Mutalekeli Luyando Ndomujisi Kuti Lumane
“Akaambo kakuvwula kwabubi, luyando lwabantu banji luyoomana.”—MT. 24:12.
1, 2. (a) Ino majwi aa Jesu aali kulugwalo lwa Matayo 24:12 akasaanguna kubeleka kuli bani? (b) Mbuti bbuku lya Milimo mbolitondezya kuti Banakristo bakusaanguna banji bakazumanana kutondezya luyando? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)
CIBEELA cimwi Jesu ncaakaamba kujatikizya citondezyo “camamanino aabweende bwazintu” cakali cakuti “luyando lwabantu banji luyoomana.” (Mt. 24:3, 12) Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, ba Juda ibakali kwaamba kuti mbantu ba Leza, bakalekela luyando ndobakajisi kuli Leza kuti lumane.
2 Kulubazu lumwi, Banakristo banji kuciindi eeco bakaluujisi “kwaambilizya makani mabotu aajatikizya Kristo Jesu” alimwi akutondezya luyando ndobakajisi kuli Leza, ku Banakristonyina alimwi akubantu ibatakali kusyoma Leza. (Mil. 2:44-47; 5:42) Nokuba boobo, basikutobela Jesu bamwi mumwaanda wamyaka wakusaanguna bakalekela luyando ndobakajisi kuti lumane.
3. Ncinzi cilangilwa kuti ncecakapa kuti luyando lwa Banakristo bamwi lumane?
3 Naakali kwaambila Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna ibakali kukkala mu Efeso, Jesu Kristo iwakabusyidwe wakati: “Kuli kaambo nkondijisi kulinduwe kakuti, waleka kutondezya luyando ndowakajisi kumatalikilo.” (Ciy. 2:4) Ino nkaambo nzi kamwi ikakapa kuti luyando ndobakajisi kumatalikilo lumane? Basikwiiya ba Kristo ibakusaanguna aaba ambweni bakayungwa amizeezo yabantu bakunyika ibakali kupona aciindi eeco. (Ef. 2:2, 3) Mbubwenya mbuli madolopo manji mazuba aano, munzi wa Efeso wamumwaanda wamyaka wakusaanguna wakazwide micito mibi. Ooyu wakali munzi uuvwubide kapati oomo bantu mobakali kubikkila buyo maano kukujana zintu zibotu mubuumi, zyakulikondelezya alimwi akupona buumi bubotu. Kweelede kuti kubikkila maano kuzintu zyakulikondelezya kwakapa kuti luyando lwini-lwini lutalibonyi. Kuyungizya waawo, bukkale bujazya nsoni alimwi akutalilemeka kutaambiki zyakalidumide.
4. (a) Ino muunzila zili buti luyando molwamana mumazuba aano ngotupona? (b) Ino muumbazu zili buti zyotatwe luyando lwesu molukonzya kusunkwa?
4 Businsimi bwa Jesu ibujatikizya kumana kwaluyando bwazumanana kulibonya kusikila mumazuba aano ngotupona. Mazuba aano luyando ndobajisi bantu kuli Leza luyaabumana citaambiki. Bantu banji bamufwutatila Leza mpoonya batalika kusyoma mbunga zyabantu kuti zibamanine mapenzi ngobajisi. Aboobo, akati kabantu ibatakombi Jehova Leza, luyando lwazumanana kuyaabumana. Nokuba boobo, mbubwenya zintu mbozyakabede mumbungano yaku Efeso mumwaanda wamyaka wakusaanguna, Banakristo bakasimpe mazuba aano abalo balakonzya kuliiba akulekela luyando lwabo kuti lumane. Lino tulalanga-langa mbazu eezyi zyotatwe izikonzya kusunka luyando ndotujisi: (1) Luyando ndotujisi kuli Jehova, (2) luyando ndotujisi kukasimpe kamu Bbaibbele, (3) alimwi aluyando ndotujisi kubakwesu.
LUYANDO NDOTUJISI KULI JEHOVA
5. Ino nkaambo nzi ncotweelede kumuyanda Leza?
5 Buzuba mbubwenya Jesu mbwaakacenjezya kujatikizya kumana kwaluyando, wakakankaizya kujatikizya luyando iluyandika kapati. Wakaamba kuti: “‘Weelede kuyanda Jehova Leza wako amoyo wako woonse, abuumi bwako boonse alimwi amizeezo yako yoonse.’ Ooyu ngomulawo mupati alimwi ngonguwe wakusaanguna.” (Mt. 22:37, 38) Masimpe, kuyanda Leza kutugwasya kumvwida milawo ya Jehova, kuliyumya alimwi akusulaika zintu zibyaabi. (Amubale Intembauzyo 97:10.) Nokuba boobo, Saatani anyika yakwe baluujisi kutusunka kutegwa tucileke kumuyanda Leza.
6. Ino ncinzi cacitika kuli baabo ibamaninwa luyando ndobajisi kuli Leza?
6 Bantu bamunyika bagamika luyando lwabo kuzintu ziteelede. Muciindi cakugamika luyando lwabo ku Mulengi, bantu baba “basikuliyanda.” (2Tim. 3:2) Nyika eeyi yeendelezyegwa a Saatani isumpula “zisusi zyanyama alimwi azisusi zyameso amambonwa akaambo kazintu nzyajisi muntu.” (1Joh. 2:16) Mwaapostolo Paulo wakacenjezya Banakristonyina kujatikizya kubikkila maano kuzintu zyakumubili naakati: “Kubikkila maano kuzintu zyamubili caamba lufwu . . . , nkaambo kubikkila maano kuzintu zyamubili caamba businkondonyina a Leza.” (Rom. 8:6, 7) Masimpe, aabo ibakabelesya maumi aabo kuyandaula zintu zyakumubili naa kulinjizya mumicito yakutalilemeka mumakani aakoonana balityompedwe alimwi balipengede kapati mumoyo.—1Kor. 6:18; 1Tim. 6:9, 10.
7. Ino nintenda nzi zimwi nzyobajana aabo ibatobela Kristo mazuba aano?
7 Mumasi aamwi, aabo ibaamba kuti Leza tako, abaabo ibadooneka naa Leza nkwali, alimwi abaabo ibasyoma mukusanduka kwazintu, tabakulwaizyi buyo muzeezo wakutayanda Leza, pele alimwi bapa bantu kutaba alusyomo mulinguwe. Bantu aaba bapa bantu banji kusyoma kuti aabo ibasyoma kuti kuli Mulengi, mbafwubafwuba naa kuti tabakwe maano pe. Kuyungizya waawo, basayaansi balalemekwa kapati, calo capa kuti bantu banji bacileke kubikkila maano ku Mulengi wesu. (Rom. 1:25) Kuti twatalika kuswiilila kumizeezo iili boobo, inga twacengwa akumusiya Jehova, mpoonya luyando lwesu inga lwamana.—Heb. 3:12.
8. (a) Mbukkale buli buti ibutyompya mobalijana bantu ba Jehova banji? (b) Ino tusyomezyegwa nzi kulugwalo lwa Intembauzyo 136?
8 Ikutyompwa akwalo kulakonzya kunyonganya lusyomo lwesu mpoonya akupa kuti luyando ndotujisi kuli Leza lumane. Munyika eeyi yeendelezyegwa a Saatani, ziindi zimwi toonse inga tulijana mubukkale butyompya. (1Joh. 5:19) Ambweni lino tulapenga akaambo kakucembaala, kuciswa-ciswa naa kubula mali. Naa ambweni tulwana buyumuyumu bwakulitenga, kutyompwa akaambo kakuti zintu nzyotulombozya tazicitiki naa kutyompwa akaambo kakulezya kwesu. Nokuba boobo, tatweelede kuzumizya bukkale buli boobu kutupa kusyoma kuti Jehova watulekelezya. Muciindi caboobo, tweelede kuzinzibala kuyeeya majwi aamba kujatikizya luyando lutamani Jehova ndwajisi kulindiswe. Tujana majwi aali boobo kulugwalo lwa Intembauzyo 136:23, ilwaamba kuti: “Wakatuyeeya notwakali mumapenzi, nkaambo luyando lwakwe lutamani nkoluli lyoonse mane kukabe kutamani.” Ncobeni, luyando lwa Jehova kubabelesi bakwe talumani. Aboobo, tulakonzya kusinizya kuti ulamvwa ‘notumukombelezya kuti atugwasye’ alimwi buya ulaswiilila akutugwasya.—Int. 116:1; 136:24-26.
9. Ino ncinzi cakamugwasya Paulo kuti azumanane kuyumya luyando ndwaakajisi kuli Leza?
9 Mbubwenya mbuli sintembauzyo, Paulo wakajana nguzu kwiinda mukuzinzibala kuyeeya lugwasyo Jehova ndwaakali kumupa lyoonse. Paulo wakalemba kuti: “Jehova ngomugwasyi wangu; tandikooyoowa pe. Ino muntu inga wandityani?” (Heb. 13:6.) Lusyomo luli boobo lutazungaani kujatikizya Jehova mbwalanganya kwakamugwasya Paulo kulwana mapenzi aamubuumi. Kunyina naakalekela bukkale bukatazya kuti bumutyompye. Alimwi buya naakali muntolongo, Paulo wakalemba magwalo manji aakulwaizya. (Ef. 4:1; Flp. 1:7; Flm. 1) Inzya, noliba leelyo naakasunkwa kapati, Paulo wakazumanana kutondezya luyando ndwaakajisi kuli Leza. Ino ncinzi cakamupa nguzu zyakucita boobo? Lyoonse wakali kusyoma “Leza siluumbulizyo loonse, uutuumbulizya mumapenzi eesu oonse.” (2Kor. 1:3, 4) Mbuti mbotukonzya kwiiya cikozyanyo ca Paulo akuzumanana kuyumya luyando ndotujisi kuli Jehova?
Amutondezye luyando kuli Jehova (Amubone muncali 10)
10. Mbuti mbotukonzya kupa kuti luyando ndotujisi kuli Jehova luzumanane kuyuma?
10 Paulo wakayaamba nzila imwi iiyandika kapati iikonzya kutugwasya kuzumanana kuyumya luyando ndotujisi kuli Jehova. Mboobu mbwaakabalembela basyominyina: “Amupaile cakutaleka.” Kumbele wakazoolemba kuti: “Amujatisye kupaila.” (1Tes. 5:17; Rom. 12:12) Kubandika a Leza mumupailo ngomusemu wacilongwe ciyumu a Leza. (Int. 86:3) Notujana ciindi cakumwaambila Jehova izili kumoyo wesu, eeci citupa kuswena kuli Taateesu wakujulu, walo ‘uuswiilila mipailo.’ (Int. 65:2) Kuyungizya waawo, ciindi notubona kuti Jehova wayiingula mipailo yesu, luyando ndotujisi kulinguwe lulakomena. Eeci citupa kusinizya kakunyina akuzumbauzya kuti “Jehova ulaafwaafwi abaabo boonse bamwiita.” (Int. 145:18) Lusyomo luli boobo mulugwasyo Jehova ndwapa luyootugwasya kuliyumya kuzintu azimbi zikonzya kusunka lusyomo lwesu.
LUYANDO NDOTUJISI KUKASIMPE KAMU BBAIBBELE
11, 12. Mbuti mbotukonzya kuba aluyandisisyo lwakasimpe kamu Bbaibbele?
11 Mbotuli Banakristo, tulakayanda kapati kasimpe alimwi tulakakkomanina. Jwi lya Leza nkakasensa kakasimpe. Kapaila kuli Bausyi, Jesu wakaamba kuti: “Ijwi lyako mbobwini.” (Joh. 17:17) Aboobo, kuyanda kasimpe kutalikila akuba aluzyibo lwini-lwini lwa Jwi lya Leza. (Kol. 1:10) Nokuba boobo, kuli zinji zijatikizyidwe ikutali buyo kuba aluzyibo lwaatala-tala. Amubone mulembi iwakasololelwa kulemba lugwalo lwa Intembauzyo 119 mbwatugwasya kumvwisya ncocaamba ikuyanda kasimpe.(Amubale Intembauzyo 119:97-100.) Sena tulajana ciindi cakuzinzibala kuyeeya, naa kubikkila maano kutupango twamu Magwalo ntotubala buzuba boonse? Kulumba kwesu akaambo kakasimpe kamu Bbaibbele kuyookomena ikuti katuzinzibala kuyeeya nzila mbotugwasyigwa ankako ciindi notuzicita nzyotwiiya.
12 Sintembauzyo wakazumanana kwaamba kuti: “Eelo kaka majwi aako manono, mukanwa lyangu alalweela kwiinda buci!” (Int. 119:103) Mbubwenya buyo, andiswe cilatunonena cakulya cakumuuya ciyeeme aa Bbaibbele calo ncotutambula kuzwa kumbunga ya Leza. Tulakonzya kucitafwuna munzila yacikozyanyo cakulya cakumuuya kwaciindi cili mbocibede mukanwa lyesu kutegwa citugwasye kuyeeya “majwi aaluzi” aakasimpe alimwi akwaabelesya kugwasya bamwi.—Muk. 12:10.
13. Ncinzi cakagwasya Jeremiya kukayandisisya kasimpe kamu Magwalo, alimwi mbuti mbwaakajatikizyigwa ankako?
13 Musinsimi Jeremiya wakali kukayandisisya kasimpe kamu Magwalo. Amubone majwi aa Leza mbwaakamujatikizya. “Majwi aako akajanwa, eelyo ndakaalya; ijwi lyako lyakandipa kusekelela akukondwa mumoyo wangu, nkaambo ndiitwa azina lyako, O Jehova Leza wamakamu.” (Jer. 15:16) Jeremiya munzila yacikozyanyo wakaalya akwaatafwuna majwi aa Leza aayandika kapati kwiinda mukuzinzibala kuyeeya alingawo. Kwiinda mukucita boobo, wakalumba kapati kuzwa ansi aamoyo akaambo kacoolwe cakwiitwa azina lya Leza. Sena luyando ndotujisi kukasimpe kamu Bbaibbele kwatukulwaizya kubona coolwe cilibedelede ncotujisi cakwiitwa azina lya Leza alimwi akwaambilizya Bwami bwakwe muciindi eecino camamanino?
Amutondezye luyando kukasimpe kamu Bbaibbele (Amubone muncali 14)
14. Ino mbuti mbotukonzya kuyungizya luyandisisyo ndotujisi lwakasimpe kamu Bbaibbele?
14 Kunze buyo lyakubala Bbaibbele amabbuku aamba zyamu Bbaibbele, ninzila nzi aimwi mbotukonzya kutondezya kuti tulakayandisya kasimpe kamu Bbaibbele? Tulakonzya kucita oobo kwiinda mukujanika lyoonse kumiswaangano yambungano. Kwiiya Bbaibbele ikucitwa nsondo ansondo kwiinda mukubelesya Ngazi Yamulindizi, ninzila iiyandika kapati mbotuyiisyigwa. Kutegwa tugwasyigwe kapati amakani aayiigwa, tweelede kulibambila kabotu Ciiyo ca Ngazi Yamulindizi cimwi acimwi. Nzila imwi mbotukonzya kucita oobo nkwiinda mukwaabala Magwalo oonse aatazubuludwe. Mazuba aano, Ngazi Yamulindizi ilakonzya kukkopwa awebbusaiti ya jw.org naa kwiibala a JW Library app mumyaambo minji. Zibelesyo zimwi zilakonzya kutugwasya kufwambaana kwaajana magwalo aatazubuludwe mucibalo cimwi acimwi ciyiigwa. Kufwumbwa naa tubelesya nzila nzi, ikwaabala magwalo aaya cakubikkila maano akuzinzibala kuyeeya ncaamba, kuyootugwasya kuyungizya luyando ndotujisi kukasimpe kamu Bbaibbele.—Amubale Intembauzyo 1:2.
LUYANDO NDOTUJISI KUBAKWESU
15, 16. (a) Kweelana alugwalo lwa Johane 13:34, 35, ino tujisi mukuli nzi? (b) Mbuti luyando ndotujisi kubakwesu mboluswaangene aluyando ndotujisi kuli Leza alimwi aluyando ndotujisi ku Bbaibbele?
15 Mubusiku bwakwe bwamamanino anyika, Jesu wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Ndimupa mulawo mupya, wakuti muyandane; mbubonya mbondali kumuyanda, amuyandane mbubonya anywebo. Eeci nceciyoozyibya bantu boonse kuti muli basikwiiya bangu, ikuti kamujisi luyando akati kanu.”—Joh. 13:34, 35.
16 Kuba aluyando kubakwesu abacizyi kuliswaangene aluyando ndotujisi kuli Jehova. Mubwini, tatukonzyi kuba aluyando kubakwesu ikuti katutamuyandi Jehova alimwi tatukonzyi kumuyanda Jehova ikuti katutabayandi bakwesu. Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Ooyo uutayandi munyina ngwabwene, takonzyi pe kuyanda Leza ngwatanabona.” (1Joh. 4:20) Kuyungizya waawo, luyando ndotujisi kuli Jehova akubakwesu luliswaangene aluyando ndotujisi ku Bbaibbele. Nkaambo nzi? Akaambo kakuti luyando ndotujisi kukasimpe kamu Bbaibbele lutupa kumvwida kuzwa aansi amoyo milawo yamu Magwalo yakuyanda Leza alimwi akuyanda bakwesu.—1Pet. 1:22; 1Joh. 4:21.
Amutondezye luyando kubakwesu abacizyi (Amubone muncali 17)
17. Ino ninzila nzi zimwi motukonzya kutondezya luyando?
17 Amubale 1 Batesalonika 4:9, 10. Ino ninzila nzi zimwi zigwasya nzyotukonzya kutondezya luyando mumbungano yesu? Mukwesu naa mucizyi uucembeede inga wayandika kumugwasya kutegwa ajanike kumiswaangano ya Bunakristo. Mukamufwu inga wayandika kugwasyigwa kumubambila zintu zifwide aŋanda yakwe. (Jak. 1:27) Kufwumbwa naa mbana naa bapati, bakwesu alimwi abacizyi ibatyompedwe naa ibauside naa ibasunkwa munzila zimwi bayandika kubikkilwa maano kwiinda mukubakulwaizya alimwi akubaumbulizya. (Tus. 12:25; Kol. 4:11) Tulatondezya caantangalala kuti tulabayanda bakwesu ciindi notutondezya kuti tulabayanda kwiinda muzintu nzyotwaamba alimwi azintu nzyotubacitila akuti tulababikkila maano “ibaciinga cesu calusyomo.”—Gal. 6:10.
18. Ino ncinzi ciyootugwasya kumvwana abasyomima ikuti twaimpana?
18 Bbaibbele lyakasinsima kuti “kumazuba aamamanino” aabweende oobu bwazintu bubyaabi kunooli muuya wakuliyanda alimwi abusyaacivwulemwangu. (2Tim. 3:1, 2) Mbotuli Banakristo, tweelede kubeleka canguzu kutegwa luyando ndotujisi kuli Leza, kukasimpe kamu Bbaibbele alimwi akuli umwi amweenzinyina lutamani. Masimpe, zimwi ziindi tulakonzya kwiimpana abasyomima. Nokuba boobo, ncilongezyo ikuti luyando kalupa kuti boonse mumbungano kababamba twaambo munzila yaluyando. (Ef. 4:32; Kol. 3:14) Aboobo tutalekeli luyando lwesu kumana! Muciindi caboobo, atuzumanane kuba aluyando lutamani kuli Jehova, Jwi lyakwe alimwi akubakwesu.