CIBALO CAKWIIYA 6
Bbaibbele Ncoliyiisya Kujatikizya Sikulyaanza
“Koalemba mubbuku majwi oonse ngondikwaambila.”—JER. 30:2.
LWIIMBO 96 Bbuku lya Leza Ndubono
IZILI MUCIBALOa
1. Ncinzi cimupa kulumba kujatikizya Bbaibbele?
EELO kaka tulamulumba kapati Jehova Leza akaambo ka Bbaibbele! Kwiinda mulindilyo, ulatupa lulayo lukonzya kutugwasya kuzyiba ncotweelede kucita notwajana mapenzi. Alimwi ulatupa bulangizi bubotu bwakumbele. Kwiinda zyoonse, Jehova wabelesya Bbaibbele kutwaambila bube bunji kapati mbwajisi. Ciindi notuzinzibala kuyeeya bube bwakwe oobu, tulakulwaizyigwa kapati alimwi eeci citupa kuyanda kuba acilongwe anguwe.—Int. 25:14.
2. Ninzila nzi Jehova nzyaakabelesya kuliyubununa kubantu?
2 Jehova uyanda kuti bantu bamuzyibe. Kaindi, wakali kuliyubununa kwiinda mukubelesya ziloto, zilengaano alimwi buya abangelo. (My. 12:6; Mil. 10:3, 4) Pele notwatakazizyiba ziloto eezyi, zilengaano naa milumbe yakali kuzwa kubangelo ikuti nozyatakalembwa. Nkakaambo kaako, Jehova wakasololela bamaalumi ‘kuzilemba mubbuku’ izintu nzyaakali kuyanda kuti tuzyibe. (Jer. 30:2) Akaambo kakuti “inzila ya Leza mwini-mwini ililondokede,” tulakonzya kuba masimpe kuti inzila eeyi njaakabelesya kubandika andiswe nimbotu kapati alimwi ilagwasya.—Int. 18:30.
3. Ncinzi Jehova ncaakacita kutegwa Bbaibbele kaliciliko amazuba aano? (Isaya 40:8)
3 Amubale Isaya 40:8. Kwamyaka minji, Jwi lya Leza lyabagwasya kapati bamaalumi abamakaintu basyomeka. Ino eeci cakonzyeka buti? Ooyu mubuzyo mubotu, nkaambo tulizyi kuti Magwalo akalembedwe azintu zinyonyooka buyo. Aboobo kunyina malembe aakusaanguna aaciliko mazuba aano. Pele Jehova wakaambila bantu kukkopolola malembe aasetekene. Nokuba kuti basikukkopolola tiibakalondokede, bakali kubikkila maano kapati. Mucikozyanyo, kujatikizya Magwalo aa Chihebrayo, syaazibwene umwi wakalemba kuti: “Tulisinizyide kuti kunyina bbuku limbi lyakaindi ilyakakkopololwa munzila iiluzi kwiinda Bbaibbele.” Aboobo, nokuba kuti Bbaibbele lyakalembwa kaindi kubelesya zintu zinyonyooka buyo, alimwi bantu ibakali kulikkopolola tiibakalondokede, tulisinizyide kuti nzyotubala mulindilyo mazuba aano zijisi mizeezo ya Sikulyaanza, Jehova.
4. Ncinzi ncotutiibandike mucibalo eeci?
4 Jehova Ngokasensa ‘kacipego cibotu cili coonse alimwi acipego cilondokede cili coonse.’ (Jak. 1:17) Bbaibbele ncimwi cazipego ziinda kubota Jehova nzyaakatupa. Ikuti muntu umwi watupa cipego, cipego eeco inga citondezya mbwatuzyi, ambwazizyi kabotu zintu nzyotuyandika. Oobu mbocibede akuli Sikutupa Bbaibbele. Ciindi notucilanga-langa cipego eeci, tulaiya zinji kujatikizya Jehova. Tulaiya mbwatuzyi kabotu alimwi ambwazizyi zintu nzyotuyandika. Mucibalo eeci, tulabandika ncoliyiisya Bbaibbele kujatikizya bube botatwe mbwajisi Jehova: busongo, bululami alimwi aluyando. Lino atusaangune kubandika Bbaibbele mbolitondezya busongo bwa Leza.
BBAIBBELE LITONDEZYA BUSONGO BWA LEZA
5. Muunzila nzi imwi Bbaibbele mbolitondezya busongo bwa Leza?
5 Jehova ulizyi kuti tuyandika lulayo lwakwe lwabusongo. Alimwi Bbaibbele, icipego ncaakatupa, lizwide busongo bwakwe. Lulayo lwamu Bbaibbele lulabagwasya kapati bantu. Alimwi buya, Bbaibbele lilabacinca bantu. Ciindi Musa naakalemba mabbuku aakusaanguna aamu Bbaibbele, wakaambila bana Israyeli kuti: “Majwi aaya taali aabuyo kulindinywe pe, pele aamba buumi kulindinywe.” (Dt. 32:47) Aabo ibakali kutobela ncaamba Magwalo bakali kukonzya kuzwidilila mubuumi alimwi akukkomana. (Int. 1:2, 3) Nokuba kuti Jwi lya Leza lyakalembwa kaindi, licijisi nguzu zyakucinca bantu. Mucikozyanyo a jw.org, acibeela cakuti “Ibbaibbele Lilakonzya Kubacinca Bantu,” muyoojana zyakuluula zinji izitondezya Bbaibbele ‘mbolibeleka mubasyomi’ mazuba aano.—1Tes. 2:13.
6. Nkaambo nzi ncotukonzya kwaamba kuti Bbaibbele liliindene amabbuku aambi?
6 Kunyina bbuku lili mbuli Jwi lya Leza. Nkaambo nzi ncotwaambila boobo? Nkaambo kakuti Sikwaanza bbuku eeli Jehova Leza, ngusinguzuzyoonse, nkwali lyoonse alimwi busongo bwakwe tabukonzyi kweezyanisyigwa pe. Mabbuku manji alazumanana kubalwa nociba ciindi basikwaalemba nobafwa. Pele kanji-kanji lulayo lujanika mumabbuku aayo lulaleka kubeleka mukuya kwaciindi. Mukwiimpana, njiisyo izijanika mu Bbaibbele zyalo kunyina nozileka kubeleka; zyabagwasya bantu kuzwa kaindi. Ciindi notubala bbuku eeli lisetekene alimwi akuzinzibala kuyeeya nzyotwiiya, Sikwaanza Bbaibbele ubelesya muuya wakwe uusalala kutugwasya kubona mbotukonzya kubelesya lulayo lwandilyo mubuumi bwesu. (Int. 119:27; Malk. 3:16; Heb. 4:12) Masimpe, Sikwaanza Bbaibbele uliyandide kapati kumugwasya. Eelo kaka eeci ceelede kutukulwaizya kunoolibala Bbaibbele lyoonse!
Ino Bbaibbele lyakabakamantanya buti bantu ba Jehova kaindi alimwi amazuba aano? (Amubone muncali 7-8)
7. Ino Bbaibbele lyakabakamantanya buti bantu ba Leza kaindi?
7 Kuli acimbi citondezya kuti Bbaibbele lijisi busongo bwa Leza. Lilabagwasya bantu ba Leza kukamantana. Ciindi bana Israyeli nobakanjila Munyika Yakasyomezyedwe, bakakkala mumasena aayindene-indene. Mpoonya bamwi bakaba bazubi banswi, bavwubi baŋombe, kumane bamwi bakali balimi. Bana Israyeli ibakali kukkala kubusena bumbi bakali kukonzya kuleka kubabikkila maano bana Israyelinyina ibakali kukkala kubusena bumbi bwacisi. Aboobo Jehova wakabikka bubambe bwakuti kabaswaangana antoomwe ziindi ziindene-indene kutegwa kabaswiilila Jwi lya Leza nolyakali kubalwa akupandululwa. (Dt. 31:10-13; Neh. 8:2, 8, 18) Amweezeezye buyo muna Israyeli uusyomeka mbwaakali kulimvwa ciindi naakali kusika ku Jerusalemu, ambweni akubona mamiliyoni abakombinyina ibakali kuzwa mumasena aayindene-indene aamucisi! Kwiinda mububambe oobu, Jehova wakabagwasya bantu bakwe kukamantana. Ciindi mbungano ya Bunakristo noyakatalika, yakajisi bamaalumi abamakaintu bakali kwaambaula myaambo minji yiindene-indene, alimwi ibakali kuzwa mubukkale bwiindene-indene. Pele akaambo kakuti bakali kwaayanda Magwalo, bakalikamantene mukukomba Leza wakasimpe. Aabo ibakaba basyomi, bakali kukonzya kulimvwisya Jwi lya Leza kwiinda mukugwasyigwa abakombinyina alimwi akuswaangana aantoomwe ambabo.—Mil. 2:42; 8:30, 31.
8. Ino Bbaibbele libakamantanya buti bantu ba Jehova mazuba aano?
8 Leza wesu wazumanana kuyiisya bantu bakwe alimwi akubakamantanya kwiinda mukubelesya Bbaibbele. Mulindilyo, momuzwa kasimpe kajatikizya Jehova nkotuyandika kuzyiba. Lyoonse tulajanika kumiswaangano yambungano, yabbazu ayacooko kutegwa katuswiilila ciindi magwalo naabalwa, kupandululwa alimwi akubandikwa. Aboobo, Bbaibbele ncibelesyo ciyandika kapati calo Jehova ncabelesya kugwasya bantu bakwe ‘kumubelekela calukamantano.’—Zef. 3:9.
9. Mbube nzi mbotuyandika kuba ambubo kutegwa tuumvwisye mulumbe wamu Bbaibbele? (Luka 10:21)
9 Lino atubone bumboni abumbi butondezya busongo bwa Jehova. Wakapa kuti zibeela zinji zya Magwalo zilembwe munzila njobakonzya kumvwisya bantu balicesya. (Amubale Luka 10:21.) Bantu munyika yoonse balalibala Bbaibbele. Sikwiiya zyamu Bbaibbele umwi wakaamba kuti “Bbaibbele ndebbuku ndyobabala kapati bantu banji kwiinda bbuku limbi lili lyoonse alimwi akulibikkila maano ciindi nobalibala.” Pele balikke buyo bantu balicesya mbobalimvwisya ncobeni alimwi akuzitobela nzyolyaamba.—2Kor. 3:15, 16.
10. Ninzila nzi ayimbi Bbaibbele molitondezya busongo bwa Jehova?
10 Kuli nzila ayimbi Bbaibbele molitondezya busongo bwa Jehova. Jehova ubelesya Magwalo kumuyiisya akumuumbulizya umwi aumwi wesu kumugama ikutali buyo mbuli nkamu. Aboobo, toonse tulakonzya kubona Jehova mbwatubikkila maano ciindi notubala Jwi lyakwe. (Is. 30:21) Ciindi nomwakajisi penzi limwi, sena kuli nomwakabalide lugwalo lumwi akulimvwa mbuli kuti lwakalembelwa ndinywe buya kumugama? Nokuba boobo, Bbaibbele lilabagwasya bantu banji. Pele nkaambo nzi ncolijisi twaambo tukonzya kumugwasya lwanu kumugama? Nkaambo kakuti Sikwaanza Bbaibbele ngomusongo kapati mububumbo boonse.—2Tim. 3:16, 17.
BBAIBBELE LITONDEZYA BULULAMI BWA LEZA
11. Ino Leza wakatondezya buti kuti tasalululi ciindi nolyakali kulembwa Bbaibbele?
11 Bululami mbube abumbi mbwajisi Jehova. (Dt. 32:4) Muntu mululami, kanji-kanji tasalululi pe. Alimwi buya oobo mbwabede Jehova, tasalululi. (Mil. 10:34, 35; Rom. 2:11) Kutasalulula kwakwe, kulalibonya kwiinda mumyaambo yakabelesyegwa kulemba Bbaibbele. Bunji bwamabbuku aakusaanguna aali 39 aamu Bbaibbele, akalembwa mu Chihebrayo, mwaambo ngobakali kumvwa kapati bantu ba Leza aciindi eeco. Nokuba boobo, kuzikusika mumwaanda wamyaka wakusaanguna C.E., mwaambo wa Chigiriki ngowakali kubelesyegwa kapati. Aboobo, bunji bwamabbuku aamamanino aali 27 aamu Bbaibbele, akalembwa mumwaambo ooyu. Jehova tanaakasala kuti Jwi lyakwe lilembwe buyo mumwaambo omwe. Mazuba aano, bantu batandila ku 8 bbiliyoni nyika yoonse baambaula myaambo yiindene-indene. Aboobo, ino mbuti bantu banji boobu mbobakonzya kwiiya kujatikizya Jehova?
12. Muunzila nzi imwi lugwalo lwa Daniele 12:4 moluzuzikizyigwa mumazuba aano aakumamanino?
12 Kwiinda mumusinsimi Daniele, Jehova wakasyomezya kuti kumamanino aaciindi, “luzyibo lwini-lwini” lujanika mu Bbaibbele “luyoovwula kapati.” Alimwi banji bakali kuyoolumvwisya. (Amubale Daniele 12:4.) Cintu cimwi cabagwasya bantu banji kulimvwisya Bbaibbele ncakuti, Bbaibbele alimwi amabbuku aamba zyamu Bbaibbele zyakasandululwa, akumwaigwa kubantu banji. Bbaibbele ndebbuku liinda kusandululwa alimwi akumwaigwa munyika yoonse. Ma Bbaibbele aasandululwa amakkampani aamwi, zimwi ziindi aladula kapati. Pele bantu ba Jehova bacikonzya kulisandulula Jwi lya Leza lyoonse mbolibede naa cibeela buyo, mumyaambo yiinda ku 240, alimwi muntu uuli woonse ulakonzya kuba andilyo kakunyina kubbadela. Aboobo eeci capa kuti bantu bazwa mumasi oonse bacikonzye kwiiya “makani mabotu aa Bwami” mamanino kaatanasika. (Mt. 24:14) Leza wesu mululami, uyanda kuti bantu banji babe acoolwe cakumuzyiba kwiinda mukubala Jwi lyakwe. Ulacita oobo akaambo kakuti ulatuyanda kapati toonse.
BBAIBELE LITONDEZYA LUYANDO LWA LEZA
13. Ncinzi citupa kwaamba kuti Bbaibbele ncitondezyo caluyando lwa Jehova? (Johane 21:25)
13 Bbaibbele litondezya kuti bube bulibonya kapati mbwajisi Jehova nduyando. (1Joh. 4:8) Amuyeeye buyo zintu Jehova nzyaakabikkilizya mu Bbaibbele alimwi anzyaatakabikkilizya. Mucikozyanyo, wakabikkilizya buyo zintu zikonzya kutugwasya kuba acilongwe anguwe, kupona buumi bukkomanisya lino alimwi akuyoojana buumi butamani. Nokuba boobo, akaambo kakuti ulatuyanda, tanaakabikkilizya makani manji mu Bbaibbele alo ngotutakonzyi kumvwisya.—Amubale Johane 21:25.
14. Ninzila nzi ayimbi Bbaibbele molili citondezyo caluyando lwa Leza?
14 Jehova alimwi wakatondezya kuti ulatuyanda kwiinda munzila njaakabelesya kubandika andiswe. Mu Bbaibbele, tanaakatupa milongo yamilawo muzintu zyoonse, kutwaambila zyoonse nzyotuteelede kucita alimwi anzyotweelede kucita. Muciindi caboobo, wakabelesya makani aakacitika ncobeni, businsimi bukkomanisya alimwi alulayo lukonzya kutugwasya kusala kabotu. Kwiinda munzila eezyi, Ijwi lya Leza lilatugwasya kumuyanda alimwi akumumvwida kuzwa ansi aamoyo.
Nkaambo nzi ncotweelede kunzinzibala kuyeeya kujatikizya Jehova mbwaakali kubeendelezya babelesi bakwe bakaindi? (Amubone muncali 15)
15. (a) Mbuti Bbaibbele mbolitondezya kuti Jehova ulatubikkila maano? (b) Kweelana acifwanikiso, ino kana kasimbi, mukwesu mukubusi alimwi amucizyi uucembeede bazinzibala kuyeeya bantu bali baambidwe mu Bbaibbele? (Matl. 39:1, 10-12; 2Bam. 5:1-3; Lk. 2:25-38)
15 Bbaibbele litondezya kuti Jehova ulatubikkila maano kapati. Munzila nzi? Ijwi lyakwe lilizwide zibalo zitondezya bantunsi mbobalimvwa. Tulakonzya kumvwisya mbobakali kulimvwa bantu baambidwe mu Bbaibbele nkaambo mbantu bakali “kulimvwa mbubonya mbotulimvwa aswebo.” (Jak. 5:17) Kwiinda zyoonse, ciindi notubona mbwaakali kubeendelezya bantu bakali mbuli ndiswe, tulazyiba kuti “Jehova ulaalubomba kapati aluse.”—Jak. 5:11.
16. Ncinzi ncotwiiya kujatikizya Jehova notubala mu Bbaibbele kujatikizya bantu bakali kulubizya? (Isaya 55:7)
16 Kuli nzila ayimbi Bbaibbele mbolitondezya luyando ndwajisi Jehova kulindiswe. Magwalo atwaambila kuti Leza wesu ulilibambilide kutulekelela ciindi notwalubizya. Mucikozyanyo, bana Israyeli bakamubisizya Jehova cakwiinduluka-induluka; pele nobakeempwa kuzwa ansi aamoyo, wakabalekelela. (Amubale Isaya 55:7.) Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna, abalo bakalizyi kuti Leza wakali kubayanda kapati. Kwiinda mukusololelwa amuuya, mwaapostolo Paulo wakaambila basyominyina “kumulekelela akumuumbulizya” mwaalumi wakacitide cibi cipati, pele iwakeempwa. (2Kor. 2:6, 7; 1Kor. 5:1-5) Eelo kaka cilakkomanisya kuti Jehova tanaakabakaka bakombi bakwe akaambo buyo kakuti bakamubisizya! Muciindi caboobo, caluyando wakabagwasya, wakabalulamika akubatamba kuti babe balongwe bakwe alimwi. Usyomezya kuti uyoocita mbubwenya oobo kuli basizibi boonse beempwa mazuba aano.—Jak. 4:8-10.
AMUCIBIKKILE MAANO “CIPEGO CIBOTU” CA JWI LYA LEZA
17. Nkaambo nzi Bbaibbele ncolili cipego cilibedelede?
17 Jehova wakatupa cipego cibotu kapati. Nkaambo nzi Jwi lyakwe ncolilibedelede? Mbubwenya mbotwaiya, Bbaibbele lilatondezya busongo bwa Leza, bululami bwakwe alimwi aluyando. Bbuku eeli litondezya kuti Jehova uyanda kuti tumuzyibe. Alimwi uyanda kuti tube balongwe bakwe.
18. Ino inga twatondezya buti kuti tulalumba kapati ‘kucipego cibotu’ ncaakatupa Jehova ca Bbaibbele?
18 Tatweelede kuluba kuti Jwi lya Leza ‘ncipego cibotu’ kapati. (Jak. 1:17) Aboobo, atuzumanane kutondezya kuti tulalumba kapati kujatikizya Bbaibbele. Tulakonzya kucita oobo kwiinda mukulibala alimwi akuzinzibala kuyeeya kujatikizya nzyotubala. Kuti twacita oobo, Sikwaanza bbuku eeli uyookulongezya kusolekesya kwesu alimwi ‘tuyoojana luzyibo lwa Leza.’—Tus. 2:5.
LWIIMBO 98 Magwalo Akasololelwa a Leza
a Bbaibbele lilatugwasya kuba acilongwe a Jehova. Ncinzi ncotukonzya kwiiya mubbuku eeli lisetekene kujatikizya busongo bwa Leza, bululami bwakwe alimwi aluyando lwakwe? Ncotukonzya kwiiya cilatugwasya kutondezya kulumba kapati kujatikizya Jwi lya Leza alimwi akulibona kuti, ncipego cizwa kuli Taateesu wakujulu.