CIBALO CAKWIIYA 31
“Amukakatile, Mutazungaani Pe”
“Nomuyandwa bakwesu, amukakatile, mutazungaani pe.” —1KOR. 15:58.
LWIIMBO 122 Amukakatile, Mutazungaani Pe!
IZILI MUCIBALOa
1-2. Muunzila nzi Banakristo mobali mbuli ŋanda ndamfwu? (1 Bakorinto 15:58)
MUMWAKA wa 1978, kwakayakwa ŋanda ndamfwu kapati iijisi maanda aali 60 kuyamujulu mudolopo lya Tokyo, ku Japan. Bantu bakali kulibuzya naa iyoocikonzya kuzumanana kaitawi, akaambo kakuti kwakali kuvwula kuba mizuzumo yanyika mudolopo eeli. Ino ncinzi cakagwasya kuti itawi? Basikwiiyaka bakaiyaka munzila yakuti kaili njumu kapati alimwi kaitakonzyi kuwa akaambo kamuzuzumo wanyika. Banakristo bali mbuli ŋanda eeyi ndamfwu. Munzila nzi?
2 Munakristo weelede kuba muntu uukakatila alimwi uunyoneka. Weelede kuba muntu muyumu alimwi uutazungaani caboola kukutobela milawo ya Jehova azyeelelo zyakwe. (Amubale 1 Bakorinto 15:58.) Weelede kuti ciindi coonse kali muntu ‘uulibambilide kumvwida.’ Pele kulubazu lumbi, weelede kuba muntu ‘uunyoneka’ ciindi bukkale nobuzumizya kucita boobo naa nociyandika kucita boobo. (Jak. 3:17) Munakristo uunyoneka, tanoociindizyi kujatikizya mbwazilanga zintu naa kuzyuubya-ubya buya. Mucibalo eeci, tulalanga-langa mbotukonzya kuba bantu batazungaani. Mpoonya tulabandika nzila zili 5 Saatani nzyasola kubelesya kutegwa cituyumine kuzumanana kukakatila, alimwi ambotukonzya kumukazya.
MBUTI MBOTUKONZYA KUKAKATILA?
3. Milawo nzi iili kulugwalo lwa Milimo 15:28, 29 iizwa kuli Sikupa Milawo Mupati?
3 Jehova nguujisi nguzu zyakupanga milawo alimwi lyoonse ulaipanga munzila yakuti bantu bakwe bakonzye kwiimvwisya. (Is. 33:22) Mucikozyanyo, kabunga keendelezya kamumwaanda wamyaka wakusaanguna kakaamba nzila zyotatwe zikonzya kugwasya Banakristo kuzumanana kuyuma: (1) kwiinda mukukaka kukomba mituni, pele ikukomba buyo Jehova alikke, (2) kwiinda mukulemeka bulowa nkaambo bulisetekene, alimwi (3) kwiinda mukutobela zyeelelo zyamu Bbaibbele zyakulilemeka. (Amubale Milimo 15:28, 29.) Mbuti Banakristo mazuba aano mbobakonzya kumumvwida Jehova kwiinda mukutobela nzila eezyi zyotatwe?
4. Mbuti mbotukonzya kukomba buyo Jehova alikke? (Ciyubunuzyo 4:11)
4 Tulakukaka kukomba mituni, muciindi caboobo tukomba buyo Jehova alikke. Jehova wakalailila bana Israyeli kuti kabakomba buyo nguwe alikke. (Dt. 5:6-10) Ciindi Jesu naakasunkwa a Diabolosi, cakutainda mumbali wakaamba kuti tweelede kukomba buyo Jehova alikke. (Mt. 4:8-10) Aboobo, tatweelede kukomba mituni. Alimwi tatweelede kukomba bantu. Mucikozyanyo, basololi bazikombelo, basimapolitikisi, basizisobano bamwi balaampuwo naa baimbi, tatweelede kubalemeka mbuli kuti mbaaleza buya. Pele tweelede kumvwida buyo Jehova akukomba buyo nguwe alikke nkaambo ‘nguwakalenga zintu zyoonse.’—Amubale Ciyubunuzyo 4:11.
5. Nkaambo nzi ncotuutobela mulawo wa Jehova uujatikizya mbobusetekene buumi abulowa?
5 Tulautobela mulawo wa Jehova uujatikizya mbobusetekene buumi alimwi abulowa. Nkaambo nzi? Nkaambo Jehova wakaamba kuti bulowa bwiiminina buumi, icipego citaliboteli ncaakatupa. (Lev. 17:14) Ciindi Jehova naakabazumizya bantu kuti kabalya nyama, wakabaambila kuti tabeelede kulya bulowa. (Matl. 9:4) Wakawiinduluka mulawo ooyu ciindi naakabapa Mulawo wa Musa bana Israyeli. (Lev. 17:10) Alimwi wakasololela kabunga keendelezya kamumwaanda wamyaka wakusaanguna kulailila Banakristo boonse kuti ‘bazumanane kutantamuka bulowa.’ (Mil. 15:28, 29) Aboobo tulautobela mulawo ooyu cakutazungaana ciindi notusala busilisi.b
6. Ncinzi ncotweelede kucita kutegwa katupona kweelana azyeelelo zya Jehova zyakulilemeka?
6 Tulazitobela cakulomya zyeelelo zya Jehova zyakulilemeka. (Heb. 13:4) Kabelesya mwaambo wamaambilambali, mwaapostolo Paulo wakatukulwaizya ‘kujaya’ zizo zyamubili wesu. Eeci caamba kuti tweelede kusolekesya kuleka kulombozya kuli koonse ikutali kabotu. Aboobo tweelede kutantamuka kulanga cintu cili coonse naa kucita cintu cili coonse cikonzya kusololela kubwaamu. (Kol. 3:5; Job. 31:1) Ciindi notwasunkwa kucita cintu citali kabotu, tweelede kufwambaana kukukaka kuyeeya kuli koonse naa micito iikonzya kunyonganya cilongwe cesu a Jehova.
7. (a) Ncinzi ncotweelede kukanza kucita? (b) Ino nkaambo nzi ncotweelede kuba amakanze aali boobo?
7 Jehova uyanda kuti ‘katumuswiilila kuzwa ansi aamoyo.’ (Rom. 6:17) Zintu nzyatwaambila kucita lyoonse zigwasya ndiswe alimwi tatukonzyi kwiicinca milawo yakwe. (Is. 48:17, 18; 1Kor. 6:9, 10) Aboobo tweelede kusolekesya kucita zintu zimukkomanisya Jehova alimwi akuba amakanze mbuli ngaakajisi sintembauzyo walo iwakaamba kuti: “Mumoyo wangu ndikanzide kutobela malailile aako ciindi coonse, kusikila kumamanino.” (Int. 119:112) Nokuba boobo, Saatani ulasolekesya kupa kuti tutyompwe. Ino ninzila nzi zyabelesya?
MBUTI SAATANI MBWASOLA KUPA KUTI TUTYOMPWE?
8. Mbuti Saatani mbwabelesya kupenzyegwa kutegwa atutyompye?
8 Kupenzyegwa. Diabolosi ulasola kupa kuti tutyompwe kwiinda mukubelesya kulwanwa cacigaminina alimwi akuyungwa. Makanze aakwe ‘ngakutumena buumbulu,’ ikunyonyoona cilongwe ncotujisi a Jehova. (1Pet. 5:8) Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna bakali kukongwa, kuumwa alimwi akujaigwa akaambo kamakanze aabo aakuyanda kuzumanana kusyomeka. (Mil. 5:27, 28, 40; 7:54-60) Amazuba aano, Saatani wazumanana kubelesya kupenzyegwa. Eeci cilalibonya twalanga basikukazya mbobapenzya bakwesu abacizyi ku Russia alimwi amuzisi zimbi.
9. Amwaambe cikozyanyo citondezya mbociyandika kukucenjelela kuyungwa.
9 Kuyungwa. Kunze aakupenzyegwa cacigaminina, Saatani ubelesya “bucenjezu.” (Ef. 6:11) Mucikozyanyo, amumvwe cakacitikila mukwesu Bob, iwakali mucibbadela kalindila kwaandulwa. Wakabaambila bamadokota kuti tayandi kubikkwa bulowa nokuba kuti zisyupe buti. Bamadokota bakazumina kuti balakulemeka kusala kwakwe. Nokuba boobo, masiku aakuti juunza ulaandulwa, dokota umwi wakaboola kumukwesu Bob naakasyaala alikke. Wakaambila mukwesu Bob kuti kulangilwa kuti bamadokota tabakamubikki bulowa, pele bayooboola ambubo kutegwa bukabelesyegwe naa bwayandika. Ambweni dokota ooyu wakali kuyeeya kuti mukwesu Bob ulacinca maano mbwaanga wakasyeede buyo aalikke. Pele mukwesu Bob wakakakatila kukusala kwakwe, akwaamba kuti tanaakali kuyanda kubikkwa bulowa ziyume zitete.
10. Nkaambo nzi mizeezo yabantu ncoikonzya kutubikka muntenda? (1 Bakorinto 3:19, 20)
10 Mizeezo yabantu. Ikuti twatalika kuyeeya mbuli mbobayeeya bantu batailemeki milawo ya Jehova, andiswe tulakonzya kuleka kumubikkila maano Jehova amilawo yakwe. (Amubale 1 Bakorinto 3:19, 20.) Kanji-kanji “busongo bwanyika” bukulwaizya bantu kutamvwida Leza. Banakristo bamwi baku Pergamo aku Tiyatira bakayungwa abantu mbobakali kukkala limwi ibakali kucita bwaamu akukomba mituni. Akaambo kaceeci, Jesu wakazipa lulayo lwanguzu mbungano eezyi izyakali kulekela bwaamu. (Ciy. 2:14, 20) Mazuba aano, bantu batuzingulukide balakonzya kusola kutuyunga kutobela mizeezo iitaluzi. Banamukwasyi abalongwe balakonzya kutupa kuyeeya kuti tulaciindizya kutobela milawo alimwi akuti kunyina mbocibede kusotoka milawo ya Jehova. Mucikozyanyo, balakonzya kwaamba kuti kucita zintu nzyotulombozya cili buyo kabotu alimwi akuti zyeelelo zyakulilemeka zyamu Bbaibbele tazicibeleki mazuba aano.
11. Ino ncinzi ncotweelede kutantamuka?
11 Zimwi ziindi, tulakonzya kuyeeya kuti Jehova tatupi malailile aasalede. Mane buya tulakonzya kusunkwa ‘kwiindilila zintu zilembedwe.’ (1Kor. 4:6) Basololi bazikombelo bamumazuba aa Jesu mbobakali kucita oobo. Bakayungizya milawo yabo ku Mulawo, calo icakapa kuti cibakatazye kapati bantu kwiitobela. (Mt. 23:4) Jehova ulatupa malailile aasalede kwiinda mu Jwi lyakwe ambunga yakwe. Tatweelede kuyungizya cili coonse kumalailile ngatupa. (Tus. 3:5-7) Aboobo, tatweelede kwiindilila zintu zilembedwe mu Bbaibbele naa kubabikkila milawo basyomima kujatikizya zintu nzyobeelede kulisalila.
12. Mbuti Saatani mbwabelesya “lweeno”?
12 Lweeno. Saatani ubelesya “lweeno” alimwi ‘azintu zyantalisyo zyamunyika eeyi’ kutegwa acenge bantu akubaandaanya. (Kol. 2:8) Mumwaanda wamyaka wakusaanguna, zintu eezyi zyakali kubikkilizya busongo bwabantu, njiisyo zyaba Juda izyatakali kuzwa mu Magwalo, alimwi anjiisyo yakuti Banakristo beelede kutobela Mulawo wa Musa. Makani aaya akali aalweeno akaambo kakuti akali kupa bantu kuleka kubikkila maano kuli Jehova, Ikasensa keni-keni kabusongo. Mazuba aano, Saatani ubelesya nyuuzi alimwi a Intaneti kumwaya makani aakuyeeyela buyo amalipooti aakubeja aazwa kubasololi batwaambo twacisi. Twakalibonena eeci kwaambisya lyabulwazi bwa COVID-19.c Bakamboni ba Jehova ibakali kuswiilila busolozi mboyakali kupa mbunga tiibakalibilika kapati mbuli baabo ibakali kuswiilila makani aakubeja.—Mt. 24:45.
13. Nkaambo nzi ncotweelede kucenjela kujatikizya zintu zinyonganya?
13 Zintu zinyonganya. Tweelede kuzumanana kubikkila maano ‘kuzintu ziyandika kapati.’ (Flp. 1:9, 10) Zintu zinyonganya zilakonzya kutumanina ciindi anguzu nzyotweelede kubelesya kucita zintu ziyandika kapati. Zintu nzyotucita mubuumi bwabuzuba abuzuba mbuli kulya, kunywa, kulikondelezya alimwi akubeleka mulimo wakumubili zilakonzya kuba zintu zinyonganya kuti naa zyaba nzezintu ziyandika kapati mubuumi bwesu. (Lk. 21:34, 35) Kunze lyaboobo, buzuba abuzuba tulamvwa akubala kujatikizya manyongwe aacitika alimwi amakani aajatikizya twaambo twacisi. Tatweelede kunyonganizyigwa azintu zili boobu. Buyo-buyo, inga twatalika kulombozya kuba kulubazu lumwi mumizeezo yesu alimwi amumoyo. Saatani ubelesya nzila zyoonse nzyotwabandika kutegwa atupe kwaalilwa kucita ciluzi. Lino atubone mbotukonzya kumukazya akuzumanana kukakatila.
MBUTI MBOTUKONZYA KUZUMANANA KUKAKATILA?
Kutegwa muzumanane kukakatila, amuzinzibale kuyeeya kaambo ncomwakalyaaba alimwi akubbapatizyigwa, amwiiye Jwi lya Leza akuzinzibala kuyeeya ncolyaamba, amube aamoyo uukkalikene, alimwi amusyome Jehova (Amubone muncali 14-18)
14. Ncinzi cikonzya kutugwasya kuzumanana kukakatila kuli Jehova?
14 Amuzinzibale kuyeeya kaambo ncomwakalyaaba alimwi akubbapatizyigwa. Mwakabweza ntaamu eezyi aakaambo kakuti mwakali kuyanda kuba kulubazu lwa Jehova. Amuyeeye icakamugwasya kusyoma kuti mwakajana kasimpe. Mwakaiya akumuzyiba Jehova, mpoonya mwakatalika kumulemeka akumuyanda kapati mbwali Uso wakujulu. Kumane mwakaba alusyomo lwalo ilwakamukulwaizya kweempwa. Moyo wanu wakamukulwaizya kuleka zilengwa zitali kabotu akutalika kupona kweelana akuyanda kwa Leza. Kweelede kuti mwakakkomana kapati ciindi nomwakazyiba kuti Leza wamulekelela. (Int. 32:1, 2) Mwakatalika kujanika kumiswaangano ya Bunakristo akutalika kwaambila bamwi zintu zibotu nzyomwakali kwiiya. Mbomuli Munakristo iwakalyaaba akubbapatizyigwa, lino mweendela munzila iitola kubuumi alimwi mulikanzide kuzumanana kweenda mulinjiyo.—Mt. 7:13, 14.
15. Nkaambo nzi kwiiya akuzinzibala kuyeeya ncokugwasya?
15 Amwiiye Jwi lya Leza akuzinzibala kuyeeya ncolyaamba. Mbubwenya mbuli cisamu mbocikonzya kuzumanana kwiimikila kuti kacijisi miyanda yuunkide ansi kapati, andiswe tulakonzya kuzumanana kukakatila kuli Jehova kuti katujisi lusyomo luyumu mu Jwi lya Leza. Cisamu mbociyaabuzumanana kukomena, miyanda yancico ilaunka ansi kapati alimwi akuzumanana kuyandabala. Ciindi notwiiya akuzinzibala kuyeeya, tuyumya lusyomo lwesu alimwi akuba masimpe kuti nzila zya Leza nzeziinda kubota. (Kol. 2:6, 7) Amuzinzibale kuyeeya malailile aa Jehova, lulayo lwakwe alimwi alukwabililo lwakwe mbozyakabagwasya babelesi bakwe kaindi. Mucikozyanyo, Ezekieli wakabikkila maano ciindi mungelo naakali kupima tempele lyamucilengaano. Cilengaano eeci cakamuyumya kapati Ezekieli, alimwi cituyiisya ziiyo ziyandika kapati kujatikizya mbotukonzya kusumpula zyeelelo zya Jehova zyabukombi busalala.d (Ezk. 40:1-4; 43:10-12) Andiswe tulagwasyigwa kapati kuti katujana ciindi cakwiiya akuzinzibala kuyeeya zintu zili mu Jwi lya Leza.
16. Ino mukwesu Bob wakagwasyigwa buti akaambo kakuba amoyo uukkalikene? (Intembauzyo 112:7)
16 Amube aamoyo uukkalikene. Mwami Davida wakaamba kuti tanaakali kuyooleka kumuyanda Jehova ciindi naakaimba kuti: “Moyo wangu ulikkalikene, O Leza.” (Int. 57:7) Andiswe tulakonzya kuba amoyo uukkalikene, ikumusyoma Jehova cakumaninina. (Amubale Intembauzyo 112:7.) Amubone eeci mbocakamugwasya mukwesu Bob, iwaambidwe kale. Ciindi naakaambilwa kuti bamadokota balaboola aabulowa kutegwa bubelesyegwe naa bwayandika, mpoonya aawo wakaingula kuti ikuti naa abone kuti kuli makanze aakubikkwa bulowa, inga wazwa mucibbadela kakunyina akusowa ciindi. Mukuya kwaciindi, mukwesu Bob wakaamba kuti: “Ndakalicizyi cini ncondakeelede kucita alimwi tiindakali kulibilika acakali kukonzya kundicitikila.”
Ikuti naa twaba alusyomo luyumu, tulakonzya kuzumanana kukakatila tacikwe makani amapenzi ngotukonzya kujana (Amubone muncali 17)
17. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucakuluula camukwesu Bob? (Amubone acifwanikiso.)
17 Mukwesu Bob wakalikkalikene nkaambo wakajisi kale makanze aakukakatila kuli Jehova katanaunka kucibbadela. Ncinzi cakamugwasya kupanga cakusala eeci? Cakusaanguna, wakali kuyanda kukkomanisya Jehova. Cabili, wakaiya cakulomya ncolyaamba Bbaibbele azyakumwaya zyesu kujatikizya kusetekana kwabuumi abulowa. Catatu, wakalisinizyide kuti kutobela malailile aa Jehova kulagwasya kapati. Andiswe tulakonzya kuba amoyo uukkalikene tacikwe makani amapenzi ngotukonzya kujana.
Baraki abaalumi bakwe cabusicamba batandaanya basikalumamba ba Sisera (Amubone muncali 18)
18. Mbuti cikozyanyo ca Baraki mbocituyiisya kusyoma Jehova? (Amubone cifwanikiso icili aacivwumbyo.)
18 Amusyome Jehova. Amubone mbwaakazwidilila Baraki akaambo kakusyoma busolozi bwa Jehova. Nokuba kuti kunyina ntobo iyakali kubonwa naa panga mucisi coonse, Jehova wakamulailila kuti aunke kunkondo kuyoolwana silutwe wabasikalumamba Sisera ampi yakwe, walo iwakajisi zilwanyo zinji kapati. (Bab. 5:8) Musinsimi mukaintu Debora wakaambila Baraki kuti azwe mumalundu akuunka kucibanda kuyoolwana Sisera ankalaki zyakwe zili 900. Nokuba kuti Baraki wakalizyi kuti eeci cakali kuyoopa kuti cibakatazye bana Israyeli kulwana nkalaki, wakamvwida. Ciindi basikalumamba nobakali kuzwa a Cilundu ca Tabori, Jehova wakaleta mvwula pati kapati. Aboobo nkalaki zya Sisera zyakanjomba mumankadya, mpoonya Jehova wakapa kuti Baraki azunde. (Bab. 4:1-7, 10, 13-16) Mbubwenya buyo, Jehova ulakonzya kupa kuti tuzunde ikuti twamusyoma akutobela busolozi mbwatupa kwiinda mumbunga yakwe.—Dt. 31:6.
AMUBE AMAKANZE AAKUZUMANANA KUKAKATILA
19. Nkaambo nzi ncomuyanda kuzumanana kukakatila?
19 Tuyandika kusolekesya kuzumanana kukakatila kufwumbwa buyo kuti katucili mubweende bwazintu oobu bubyaabi. (1Tim. 6:11, 12; 2Pet. 3:17) Aboobo atube amakanze aakutazungaana akaambo kakupenzyegwa, kuyungwa, mizeezo yabantu, lweeno alimwi azintu zinyonganya. (Ef. 4:14) Muciindi caboobo, atwiime nji, tukakatile kukomba Jehova alimwi akutazungaana mukumvwida milawo yakwe. Pele alimwi, tweelede kuba bantu banyoneka. Mucibalo citobela, tuyoobandika Jehova a Jesu mbobali cikozyanyo cibotu cakunyoneka.
LWIIMBO 129 Tuyoozumanana Kuliyumya
a Kuzwa muciindi caba Adamu a Eva, Saatani wali kukulwaizya muzeezo wakuti bantu balakonzya kulisalila ciluzi acitaluzi. Uyanda kuti andiswe katulimvwa boobu kujatikizya milawo ya Jehova alimwi amalailile aali woonse ngotutambula kuzwa kumbunga yakwe. Cibalo eeci cilatugwasya kutantamuka muuya wakulyeendelezya wanyika ya Saatani akuyumya makanze eesu aakumvwida Jehova lyoonse.
b Kutegwa muzyibe zinji kujatikizya Munakristo mbwakonzya kubona bulowa mbuli mbwabubona Leza, amubone ciiyo 39 mubbuku lyakuti Amupone Kukabe Kutamani!
c Amubone cibalo cijisi mutwe wakuti “Amulikwabilile Kumakani Aakubeja” icili a jw.org.
d Kutegwa muzyibe zinji, amubone cibalo 13 a 14 cabbuku lyakuti Bukombi Busalala—Bwabukulusyigwa!