Ino Julu Ninzi?
Bwiinguzi bwamu Bbaibbele
Mu Bbaibbele ibbala lyakuti “julu” kanji-kanji lilabelesyegwa kwaamba zintu zyotatwe: (1) mulengalenga; (2) busena bwamuuya; alimwi (3) ncitondezyo cabusena busumpukide. Mukaambo kamwi akamwi, icaambwa mucibalo ncecitugwasya kuzyiba cini cipandululwa.a
Mulengalenga. Mukaambo aaka, “julu” lyaamba cibeela mwalo muwo mowuunga, bayuni mobauluka, makumbi mwaapanga mvwula acaanda alimwi alulabo molumweka. (Intembauzyo 78:26; Tusimpi 30:19; Isaya 55:10; Luka 17:24) Alimwi cilakonzya kwaamba busena bwa “zuba, mwezi anyenyeezi.”—Deuteronomo 4:19; Matalikilo 1:1.
Busena bwamuuya. Ibbala lyakuti “julu” alimwi lyaamba busena bwamuuya, busena busumpukide kwiinda bubumbo mbotubona. (1 Bami 8:27; Johane 6:38) Busena bwamuuya oobu nkwakkala Jehova Leza, walo uuli “Muuya,” alimwi abangelo balo mbaakalenga. (Johane 4:24; Matayo 24:36) Ziindi zimwi, “majulu” alaambwa kwiiminina bangelo basyomeka, “mbungano yabasalali.”—Intembauzyo 89:5-7.
Bbaibbele alimwi libelesya bbala lyakuti “majulu” ikwaamba cacigaminina cibeela cabusena bwamuuya kwalo Jehova nkwakkala, ‘busena bwakwe nkwakkala.’ (1 Bami 8:43, 49; Bahebrayo 9:24; Ciyubunuzyo 13:6) Mucikozyanyo, Bbaibbele lyakaambila limwi kuti Saatani amadaimona bayoogwisyigwa kuzwa kujulu, kunyina nobayoozumizyigwa kunjila mubusena mwakkala Jehova.—Ciyubunuzyo 12:7-9, 12.
Ncitondezyo cabusena busumpukide. Magwalo alabelesya bbala lyakuti “julu” kwiiminina busena busumpukide, kanji-kanji ikwaamba nguzu zyabweendelezi. Cuuno icili boobo cilakonzya kukkalwa a:
Jehova Leza lwakwe kali Mweendelezi singuzuzyoonse.—2 Makani 32:20; Luka 15:21.
Bwami bwa Leza, mfwulumende iiyoogwisya bweendelezi bwabantu. Bbaibbele lyaamba kuti Bwami oobo “majulu mapya.”—Isaya 65:17; 66:22; 2 Petro 3:13.b
Banakristo, ibacili anyika, balo ibajisi bulangizi bwakuunka kujulu.—Baefeso 2:6.
Mfwulumende zyabantu izilibikka muciimo cisumpukide kwiinda balelwa bazyo.—Isaya 14:12-14; Daniele 4:20-22; 2 Petro 3:7.
Myuuya mibi yalo iilela munyika.—Baefeso 6:12; 1 Johane 5:19.
Ino kujulu kulibonya buti?
Busena bwamuuya mbusena bwamilimo. Buzwide mamiliyoni aazilenge zyamuuya ‘izicita ncaamba [Jehova].’—Intembauzyo 103:20, 21; Daniele 7:10.
Bbaibbele lipandulula julu kuti mbusena bwamumuni uumwekesya. (1 Timoteyo 6:15, 16) Musinsimi Ezekiele wakabona cilengaano cakujulu icakajisi “mumuni uumweka,” kakuli cilengaano cakujulu Daniele ncaakabona cakali kubikkilizya a “kalonga kamulilo.” (Ezekiele 1:26-28; Daniele 7:9, 10) Kujulu kulisetekene, naa kulasalala, alimwi kuleebeka.—Intembauzyo 96:6; Isaya 63:15; Ciyubunuzyo 4:2, 3.
Bupanduluzi mbolipa Bbaibbele kujatikizya kujulu bulagambya. (Ezekiele 43:2, 3) Nokuba boobo, bantu tabakonzyi kumvwisya cakumaninina mbokubede kujulu nkaambo mbusena bwamuuya.
a Ibbala lya Chihebrayo ilyakasandululwa kuti “julu” lizwa kubala ilyaamba “mujulu” naa “kusumpuka.” (Tusimpi 25:3) Amubone bbuku lyakuti The New Brown, Driver, and Briggs Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, peeji 1029.
b Bbuku litegwa McClintock and Strong’s Cyclopedia lyaamba kuti majulu mapya aambidwe mulugwalo lwa Isaya 65:17 aamba “mfwulumende mpya, bwami bupya.”—Volume IV, peeji 122.