Amuzumanane ‘Kusalala Mumoyo’ Mumazuba Aano Aakatazya
“KUNYINA muntu uukonzya kukazya kaambo kakuti bantu banji muzikombelo tabalilemeki pe.” Majwi aaya akaambwa asimubweza twaambo wacikombelo ca Katolika, Vittorio Messori, akaambo kamicito yabwaamu iijatikizya Cikombelo eeci ku Italy. “Alimwi micito eeyi tiikonzyi kulesyegwa kwiinda mukuzumizya basololi bacikombelo kukwata akaambo kakuti bunji bwamilandu eeyi (80 pesenti) ijatikizya bamaalumi boonana abaaluminyina—muciindi cakukwata bamakaintu, basololi bacikombelo boona baaluminyina, ibapati alimwi abana.”—La Stampa, imuteende uudumide mu Italy.
Cakutadooneka, ikuvwula kwabubi ooku ncitondezyo cakuti tuli “kumazuba aakumamanino” aabweende bazyintu oobu. (2 Tim. 3:1-5) Kweelana ambwaatondezya makani aamwaigwa, ikutalilemeka ooku kwabanyonganya bantu kubikkilizya abaabo balyaamba kuti mbantu ba Leza. Imyoyo yabo iisofweede ibakulwaizya kucita zyintu zibi. (Ef. 2:2) Nkaambo kaako Jesu ncaakacenjezya kuti: “Mumoyo wamuntu mulazwa miyeeyo mibi, bujayi, bumambi, bwaamu, kubba, bulengelezi, amatusi.” (Mt. 15:19) Pele Jehova Leza uyanda kuti babelesi bakwe kabayanda ‘kusalala mumoyo.’ (Tus. 22:11) Aboobo, ino mbuti Munakristo mbwakonzya kuzumanana kusalala mumoyo muziindi eezyi zikatazya?
Ino ‘Kusalala Mumoyo’ Caamba Nzi?
Mu Bbaibbele, kanji-kanji “moyo” ubelesyegwa munzila yacikozyanyo. Ibbuku limwi lyaamba kuti, mu Bbaibbele, ibbala lyakuti moyo lyaamba “muntu mbwabede mukati” alimwi “ncibeela Jehova ncabikkila kapati maano, momuli cilongwe muntu ncajisi a Jehova, alimwi zili mumoyo nzezipa muntu kulilemeka mbwalilemeka.” Imoyo wiiminina bwini mbotubede mukati. Mbuli mbolitondezya bbuku ilyaambwa atala aawa, Jehova ulaulingula akuubikkila maano moyo wamuntu.—1 Pet. 3:4.
Mu Bbaibbele, ibbala lyakuti “kusalala” lyaamba kubula tombe. Pele bbala eeli alimwi lilakonzya kwaamba cintu citasofweede—icitasanganizyidwe acintu cimwi cibi, cintu citanyonyookede naa citanyongene—mukulilemeka naa mumakani aabukombi. Mu Mulumbe waa Cilundu, Jesu wakaamba kuti: “Bali acoolwe abo basalala mumyoyo.” Wakali kwaamba baabo ibasalala mukati. (Mt. 5:8) Luyando lwabo, kulombozya kwabo alimwi amanjezyeezya aabo, zyoonse zilasalala. Akaambo kaluyando alimwi akulumba, balamuyanda Jehova amoyo wabo woonse, cakusinizya, kakunyina kuupaupa ameso. (Lk. 10:27) Tee kayi andinywe mbomuyanda oobu kuti kamusalala mumoyo?
Tacili Cuuba Kuzumanana ‘Kusalala Mumoyo’
Mubelesi wa Jehova teelede buyo kuba muntu “uusalala kumaanza,” pele alimwi weelede kuba muntu “uutakwe bubi mumoyo.” (Int. 24:3, 4) Nokuba boobo, mazuba aano ciyabwiindila buya kukatazya kubabelesi ba Leza kuba bantu ‘batakwe bubi mumoyo’ naa kuzumanana kusalala mumoyo. Saatani anyika njeendelezya, alimwi amibili yesu iitalondokede, ziluujisi kusola kutwaandaanya a Jehova. Kutegwa tukuzunde koongelezyegwa ooku, tweelede kukuyandisya ‘kusalala mumoyo’ alimwi akukujatisya. Eeci ciyakutukwabilila akutugwasya kuzumanana kuba balongwe ba Leza. Ino mbuti mbotukonzya kuzumanana kusalala mumoyo?
Kulugwalo lwa Ba-Hebrayo 3:12, tucenjezyegwa kuti: “Nobakwesu, amulangisye kuti kulindinywe kutabi muntu uuba amoyo mubi wakulimbulula, uumusowa kuzwa kuli-Leza muumi.” Tatukonzyi kuzumanana ‘kusalala mumoyo’ ikuti twaba amoyo “wakulimbulula” naa uunyina lusyomo. Ino mizeezo nzi Saatani Diabolosi njaamwaya kutegwa itupe kuleka kusyoma Leza? Mizeezo eeyi ilabikkilizya anjiisyo yakuti zyintu zyakapangika kwiinda mukusanduka, akuti kunyina ceelelo cini cabubi abubotu mukulilemeka naa mubukombi, alimwi ikulwaizya bantu kudooneka kuti Bbaibbele lyakasololelwa amuuya wa Leza. Tatweelede kuzumina kuyungwa amizeezo eeyi iinyonyoona. (Kol. 2:8) Kubala Bbaibbele abuzuba alimwi akuzinzibala kuyeeya nkokukonzya kutukwabilila kutegwa tutanyonganizigwi azyintu eezyi. Ikulizyiba kabotu Jwi lya Leza kuya kutupa kumuyanda kapati Jehova alimwi akumvwisya mbwaendelezya bantu. Zyintu eezyi zilayandika kapati kutegwa tucikonzye kwiikaka mizeezo mibi akuti tuzumanane kusyoma Jehova, calo ciyakutugwasya kuti tuzumanane kusalala mumoyo.—1 Tim. 1:3-5.
Ikuti Twaba Akulombozya Kubi
Sunko alimbi ilikonzya kutusikila ciindi notusoleka kuzumanana ‘kusalala mumoyo’ lijatikizya zisusi zyanyama akulombozya buvwubi. (1 Joh. 2:15, 16) Ikuyandisya mali naa kuyandisya lubono kulakonzya kunyonganya moyo, akupa Munakristo kucita zyintu ziteendeelani akuyanda kwa Leza. Ibamwi bakaleka kusyomeka kumilimo, bakatalika kweena beenzinyina nokuba kubba mali naa zyintu zyabantu.—1 Tim. 6:9, 10.
Kulubazu lumwi, ikuti katuyoowa kubisizya Jehova, katuyanda bululami, alimwi akuti katujisi makanze aakuzumanana kuba amanjezyeezya aasalala, tutondezya kuti tulayanda ‘kusalala mumoyo.’ Ikuyanda kusalala mumoyo kuya kutukulwaizya kuzumanana ‘kusyomeka akubula kapenda.’ (Heb. 13:18) Ikuti katucita zyintu cakusyomeka, kusyomeka ooku kulakonzya kupa bumboni bubotu. Emilio, Kamboni waku Itali uubeleka mulimo wakweenzya bbaasi, wakajana kabbeeke kakajisi mali aaku Europe, aasika ku EUR470 (ZMK3,055,000). Cakabagambya beenzyinyina ciindi Emilio naakapa kabbeeke aaka kumupati-pati wamulimo walo iwakapa mukamwini. Beenzinyina bamwi bakakkomana kapati cakuti bakaba aluyandisisyo lwakwiiya Bbaibbele, alimwi bakatalika kwiiya. Cakatobela ncakuti ibantu bali ciloba, ibazwa mumikwasyi yobile, bakakatambula kasimpe. Inzya, ikusyomeka amoyo uusalala kulakonzya kukulwaizya bamwi kutembaula Leza.—Tit. 2:10.
Icimwi cikonzya kupa Munakristo kuti katasalali mumoyo nkutaalanga munzila yeelede makani aakoonana. Akaambo kakuti bantu banji babona kuti cili buyo kabotu kucita bwaamu, bumambi alimwi akoonana kwabamaalumi bolikke-like, Munakristo ulakonzya kunyongana. Imuntu woongelezyegwa kucita bwaamu ulakonzya kupona buumi bwakuupaupa ameso, kumwi kasisa cibi. Masimpe ooku takuli “kusalala kwamoyo.”
Gabriele wakabbapatizyigwa naakajisi myaka yakuzyalwa iili 15, kumane wakatalika mulimo wabupainiya. Nokuba boobo, wakatalika kumvwana abantu batalilemeki mbaakali kujana mumakoko. (Int. 26:4) Aaya akali matalikilo aabuumi bwakutalilemeka akuupaupa ameso, alimwi eeci cakapa kuti agusyigwe mumbungano. Eeci cisubulo cizwa kuli Jehova cakamupa kuliyeeya. Gabriele waamba kuti: “Ndakatalika kuzibikkila maano zyintu nzindatakali kubikkila kapati maano kaindi. Ndakatalika kubala Bbaibbele abuzuba, akusola kumvwisya cini Jehova ncaakali kwaamba alimwi ndakali kwaabala cakusitikila mabbuku aamwaigwa amuzike musyomesi. Ndakabona kuti kubala Bbaibbele alimwi akupaila camoyo woonse kulagwasya akuyumya-yumya kapati.” Eeci cakapa kuti Gabriele aleke bukkale bwakutalilemeka akutalika kubelekela Jehova alimwi.
Gabriele wakautalika alimwi mulimo wabupainiya, awalo mukaintu wakwe mupainiya. Icakacitikila Gabriele citondezya kuti ikubala Bbaibbele alimwi amabbuku aamwaigwa “[a]muzike musyomesi uucenjede” kulakonzya kugwasya muntu kuleka bukkale bubi akuzumanana kusalala mumoyo.—Mt. 24:45; Int. 143:10.
‘Kusalala Mumoyo’ Ciindi Camapenzi
Ikukazigwa, mapenzi aakubula mali alimwi akuciswa kapati kwapa babelesi ba Leza bamwi kutyompwa. Zimwi ziindi balapenga kapati mumoyo. Eeci cakamucitikila awalo Mwami Davida: “Muuya wangu wawizuka; Moyo wangu wayoowa mukaango kangu.” (Int. 143:4) Ino ncinzi cakamugwasya kuti aliyumye muziindi zili boobu? Davida wakayeeya zyintu Leza nzyaakacitila babelesi bakwe alimwi awalo kumugama mbwaakamufwutula. Wakayeeya zyintu Jehova nzyaakacita kutegwa asalazye zyina lyakwe. Wakali kwiiyeeya milimo ya Leza lyoonse. (Int. 143:5) Mbubwenya buyo andiswe, ikuyeeya Mulengi wesu azyintu zyoonse nzyaakatucitila alimwi anzyatucitila kulatugwasya ciindi notuli mumapenzi.
Ikuti muntu watulubizyila naa tuyeeyela buyo kuti watulubizyila, tulakonzya kunyema. Pele ikuti lyoonse katuyeeya cakacitika, cilakonzya kutupa kukalala akubasula bakwesu. Tulakonzya kuleka kuyanzana abamwi alimwi akuleka kubabikkila maano bantu. Pele, sena ikucita boobo kuleendelana amakanze eesu aakuyanda ‘kusalala mumoyo’? Cakutadooneka, ikusalala mumoyo kubikkilizya mbotuyanzana abakwesu alimwi ambotucita ikuti naa kwaba kuteendelana.
Munyika eeyi ibubi akutalilemeka moziyabwiindila, swebo Tobanakristo tupona buumi bwiindene abwanyika nkaambo tulayanda ‘kusalala mumoyo.’ Tulikkomene mubuumi akaambo kakuba aluumuno iluboola akaambo kakucita kuyanda kwa Leza. Kwiinda zyoonse, tulikkomene akaambo kakuti tulamvwana kapati a Mulengi wesu, Jehova Leza, walo uuyanda baabo “basalala mumyoyo.” (Int. 73:1) Inzya, tulakonzya kuba akati kabaabo Jesu mbaakasyomezya kuti bayakukkomana akaambo kakuti “bayoobona Leza,” nayakuvwuna baabo ibakuyanda “kusalala kwamoyo.”—Mt. 5:8.