LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w16 December map. 8-12
  • Mwakaangununwa Akaambo Kaluzyalo Lwa Leza

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Mwakaangununwa Akaambo Kaluzyalo Lwa Leza
  • Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2016
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • TULALEKELELWA AKAAMBO KALUZYALO LWA LEZA
  • KULUMBA AKAAMBO KALUZYALO LWA LEZA
  • NKONDO NJOTUKONZYA KUZUNDA
  • Bantu Ibalumba Akaambo Kakutambula Luzyalo lwa Leza
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2016
  • Amumwaye Makani Mabotu Aaluzyalo lwa Leza
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2016
  • Amukulwaizyigwe ‘Amulawo Waluzyalo’
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2022
  • Bantu Ba Leza Baleelede Kuyandisya Buuya
    Ngazi Yamulindizi—2004
Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2016
w16 December map. 8-12
Mwaapostolo Paulo ulakambauka mu Roma

Mwakaangununwa Akaambo Kaluzyalo Lwa Leza

“Mutalekeli cibi kuba simalelaanu mbwaanga . . . mweendelezyegwa aluzyalo lwa Leza.”—ROM. 6:14.

NYIMBO: 2, 61

INO INGA MWAINGULA BUTI?

  • Nkaambo nzi ncotunga twaambila kuti cipego ca Leza cacinunuzyo nduzyalo lwa Leza?

  • Nkaambo nzi ncotunga twaambila kuti “twakafwa kucibi”?

  • Nkaambo nzi kulumba luzyalo lwa Leza ncokweelede kutukulwaizya kweeleba zibi zyoonse ikutali buyo zipati zilikke?

1, 2. Nkaambo nzi lugwalo lwa Baroma 5:12 ncoluyandika kapati kuli Bakamboni ba Jehova?

AMWEEZYEEZYE kuti muyanda kulemba mulongo watupango twamu Bbaibbele Bakamboni ba Jehova ntobazyi kabotu alimwi ntobavwula kubelesya. Sena lugwalo lwa Baroma 5:12 inga lwaba lwakusaanguna amulongo wanu? Amuyeeye buyo kuvwula kwaziindi nomwakazubulula kaambo aaka kakuti: “Mbubonya cibi mbocakanjila munyika kwiinda mumuntu omwe alufwu kwiinda mucibi, eelyo lufwu lwakasikila bantu boonse nkaambo boonse bakabisya.”

2 Kapango aaka kalabelesyegwa cakwiinduluka-induluka mubbuku lyakuti Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? Ciindi nomwiiya bbuku eeli abana banu naa abantu bambi buyo, cakutadooneka muyoolubala lugwalo lwa Baroma 5:12 nomubandika makanze aa Leza kujatikizya nyika, cinunuzyo, alimwi aciimo cabantu bafwide—cibalo 3, 5, alimwi a 6. Pele ino nzinji buti ziindi nomuyeeya lugwalo lwa Baroma 5:12 kujatikizya cilongwe canu a Jehova, milimo yanu alimwi abulangizi bwanu bwakumbele?

3. Ino nzintu nzi zitucitikila akaambo kacibi?

3 Inzya, toonse tulazibona zintu zitondezya kuti tuli basizibi. Buzuba abuzuba tulalubizya. Nokuba boobo, tulijisi lusyomo lwakuti Leza ulayeeya kuti twakalengwa kuzwa kubulongo, akuti ulilibambilide kutufwida luse. (Int. 103:13, 14) Mumupailo wacikozyanyo Jesu wakabikkilizya akulomba kuli Leza kwakuti: “Kotulekelela zibi zyesu.” (Lk. 11:2-4) Aboobo tatweelede kuzumanana kulipa mulandu kuzibi nzyaakatulekelela Leza. Atulange-lange Jehova mbwakonzya kutulekelela.

TULALEKELELWA AKAAMBO KALUZYALO LWA LEZA

4, 5. (a) Ino ncinzi citugwasya kumvwisya lugwalo lwa Baroma 5:12? (b) Ino ‘luzyalo lwa Leza’ lwaambidwe kulugwalo lwa Baroma 3:24 ninzi?

4 Kuli twaambo tuyandika kapati muzyaandaano zyeengelede mumajwi aamwaapostolo Paulo aali kulugwalo lwa Baroma 5:12, ikapati mucaandaano 6. Eeci cilatugwasya kumvwisya Jehova mbwakonzya kutulekelela. Mucaandaano 3 tubala kuti: “Boonse balibisyide  . . , pele Leza muluzyalo lwakwe wakabapa cipego citabbadelwi cakuti babe balulami kwiinda mukubaangununa acinunuzyo ca Kristo Jesu.” (Rom. 3:23, 24) Ino Paulo wakali kupandulula nzi naakaamba kuti ‘luzyalo lwa Leza’? Kweelana abbuku limwi ligwasya kuvwuntauzya, Paulo wakabelesya bbala lya Chigiriki lyaamba, “kucitilwa cintu cimwi cabuyo, kakunyina kubbadelwa.” Eeci ncintu citatweeleli.

5 Syaazibwene wazina lyakuti John Parkhurst wakaamba kuti: “Bbala eelyo lya Chigiriki ciindi nolyaamba kujatikizya Leza naa Kristo, kanji-kanji cacigaminina lyaamba luzyalo ndobakatondezya mukunununa alimwi akufwutula bantu cabuyo kakunyina kubbadelwa.” Aboobo mabala aakuti “luzyalo lwa Leza” mu Bbaibbele Lya Busanduluzi Bwanyika Mpya aleelela. Pele ino mbuti Leza mbwaakatondezya luzyalo lwakwe oolu? Alimwi ino eeci ceelede kubujatikizya buti bulangizi bwesu acilongwe cesu anguwe? Atubone.

6. Ino mbuti bantu mbobakonzya kugwasyigwa aluzyalo lwa Leza?

6 Adamu ‘ngomuntu omwe’ iwakapa kuti cibi alimwi alufwu ‘zinjile munyika.’ Aboobo “kucibi camuntu omwe lufwu lwakeendelezya mbuli mwami.” Paulo wakayungizya kuti “luzyalo lwa Leza lutalivwulili” lwakaboola “kwiinda mumuntu ooyu omwe, Jesu Kristo.” (Rom. 5:12, 15, 17) Alimwi luzyalo lwa Leza oolu lwaleta zintu zibotu kubantu boonse. “Kwiinda mukumvwida kwamuntu omwe [Jesu] ibanji bayooba balulami.” Aboobo luzyalo lwa Leza lulakonzya kutusololela ‘kubuumi butamani kwiinda muli Jesu Kristo.’—Rom. 5:19, 21.

7. Nkaambo nzi bubambe bwa Leza bwacinunuzyo ncobwakali bubambe bwaluzyalo alimwi ibutatweelede?

7 Jehova tanaakali kuyandika kutuma Mwanaakwe anyika kuti aboole kuzoopa cinunuzyo. Kuyungizya waawo, bantu batalondokede lwabo kubagama, tiibakali kuyandika kupegwa ceeco Leza a Jesu ncobakacita kwiinda mukupa cinunuzyo calo icipa kuti cikonzyeke kubantu kulekelelwa zibi. Aboobo ikulekelelwa zibi alimwi akupegwa bulangizi bwakupona kukabe kutamani mubwini nduzyalo ilutatweelede. Tweelede kulumba kapati kucipego caluzyalo lwa Leza alimwi akulekela luzyalo oolu kuti lweendelezye buumi bwesu bwabuzuba abuzuba.

KULUMBA AKAAMBO KALUZYALO LWA LEZA

8. Ino nkuyeeya kuli buti ikutaluzi nkobakonzya kuba ankuko bantu bamwi kujatikizya zibi zyabo?

8 Akaambo kakuba lunyungu lwa Adamu ilutalondokede, inga lyoonse tulombozya kucita cibi, inzya, kubisya. Nokuba boobo, inga kwaba kulubizya kupati ikuti twatalika kuubya-ubya luzyalo lwa Leza kwiinda mukuyeeya kuti: ‘Nokuba kuti ndalubizya, naa kucita cintu Leza ncabona kuti ncibi, tandeelede kulibilika pe. Jehova inga wandilekelela.’ Cuusisya ncakuti, oobo mbombubo mbobakali kulimvwa Banakristo bamwi noliba leelyo nobakacili kupona baapostolo bamwi. (Amubale Juda 4.) Swebo lwesu kutugama ambweni tatukonzyi kwaamba boobo; pele kuyeeya kuli boobu ikutaluzi inga kwatalika kukomena mumoyo wesu asyoonto-syoonto.

9, 10. Mbuti Paulo alimwi abamwi mbobakaangununwa kucibi alufwu?

9 Paulo wakakankaizya kuti tweelede kuukaka muzeezo wakuti: ‘Leza ulizyi kuti tuli basizibi. Aboobo unakwiilanga buyo micito yangu mibi.’ Ino nkaambo nzi? Nkaambo, mbubwenya Paulo mbwaakalemba, Banakristo ‘bakafwa kucibi.’ (Amubale Baroma 6:1, 2.) Ino mbuti mbobakonzya kwaambwa kuti ‘bakafwa kucibi’ nokuba kuti bakacili kupona aanyika?

10 Leza wakapa cinunuzyo kuli Paulo alimwi abantu bambi bamumazuba aayo. Aboobo Jehova wakabalekelela zibi zyabo akubananika amuuya uusalala, alimwi wakabaita kuti babe bana bakwe bakumuuya. Mpoonya bakaba abulangizi bwakujulu. Ikuti batondezya kusyomeka, bakali kuyoopona alimwi akulela a Kristo kujulu. Pele Paulo wakali kwaamba kujatikizya mbabo nobakacili kupona alimwi akubelekela Leza anyika ikuti ‘bakafwa kucibi.’ Wakabelesya cikozyanyo ca Jesu, walo iwakafwa kali muntu mpoonya wakabusyigwa kali cilenge camuuya citafwi kujulu. Lufwu lwakanyina nguzu kuli Jesu. Cakalikozyenye a Banakristo bananike, bakali kukonzya kulibona kuti ‘balifwide kucibi, pele kuti bakali kupona kuli Leza kwiinda muli Kristo Jesu.’ (Rom. 6:9, 11) Buumi bwabo tiibwakacili mbobwakabede pe. Tiibakacili kutobela zisusi zibi. Bakalifwide kubukkale bwabo bwakaindi.

11. Ino mbubuti swebo notujisi bulangizi bwakuyoopona mu Paradaiso lyoonse ‘mbotufwide kucibi’?

11 Ino mbuti kujatikizya ndiswe? Inzya, katutanaba Banakristo, kanji-kanji twakali kubisya, alimwi ambweni buya tiitwakazyi micito yesu mibi mboyakabede mumeso aa Leza. Twakali mbuli “bazike kubusofwaazi akububi.” Inga caambwa kuti ‘twakali bazike bacibi.’ (Rom. 6:19, 20) Mpoonya twakazyi kuzyiba kasimpe kamu Bbaibbele, twakacinca bukkale bwesu, twakalyaaba kuli Leza, alimwi twakabbapatizyigwa. Kuzwa leelyo, kwakaba kulombozya kwesu ‘kuswiilila kuzwa ansi aamoyo’ kunjiisyo zya Leza alimwi azyeelelo zyakwe. ‘Twakaangununwa kucibi’ alimwi ‘twakaba bazike babululami.’ (Rom. 6:17, 18) Aboobo andiswe inga twaambwa kuti ‘tulifwide kucibi.’

12. Ino nkusala kuli buti umwi aumwi wesu nkwayelede kucita?

12 Lino amweezyeezye mbomujatikizyigwa amajwi aaya aa Paulo aakuti: “Mutalekeli cibi kuzumanana kweendelezya mbuli mwami mumibili yanu iifwa ikutegwa kamutobela zisusi zyanjiyo.” (Rom. 6:12) Tulakonzya ‘kulekelela cibi kuzumanana kweendelezya’ kwiinda mukucita kufwumbwa ncouyanda mubili wesu uutalondokede. Akaambo kakuti tulakonzya ‘kulekela’ cibi kuti ceendelezye naa kutacizumizya kuti ceendelezye, mubuzyo ngotukonzya kubuzya ngwakuti, Ino ncinzi cini ncotuyanda kuzwa ansi amoyo? Amulibuzye kuti: ‘Sena zimwi ziindi inga ndilekela mubili naa mizeezo yangu iitalondokede kuti indiyunge kutobela nzila mbyaabi alimwi akwiitobela nzila eeyo? Naa sena ndilifwide kucibi? Sena ndilapona kuli Leza kwiinda muli Kristo Jesu?’ Ciya buyo mbuli mbotutondezya kulumba akaambo kaluzyalo Leza ndwaatutondezya kwiinda mukutulekelela.

NKONDO NJOTUKONZYA KUZUNDA

13. Ino nzintu nzi zyakacitika izitupa kusyoma kuti cilakonzyeka kucileka kucita zibi?

13 Bantu ba Jehova bakaileka ‘micelo njobakali kuzyala’ kaindi kabatanamuzyiba Leza, kumuyanda, alimwi akumubelekela. Bukkale bwabo bwakaindi ambweni bwakali kubikkilizya ‘zintu eezyo lino izibausya nsoni’ alimwi izyakali kukonzya kubajazya. (Rom. 6:21) Mpoonya bakacinca bukkale bwabo. Oobo mbocakabede akubana Korinto banji aabo Paulo mbaakalembela. Bamwi bakali basikukomba mituni, basimamambe, bantu boonana abantu mbobakozyenye zizo, babbi, bakolwi, alimwi azintu mbuli zyeezyi. Pele, ‘bakasanzyigwa’ alimwi ‘akusalazyigwa.’ (1Kor. 6:9-11) Oobo ambweni mbocakabede akuli bamwi mumbungano zyabana Roma. Paulo wakasololelwa amuuya uusalala kubalembela kuti: “Mutazumanani kwaaba mibili yanu kucibi kaili zilwanyo zyakutalulama, pele amulyaabe kuli Leza mbuli bantu baumi ibakabusyigwa kuzwa kubafwu, alimwi amwaabe mibili yanu kuli Leza kaili zilwanyo zyabululami.” (Rom. 6:13) Paulo wakalisinizyide kuti bakali kukonzya kuzumanana kusalala kumuuya alimwi akugwasyigwa kuluzyalo lwa Leza.

14, 15. Mibuzyo nzi njotunga twalibuzya kujatikizya ‘kuswiilila kuzwa ansi aamoyo’?

14 Oobu mbocibede amazuba aano. Bakwesu abacizyi bamwi ambweni aciindi cimwi bakali mubukkale mbubwenya mbuli bana Korinto. Nokuba boobo abalo bakacinca. Bakazileka zibi zyabo zyakaindi alimwi ‘bakasanzyigwa.’ Kufwumbwa kucinca nkomwakacita, ino mujisi cilongwe cili buti a Leza kwacecino ciindi? Mbwaanga lino mwagwasyigwa aluzyalo lwa Leza alimwi akulekelelwa zibi, sena mulikanzide kutazumanana “kwaaba mibili yanu kucibi”? Muciindi caboobo, sena ‘muyoolyaaba kuli Leza mbuli bantu baumi ibakabusyigwa kuzwa kubafwu’?

15 Kutegwa tucikonzye kucita oobo, tweelede kweeleba kucita zibi zipati mbuli nzyobakali kucita bamwi ku Korinto. Eeci cilayandika ikuti naa twakaluzumina luzyalo lwa Leza alimwi akuti ‘cibi tacili simaleleesu.’ Nokuba boobo, sena andiswe tulikanzide ‘kuswiilila kuzwa ansi aamoyo’ kwiinda mukusolekesya kweeleba zibi bamwi nzyobabona kuti nzisyoonto?—Rom. 6:14, 17.

16. Ino tuzyi buti kuti kuba Munakristo kubikkilizya zintu zinji ikutali buyo kutantamuka kucita zibi zipati?

16 Amuyeeye kujatikizya mwaapostolo Paulo. Tulakonzya kuba masimpe kuti tanaakali kucita zibi zipati izyaambidwe kulugwalo lwa 1 Bakorinto 6:9-11. Nokuba boobo, wakazumina kuti wakali sizibi. Wakalemba kuti: “Mebo ndili wanyama, iwakasambalwa kuba muzike wacibi. Lino tandizizyi pe nzyondicita. Nkaambo ncondiyanda, tandiciciti pe, pele ncondisulide ncondicita.” (Rom. 7:14, 15) Eeci citondezya kuti kwakali zimwi zintu Paulo nzyaakali kubona kuti nzibi, alimwi wakali kuzilwana zibi eezyo. (Amubale Baroma 7:21-23.) Andiswe atuzumanane kucita mbubwenya oobo ciindi notuzumanana kusolekesya ‘kuswiilila kuzwa ansi aamoyo.’

17. Ino nkaambo nzi ncomweelede kusyomeka?

17 Mucikozyanyo, atulange-lange, makani aajatikizya kusyomeka. Kusyomeka mbube buyandika kapati ku Banakristo. (Amubale Tusimpi 14:5; Baefeso 4:25.) Saatani “ngousyi wabubeji.” Alimwi Hananiya amukaintu wakwe bakafwa akaambo kakubeja. Tatweelede kutobela cikozyanyo cibi cabantu bali mbuli baaba—tweelede kweeleba kubeja. (Joh. 8:44; Mil. 5:1-11) Pele kusyomeka tacaambi buyo kutabeja, nzinji zijatikizyidwe. Mubwini, kusyomeka kwesu kweelede kutondezya mbotulumbide kapati akaambo kaluzyalo lwa Leza.

18, 19. Mbuti kusyomeka mbokutagoleli buyo akutaamba zyakubeja cacigaminina?

18 Kubeja nkwaamba cintu cimwi citali camasimpe. Nokuba boobo, Jehova uyanda kuti bantu bakwe kabatagoleli buyo akutaamba zyakubeja. Wakaambila bana Israyeli bansiku kuti: “Mweelede kusalala nkaambo mebo nde Jehova Leza wanu ndilasalala.” Mpoonya wakapa zikozyanyo zitondezya kusalala. Mucikozyanyo, Leza wakaamba kuti: “Tamweelede kubba, kubeja, akucitilana calweeno umwi amweenzinyina.” (Lev. 19: 2, 11) Nokuba kuti tatukonzyi kubeja, pele ikuti twapa bamwi kusyoma cintu cimwi citali camasimpe nkokuti tatusyomeki.

Mukwesu ubandika aabapati bamulimo kumwi babelesinyina kabaswiilila

Sena tulikanzide kweeleba kubeja alimwi alweeno? (Amubone muncali 19)

19 Mucikozyanyo, mubelesi umwi waambila mupati wamulimo naa babelesinyina kuti takabooli kumulimo buzuba butobela naa kuti ulafwambaana kukotoka kutegwa “aunke kucibbadela.” Mubwini, ‘kuunka kwakwe kucibbadela’ kutola buyo ciindi cisyoonto kuyoobweza musamu naa ambweni kuyoobbadela buyo mali aamusamu. Kaambo keni nkafwambaanina kukotoka nkakuti uyanda kufwambaana kulibambila lweendo naa kutola bamukwasyi wakwe kuyoosobana kubusena bumwi. Makani aakuti ‘uunka kucibbadela’ ngamasimpe, pele sena inga mwaamba kuti ulasyomeka cakumaninina? Naa sena oolu taluli lweeno? Ambweni kuli nzila zimbi zikozyenye azyeezyi nzyomuzyi zyalweeno. Nzila eezyi ambweni zilacitwa kutegwa bantu beelebe kusubulwa naa kutegwa balide bamwi masuku atala aamutwe. Nokuba kuti muntu tanaabeja cacigaminina, mbuti kujatikizya malailile aa Leza aaya aakuti: ‘Tamweelede kubeja’? Alimwi, amweezyeezye, lugwalo lwa Baroma 6:19, ilwaamba kuti: “Amwaabe zizo zyanu cakumaninina kamuli bazike kubululami kutegwa mube bantu basalala.”

20, 21. Ino luzyalo lwa Leza lweelede kutupa kucita nzi?

20 Kaambo ikali waawa nkakuti, kulumba kwesu kuluzyalo lwa Leza kubikkilizya zintu zinji ikutali buyo kutantamuka bwaamu, bukolwi, naa zibi zimwi eezyo bamwi mu Korinto nzyobakali kucita. Kulumba luzyalo lwa Leza tacaambi buyo kutantamuka micito yakutalilemeka pele alimwi kubikkilizya kusolekesya kulwana cilengwa cili coonse cakukkomanina zyakulikondelezya izijatikizya makani aakutalilemeka. Kwaaba mibili yesu kuti tube bazike kubululami takukatupi buyo kutantamuka bukolwi pe, pele alimwi kuyootupa kuleka kuciindizya kunywa bukoko cakuti inga kwasyaala buyo asyoonto kuti tukolwe. Inga kwayandika kubeleka canguzu kutegwa tuzilwane zilengwa zili boobu izitali kabotu; nokuba boobo, eeyi ninkondo njotukonzya kuzunda.

21 Mbaakani yesu yeelede kuba yakutantamuka zibi zipati kubikkilizya akulubizya kumwi kutalibonyi kapati. Bwini mbwakuti, tatukonzyi kucita oobo cakulondoka. Nokuba boobo, tweelede kusolekesya kucita oobo mbubwenya mbuli Paulo mbwaakacita. Wakakulwaizya Banakristonyina kuti: “Mutalekeli cibi kuzumanana kweendelezya mbuli mwami mumibili yanu iifwa ikutegwa kamutobela zisusi zyanjiyo.” (Rom. 6:12; 7:18-20) Mbotuyaabulwana cibi munzila zyoonse ziindene-indene, tutondezya kuti tulalumba akaambo kaluzyalo lwa Leza kwiinda muli Kristo.

22. Ino ncinzi ncobalangila aabo ibatondezya kulumba kuluzyalo lwa Leza?

22 Akaambo kaluzyalo lwa Leza, twakalekelelwa zibi zyesu alimwi inga twazumanana kulekelelwa. Akaambo kakuti tulalumba, atubeleke canguzu ikuleka ciyanza cakucita zibi eezyo bamwi nzyobabona kuti nzibi zisyoonto buyo. Paulo wakaamba cakusinizya kujatikizya bulumbu mbotuyoojana naakati: “Lino akaambo kakuti mwakaangununwa kucibi akuba bazike ba Leza, imicelo njomuzyala mbusalali, eelyo kumamanino mbuumi butamani.”—Rom. 6:22.

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi