LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • ijwhf cibalo 9
  • Bazyali Mbobakonzya Kulaya Bana

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Bazyali Mbobakonzya Kulaya Bana
  • Lugwasyo Kumukwasyi
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Ncomweelede kuzyiba
  • Ncomukonzya kucita
  • Bubotu Bwakwiiya Zintu Kubapati
    Sinsimuka!—2019
  • Nobazyali—Amubagwasye Bana Banu Kumuyanda Jehova
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2022
  • Amumuyiisye Mwana Wanu Kuzwa Kubuvwanda
    Inzila Yakujana Lukkomano Mumukwasyi
  • Nobazyali—amuyiisye Bana Banu Caluyando
    Ngazi Yamulindizi—2007
Amubone Azimwi
Lugwasyo Kumukwasyi
ijwhf cibalo 9
Muzyali ulabandika amwanaakwe

LUGWASYO KUMUKWASYI | KUKOMEZYA BANA

Bazyali Mbobakonzya Kulaya Bana

  • Ncomweelede kuzyiba

  • Ncomukonzya kucita

  • Nzyobaamba bazyali

Ncomweelede kuzyiba

Mumasena amwi mazuba aano, bana balamvwana kapati abazyali babo akulangila kuti balabalaya. Mumbi, bana baunka kubeenzinyina kutegwa babape maano.

Lino bana nobabuzya beenzinyina kuti babape maano, cipa kuti batanoobalemeki bazyali babo. Mubwini, ciindi bana bali boobo nobasika aciimo cabukubusi, bazyali babo balakonzya kulimvwa kuti tabacijisi nguzu zyakubalaya. Aboobo eeci tacigambyi pe! Ciindi bana nobajanika abeenzinyina bunji bwaziindi, ciba mbuli kuti bakali kulelana muciindi cakukomezyegwa abazyali babo.

Ino nkaambo nzi ncocili cuuba-uba kubana kumvwana kapati abeenzinyina kutali abazyali babo? Amulange-lange twaambo tutobela.

  • Cikolo. Ciindi bana nobajanika kapati abeenzinyina, balamvwana kapati cakuti batalika kubikkila maano kuli mbobababona beenzinyina kwiinda bazyali babo. Muuya ooyu ulakomena ciindi bana nobaba bakubusi.

    Mwana musankwa wababbaibbisya beenzinyina

    Bana beelede kumvwida bazyali babo kwiinda mbobamvwida basicikolonyina

  • Kutaba aciindi cinji cakuba antoomwe. Mumikwasyi minji, bana nobasika kuzwa kucikolo bajana kuti kunyina uuliko aŋanda, ambweni akaambo kakuti bazyali inga bali kumulimo.

  • Bukubusi. Bana banji bakubuka, balatalika kucita zintu mbuli bakubusinyina. Eeci cijatikizya mbobasama alimwi ambobaambaula. Babikkila kapati maano kuli nzyobabayeeyela beenzinyina kwiinda mbobababona bazyali babo.

  • Makwebo. Basimakwebo bapanga zintu alimwi azyakulikondelezya zyabakubusi kutali zyabapati. Eeci cipa kuti bazyali abana babo bakubusi kabatamvwani. Ba Dr. Robert Epstein bakaamba kuti: “Ikuti bukubusi bwagusyigwa, basimakwebo banji inga babula makwebo.”a

Ncomukonzya kucita

  • Amube acilongwe ciyumu abana banu.

    Bbaibbele lyaamba kuti: “Aaya majwi ngondimulailila sunu ayelede kuba mumyoyo yanu, alimwi mweelede kwaayiisya bana banu akubandika ngawo ciindi nomukkede muŋanda yanu, aciindi nomweenda munzila, aciindi cakoona, alimwi aciindi cakubuka.”—Deuteronomo 6:6, 7.

    Bana banu balakonzya kuba abalongwe, pele balongwe babo tabakonzyi kubapa lulayo mbuli ndwakonzya kupa muzyali. Tamweelede kulibilika pe nkaambo basyaazibwene baamba kuti, bana banji abakubusi balabalemeka bazyali babo alimwi bayanda kubakkomanisya. Ikuti kamumvwana kapati abana banu, munoobagwasya kapati kwiinda mbobakonzya kubagwasya beenzinyina.

    Muzyali ulaamwana wakwe kupaakki, akkompyuta, anobabamba mootokala

    “Mweelede kuba aciindi cakuba abana banu, kubeleka antoomwe milimo yaaŋanda, mbuli kujika, kusalazya, akubagwasya kucita homuweki. Amucitile antoomwe tuntu tusyoonto, mbuli kuuma mageemu, kweebelela mafilimu naa TV. Tamuyandiki ciindi cinji buya, pele nociceya buti, ikuti mucibelesya kabotu, inga cagwasya. Kucibelesya kabotu ciindi nociceya buti cilagwasya kwiinda kuyanda ciindi cinji!”—Lorraine.

  • Amubone kuti mwanaanu ulijisi balongwe baziimo zyoonse kutali buyo bamusela wakwe.

    Bbaibbele lyaamba kuti: “Bufwubafwuba bulaangidwe mumoyo wamwana.”—Tusimpi 22:15.

    Bazyali bamwi kunyina mbobalimvwa kuti mwana kajisi balongwe banji. Pele mweelede kubikkila maano nkaambo nokuba kuti mwana ujisi balongwe banji, uyandika balongwe baziimo ziindene-indene bakonzya kumugwasya kusima. Alimwi beenzinyina tabakonzyi kumusololela munzila iili kabotu yalo njobakonzya kupa bazyali.

    “Balongwe balakonzya kuba aluzyibo muzintu zimwi, pele tabanapona ciindi cilamfwu alimwi tabajisi busongo bwakugwasya mwananyina kusala kabotu mubuumi. Ciindi bakubusi nobatobela busolozi bwabazyali babo, balakomena akusima kweelana aciimo cabo.”—Nadia.

  • Amubasolwede cabusongo.

    Bbaibbele lyaamba kuti: “Ooyo weenda abasongo ulaba musongo.”—Tusimpi 13:20.

    Mbobayaabukomena bana, muyandika kuba aciindi cakuba ambabo kutegwa bagwasyigwe. Amube cikozyanyo cibotu kulimbabo.

    “Bazyali nzyezikozyanyo ziinda kubota kubana babo. Ibana nobayiisyigwa kubalemeka bazyali babo, baakukomena bayooba mbuli mbabo.”—Katherine.

Nzyobaamba bazyali

Ba Wendell, abakaintu babo, ba Susan

“Bakubusi balasala kweelana aluzyibo lwabo lusyoonto, alimwi eeci inga cabasololela muntenda. Pele kuti kabasololelwa abazyali, balakonzya kuzimvwisya zintu akaambo kakuti bayiya kucikozyanyo cabazyali babo, mpoonya eeco ciyoobagwasya kusala kabotu.”—Ba Wendell, abakaintu babo ba Susan.

Ba Courtney, abalumi babo ba Erik

“Amucite zintu nzyobakkomanina bana banu—nokuba kuti tazili zintu nzyomukkomanina nywebo. Amukkomane kuba ambabo. Amube bantu mbobakonzya kusyoma bana banu, alimwi akwiiya. Bana beelede kuzyiba kuti muyanda kuti kabapona buumi bukkomanisya.”—Ba Courtney, abalumi babo ba Erik.

Kwiinduluka: Bazyali Mbobakonzya Kulaya Bana Babo

  • Amube acilongwe ciyumu abana banu. Bana banu balakonzya kuba abalongwe, pele balongwe babo tabakonzyi kubapa lulayo mbuli ndwakonzya kupa muzyali.

  • Amubone kuti mwanaanu ulijisi balongwe baziimo zyoonse kutali buyo bamusela wakwe. Nokuba kuti mwana ujisi balongwe banji, uyandika balongwe baziimo ziindene-indene bakonzya kumugwasya kusima. Alimwi beenzinyina tabakonzyi kumusololela munzila iili kabotu yalo njobakonzya kupa bazyali.

  • Kubapa busolozi bugwasya. Nokuba kuti bana banu bakomena, balakonzya kugwasyigwa kapati ikuti kamujana ciindi cakuba ambabo

a Kuzwa mubbuku lyakuti Teen 2.0—Saving Our Children and Families From the Torment of Adolescence.

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi