Roboamu, akumulomba kuti walo abeendelezye kabotu. (1 Bam. 12:4) Ino mbuti mbwaakacita Jehova ciindi Solomoni naakaleka kusyomeka?
6 Ibbaibbele litwaambila kuti: “Jehova wakanyemena Solomoni, nkaambo kakuti moyo wakwe kuupambukide kuli . . . Leza wa-Israyeli, iwakalibonya kulinguwe ziindi zyobile.” Jehova wakaambila Solomoni kuti: “Mbuli mbocitide obo akutabamba cizuminano cangu ambeta zyangu nzindakakulailila, lino ncobeni njookunyanzya bwami akubwaaba mumaanza aabalanda bako.”—1 Bam. 11:9-11.
7. Nokuba kuti Solomoni wakakakwa a Jehova, ino mbuti Jehova mbwaakabalanganya bantu bakwe basyomeka?
7 Mpoonya Jehova wakatuma musinsimi Ahija kuti akananike muntu iwakali kuyooba munununi. Munununi ooyo wakali Jeroboamu, imwaalumi weelela iwakali kubeleka mumfwulumende ya Solomoni. Nokuba kuti Jehova wakazumanana kusyomeka kucizuminano ca Bwami ncaakabambide a Davida, wakazumizya kuti mfwulumende eeyi yamisyobo iili 12 yaandanizyigwe muzibeela zyobilo. Imisyobo iili kkumi yakali kuyoopegwa kuli Jeroboamu; kakuli yobilo yakali kuyoocaala mumulongo wamukwasyi wa Davida, iwakali kwiimininwa a Mwami Roboamu. (1 Bam. 11:29-37; 12:16, 17, 21) Jehova wakaambila Jeroboamu kuti: “Na wabika moyo wako kuzintu zyoonse nzindakakulailila, akweenda munzila zyangu akucita ciluleme mumeso aangu akubamba imbeta zyangu amilazyo yangu mbwaakacita Davida mulanda wangu, elyo njooba ayebo, njookuyakila iŋanda injumu mbubonya mbundakayakila Davida, nkabela njookupa cisi ca-Israyeli.” (1 Bam. 11:38) Jehova wakabagwasya bantu bakwe alimwi akubanununa kukudyaamininwa.
8. Ino mmapenzi nzi aapenzya bantu ba Leza mazuba aano?
8 Kudyaaminina alimwi akutalulama zilivwulide mazuba aano. Ibbuku lya Mukambausi 8:9 lyaamba kuti: “Muntu [weendelezya] muntunyina kukumubisizya.” Makwebo aacitwa cabulyatu alimwi abweendelezi bwabumpelenge zilakonzya kupa kuti buumi buyume kapati. Ibasololi mumfwulumende, mumakwebo alimwi amubukombi kanji-kanji tabatondezyi cikozyanyo cibotu mumakani aakulilemeka. Aboobo, mbuli Loti mululami, bantu ba Leza basyomeka mazuba aano “[bala]kataazigwa akweenda kwabasizibi muzisusi zyabo zibi.” (2 Pet. 2:7) Pele, nokuba kuti tulasola kupona kweelana azyeelelo zya Leza, kanji-kanji tulapenzyegwa abeendelezi balisumpula.—2 Tim. 3:1-5, 12.
9. (a) Ino ncinzi Jehova ncacitide kale kutegwa anunune bantu bakwe? (b) Ino nkaambo nzi ncotukonzya kuba masimpe kuti Jesu unoosyomeka lyoonse kuli Leza?
9 Pele nokuba boobo, tulakonzya kukasyoma kaambo kamasimpe kakuti: Jehova takabalekelezyi bantu bakwe basyomeka! Amuyeeye buyo intaamu njabwezyede kale mukugwisya baleli banyika bampelenge. Bwami bwa Leza bwa Mesiya ibuli mumaanza aa Kristo Jesu bwakakkazyikwa kale. Lino Jesu Kristo ulalela kujulu kwamyaka iitandila kumwaanda. Ino-ino uyoobakatalusya cakumaninina bantu boonse ibayoowa Leza. (Amubale Ciyubunuzyo 11:15-18.) Jesu wakakutondezya kale kusyomeka kwakwe kuli Leza nkaambo wakasika antaamu yakufwa buya. Takabatyompyi bantu bakwe mbuli mbwaakacita Solomoni.—Heb. 7:26; 1 Pet. 2:6.
10. (a) Ino mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulabuyanda Bwami bwa Leza? (b) Iciindi notuli mukupenzyegwa, ino ncinzi ncotukonzya kuba masimpe?
10 Bwami bwa Leza nimfwulumende ini-ini eeyo iyoogwisya kudyaaminina kuli koonse. Tweelede buyo kusyomeka kuli Jehova aku Bwami bwakwe. Katujisi lusyomo lupati mu Bwami oobu, tweelede kuukaka muuya wanyika uutali wabunaleza akucita milimo mibotu cabusungu. (Tit. 2:12-14) Tulasoleka kuzumanana kutaba akabala kanyika eeyi. (2 Pet. 3:14) Kufwumbwa naa mmapenzi aali buti ngotunga twajana mazuba aano, tulakonzya kuba alusyomo lwakuti Jehova uyakutukwabilila kumuuya. (Amubale Intembauzyo 97:10.) Kunze lyaboobo, ibbuku lya Intembauzyo 116:15 litusyomezya kuti: “Mumeso aa-Jehova kufwa kwabasalali bakwe ncintu cipati.” Babelesi ba Jehova balayandika kapati kulinguwe cakuti takabalekelezyi kuti banyonyooke boonse.
Ciindi Nobali Mukuyungwa Abasiluleyo
11. Ino mbuti Jeroboamu mbwaakaleka kusyomeka?
11 Ibulelo bwa Mwami Jeroboamu nibwakabagwasya bantu ba Leza. Muciindi caboobo, micito yakwe yakasunka mbobakali kusyomeka kuli Leza. Akaambo kakutakkutila abulemu alimwi acoolwe ncaakapedwe kale icakuba mwami, Jeroboamu wakatalika kuyandaula nzila mbwaakali kukonzya kuyumya bweendelezi bwakwe. Wakayeeya kuti: “Na bantu aba baya kukutuula zipaizyo muŋanda ya-Jehova yamu-Jerusalemu, myoyo yabantu iyoosandulukila kumwami wabo, kuli-Roboamu mwami wa-Juda, aboobo bayoondijaya akupiluka kuli-Roboamu mwami wa-Juda.” Aboobo, Jeroboamu wakatalisya bukombi bupya ibwakukomba boombe bobilo bangolida. “Mpawo wakabika umwi ku-Beteli, aumwi wakamubika ku-Dan. Nkabela aya makani akaba zibi, nkaambo bantu bakali kuya kuliyooyo waku-Beteli, akusikila kuluumwi waku-Dan. Alimwi wakayaka maanda atala azilundu, akubika bapaizi basalidwe akati kabantu boonse buyo ibatakali ba-Levi.” Mane Jeroboamu wakabikka buzuba “[bwakucitila] bana ba-Israyeli ipobwe, alimwi wakainka kucipaililo kuyootenta tununkilizyo.”—1 Bam. 12:26-33.
12. Ino mbuti mbobakacita bantu ba Leza basyomeka ibakali mubwami bwakunyika ciindi Jeroboamu naakatalisya kukomba moombe mu Israyeli?
12 Mbuti bantu ba Leza basyomeka ibakali mubwami bwakunyika mbobakeelede kucita lino? Mbuli bamawisi basyomeka, bana Levi ibakali kukkala muminzi njobakapegwa mucilawo cabwami bwakunyika bakafwambaana kutola ntaamu. (Kul. 32:26-28; My. 35:6-8; Dt. 33:8, 9) Bakasiya aumwi cikono cakwe akulongela kumusanza ku Juda amikwasyi yabo, ooko nkobakali kuyoozumanana kukomba Jehova kakunyina kunyonganyizyigwa. (2 Mak. 11:13, 14) Bana Israyeli bamwi ibakali ku Juda kwaciindi cisyoonto bakasala kukkalila nkuko muciindi cakupilukila kumunzi. (2 Mak. 10:17) Jehova wakabona kwaamba kuti nzila iiya kubukombi bwakasimpe ilijalukide kutegwa mumazyalani aaboola kumbele, bantu bambi bazwa kubwami bwakunyika inga bakonzya kuleka kukomba moombe akupilukila ku Juda.—2 Mak. 15:9-15.
13. Imazuba aano, mbuti kuyunga kwabasiluleyo mbokwasunka mbobasyomeka bantu ba Leza?
13 Basiluleyo alimwi akuyunga kwabo zilabikka bantu ba Leza muntenda mazuba aano. Baleli bamwi balasola kupanga bukombi bwa Cisi cabo akusinikizya bantu kuti babutobele. Basololi babukombi mu Bunakristo bwanyika alimwi abantu bambi balisumpula basola kulibikka bupaizi bwakumuuya. Pele, akati ka Banakristo bakasimpe balikke mpotujana bananike beni-beni, ibabamba ciinga ca “bapaizi bami.”—1 Pet. 2:9; Ciy. 14:1-5.
14. Ino tweelede kucita buti kumizeezo yabasiluleyo?
14 Mbuli bana Levi basyomeka bamumwaanda wamyaka wa 10 B.C.E., bantu ba Leza ibasyomeka mazuba aano tabakonzyi kweenwa amizeezo yabasiluleyo. Ibananike alimwi a Banakristonyina balafwambaana kwiitantamuka akwiikaka mizeezo yabasiluleyo. (Amubale Ba-Roma 16:17.) Nokuba kuti tulalibombya kubaleli bacisi mutwaambo tumwi tutali twabukombi, tatutoli lubazu mumanyongwe aamunyika alimwi tulasyomeka ku Bwami bwa Leza. (Joh. 18:36; Rom. 13:1-8) Tulabakazya bantu balitaminina kuti babelekela Leza, pele bamusampaula kwiinda mumicito yabo.—Tit. 1:16.
15. Ino nkaambo nzi ncotweelede kusyomeka ku “muzike musyomesi uucenjede”?
15 Alimwi amuyeeye buyo kuti munzila yacikozyanyo, Leza wapa kuti cikonzyeke kubantu babombemyoyo kuzwa munyika mbyaabi akunjila muparadaiso yakumuuya njaakalenga. (2 Kor. 12:1-4) Akaambo kakulumba, tulakakatila ku “muzike musyomesi uucenjede ngwaakakazika mwami wakwe kuti abe mwami wabo basiŋanda bakwe, abaabile zilyo zyabo kuciindi ceelede.” Kristo wakamubikka muzike ooyu “kuti abe mupati wazintu zyoonse nzyajisi.” (Mt. 24:45-47) Aboobo, nokuba kuti zimwi ziindi inga katutamvwisyi kusala kumwi nkobacita baciinga camuzike, aako takali nkakaambo keelede kutupa kukaka ncobasala naa kupilukila kunyika ya Saatani. Muciindi caboobo, kusyomeka kwesu kuyootupa kuti tulibombye akulindila kuti Jehova asalazye twaambo
Notubeleka Milimo Njatupede Leza
16. Ino musinsimi waku Juda wakapegwa mulimo nzi?
16 Jehova wakamusinganya Jeroboamu akaambo kaluleyo lwakwe. Wakatuma musinsimi kuzwa ku Juda kuti aunke kunyika ku Beteli kutegwa akabonane a Jeroboamu ciindi naakali kubeleka acipaililo cakwe. Imusinsimi wakali kutola mulumbe walubeta kuli Jeroboamu. Cakutadooneka, ooyu wakali mulimo muyumu.—1 Bam. 13:1-3.
17. Ino mbuti Jehova mbwaakakwabilila mutumwa wakwe?
17 Jeroboamu wakanyema kapati naakamvwa mulumbe wa Jehova iwalubeta. Wakatondeka muntu wa Leza cabukali akulailila bantu bakali afwaafwi kuti: “Amumujate.” Mpoonya, kabatanacita cili coonse, “ijanza lyakwe ndyaakamutandabikila, lyakayuminina, aboobo wakakacilwa kuligonya. Lino cipaililo cakaanduka, alyalo itwe ilyakali acipaililo lyakatika.” Jeroboamu wakalomba musinsimi kuti atontozye bukali bwa Jehova akumupailila kuti ijanza lyakwe lyakayuminina libe kabotu. Imusinsimi wakacita oobo, mpoonya ijanza lyamwami lyakaba kabotu. Aboobo, Jehova wakakwabilila mutumwa wakwe kuntenda.—1 Bam. 13:4-6.
18. Ino mbuti Jehova mbwatukwabilila notubeleka milimo yakwe iisetekene cakutayoowa?
18 Iciindi notuli mumulimo wakukambauka akugwasya bantu kuba basikwiiya, zimwi ziindi bantu tabatutambuli kabotu. (Mt. 24:14; 28:19, 20) Pele kuyoowa kukazyigwa abantu takweelede kutulesya kuba basungu mumulimo. Mbuli musinsimi iwatakaambwa zyina wakuciindi ca Jeroboamu, tulijisi “coolwe cakumubelekela [Jehova] mulimo uusetekene cakutayoowa acakusyomeka.”a (Lk. 1:74, 75, NW.) Nokuba kuti tatulangili kukwabililwa munzila yamaleele mazuba aano, Jehova ulazumanana kutukwabilila Tobakamboni bakwe kwiinda mumuuya uusalala alimwi abangelo. (Amubale Johane 14:15-17; Ciyubunuzyo 14:6.) Leza takabalekelezyi aabo bazumanana kwaamba jwi lyakwe cakutayoowa.—Flp. 1:14, 28.
Jehova Uyoobakwabilila Bantu Bakwe Basyomeka
19, 20. (a) Ino nkaambo nzi ncotweelede kuba masimpe kuti Jehova takatulekelezyi? (b) Ino mmibuzyo nzi iyoobandikwa mucibalo citobela?
19 Jehova ngu Leza wesu uusyomeka. Ulasyomeka “munzila zyakwe zyoonse.” (Int. 145:17) Alimwi Ibbaibbele litusyomezya kuti: ‘Ulalulamika migwagwa yabantu bakwe basyomeka.’ (Tus. 2:8) Iciindi nobapenzegwa, ambweni nokwaboola mizeezo yabasiluleyo naa nobacita mulimo uukatazya, ibabelesi ba Leza balakonzya kusyoma kuti Jehova uyoobakwabilila alimwi akubagwasya.
20 Imubuzyo ngotweelede kulibuzya ngwakuti: Ino ncinzi ciyoondigwasya kuti ndizumanane kusyomeka kuli Jehova nokuba kuti ndijisi mapenzi naa masukusyo amwi? Munzila imwi inga twati, ino mbuti mbondikonzya kuyumya lusyomo ndwejisi muli Leza?
Bupanduluzi buyungizidwe
a Ikuti naa musinsimi ooyu wakazumanana kumvwida Jehova naa pe alimwi acakamucitikila, ziyoobandikwa mucibalo citobela.
Ino Inga Mwaingula Buti?
• Ino mbuti Jehova mbwaakatondezya kuti tabalekelezyi bantu bakwe basyomeka ciindi nobali mukupenzyegwa?
• Ino mbuti mbotweelede kucita kwaboola basiluleyo amizeezo yabo?
• Ino mbuti Jehova mbwabakwabilila babelesi bakwe basyomeka ciindi nobatola lubazu mumulimo wa Bunakristo?
Maapu/[Cifwanikiso icili apeeji 5]
(Kutegwa mubone bwini mbwaakkede mabala, amubone bbuku lini)
IBWAMI BWAKUNYIKA (Jeroboamu)
Dan
SEKEMU
Beteli
IBWAMI BWAKUMUSANZA (Roboamu)
JERUSALEMU
[Cifwanikiso icili apeeji 3]
Zilongezyo eezyo Solomoni abantu bakwe nzyobakajisi zyakayeeme akucita cintu cimwi
[Cifwanikiso icili apeeji 5]
Jehova taakwe naakabalekelezya bantu bakwe basyomeka ciindi Jeroboamu naakatalisya bukombi bwamoombe