LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w25 November map. 2-7
  • Mbomukonzya Kuzumanana Kukkomana Nokuba Kuti Mulicembeede

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Mbomukonzya Kuzumanana Kukkomana Nokuba Kuti Mulicembeede
  • Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2025
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • KAAMBO NCOCIKONZYA KUKATAZYA KUZUMANANA KUKKOMANA CIINDI MUNTU NAACEMBAALA
  • MBOMUKONZYA KUZUMANANA KUKKOMANA
  • BAMWI MBOBAKONZYA KUGWASYA
  • Amubabikkile maano Bacembeede
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2021
  • Amwiiye Kumajwi Aamamanino Ngobakaamba Bamaalumi Basyomeka
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2024
  • Jehova Ubalanganya Kabotu Babelesi Bakwe Bacembeede
    Ngazi Yamulindizi—2008
  • Cakulicesya, Amuzumine Kuti Kuli Zintu Nzyomutazyi
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2025
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2025
w25 November map. 2-7

CIBALO CAKWIIYA 44

LWIIMBO 138 Kubota kwa Banakristo Bacembeede

Mbomukonzya Kuzumanana Kukkomana Nokuba Kuti Mulicembeede

“Nokuba kubucembele bayoozumanana kuzyala micelo.”—INT. 92:14.

ZILAAYIIGWE

Ikaambo ncociyandika kubacembeede kuzumanana kukkomana alimwi ambobakonzya kucita oobo.

1-2. Ino Jehova ubabona buti bacembeede ibamubelekela cakusyomeka? (Intembauzyo 92:​12-14; amubone acifwanikiso.)

BANTU munyika balaindana-indana mbobakubona kucembaala. Mucikozyanyo, amweezeezye bukkale oobu: Sena mulayeeya ciindi cakusaanguna nomwakabona mvwi mumutwe wanu? Ambweni mwakasola kwiijwa bamwi kabatanaibona. Pele nokuba kuti mwakasola kucita oobo, eeci tiicakalesya mvwi zimbi kumena. Cikozyanyo eeci citondezya buyo bantu banji mbobatakuyandi kucembaala.

2 Nokuba boobo, Taateesu wakujulu ubabona munzila yiindene babelesi bakwe bacembeede. (Tus. 16:31) Ubakozyanisya kuzisamu zibotu zizyala micelo. (Amubale Intembauzyo 92:​12-14.) Nkaambo nzi kukozyanisya ooku ncokweelela? Zisamu izyakkala kwaciindi cilamfwu inga nzibotu akaambo kakuti zijisi matuvwu naa malubaluba manji. Mucikozyanyo, ku Japan kuli musyobo wamasamu aakkala kwaciindi cilamfwu. Amwi aamasamu aayo akkala kwamyaka yiinda ku 1,000 alimwi mabotu kapati. Mbubwenya mbuli masamu aaya, babelesi ba Jehova ibamubelekela cakusyomeka kwaciindi cilamfwu balayandika kapati kulinguwe. Ulabayanda akaambo kabube bwabo bubotu alimwi akuzumanana kumubelekela cakusyomeka kwamyaka minji muziindi zikatazya alimwi amuziindi zili kabotu.

Banabukwetene balikkede abbeenci kumwi kabazingulukidwe amasamu aalibonya kabotu.

Mbubwenya mbuli masamu aakkala kwaciindi cilamfwu mbwaazumanana kulibonya kabotu, abalo bacembeede ibasyomeka mbayandisi mumeso aa Jehova akaambo kabube bwabo bubotu (Amubone muncali 2)


3. Amupe zikozyanyo zitondezya Jehova mbwaakabelesya bacembeede kuzuzikizya makanze aakwe.

3 Ikuti muntu wacembaala, tacaambi kuti wabula mpindu kuli Jehova.a Mubwini, kaindi Jehova wakali kubelesya bacembeede kuzuzikizya makanze aakwe. Mucikozyanyo, Sara wakalicembeede ciindi Jehova naakamwaambila kuti wakali kuyooba amwana iwakali kuyooba cisi cipati alimwi imwakali kuyoozwa Mesiya. (Matl. 17:​15-19) Musa wakalicembeede ciindi Jehova naakamutuma kuti akagwisye bana Israyeli mu Egepita. (Kul. 7:​6, 7) Kunze lyaboobo, mwaapostolo Johane wakalicembeede ciindi Jehova naakamusololela kulemba mabbuku aamu Bbaibbele aali 5.

4. Kweelana alugwalo lwa Tusimpi 15:​15, ncinzi cikonzya kugwasya bacembeede kuliyumya kubuyumuyumu mbobajana? (Amubone acifwanikiso.)

4 Bacembeede balajana buyumuyumu bunji buboola akaambo kakucembaala. Mucizyi umwi uucembeede cakusobana wakaamba kuti: “Kucembaala kulaboola kumwi koseka-seka. Aboobo kuyandika kulibambila.” Pele Jehova ulakonzya kumugwasya kukkomanab nokuba kuti mujisi mapenzi aaboola akaambo kakucembaala. (Amubale Tusimpi 15:15.) Mucibalo eeci, tulabandika zintu zikonzya kugwasya bacembeede kutegwa bazumanane kukkomana. Kunze lyaboobo, tulabandika ncobakonzya kucita bakwesu abacizyi kutegwa bagwasye bacembeede ibali mumbungano zyabo. Kusaanguna, amuleke tulange-lange kaambo ncocikonzya kukatazya kuzumanana kukkomana ciindi muntu naacembaala.

Banabukwetene ibatondezyedwe mucifwanikiso cainda balijatililene akumweta-mweta ciindi nobaimvwi munsi aacisamu.

Lukkomano lulakonzya kubagwasya bacembeede kuliyumya kumapenzi aaboola akaambo kakucembaala (Amubone muncali 4)


KAAMBO NCOCIKONZYA KUKATAZYA KUZUMANANA KUKKOMANA CIINDI MUNTU NAACEMBAALA

5. Ncinzi cikonzya kubapa kutyompwa bacembeede bamwi?

5 Ncinzi cikonzya kubapa kutyompwa bacembeede? Bamwi ambweni balityompedwe akaambo kakuti tabacicikonzyi kucita zintu nzyobakali kucita kaindi. Mpoonya bamwi inga bayeeya mazuba nobakacili bana alimwi kabataciswi-ciswi. (Muk. 7:10) Mucikozyanyo, mucizyi wazina lya Ruby zimwi ziindi inga ulaakutyompwa. Wakaamba kuti: “Kanji-kanji inga cilandiyumina kusama zisani alimwi akweenda mbuli mbondakali kucita kaindi akaambo kakuti inga mubili ulacisa. Alimwi inga ndilaalilwa kucita tuntu tuuba-uba mbuli kunyamuna maulu kutegwa ndisame masookesi.” Ba Harold ibakali kubelekela ku Beteli bakaamba kuti: “Zimwi ziindi inga ndilatyompwa akaambo kakuti tandicicikonzyi kucita zintu nzyondakali kukkomanina kaindi. Ndakali muyumu nondakali mukubusi alimwi ndakali kucikkomanina cisobano cabbola yamaanza. Notwakali kusobana bamwi bakali kwaamba kuti, ‘Amubapede bbola ba Harold nkaambo tabamisi.’ Pele ndiyeeya kuti lino inga tiindacikonzya nokuba kufwusa bbola.”

6. (a) Ncinzi cimbi cikonzya kubatyompya bacembeede? (b) Ncinzi cikonzya kugwasya bacembeede kuzyiba nobeelede kuleka kweenzya moota naa honda? (Amubone cibalo cakuti “Sena Ndeelede Kucileka Kweenzya?” mumagazini eeyi.)

6 Bacembeede bamwi balakonzya kutyompwa akaambo kakulimvwa kuti bayaabumaninwa lwaanguluko. Balakonzya kulimvwa boobo kwaambisya ikuti kabalanganizyigwa amuntu umwi naa kulelwa amwanaabo. Kunze lyaboobo, ambweni tabacicikonzyi kweenzya moota naa honda akuunka kumasena amwi kabali balikke akaambo kakuti tabacijisi nguzu alimwi tabacicikonzyi kubona kabotu. Masimpe kuti tamucicikonzyi kucita zintu nzyomwakali kucita kaindi, pele kamuyeeya kuti mulayandika kuli Jehova akubakwesu abacizyi. Amuzyibe kuti Jehova ulamvwisya mbomulimvwa. Ciyandika kapati kuli Jehova nduyando ndomujisi kulinguwe alimwi ambomubayanda basyominyoko.—1Sam. 16:7.

7. Ncinzi cikonzya kugwasya baabo ibalimvwa kuti mamanino taakasiki kabacipona?

7 Ambweni mulityompedwe akaambo kakuyeeya kuti mamanino taakasiki kamucipona. Ikuti naa oobo mbomulimvwa, ncinzi cikonzya kumugwasya? Kamuyeeya kuti Jehova ulijisi kaambo ncakkazikide moyo akutanyonyoona bweende bwazintu oobu bubyaabi. (Is. 30:18) Pele nkaambo nzi ncakkazikide moyo? Uyanda kupa bantu banji coolwe cakuti bamuzyibe alimwi akumubelekela. (2Pet. 3:9) Aboobo ciindi nomwatyompwa, amusole kuyeeya kujatikizya bantu banji bakonzya kugwasyigwa akaambo kakukkazika moyo kwa Jehova mamanino kaatanasika. Bamwi ambweni inga kabali bacibbululu banu.

8. Mbuti mapenzi aaboola akaambo kakucembaala mbwaakonzya kubajatikizya bacembeede?

8 Tacikwe makani aciimo, ikuti katuli mumacise tulakonzya kwaamba naa kucita cintu cikonzya kutupa kuusa. (Muk. 7:7; Jak. 3:2) Mucikozyanyo, ciindi mwaalumi uusyomeka Jobu naakali kupenga, wakatalika kwaamba “caambaambe.” (Job. 6:​1-3) Kuyungizya waawo, bacembeede balakonzya kwaamba naa kucita cintu ncobatakonzyi kucita ikuti kabali buyo kabotu. Masimpe kuti tatweelede kulekela kucembaala naa kuciswa kutupa kwaamba zintu zitali kabotu naa kulangila kuti lyoonse bamwi kabatucitila zintu zimwi. Aboobo, ikuti naa twazyiba kuti twaamba cintu citali kabotu kumuntu umwi, tweelede kufwambaana kulilekelela.—Mt. 5:​23, 24.

MBOMUKONZYA KUZUMANANA KUKKOMANA

Mutabi wacisamu; zifwanikiso zimbi zitondezya bakwesu abacizyi mbobakonzya kuzumanana kukkomana mubucembele bwabo. Zifwanikiso eezyi zilaindulukwa mumuncali 9-13.

Mbuti mbomukonzya kuzumanana kubabantu bakkomene nokuba kuti mujisi mapenzi aaboola akaambo kakucembaala? (Amubone muncali 9-13)


9. Nkaambo nzi ncomweelede kulomba lugwasyo kuli bamwi? (Amubone azifwanikiso.)

9 Amulombe lugwasyo kuli bamwi. (Gal. 6:2) Kumatalikilo, cilakonzya kumuyumina kulomba lugwasyo. Mucizyi Gretl wakaamba kuti: “Zimwi ziindi cilandiyumina kulomba lugwasyo akaambo kakulimvwa kuti ndilakonzya kubapa mukuli bamwi. Canditolela ciindi kuzumina kuti ndiyandika kugwasyigwa.” Ciindi nomulomba lugwasyo kuli bamwi, mubapa coolwe cakubona lukkomano luboola akaambo kakupa. (Mil. 20:35) Cakutadooneka muyookkomana kubona bamwi mbobamuyanda alimwi akumubikkila maano.

Mucizyi uucembeede ujatilide mucizyi uucili mwana-mwana kujanza ciindi nobaula zintu antoomwe.

(Amubone muncali 9)


10. Nkaambo nzi ncomweelede kutondezya kulumba? (Amubone acifwanikiso.)

10 Amutondezye kulumba. (Kol. 3:15; 1Tes. 5:18) Ciindi muntu umwi naatucitila cintu cibotu, tulakonzya kukkomana akuluba kumulumba. Nokuba boobo, ikuti twamweta-mweta akwaamba kuti ndalumba, tulakonzya kupa kuti balongwe besu bazyibe kuti tulabalumba akaambo kazintu nzyobatucitila. Mucizyi Leah walo uulanganya bacembeede a Beteli wakaamba kuti: “Umwi wabacizyi bacembeede ngondilanganya, inga ulandipa tumakkaadi twakundilumba. Majwi ngalemba inga taali manji, pele alakulwaizya. Ndilayanda kubala nzyandilembela calo cindipa kukkomana akuzyiba kuti ulalumba akaambo kazintu nzyondimucitila.”

Mucizyi uucembeede ulemba kagwalo kakulumba.

(Amubone muncali 10)


11. Mbuti mbomukonzya kubagwasya bamwi? (Amubone acifwanikiso.)

11 Amusolekesye kugwasya bamwi. Ikuti kamubelesya ciindi anguzu zyanu kugwasya bamwi, ciyoopa kuti kamutabikkili buyo maano kumapenzi aanu. Kaambyo kamwi kamu Africa kakozyanisya bacembeede kumabbuku aakonzya kugwasya muntu kuba abusongo. Pele ikuti muntu tanaabala mabbuku aayo, takonzyi kujana busongo. Mbubwenya buyo, bakubusi inga tiibaiya ziiyo ziyandika kapati ikuti kamutabaambili zintu zimwi nzyomuzyi. Aboobo amubabuzye mibuzyo alimwi akubaswiilila. Kunze lyaboobo, mweelede kubayiisya kuti kupona kweelana azyeelelo zya Jehova lyoonse cilagwasya alimwi cilakonzya kubapa kukkomana. Cakutadooneka muyookkomana kuti kamubaumbulizya akubakulwaizya bakubusi.—Int. 71:18.

Mukwesu uucembeede ulaswiilila ciindi mukubusi namwaambila mbwalimvwide.

(Amubone muncali 11)


12. Kweelana alugwalo lwa Isaya 46:​4, ncinzi Jehova ncasyomezya kubacitila bacembeede? (Amubone acifwanikiso.)

12 Amupaile kuli Jehova kutegwa amupe nguzu. Nokuba kuti mwalimvwa kukatala kumubili amumizeezo, amuzyibe kuti Jehova “takatali pe nokuba kuwizuka.” (Is. 40:28) Aboobo mbuti Jehova mbwazibelesya nguzu zyakwe zinji? Nzila imwi mbwacita oobo nkwiinda mukubayumya bacembeede ibasyomeka. (Is. 40:​29-31) Mubwini usyomezya kubagwasya. (Amubale Isaya 46:4.) Alimwi buya Jehova ulazizuzikizya zisyomezyo zyakwe. (Jos. 23:14; Is. 55:​10, 11) Ikuti mwapaila kuli Jehova, uyoomupa nguzu nzyomuyandika alimwi muyoolimvwa kuyandwa kapati anguwe calo ciyoopa kuti mukkomane.

Mukwesu uucembeede ulapaila.

(Amubone muncali 12)


13. Kweelana alugwalo lwa 2 Bakorinto 4:​16-18, ncinzi ncomweelede kuyeeya? (Amubone acifwanikiso.)

13 Kamuyeeya kuti lyoonse tamunoocembeede. Ikuyeeya kuti bukkale bwanu bukatazya mbwaciindi buyo cisyoonto, kulakonzya kumugwasya kuliyumya. Alimwi tulizyi kuti Bbaibbele lisyomezya kuti bucembele akuciswa ziyoomana. (Job. 33:25; Is. 33:24) Aboobo, mulakonzya kukkomana kwiinda mukuyeeya kuti mazuba mabotu ali kumbele ikutali mazuba aamusyule. (Amubale 2 Bakorinto 4:​16-18.) Pele ncinzi ncobakonzya kucita bamwi kutegwa bagwasye?

Mucizyi uucembeede uli akacinga kabalema kumwi kabala Bbaibbele. Uleezeezya kuti uleenda mu Paradaiso kakunyina kubelesya kacinga kabalema.

(Amubone muncali 13)


BAMWI MBOBAKONZYA KUGWASYA

14. Nkaambo nzi ncociyandika kubaswaya akubatumina fooni bacembeede?

14 Amubaswaye akubatumina fooni bacembeede ciindi aciindi. (Heb. 13:16) Bacembeede balakonzya kulimvwa kulendelelwa. Mukwesu Camille walo uukkala buyo aŋanda wakaamba kuti: “Inga ndili buyo aŋanda kuzwa kuseeni kusikila kumangolezya. Aboobo inga ndilalendelelwa kapati. Zimwi ziindi inga ndilimvwa mbuli syuumbwa wajalilwa mucibaya. Ndilaakulibilika alimwi akutyompwa kapati.” Ciindi notubaswaya bacembeede, tubatondezya kuti balayandika kapati kulindiswe. Ambweni kuli ciindi notwakali kuyanda kubaswaya naa kubatumina fooni bacembeede, pele tiitwakacikonzya kucita boobo akaambo kakuti twakajisi bubi. Aboobo, ncinzi cikonzya kutugwasya ‘kusinizya zintu ziyandika kapati,’ kubikkilizya akuswaya bacembeede? (Flp. 1:10) Mulakonzya kulemba mazina aabacembeede ibali mumbungano yanu akulemba buzuba nomuyoobalembela kagwalo naa kubatumina fooni. Kunze lyaboobo, mulakonzya kubikka bubambe bwakubaswaya akusala buzuba nomuyoocita oobo kutegwa mutakalubi.

15. Nzintu nzi bakubusi alimwi abacembeede nzyobakonzya kucitila antoomwe?

15 Ikuti naa muli mukubusi, mulakonzya kulibuzya kujatikizya ncomukonzya kubandika naa milimo njomukonzya kucitila antoomwe abacembeede. Pele tamweelede kulibilika pe. Amube buyo mulongwe uuli kabotu. (Tus. 17:17) Amubandike abacembeede kaitanatalika anoyamana miswaangano. Alimwi ambweni mulakonzya kubalomba kuti bamwaambile lugwalo ndobakkomanina naa cisobano cimwi cakubwana ncobakali kukkomanina. Kunze lyaboobo, mulakonzya kubalomba kuti mweebelele pulogilamu ya JW Broadcasting® antoomwe. Kuyungizya waawo, mulakonzya kubagwasya kucita zintu nzyobatakonzyi kulicitila lwabo beni. Mucikozyanyo, mulakonzya kubagwasya kucita apudeti tabbuleti naa fooni yabo alimwi akubagwasya kudauniloda cakumwaya cipya cakwiiya. Mucizyi Carol wakaamba kuti: “Amulyaabe kucita zintu nzyomukkomanina antoomwe abacembeede. Nokuba kuti ndilicembeede, ndilayanda kukkomana mubuumi. Ndilakkomana kuunka kuyakuula zintu, kulya abalongwe alimwi akulikondelezya.” Kumane mucizyi wazina lya Maira wakaamba kuti: “Umwi wabalongwe mbondijisi ujisi myaka iili 90 yakuzyalwa. Tuliindene amyaka iili 57. Pele kanji-kanji, ndilaakuluba kuti mupati kulindime nkaambo tulaseka akweebelela mafilimu antoomwe. Alimwi ciindi notujana mapenzi, inga tulagwasyanya.”

16. Nkaambo nzi ncocigwasya kubasindikila bacembeede ciindi nobaunka kuyoobonana adokota?

16 Amubasindikile ciindi nobaunka kuyoobonana adokota. Kunze buyo lyakubanyamuna akubasindikila kuyoobonana adokota kubelesya moota wanu, mweelede kubalindilila akuba masimpe kuti badokota naa banesi babeendelezya kabotu. (Is. 1:17) Mulakonzya kubagwasya bacembeede kwiinda mukubikkila maano kujatikizya zintu nzyobabaambila badokota. Mucizyi uucembeede wazina lya Ruth wakaamba kuti: “Kanji-kanji ciindi nonduunka ndelikke kuyoobonana adokota, inga tandibikkili maano. Bamadokota inga bandaambila kuti, ‘Tamucisidwe pe, mulicengeezya buyo.’ Pele ciindi nondisindikilwa amuntu umwi, dokota inga undeendelezya kabotu. Ndilabalumba kapati bakwesu abacizyi akaambo kakundisindikila.”

17. Muunzila nzi momukonzya kukambauka abacembeede?

17 Amubeleke ambabo mumulimo wakukambauka. Bacembeede bamwi tabajisi nguzu zyakutola lubazu mubukambausi bwakuŋanda aŋanda. Aboobo, mulakonzya kubatamba kuti mubeleke ambabo akakkocci akubapa cuuno cakukkala. Alimwi ambweni mulakonzya kubatamba kuti bamusangane kuciiyo canu ca Bbaibbele naa kusololela ciiyo eeco kuŋanda yabo. Kunze lyaboobo, baalu balakonzya kubikka bubambe bwakuti miswaangano yakuunka mumulimo wamumuunda kaicitilwa kuŋanda yamukwesu naa mucizyi uucembeede kutegwa kacikonzya kutola lubazu. Kucita boobo kulamukkomanisya Jehova nkaambo tutondezya kuti tulabayanda akubalemeka bacembeede.—Tus. 3:27; Rom. 12:10.

18. Ncinzi ncotuyoobandika mucibalo cakwiiya citobela?

18 Mucibalo eeci, twabona kuti Jehova ulabayanda akubabikkila maano bacembeede. Andiswe mbotweelede kucita oobo. Kwaamba masimpe, kucembaala kulijisi buyumuyumu pele kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, mulakonzya kuzumanana kuba bantu bakkomene nokuba kuti mulicembeede. (Int. 37:25) Alimwi mulakonzya kulanga kumbele ciindi nomuyookkomana kapati. Pele bakwesu abacizyi bamwi bajisi mapenzi aayindene. Bamwi balanganya bazyali bacembeede, mwana naa mulongwe uuciswa. Aboobo, mbuti mbobakonzya kuzumanana kukkomana? Mubuzyo ooyu tuyakuwiingula mucibalo cakwiiya citobela.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

  • Mbukkale nzi bukonzya kubamanina lukkomano bacembeede?

  • Mbuti bacembeede mbobakonzya kuzumanana kukkomana?

  • Mbuti mbotukonzya kubagwasya bacembeede mumbungano?

LWIIMBO 30 Ngu Taata, ngu Leza Wangu, Mweenzuma

a Amubone vidiyo yakuti Nomucembeede—Mulijisi Lubazu Luyandika Kapati, a jw.org alimwi aa JW Library®.

b BUPANDULUZI BWAMABALA: Lukkomano ncibeela camucelo wamuuya uusalala wa Leza. (Gal. 5:22) Tulakonzya kukkomana ikuti katujisi cilongwe ciyumu a Jehova.

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi