LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w14 9/15 map. 17-21
  • Nobazyali​—Amubeembele Bana Banu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Nobazyali​—Amubeembele Bana Banu
  • Ngazi Yamulindizi—2014
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • AMUBAZYIBE BANA BANU
  • AMUBASANINE BANA BANU
  • AMUBASOLOLELE BANA BANU
  • Nobazyali—Amubagwasye Bana Banu Kumuyanda Jehova
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2022
  • Ikuyaka Mukwasyi Muyumu Munzila Yakumuuya
    Ngazi Yamulindizi—2001
  • Mbuti Mukwasyi Wanu Mboukonzya Kukkomana?—Cibeela 2
    Amupone Kukabe Kutamani!—Lwiiyo Lwamu Bbaibbele
  • Nobazyali—amuyiisye Bana Banu Caluyando
    Ngazi Yamulindizi—2007
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi—2014
w14 9/15 map. 17-21
Bazyali balalangilila ciindi mwanaabo musimbi nalanga amagazini ya Ngazi Yamulindizi

Nobazyali Amubeembele Bana Banu

“Uleelede kuziba imbelele zyako mbozibede.”—TUS. 27:23.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

  • Ncinzi cibikkilizyidwe mumukuli wabazyali wakuba beembezi?

  • Ncinzi cikonzya kugwasya bazyali kusanina bana babo kumuuya?

  • Ncinzi bakubusi banji ncobakkomanina kujatikizya kukomba mumukwasyi?

1, 2. (a) Mikuli nzi imwi njaakajisi mweembezi muna Israyeli? (b) Mbuti bazyali mbobali mbuli beembezi?

BEEMBEZI bamu Israyeli yakaindi bakali kubikkila maano kapati kumulimo wabo. Tiibakali kuliyumya buyo kuzuba akumpeyo ciindi nobakali musyokwe pele alimwi bakeelede kukwabilila butanga kubanyama baluma, alimwi akubantu. Beembezi bakali kuzilingula mbelele zyabo ciindi aciindi alimwi akuzisilika zicisidwe naa eezyo zyalicisa. Bakali kubikkila kapati maano kutubelele nkaambo twakali kukonzya kuciswa alimwi tiitwakajisi nguzu mbuli mbelele zipati.—Matl. 33:13.

2 Munzila imwi, bazyali Banakristo bali mbuli beembezi, balatondezya bube mbobabikkila kapati maano beembezi beni. Bajisi mukuli wakukomezya bana babo “mululayo lwa Jehova akubayiisya kutobela mizeezo yakwe.” (Ef. 6:4) Sena mukuli ooyu muuba-uba? Peepe! Bana balalwanwa a Saatani alimwi akulombozya kwabo ikuboola akaambo kakutalondoka. (2 Ti. 2:22; 1 Jo. 2:16) Ikuti kamujisi bana, mbuti mbomukonzya kubagwasya? Atulange-lange zintu zyotatwe nzyomweelede kucita kutegwa mweembele bana banu—amubazyibe, amubasanine, alimwi amubasololele.

AMUBAZYIBE BANA BANU

3. Ino caamba nzi kubazyali ‘kuziba mbobabede’ bana babo?

3 Mweembezi mubotu ulalingula mbelele imwi aimwi cakusitikila kutegwa asinizye kuti ili kabotu. Munzila yacikozyanyo, andinywe mulakonzya kucita oobo kubana banu. Bbaibbele lyaamba kuti: “Uleelede kuziba imbelele zyako mbozibede.” (Tus. 27:23) Kutegwa mucikonzye kucita boobo, mweelede kulanga-langa nzyobacita bana banu amizeezo yabo alimwi ambobalimvwa. Mbuti mbomukonzya kucita oobo? Nzila imwi mbotu nkubandika lyoonse abana banu.

4, 5. (a) Ninzila nzi zikonzya kugwasya bana kwaanguluka kubandika abazyali babo? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.) (b) Ncinzi ncomucita kutegwa bana banu kabaanguluka kwaambaula andinywe?

4 Bazyali bamwi babona kuti kubandika abana babo kulakatazya kapati ciindi nobaba bakubusi—bana balakonzya kulitantamuna akufwa nsoni kwaamba mizeezo yabo ambobalimvwa. Ikuti naa mbocibede oobu akubana banu, ncinzi ncomukonzya kucita? Muciindi cakusinikizya mwanaanu mumubandi mulamfwu, akwaamba twaambo tupati-pati, amusole kubandika ambabo munzila yakwiizya buyo. (Dt. 6:6, 7) Andiza inga mwayandika kuti mubeleke canguzu kutegwa kamucitila antoomwe zintu. Mulakonzya kweendeenda ambabo naa kubazingulusya amootokala, kusobana ambabo, naa kubeleka mulimo umwi ambabo aŋanda. Mubukkale buli boobu, bakubusi balakonzya kwaanguluka akupa kuti baambe mbobalimvwa.

5 Mbuti kuti mwanaanu taakwe naanguluka kubandika aandinywe? Mulakonzya kusola nzila imbi. Mucikozyanyo, muciindi cakumubuzya mbobwabede buzuba, mulakonzya kwaamba mbobwamweendela buzuba nywebo. Andiza awalo ulakonzya kwaamba mbozyamweendela zintu buzuba oobo. Ikuti kamuyanda kuzyiba mbwayeeya mwanaanu kujatikizya kaambo kamwi, amumubuzye mubuzyo uugamikidwe kumuntu uumbi. Mulakonzya kubuzya beenzinyina mbobakabona kaambo kamwi. Mpoonya mulakonzya kumubuzya mbwakonzya kumugwasya mweenzinyina.

6. Ino kujanika alimwi akusikilika caamba nzi?

6 Kutegwa bana banu kabaanguluka kubandika andinywe, mweelede kuti kamujanika alimwi kamusikilika. Ciindi bazyali nobalibonya mbuli kuti tabajisi ciindi cakubandika, bakubusi mumukwasyi balakonzya kutalika kusisa mapenzi ngobajisi. Mbuti kujatikizya kusikilika? Nzinji zijatikizyidwe kunze akwiile kwaamba kuti, “Ulakonzya kuboola kufwumbwa ciindi.” Bakubusi inga bayanda kuzyiba kuti tamukwe kwaaubya-ubya mapenzi aabo naa kubakalalila. Bazyali banji nzikozyanyo zibotu mumakani aaya. Mukubusi umwi uutegwa Kayla wakaamba kuti: “Ndilakonzya kubandika abataata kujatikizya cintu cili coonse. Tabandinjili mukanwa ciindi nondaambaula, alimwi tabandijanini mulandu; inga baswiilila buyo. Alimwi lyoonse balandipa lulayo lugwasya.”

7. (a) Mbuti muzyali mbwakonzya kulemenena kumbazu zyoonse zyobilo kujatikizya makani mbuli aakusyabana? (b) Mbuti bazyali mbobakonzya kubanyemya bana babo kakunyina akuzyiba?

7 Ciindi nomubandika twaambo tukatazya mbuli makani aakusyabana, amucenjele kutegwa mutaciindizyi kukankaizya kapati kujatikizya ntenda ziliko cakuti mwaalilwa kuyiisya bana banu kujatikizya mbobakonzya kwaalanga makani aaya munzila iili kabotu. Mucikozyanyo, atwaambe kuti mwaunka kubusena nkobasambala zyakulya zijikidwe kale, mpoonya mwabona kuti mulongo wazyakulya nzyobasambala ujisi buyo makani aakucenjezya kujatikizya zyakulya zisaside. Mulalangilwa kutaula cakulya abusena oobo akuunka kubusena bumbi. Bana banu abalo mbobakonzya kucita oobo ikuti ciindi coonse baboola kulindinywe mujisi buyo “makani” aakucenjezya. (Amubale Bakolose 3:21.) Muciindi caboobo, kamulemenena kumbazu zyoonse zyobilo. Mucizyi mukubusi umwi uutegwa Emily wakaamba kuti: “Ciindi notubandika abazyali bangu kujatikizya makani aakusyabana, tabaciindizyi kwaamba bubi bwakusyabana. Pele bakankaizya kapati kujana akumuzyiba kabotu muntu ngomuyanda kukwatana limwi. Eeci candipa kuti kandaanguluka kubandika ambabo kujatikizya makani aaya. Alimwi buya, ndilayanda kubazyibya kujatikizya cilongwe cili coonse ncondijisi amuntu umwi muciindi cakubasisa.”

8, 9. (a) Mbubotu nzi bujanika mukuswiilila mwanaanu kakunyina kumunjila mukanwa? (b) Mbubotu nzi mbomwajana kwiinda mukubaswiilila bana banu?

8 Kweelana a Kayla mbwaakaamba, mulakonzya kutondezya kuti mulasikilika kwiinda mukubaswiilila cakukkazika moyo bana banu. (Amubale Jakobo 1:19.) Muzyali uuli alikke uutegwa Katia wakaamba kuti: “Kaindi, tiindakali kumukkazikila moyo mwanaangu musimbi. Tiindakali kumupa ciindi cakuti amanizye ncaamba. Ndakali kukatazyigwa kumuswiilila alimwi tiindakali kuyanda kumuswiilila naaceya. Pele mbwaanga lino bube bwangu bwacinca, awalo mwanaangu wacinca bube bwakwe. Lino tuleendelana kapati.”

Usyi mwana ulaswiilila ciindi mwanaakwe musimbi naambaula

Amubaswiilile kutegwa mubazyibe (Amubone mincali 3-9)

9 Muzyali umwi uutegwa Ronald awalo mbwaakali kucita oobo kumwanaakwe musimbi. Wakaamba kuti: “Ciindi naakandaambila kuti ulisyabidwe amusankwa umwi kucikolo, ndakanyema kapati. Pele nondakayeeya kujatikizya Jehova mbwakkazika moyo alimwi akubeendelezya kabotu babelesi bakwe, ndakabona kuti inga cainda kubota kuti mwanaangu ndamupa ciindi cakwaamba mbwalimvwa kanditanasola kumululamika. Ndilikkomene kuti ndakacita oobo! Ndakatalika kumvwisya mbwaakali kulimvwa mwanaangu. Ciindi naakamanizya kwaamba, cakanduubaubila kubandika anguwe munzila yaluyando. Ndakagambwa kubona kuti wakalutambula lulayo lwangu. Wakatondezya kuzwa ansi aamoyo kuti wakali kuyanda kucinca bukkale bwakwe.” Kubandika abana banu lyoonse ciyakumupa kuti muzyibe nzyobayeeya alimwi ambobalimvwa. Eeci ciyakupa kuti bana banu kabamwaambila zintu nzyobasala mubuumi bwabo.a

AMUBASANINE BANA BANU

10, 11. Mbuti mbomukonzya kubagwasya bana banu kutegwa bataleyi?

10 Mweembezi mubotu ulizyi kuti mbelele imwi ilakonzya kuleya kuzwa kubutanga. Ambweni inga kakuli yakwelelezyegwa amweemvwe mubotu uuli alamfwu-lamfwu mpoonya alimwi akubona uumbi uuli alamfwu cakuti limwi yalyaandaanya kubutanga akuunka kulamfwu. Mbubwenya buyo, mwana awalo ulakonzya kuleya munzila yakumuuya asyoonto-syoonto kwiinda mukweenwa abalongwe babi naa nyimbo azintu zyakweebelela zitali kabotu. (Tus. 13:20) Ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa cintu camusyobo ooyu citacitiki?

11 Ciindi nomuyiisya bana banu, amubweze ntaamu cakufwambaana ikuti mwabona kuti kuli mpobayandika kugwasya. Amusoleke kuyumya bube bwa Bunakristo mbobajisi bana banu. (2 Pe. 1:5-8) Ciindi cakukomba mumukwasyi nceciindi cibotu kapati nomukonzya kucita boobo. Kujatikizya bubambe oobu, Mulimo Wesu wa Bwami wa October 2008, wakaamba kuti: “Basilutwe bamikwasyi bakulwaizyigwa kunyampula mikuli yabo njobakapegwa a Jehova kwiinda mukusinizya kuti bubambe bwaciiyo ca Bbaibbele camukwasyi icigwasya alimwi icicitwa lyoonse nkobuli.” Sena mulabubelesya bubambe oobu bubotu kutegwa mweembele bana banu? Amuzyibe kuti bana banu balakkomana kubona kuti mubikkila kapati maano kuzintu nzyobayandika kumuuya.—Mt. 5:3; Flp. 1:10.

Bazyali alimwi amwanaabo musimbi balikkomene ciindi Cakukomba Mumukwasyi

Amubasanine bweelede (Amubone mincali 10-12)

12. (a) Ino bakubusi bagwasyigwa buti abubambe bwakukomba mumukwasyi? (Amubikkilizye akabbokesi kakuti “Kukomba Mumukwasyi Balakukkomanina Kapati.”) (b) Mbuti nywebo lwanu kumugama mbomwagwasyigwa akukomba mumukwasyi?

12 Amubone ncaakaamba mukubusi umwi uutegwa Carissa kujatikizya mbwaakagwasyigwa abubambe bwa Kukomba Mumukwasyi. Wakaamba kuti: “Cilandikkomanisya kapati kubona kuti toonse tulakonzya kukkala akubandika. Ciindi notucita boobu, citupa kuti katuyandana kapati calo cindipa kuti kanditazilubi nzyotucita. Bataata basinizya ncobeni kuti lyoonse katucita ciiyo Cakukomba Mumukwasyi cakusitikila. Cilakulwaizya kubona kuti kukomba mumukwasyi balakubikkila maano calo cindipa kuti andime kandikubikkila maano. Alimwi cilandikulwaizya kubapa bulemu mbobali bataata alimwi basilutwe kumuuya.” Mucizyi mukubusi uutegwa Brittney wakaamba kuti: “Kukomba mumukwasyi kwapa kuti katuyandana kapati abazyali bangu. Ndabona kuti balayanda kumvwa mapenzi aangu alimwi akuti balandibikkila maano ncobeni. Catugwasya kuba mukwasyi muyumu alimwi uukamantene.” Eeci citondezya kuti kusanina bana banu kwaambisya kwiinda mukukomba mumukwasyi, nenzila yiinda kubota momukonzya kuba mweembezi mubotu.b

AMUBASOLOLELE BANA BANU

13. Mbuti mwana mbwakonzya kukulwaizyigwa kubelekela Jehova?

13 Mweembezi mubotu ubelesya nkoli kusololela alimwi akukwabilila butanga bwakwe. Makanze aakwe mapati ngakusololela mbelele ‘kumeembelelo mabotu.’ (Ezk. 34:13, 14) Mbomuli bazyali, sena tamujisi makanze aakumuuya aakozyenye ayaayo? Muyanda kusololela bana banu kutegwa babelekele Jehova. Muyanda kuti bana banu balimvwe mbwaakalimvwa sintembauzyo iwakalemba kuti: “Ndakondwa kucita luyando lwako, O Leza wangu; Mulao wako uli mumoyo wangu.” (Int. 40:8) Bana ibatondezya kulumba kuli boobu bayakwaaba buumi bwabo kuli Jehova akubbapatizyigwa. Cakutadooneka, beelede kubweza ntaamu iili boobu ciindi bakomena cakuti balakonzya kulisalila cakucita alimwi banakujisi luyandisisyo lwakubelekela Jehova.

14, 15. (a) Ino bazyali Banakristo beelede kuba amakanze aali buti? (b) Ncinzi cikonzya kupa mukubusi kudooneka bukombi bwakasimpe?

14 Ino ncinzi ncomukonzya kucita ikuti bana banu kabataunki ambele kumuuya—ambweni baladooneka zintu nzyomusyoma? Amusole kubagwasya kumuyanda Jehova Leza alimwi akubayiisya kutondezya kulumba kuzintu nzyaacita. (Ciy. 4:11) Ikuti ciindi cakucita boobo casika, bayakulisalila beni naa bayanda kukomba Leza.

15 Pele mbuti kuti kacitanasika ciindi eeco bana banu batalika kudooneka nzyobasyoma? Mbuti mbomukonzya kubeembela akubagwasya kubona kuti kubelekela Jehova nenzila iinda kubota alimwi iiyakupa kuti kabakkomene kukabe kutamani? Amusole kuzyiba kaambo kabapa kudooneka. Mucikozyanyo, sena mwanaanu musankwa ulazikaka njiisyo zyamu Bbaibbele, naa tajisi buyo busicamba bwakwaambila beenzinyina njiisyo eezyo? Sena mwanaanu musimbi ulakatazyigwa kubona busongo bujanika muzyeelelo zya Leza, naa ulimvwa buyo kulendelelwa naa kutayandwa abamwi?

Mukwasyi uli mumulimo wakukambauka

Amubasololele nobeenda (Amubone mincali 13-18)

16, 17. Muunzila nzi bazyali mobakonzya kugwasya bana babo kulisalila kasimpe?

16 Kufwumbwa naa ncinzi cimupa kudooneka mwanaanu, mulakonzya kumugwasya kumana kudooneka kwakumuuya nkwajisi. Munzila nzi? Nzila imwi bazyali banji njobajana kuti ilabeleka, nkuzyiba mbwalimvwa mwanaabo kwiinda mukubuzya kuti: “Ino ulimvwa buti kujatikizya kuba Munakristo? Yebo kukugama, ino mbubotu nzi mbojana? Mbuyumuyumu nzi buliko? Sena buyumuyumu mbunji kwiinda bubotu mbokonzya kujana lino aboobo ibuboola kumbele? Munzila nzi?” Cakutadooneka, mweelede kubuzya mibuzyo iili boobu mumajwi aanu nobeni alimwi cabubombe, munzila iikkomanisya, kutali mbuli kuti muyanda kumujanina mulandu. Ciindi nomubandika, mulakonzya kubandika lugwalo lwa Maako 10:29, 30. Bakubusi bamwi inga bayanda kulemba mizeezo yabo mumilongo yobilo—mulongo umwi kautondezya buyumuyumu mpoonya umwi kautondezya bubotu. Kubona mizeezo yabo kailembedwe apepa kulakonzya kugwasya kubona penzi liliko akubagwasya kulimana penzi eelyo. Mbwaanga tweelede kwiiya bbuku lya Ncoliyiisya Bbaibbele abbuku lya ‘Luyando lwa Leza’ abantu ibajisi luyandisisyo, cilayandika kapati kwiiya mabbuku aaya abana besu! Sena mulacita oobo?

17 Mukuya kwaciindi, bana banu bayakulisalila ngobayanda kubelekela. Mutayeeyi kuti bana banu balakonzya kuba alusyomo mbuli lwanu kwiinda mukuyambukilwa. Beelede kulisalila kasimpe. (Tus. 3:1, 2) Ikuti naa mwabona kuti mwanaanu ucijisi buyumuyumu, amutalike kumuyiisya njiisyo zyantalisyo alimwi. Amumugwasye mwanaanu kwaamba twaambo tumvwika kumibuzyo mbuli yeeyi: “Ino ndizyi buti kuti Leza nkwali? Ncinzi cindipa kusyoma kuti Jehova Leza ulandibikkila maano ncobeni? Nkaambo nzi ncondisyomena kuti zyeelelo zya Jehova zibambilidwe kugwasya ndime?” Amube mweembezi mubotu kwiinda mukusololela mwanaanu naa bana banu cakukkazika moyo akubagwasya kubona kuti nzila ya Jehova nenzila mbotu.c—Lom. 12:2.

18. Mbuti bazyali mbobakonzya kumwiiya Jehova, Mweembezi Mupati Kwiinda?

18 Banakristo bakasimpe boonse bayandika kwiiya Mweembezi Mupati Kwiinda. (Ef. 5:1; 1 Pe. 2:25) Kwaambisya bazyali beelede kuzyiba mbobubede butanga bwabo—bana babo bayandwi—akucita zyoonse nzyobakonzya kutegwa babasololele kuzilongezyo nzyababambilide Jehova. Aboobo, amubeleke canguzu kweembela bana banu kwiinda mukuzumanana kubakomezya munzila yakasimpe!

a Kutegwa mubone nzila zinji zigwasya, amubone Ngazi Yamulindizi ya October 1, 2008, mapeeji 18-20.

b Kutegwa muzyibe zinji, amubone cibalo cakuti “Kukomba Mumukwasyi Kulayandika Kutegwa Tukafwutuke,” mu Ngazi Yamulindizi ya October 15, 2009, peeji 29-31.

c Makani manji aamba kaambo aaka alajanika mu Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi ya February 1, 2012, peeji 18-21.

KUKOMBA MUMUKWASYI BALAKUKKOMANINA KAPATI

Amubone nzyobakaamba bakubusi bobilo ibakukkomanina kukomba mumukwasyi.

“Kukomba mumukwasyi kulagwasya kuba aacilongwe abanamukwasyi alimwi akuswena kuli Jehova. Kulaba kwiiya zinji kujatikizya mbokonzya kulizyiba kuti naa uli muntu uuli buti alimwi ambobede kumuuya. Kulagwasya muntu kuzyiba mpayandika kubambulula.”

“Kukomba mumukwasyi kutupa coolwe cakutondezya mbotulimvwa katulikwaide. Nciindi cakuluba zintu zitukatazya buzuba abuzuba akubikkila kapati maano kuzintu zyakumuuya. Kaindi taakwe notwakali kuba aciindi cili boobu, pele lino tabusyi mbozibede zintu oobo. Eelo kaka ncilongezyo cipati kapati!”

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi