BA GEORGIY PORCHULYAN | MAKANI AAKULUULA
“Luyando Ndondijisi Kuli Jehova Lwandigwasya”
Ndakajisi buyo myaka iili 23 ciindi nondakatolwa kucilabba cakupenzyezya icakali kubusena bubi kapati ku Magadan, mucisi ca Siberia. Aciindi eeco, kwakaindide buyo mwaka omwe kuzwa nondakabbapatizyigwa akuba umwi wa Bakamboni ba Jehova. Akaambo kakuti kanji-kanji ndakali kwiile kucita zintu cakutayeeya alimwi ndakali mupya mukasimpe, ciindi cakusaanguna nondakasola kukambaukila mwaangema umwi, twakali kuyanda kulwana.
Pele ino ncinzi cakapa kuti ndileke bukkomyunizimu akusangana kabunga kabakombi bakali kubonwa kuti mbaasinkondonyina bacisi? Alimwi ino mbuti luyando alwiiyo lwa Jehova mbozyakandigwasya kuba abube buli kabotu mumyaka yoonse iilya nondakali muzike mucisi cimbi?
Kuyandaula Bululami Aluumuno Lwamumizeezo
Ndakazyalwa mumwaka wa 1930, mumunzi uuli kunyika mucisi ca Moldova uutegwa Tabani mwalo bantu banji mobakali bacete. Bazyali bangu bakali kubeleka canguzu afaamu imwi aakali zivwubwa ziindene-indene kutegwa kabatulanganya toonse tobana notwakali 6. Tiitwakajisi zintu zinji. Bamaama bakali kuzulilwa ku cikombelo ca Orthodox camu Russia, mpoonya bataata bakali ba Katolika. Bunji bwaziindi bakali kukazyanya citaambiki kujatikizya zintu zitali kabotu nzyobakali kucita bapaizi.
Nondakamanizya cikolo kandijisi myaka iili 18, ndakasangana kabunga kabakubusi kakali kwiitwa kuti Komsomol, ikakali kumwaya njiisyo zyabu Kkomyunizimu. Kabunga aaka kakajisi mbaakani yakuyiisya bakubusi kutegwa kumbele bakasangane cipani ca Kkomyunizimu. Tiilyakalampa ndakasalwa kuba mulembi. Bakali kuyiisya kuti bantu boonse mbanabunyina, baleelene akuti beelede kweendelezyegwa kabotu, zintu eezyi zyakandikkomanisya. Pele ndakali kuusa ikubona kutalulama amakulo aakaliko koonse-koonse.
Mbwaanga ndakali kuzulilwa mukabunga aaka ka Komsomol, ndakeelede kwaatobela malailiIe aakapegwa amfwulumende ya Soviet Uniona aakuti zikombelo zijalwe alimwi akumwaya tubunga twabukombi. Mumunzi mondakali kukkala bamwi bakali Bakamboni ba Jehova. Nokuba kuti bakali kucita zintu cakusyomeka alimwi bakali basiluumuno, ndakali kubabona kuti mbantu babi kapati. Nokuba boobo, tiindakazyi kuti kwainda buyo ciindi cisyoonto umwi wabo wakali kuyoondipa bwiinguzi kumibuzyo minji njondakajisi kujatikizya buumi.
Baaisya ba Dimitriy, mbotwakali kukkala limwi mumunzi, bakali umwi wa Bakamboni ba Jehova. Buzuba bumwi lyacilimo mu 1952, bakandibuzya kuti, “Georgiy, ino ncinzi ncoyanda kuyoocita mubuumi bwako?” Akaambo kakuti bakali kundibikkila maano bakandibuzya mubuzyo ooyu. Kwaamba masimpe, ndakajisi mibuzyo minji mumizeezo iyakali kundikatazya. Mucikozyanyo, lyoonse ndakali kulibuzya kuti, ‘Ikuti Leza nkwali, nkaambo nzi ncalekelede kupenga?’ Kwamazuba aali 8 aakatobela, ba Dimitriy bakayiingula mibuzyo yangu kubelesya Bbaibbele. Zimwi ziindi twakali kuyanda kubucesya buya katubandika buyo kujatikizya Leza!
Zimwi ziindi ba Georgiy aba Dimitriy bakali kumuka koona masiku kababandika kujatikizya Bbaibbele
Noyakainda mibandi eeyi, ndakasala kutalika kwiiya Bbaibbele cakusitikila. Ndakatalika kubona kuti ndilijisi Taata wakujulu uundiyanda kapati. (Intembauzyo 27:10) Nokuba kuti tiindakajisi luzyibo lunji lwamu Bbaibbele, luyando lwangu kuli Jehova lwakandigwasya kucita cintu ncondakazyi kuti nceciluzi. Ndakazwa mucipani ca Kkomyunizimu nokuba kuti sicuuno wesu wakali kundikonga. Nokwakainda buyo myezi iili 4 kuzwa nondakatalika kwiiya Bbaibbele, ndakalyaaba kuli Jehova akubbapatizyigwa mu September 1952.
Luyando Lwangu Kuli Jehova Lwakasunkwa
Aciindi eeco, milimo ya Bakamboni ba Jehova yakalilesyedwe. Pele, ndakali kuyanda kutondezya mbondimuyanda Jehova kwiinda mumilimo, aboobo ndakalisungula kunootola mabbuku aamba zyamu Bbaibbele muminzi imwakali kukkala bakwesu abacizyi. Kucita boobo cakali kukonzya kundibikka muntenda nkaambo ikuti naa basimunzi bakuyeeyela bumbi, cakali cuubauba kulimbabo kukulipoota kubeendelezi bamulawo. Alimwi buya, nobaba Bakamboni bamwi abalo bakali kundidooneka, bakali kuyoowa kuti ambweni andime inga kandili umwi wabakapokola banji ibakali kulicengeezya kuba Bakamboni akunjila mumbungano. Pele tiilyakalampa, bakazyiba kuti tiindakali kulicengeezya buya. Nokwakainda buyo myezi yobilo kandibbapatizyidwe, ndakaangwa akupegwa mulandu wakwaabila mabbuku aakakasyidwe amulawo.
Ndakaangwa kakunyina kubetekwa kwamyezi iitandila kumwaka. Aciindi eeco ndakabuzyigwa-buzyigwa ziindi zinji abeendelezi bamulawo balo ibakali kuyanda kundisinikizya kuti ndicileke kusyomeka. Pele luyando ndondakajisi kuli Jehova Leza lwakali luyumu kapati. Mukuya kwaciindi, kwakabikkwa bubambe bwakuti kaambo kangu katolwe kunkuta yabuleya iyakali mudolopo lya Odessa, ku Ukraine. Bazyali bangu alimwi abanabokwesu ibatakali Bakamboni ba Jehova aciindi eeco, abalo bakaitwa kunkuta.
Bakatalika kundibeteka mbuli kuti ndili muntu iwakeenwa kutegwa asangane kabunga kabantu babi kapati. Beendelezi bamulawo bakali kuyanda kuti bazyali bangu abanabokwesu babone mbuli kuti ndakanyongana mumizeezo. Eeci cakabapa kuyoowa bazyali bangu. Aboobo bakalila akundaambila kuti ndileke kuba Kamboni. Pele ndakazumanana kubatama. Ndakaambila bamaama kuti: “Mutalibiliki pe. Tiindakeenwa. Ndakakajana kasimpe nkondakali kuyandaula mubuumi bwangu, alimwi tandikakasiyi pe.” (Tusimpi 23:23) Nokuba kuti tiindakazyi zintu zinji zyamu Bbaibbele, luzyibo ndondakajisi kujatikizya Jehova lwakandigwasya kuzumanana kusyomeka kulinguwe. Nokwakainda myaka iitandila ku 6, bazyali bangu bakaiya zinji kujatikizya nzyondakali kusyoma, mpoonya abalo bakazyi kuba Bakamboni ba Jehova.
Kabaliko bazyali babo, nkuta yakabejekezya ba Georgiy kuti bakasangana kabunga kabantu babi
Ndakaangwa kwamyaka iili 15 akutolwa acitima kucisi ca Siberia kubusena bwiitwa kuti Kolyma, kwalo kwakazyibidwe kapati akaambo kakuvwula kwazilabba zyakupenzezya izyakali nkuko. Balindizi bantolongo abeendelezi bamwi bakali kutuuma akutukkazyika anzala tobaange toonse kutegwa katubamvwida. Kumatalikilo, ndakali kulibuzya kuti mwati ndilabukonzya buumi bwamuntolongo?
Kulibonena Leza Mbwalanganya Caluyando Alimwi Ambwayiisya
Nondakasika-sika buyo, baange bamwi Bakamboni ibali 34 mbondakajana bakandibuzya cabupampu kuti: “ino bali bongaye bama Jonadabu mukabunga mozulilwa?” Mpoonya aawo ndakazyiba kuti bakali bakwesu bakumuuya. Nkaambo mbambabo balikke ibakali kukonzya kubelesya bbala eeli lyamu Bbaibbele! Bakwesu aaba ibakajisi luzyibo bakandiyiisya mbondikonzya kubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele mubukkale buli boonse bukatazya alimwi bakandigwasya kuba abube bwa Bunakristo busiyene-siyene mbuli kubelesya bupampu.
Ndakali kubelekela kumincini yamu cilabba. Bumwi buzuba, mubelesima wazina lya Matphey wakalidunda akwaamba kuti wakalaazyi mazina aabasaante bali 50 mumutwe. Ciindi nondakamwaambila zintu zibi kujatikizya aabo ibakali kwiitwa kuti basaante, Matphey wakali kuyanda kunduuma mfwaindi, pele ndakaleya akutija. Nokwakainda ciindi, ndakanyema nkaambo bakwesu bakali kundiseka. Aboobo ndakabanyemena kanditi: “Nkaambo nzi ncomundiseka? Mebo ndali kuyanda kukambauka!” Bakandiyeezya caluzyalo kuti mbaakani yesu njakwaambila bamwi makani mabotu ikutali kubanyemya buya pe. (1 Petro 3:15) Nokuba kuti Matphey tanaakali kwiipa bulemu mfwulumende, wakali kukkomana kubona Bakamboni mbobakali kubapa bulemu balindizi bantolongo alimwi abeendelezi bamulawo. Mukuya kwaciindi wakazyi kutondezya luyandisisyo kumulumbe wamu Bbaibbele. Tandikabulubi busiku oobuya naakabbapatizyigwa cakusisikizya mudilamu yameenda aatontola.
Notwakasika-sika buyo mucilabba, mebo abakwesu bambi bobilo bakacili bana-bana twakaitwa kuti tukajanike kucikolo nkobakali kuyiisya zyamapolitikisi. Kumatalikilo, twakaka kuunka kumiswaangano eeyo. Twakayeeya kuti kujanika kucikolo eeco cakali kwaamba kuti twatalika kutola lubazu mutwaambo twacisi. (Johane 17:16) Akaambo kakucita boobo, twakapegwa cisubulo cakubikkwa museelo iisiya mbi kwansondo zyobilo. Notwakazwa, bakwesu ibabikkila maano bakatupandulwida kuti kujanika buyo kumiswaangano iilya tiicakali kwaamba kuti twatalika kutola lubazu mutwaambo twacisi. Muciindi caboobo, twakali kukonzya kukubona kuti ncoolwe cakupa bumboni kujatikizya nzyotusyoma. Bakwesu aaba basiluyando bakatugwasya kuba abusongo alimwi akubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele notwakali kuyanda kupanga zyakusala.
Kukkazika moyo kwabo ciindi nobakali kundiyiisya bwakali bumboni bwakuti Jehova wakali kundilanganya caluyando. Mucikozyanyo, mwaange umwi iwakali mupaizi wakazoosalwa kuba mupati-pati wamaakkaunti. Lyoonse notwakali kubonana aciindi cakulya, wakali kundaanzya kuti, “Kwaamba, omwana aa Diabolosi!” Mwaange umwi wakandaambila kuti kandimwiingula cakusampaula kuti, “Kamwaamba Bataata!” Cuusisya ncakuti, ndakacita mbubwenya oobo, aboobo ndakaumwa citaambiki. Bakwesu nobakazyiba cakandicitikila, bakandigwasya kubona kuti ncondakacita tiicakali kabotu pe. (Tusimpi 29:11) Aboobo ndakaunka kuyoolilekelela kumupaizi.
Kanditanatolwa kucilabba cakupenzyezya, ndakali kujanika kumiswaangano ya Bunakristo cakusisikizya masiku naa mafwumofwumo. Pele mwalo mucilabba, kwakanyina busena mpotwakali kukonzya kuswaangana cakusisikizya. Aboobo, mebo abakwesu bambi twakali kuswaangana antoomwe balindizi bantolongo kabalangilila, akubandika magwalo aumwi ngaakalembede akapepa kasyoonto. Makanze eesu akali aakuswatila magwalo manji alimwi akwayeeya ciindi coonse. Mulindizi umwi aboola kunyonganya miswaangano yesu, twakali kutumena tupepa twesu cakufwambaana.
Akaambo kakuti kunyina nkobakali kukonzya kuyubila, Bakamboni bakali kulibala Bbaibbele kumwi balindizi kabalangilila
Kulumvwa Luyando lwa Leza Nomuba Mubuzike
Kumatalikilo aakuma 1960 ciindi ba Georgiy nobakaangununwa kuzwa mucilabba cakupenzyezya
Ndakaangululwa kuzwa mucilabba mumwaka wa 1959, akutolwa kubusena bwiitwa kuti Karaganda ku Kazakhstan. Nokuba kuti ndakacili kulangwa-langwa, ndakalomba mazuba aali 20 kutegwa nduunke kuyookwata. Aboobo ndakaunka kubusena butegwa Tomsk mucisi ca Russia, kwalo nkwaakali kukkala mucizyi ngotwakazyibene limwi alimwi mubotu wazina lya Maria. Notwakabonana anguwe, tiindakamwiinda mumbale pe. Ndakamwaambila kuti: “Maria, tandijisi ciindi cakutalika kusyabana. Atukwatane!” Wakazumina, kumane twakaba amucado abantu basyoonto buyo. Maria wakalikkomene kapati kuzyiba kuti ndakaliyumya mumasunko manji alimwi wakali kuyanda kundigwasya kuzumanana kubelekela Jehova.—Tusimpi 19:14.
Mumyaka yamuma 1960, tiitwakajisi coolwe cakukambauka kuŋanda aŋanda cakulikwaya, pesi twakali kubeleka canguzu mubukambausi bwamukwiizya. Ikuti naa bantu bamwi batutamba kuŋanda naa ciindi notwakali kulyookezya, bunji bwaziindi twakali kwaambila bamwi zyabulangizi bwesu bwakuyoopona anyika mane kukabe kutamani. Kunze lyaboobo, twakali kubelesya bupampu kutegwa tucikonzye kubandika abantu. Mucikozyanyo, twakali kuswaya maanda aakali kusambalwa akusola kutalisya mibandi yakali kukonzya kusololela kukupa bumboni abalaayo. Kwiinda mukubelesya nzila eeyi, mebo abakaintu bangu ba Maria twakatalisya ziiyo zya Bbaibbele abantu bali 6 balo kumbele ibakazyi kuba Bakamboni ba Jehova.
Zimwi ziindi twakali kukambauka ciindi bantu nobakali kuvwoota. Bumwi buzuba, bamapulisa bakaboola kufakitoli nkondakali kubeleka antoomwe abakwesu bamwi. Bantu mbotwakali kubeleka limwi ibakali kutandila ku 1,000 kabamvwide, bakatubuzya kaambo Bakamboni ba Jehova ncobatatoleli lubazu mumapolitikisi. Balupati-pati kumulimo antoomwe ababelesi bamwi bakatwiiminina. Bakaambila bamapulisa kuti tulabikkila maano kumulimo alimwi tuli bankutwe. Ncobakacita cakatupa busicamba bwakupandulula nzyotusyoma kwiinda mukuzubulula magwalo ngotwakaswatide. Akaambo kabumboni mbotwakapa cabusicamba, babelesima bone bakatondezya luyandisisyo kukasimpe kamu Bbaibbele akubbapatizyigwa mumwaka nguwenya ooyo.
Kumatalikilo aakuma 1970, bantu banji babombe myoyo bakaba Bakamboni ba Jehova mucisi ca Kazakhstan, aboobo kwakaba muzeezo wakuba amuswaangano wabbazu wakusaanguna. Pele mbuti mbotwakali kuyoocita oobo munzila yakuti beendelezi bamulawo batazyibi citola busena? Twakasala kuba amuswaangano wabbazu wabuzuba bomwe akuti ucitilwe antoomwe amucado mumunzi iwakali afwaafwi adolopo lya Almaty. Ibantu bainda ku 300 bakasangana nabwiinga asibwiinga kumucado iwakali kubikkilizya amuswaangano wabbazu. Bakaintu bangu alimwi abacizyi bamwi bakabeleka canguzu kubamba busena akujika zyakulya zinono. Ibantu bakajanika bakazikkomanina kapati kwaambisya zintu nzyobakaiya kuzwa mu Bbaibbele kwiinda mumakani aakapegwa abaambi babalilwa ku 12. Obuya buzuba, cakali ciindi cakusaanguna mubuumi bwangu kupa makani aa Bbaibbele kakuli baswiilizi banji kapati.
Luyando lwa Leza Lwatugwasya Mumapenzi Eesu Oonse
Ba Georgiy abakaintu babo ba Maria, antoomwe a Lyudmila mwanaabo
Bakaintu bangu ba Maria kunyina nobakandilekelezya mubuumi bwabo boonse. Bakali babombe moyo, balibombya alimwi lyoonse bakali kubikka zintu zya Bwami mubusena bwakusaanguna. Nokuba kuti bakali bayumu kapati, cakutayeeyela bakaciswa bulwazi bupa kuti mafwuwa ateteete akutyoka kufwumbwa ciindi (osteoporosis). Kwiinda mulugwasyo lwamwaneesu musimbi Lyudmila iwakali alubomba kapati, twakabalanganya kabotu kusikila nobakafwa mu 2014.
Ciindi bakaintu bangu ba Maria nobakali kupenga, ndakali kubula nguzu. Nokuba boobo, tiitwakacileka kubala Bbaibbele alimwi azibalo zikulwaizya kusikila buzuba nobakafwa. Kanji-kanji twakali kubandika kujatikizya nyika mpya. Zimwi ziindi, ndakali kulila cakaumuumu kandikkede ambali lyabo. Pele lyoonse notwakali kubala kujatikizya zisyomezyo zya Jehova zibotu kapati, twakali kukkalwa moyo akuba anguzu zyakuzumanana kuliyumya.—Intembauzyo 37:18; 41:3.
Ba Georgiy amwanaabo Lyudmila bali kumuswaangano wa Bunakristo
Kuzwa buzuba nondakalumvwa luyando lwa Jehova, lyoonse ndilabona mbwandigwasya alimwi akundilanganya. (Intembauzyo 34:19) Nondakacili mukubusi uunyina aluzyibo, ndakalumvwa luyando lwakwe kwiinda mubantu bakandikkazikila moyo akundigwasya kuba abube bubotu. Nondakali mumapenzi aabuzike mucilabba cakupenzyezya, Jehova wakandigwasyilizya kwiinda mu Jwi lyakwe. Alimwi wakandipa anguzu nzyondakali kuyandika kutegwa ndicikonzye kulanganya bakaintu bangu ba Maria, kusikila nobakafwa. Mazuba aano, inga ndati cakutadooneka kuyanda Jehova kwandigwasya mubuumi bwangu boonse.
a Zisi zya Kazakhstan, Moldova, alimwi a Ukraine zyakali cibeela cacisi icakali kwiitwa kuti Soviet Union kusikila mu 1991.