LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w14 9/15 map. 23-27
  • Lufwu, Sinkondo Wamamanino, Wanyonyoonwa

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Lufwu, Sinkondo Wamamanino, Wanyonyoonwa
  • Ngazi Yamulindizi—2014
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • KUCENJEZYA KWALUYANDO
  • LUFWU MBOLWAKABASIKILA BANTU
  • CIBI CA ADAMU ALUFWU ZYANYONYOONWA
  • Lufwu lwa Jesu Alimwi Abubuke Bwakwe​—Mbozikonzya Kumugwasya
    Ngazi Yamulindizi—2015
  • Leza Walenga Mwaalumi a Mukaintu Bakusaanguna
    Ziiyo Nzyomukonzya Kwiiya Kuzwa mu Bbaibbele
  • Nkaambo Nzi Ncotucembaalila Akufwa?
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakubuleya)—2019
  • Makanze aa Jehova Ayakuzuzikizyigwa!
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2017
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi—2014
w14 9/15 map. 23-27
Ba Adamu a Eva balalila ciindi nobabona mwanaabo Abelo kafwide

Lufwu, Sinkondo Wamamanino Wanyonyoonwa

“Sinkondo wamamanino uuyoonyonyoonwa, ndufwu.”—1 KO. 15:26.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

  • Ino mulawo nzi waluyando pele uuyandika kapati Jehova ngwaakapede Adamu?

  • Ino lufwu lwakabasikila buti bantu?

  • Ino ndilili lufwu, ‘sinkondo wamamanino nayoonyonyoonwa’?

1, 2. Ino ba Adamu a Eva bakali mubukkale buli buti kumatalikilo, alimwi mibuzyo nzi iibuka?

CIINDI ba Adamu a Eva nobakalengwa bakanyina sinkondo uuli woonse. Bakali bantu balondokede ibakali kukkala mu paradaiso. Bakalijisi cilongwe cibotu kapati a Mulengi wabo kabali bana bakwe. (Matl. 2:7-9; Lk. 3:38) Buumi bwabo bwakumbele bwakali kulibonya mbobwakali kuyakuba kwiinda mumulimo Leza ngwaakabapa. (Amubale Matalikilo 1:28.) Makanze aakuti ‘bazuzye nyika akwiibombya’ akali kuyakuzuzikizyigwa mukuya kwaciindi. Pele kutegwa bazumanane ‘kweendelezya banyama boonse baputauka ansi,’ ba Adamu a Eva bakeelede kupona kukabe kutamani, alimwi Adamu tanaakali kuyakucileka kweendelezya akaambo kakufwa.

2 Pele ino nkaambo nzi zintu ncozitali boobo lino? Ino lufwu, sinkondo mupati akati kabasinkondo banyonganya lukkomano lwabantu lwakazwa kuli? Ncinzi Leza ncayakucita kutegwa agwisye basinkondo aaba? Bwiinguzi kumibuzyo eeyi alimwi amibuzyo iimbi kujatikizya makani aaya bulajanika mu Bbaibbele. Atulange-lange twaambo tumwi tuyandika.

KUCENJEZYA KWALUYANDO

3, 4. (a) Ino mulawo nzi Leza ngwaakapa ba Adamu a Eva? (b) Ino kumvwida mulawo ooyo kwakali kuyandika buti?

3 Nokuba kuti ba Adamu a Eva bakalijisi bulangizi bwakupona kukabe kutamani, eeci tacaambi kuti tiibakali kukonzya kufwa pe. Kutegwa bazumanane kupona, bakeelede kuti kabalya, kabanywa, kabayoya, alimwi akoona. Kwiinda zyoonse, buumi bwabo bwakayeeme acilongwe ncobakajisi a Sikubapa buumi. (Dt. 8:3) Kutegwa bazumanane kupona akukkomana mubuumi, bakali kuyandika kutambula busolozi bwa Leza. Jehova wakakasalazya kaambo aaka kuli Adamu nociba ciindi Eva katanalengwa. Munzila nzi? Bbaibbele lyaamba kuti: “Nkabela Jehova Leza wakalailila muntu kuti, misamu yoonse yamumuunda ncobeni uyooilya, cita musamu wakuziba bubotu abubi. Toelede kulya kulinguwo pe, nkaambo mubuzuba obo mboyoolya kulinguwo ncobeni uyoofwa.”—Matl. 2:16, 17.

4 “Musamu wakuziba bubotu abubi” wakali kwiiminina nguzu zyajisi Leza zyakusala cibotu acibi. Masimpe, Adamu wakalizyi kale cintu cibotu acibi, nkaambo wakalengwa mucinkonzya ca Leza alimwi nkaambo wakalijisi manjezyeezya. Musamu wakali kuyakutondezya kuti ba Adamu a Eva lyoonse bakali kuyandika kusololelwa a Jehova. Kulya kumusamu ooyu kwakali kuyakutondezya kuti tiibakali kuyandika kweendelezyegwa, calo icakali kuyakubaletela mapenzi balo abana babo mbobakali kuyakuzyala. Mulawo wa Leza alimwi acisubulo ncobakali kuyakupegwa kuti babisya zyakali kutondezya mbocakali cintu cipati kapati kusotoka mulawo ooyo.

LUFWU MBOLWAKABASIKILA BANTU

5. Mbuti ba Adamu a Eva mbobakayungwa kusotoka mulawo?

5 Naakalengwa Eva, Adamu wakamwaambila Eva kujatikizya mulawo wa Leza. Eva wakaluuzyi kabotu-kabotu alimwi wakacikonzya kuwiinduluka kuwaamba. (Matl. 3:1-3) Wakacita oobo kwiinda mukwaambila muntu umwi iwakaambaula anguwe kwiinda munzoka, yalo iyakalitondezya kucenjela kwiinda banyama boonse. Muntu iwakaambaula kwiinda munzoka kumatalikilo wakali Saatani Diabolosi, mwana wa Leza wamuuya, walo iwakayanda kutobela ncaakali kulombozya, ikuyanda kuba alwaanguluko lwakweendelezya. (Amweezyanisye a Jakobo 1:14, 15.) Kutegwa azuzikizye makanze aakwe mabi, wakatamikizya Leza kuti ulabeja. Wakaambila Eva kuti, ikuti naa waba alwaanguluko lwakuleendelezya tanaakali kuyakufwa, wakali kuyakuba mbuli Leza. (Matl. 3:4, 5) Eva wakamusyoma, wakatondezya kuleendelezya kwiinda mukulya mucelo, alimwi wakoongelezya Adamu kuti amusangane. (Matl. 3:6, 17) Diabolosi wakabeja. (Amubale 1 Timoteyo 2:14.) Nokuba boobo, Adamu ‘wakaswiilila ijwi lyamukaakwe.’ Nokuba kuti nzoka yakali kulibonya kuba mulongwe, Saatani Diabolosi mubwini wakali sinkondo uutakwe luse iwakazyi kabotu-kabotu ntenda mpati iyakali kuboola akaambo kamuzeezo wakwe ngwaakapa Eva.

6, 7. Mbuti Jehova mbwaakeendelezya lubeta lwabasikubisya?

6 Ba Adamu a Eva bakasala kuzangila Leza iwakabapa buumi azintu zyoonse nzyobakajisi. Jehova wakazyiba zyoonse zyakacitika. (1 Mak. 28:9; amubale Tusimpi 15:3.) Wakabalekela bantu aaba botatwe kuti batondezye mbobakali kulimvwa kujatikizya nguwe. Mbwali Usyi, Jehova cakamucisa kapati. (Amweezyanisye a Matalikilo 6:6.) Mpoonya wakabweza ntaamu mbuli Mubetesi kwiinda mukutobela majwi ngaakaambide kujatikizya cisubulo ncobakali kuyakupegwa.

7 Leza wakalimwaambilide Adamu kuti: “Mubuzuba obo mboyoolya kulinguwo [musamu wakuzyiba bubotu abubi] ncobeni uyoofwa.” Kuboneka kuti Adamu wakali kuyeeya kujatikizya “buzuba” bwa mawoola aali 24. Naakasotoka mulawo wa Leza, kulangilwa kuti wakali kulindila Jehova kubweza ntaamu kalitanabbila zuba. “Zuba nelyakatalika kubomba,” Jehova wakasikila ba Adamu a Eva. (Matl. 3:8) Mpoonya wakatalika kubabuzya mbuli kuti munkuta akuzyiba masimpe kweelana abwiinguzi mbobakali kupa ba Adamu a Eva. (Matl. 3:9-13) Mpoonya wakabapa cisubulo basikulubizya aaba. (Matl. 3:14-19) Ikuti naakabajaya mpoonya-mpoonya, makanze aakwe kujatikizya ba Adamu a Eva aakuti bazyale bana, naakaba aabuyo. (Is. 55:11) Nokuba kuti wakabapa cisubulo calufwu alimwi mpoonya-mpoonya mapenzi aboola akaambo kacibi akatalika, wakabazumizya ba Adamu a Eva kuti bazyale bana balo ibakali kuyakugwasyigwa abubambe mbwaakali kuyakubikka kumbele. Aboobo, kweelana ambwazilanga zintu Leza, inga twaamba kuti ba Adamu a Eva bakafwa buzuba mbubwenya mbobakabisya, alimwi buya bakafwa “mubuzuba” bomwe bwamyaka iili 1,000.—2 Pe. 3:8.

8, 9. Mbuti bana ba Adamu mbobakajatikizyigwa akulubizya kwabazyali babo? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

8 Sena bana ba Adamu a Eva bakali kuyakujatikizyigwa acintu ncobakacita bazyali babo? Inzya. Lugwalo lwa Baloma 5:12 lwaamba kuti: “Mbubonya cibi mbocakanjila munyika kwiinda mumuntu omwe alufwu kwiinda mucibi, eelyo lufwu lwakasikila bantu boonse nkaambo boonse bakabisya.” Muntu iwakasaanguna kufwa ngu Abelo, muntu iwakali kusyomeka. (Matl. 4:8) Mpoonya bana bambi ba Adamu bakacembaala akufwa. Sena abalo bakakona cibi alufwu? Mwaapostolo Paulo wiingula kuti: ‘Banji bakaba basizibi kwiinda mukutamvwida kwamuntu omwe.’ (Lom. 5:19) Cibi alufwu zyakakonwa kuli Adamu, aboobo lufwu lwakaba sinkondo uupenzya bantu, ngobatakonzyi kweeleba bantu batalondokede. Tatukonzyi kupandulula zyoonse izyakajatikizyidwe mukukona cibi kwabana ba Adamu bakusaanguna abaabo ibamukowa wakwe, pele ncotuzyi ncakuti boonse bakatambukilwa cibi.

9 Cakweelela, Bbaibbele lyaamba boobu kujatikizya cibi ncotwakakona alimwi alufwu kuti “civunisyo civunikidwe kumisyobo yoonse acivumbyo civumbide zisi zyoonse.” (Is. 25:7) Kuvwumbwa ooku kwalo ikuli mbuli kuvwumbwa aaluubilili lwalutuko, kulabajatikizya bantu boonse. Aboobo, masimpe ngakuti bantu “boonse balafwa muli Adamu.” (1 Ko. 15:22) Pele mubuzyo uuboola uleendelana ambwaakabuzya Paulo kuti: “Ino nguni utiindivwune kumubili ooyu uunditola kulufwu oolu?” Sena kuli wakali kukonzya kutuvwuna?a—Lom. 7:24.

CIBI CA ADAMU ALUFWU ZYANYONYOONWA

10. (a) Magwalo nzi amwi aamu Bbaibbele aatondezya kuti Jehova uyakulumana lufwu ilwakaletwa a Adamu? (b) Ino magwalo ayubununa nzi kujatikizya Jehova alimwi a Mwanaakwe?

10 Inzya, Jehova wakali kukonzya kumuvwuna Paulo. Naakamana buyo kwaamba “civunisyo,” Isaya wakalemba kuti: “Lufu walumenenena mane kukabe kutamani. Mwami Jehova uyoosindula misozi kumasyu oonse.” (Is. 25:8) Mbubwenya mbuli muzyali mbwakonzya kumana mapenzi aabana bakwe alimwi akubasindula misozi, Jehova ulayandisisya kugwisya lufwu ilwakaboola kwiinda muli Adamu! Kuli muntu ngobayakubeleka limwi mukucita boobu. Lugwalo lwa 1 Bakolinto 15:22 lwaamba kuti: “Nkaambo mbubonya muli Adamu boonse balafwa, mbubonya buyo muli Kilisito boonse bayoopegwa buumi.” Mbubwenya buyo, Paulo naakamana kubuzya mubuzyo wakuti: “Ino nguni utiindivwune?” wakazumanana kwaamba kuti: “Aalumbwe Leza kaka iwandivwuna kwiinda muli Jesu Kilisito Mwami wesu!” (Lom. 7:25) Masimpe, luyando ilwakapa kuti Jehova alenge bantu tiilwakaceya pe akaambo kakulubizya kwaba Adamu a Eva. Muntu iwakali kubeleka a Jehova mukulenga banabukwetene bakusaanguna tanaakacileka pe kubayanda bana babanabukwetene bakusaanguna. (Tus. 8:30, 31) Pele mbuti mulimo ooyu wakuvwuna mbowakali kuyakuzuzikizyigwa?

11. Mbubambe nzi Jehova mbwaakabikka kugwasya bantu?

11 Kutalondoka kwabantu alimwi alufwu kulabikkilizya acibi ca Adamu alimwi alubeta lwa Jehova lululeme. (Lom. 5:12, 16) Bbaibbele lyaamba kuti: ‘Bantu bamisyobo yoonse bakasinganizyigwa kwiinda mucibi comwe.’ (Lom. 5:18) Ncinzi Jehova ncakonzya kucita mukugwisya cibi kakunyina kusotoka zyeelelo zyakwe? Bwiinguzi bulajanika mumajwi aa Jesu aakuti: ‘Mwana wamuntu wakaboola akupa buumi bwakwe ikuba cinunuzyo cabanji.’ (Mt. 20:28) Kwiinda mukuzyalwa anyika kali muntu uulondokede, mwana wamuuya wa Jehova wakusaanguna wakatondezya ncobeni kuti wakali kuyakupa “cinunuzyo.” Ino mbuti cinunuzyo eeci mbocakali kuyakutondezya kuti bululami bwacitwa?—1 Ti. 2:5, 6

12. Ncinunuzyo nzi iceelene calo icakapa kuti bululami bucitwe?

12 Akaambo kakuti ulilondokede, buumi bwa Jesu bulikozyene abuumi mbwaakajisi Adamu katanabisya. Makanze aa Jehova akali aakuti nyika izule abana ba Adamu balondokede. Aboobo, akaambo kaluyando ndwajisi kuli Bausyi alimwi akubana ba Adamu, Jesu wakapa buumi bwakwe kuba cituuzyo. Inzya, Jesu wakapa buumi bwakwe bulondokede ibweelene abuumi mbwaakasweekelwa Adamu. Kumane, Jehova wakamubusya mwanaakwe kubuumi kali cilenge camuuya. (1 Pe. 3:18) Kutondezya bululami, Jehova wakali kukonzya kutambula cituuzyo camuntu omwe uulondokede, Jesu, kali cinunuzyo, naa muulo, kutegwa acikonzye kunununa bana ba Adamu akubapa bulangizi bwabuumi mbwaakasweekelwa Adamu. Munzila imwi inga twaamba kuti Jesu wakabweza busena bwa Adamu. Paulo wakaamba kuti: “Kulilembedwe buya kuti: ‘Muntu wakusaanguna Adamu wakaba muumi.’ Adamu wamamanino wakaba muuya uupa buumi.”—1 Ko. 15:45.

Cifwanikiso citondezya Abelo ciindi naabusyigwa

Abelo, muntu iwakasaanguna kufwa, uyakugwasyigwa acinunuzyo ca Jesu (Amubone muncali 13)

13. Ino “Adamu wamamanino” uyakucita buti kugwasya bafwide?

13 Ciindi ciyakusika cakuti “Adamu wamamanino” abweze ntaamu yakuba “muuya uupa buumi” kubantu boonse. Bantu banji baluzubo lwa Adamu bayakubusyigwa. Ino nkaambo nzi? Akaambo kakuti bakali kupona mpoonya bakafwa. Bayakuyandika kubusyigwa, kutegwa bapone alimwi anyika.—Joh. 5:28, 29.

14. Mbubambe nzi buzwa kuli Jehova ibuyakugwasya kumana kutalondoka kwalo Adamu nkwakayambukizya luzubo lwakwe?

14 Ino bantu bayakwaangununwa buti kukutalondoka nkobakakona? Jehova wakabikka Bwami naa mfwulumende iipangidwe a “Adamu wamamanino” alimwi abantu bamwi basalidwe akati kabantu. (Amubale Ciyubunuzyo 5:9, 10.) Aabo mbabeleka limwi Jesu kujulu bakali bantu ibatakalondokede. Kwamyaka iili 1,000, bweendelezi bwabo buyakugwasya baabo ibakkala anyika, kubagwasya kumana kutalondoka ooko nkobakaalilwa kumana lwabo beni.—Ciy. 20:6.

15, 16. (a) Ino ndufwu luli Bbaibbele ndolipandulula ciindi nolyaamba kuti ‘sinkondo wamamanino, ndufwu,’ alimwi ino ndilili noluyakunyonyoonwa? (b) Kweelana alugwalo lwa 1 Bakolinto 15:28, ino Jesu uyakucita nzi kumbele?

15 Kumamanino aabweendelezi bwa Bwami bwamyaka iili 1,000, bantu bamvwida bayakunununwa kuzwa kuli basinkondo boonse ibakaletwa akaambo kakutamvwida kwa Adamu. Bbaibbele lyaamba kuti: “Mbubonya muli Adamu boonse balafwa, mbubonya buyo muli Kilisito boonse bayoopegwa buumi. Pele umwi aumwi ulabusyigwa aciindi cakwe ceelede: kusaanguna Kilisito uuli njemicelo mitaanzi, mpoonya aabo bazulilwa kuli Kilisito [balelinyina] bayoobusyigwa kuciindi cakubako kwakwe. Mpoonya kumamanino, uyoopa Bwami kuli Leza wakwe alimwi Usyi, aakumana kunyonyoona mfwulumende zyoonse abweendelezi boonse alimwi anguzu zyoonse. Nkaambo weelede kuba mwami uulela kusikila Leza akabikke basinkondonyina boonse kunsi aamaulu aakwe. Sinkondo wamamanino uuyoonyonyoonwa, ndufwu.” (1 Ko. 15:22-26) Inzya, lufwu lwakakonwa kuzwa kuli Adamu luyakugwisyigwa. “Civunisyo” cipenzya bantu cinakuli cagwisyigwa kukabe kutamani.—Is. 25:7, 8.

16 Mwaapostolo Paulo wakamanizya kulemba majwi aakwe aakasololelwa amuuya mukwaamba kuti: “Leza aakumana kubombya zyintu zyoonse kumwanaakwe, mpoonya Mwana ooyo awalo uyoolibombya kuli Leza ooyo wakabombya zyintu zyoonse kulinguwe, ikutegwa Leza abe mweendelezi wazyintu zyoonse.” (1 Ko. 15:28) Makanze aabweendelezi bwa Mwanaakwe anakuli azuzikizyigwa aciindi eeco. Mpoonya kumamanino, kali wakkutila amulimo ngwaakacita, uyakupilusya nguzu zyabweendelezi kuli Jehova alimwi akumupa mukwasyi wabantu uulondokede.

17. Ncinzi ciyakumucitikila Saatani kumamanino?

17 Mbuti kujatikizya Saatani, ooyo iwakatalisya mapenzi aapenzya bantu? Lugwalo lwa Ciyubunuzyo 20:7-15 lulapa bwiinguzi. Ciindi camusunko wamamanino wabantu balondokede, Saatani uyakulekelwa kuti asole kuyunga bantu. Diabolosi alimwi abaabo ibamutobela bayakunyonyoonwa kukabe kutamani ‘alufwu lwabili.’ (Ciy. 21:8) Lufwu oolu ‘talukanyonyoonwi’ akaambo kakuti aabo ibafwa “lufwu lwabili” tabakaponi alimwi. Ikuti katusyomeka kuli Jehova, tatweelede kulibilika kujatikizya “lufwu lwabili.”

18. Ino mulimo Leza ngwaakapede Adamu uyakuzuzikizyigwa buti?

18 Bantu balondokede bayakwiimikila kumbele lya Jehova kabeelela kutambula buumi butamani, kakunyina asinkondo naba omwe. Mulimo ngwaakapedwe Adamu uyakuzuzikizyigwa walo katako. Nyika iyakuzula aluzubo lwakwe, nkokuti bantu ibayakukkomana kwiilanganya alimwi akulanganya banyama. Aboobo, atuzumanane kutondezya kulumba kunzila Jehova njabelesya kunyonyoona sinkondo wamamanino, lufwu!

a Kujatikizya twaambo ntobaamba basayaansi kuti tutupa kucembala akufwa, bbuku lya Insight on the Scriptures lyaamba kuti: “Tabakabikkili maano kaambo kakuti Mulengi mwini nguwakapa cisubulo calufwu kubantu bobilo bakusaanguna, kupa cisubulo eeco munzila muntu uulya maila njatakonzyi kumvwisya.”—Vol. 2, p. 247.

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi