-
Ino Bwami bwa Leza Buyootalika Lili Kweendelezya Nyika?Ngazi Yamulindizi (Yakubuleya)—2020 | No. 2
-
-
Jesu wakaamba kuti: “Cisi ciyoobukila cisinyina abwami buyoobukila bwaminyina. Kuyooba mizuzumo yanyika mipati, alimwi mumasena aayindene-indene kuyooba nzala azilwazi.” (Luka 21:10, 11) Zintu zyoonse eezyi izyakali kuyoocitika aciindi comwe zyakali kuyoopanga citondezyo citadoonekwi icitondezya kuti “Bwami bwa Leza bulaafwaafwi.” Sena zintu eezyi zyali kucitika aciindi comwe alimwi amunyika yoonse? Amubone bumboni.
-
-
Ino Bwami bwa Leza Buyootalika Lili Kweendelezya Nyika?Ngazi Yamulindizi (Yakubuleya)—2020 | No. 2
-
-
2. MIZUZUMO YANYIKA
Bbuku litegwa Britannica Academic lyaamba kuti mwaka amwaka kulacitika mizuzumo yanyika mipati iibalilwa ku 100 cakuti “ilanyonyoona citaambiki.” Lipooti iitegwa United States Geological Survey yakaamba kuti, “kweelana amakani aakalembwa kaindi (kuzwa kuma 1900), tulangila kuti mwaka amwaka kunoocitika mizuzumo yanyika mipati iibalilwa ku 16.” Nokuba kuti bamwi balakonzya kwaamba kuti, mizuzumo yanyika kunyina noyavwula pe, nkuti buyo bantu bajana nzila zisumpukide zyakwiizyibila limwi, pele bwini mbwakuti, mizuzumo yanyika mipati iicitika nyika yoonse ipa kuti bantu banji kapati kabapenga mane akufwa buya kwiinda kaindi.
3. NZALA
Nzala ilaboola akaambo kankondo, makulo, kubula mali, kutaalanganya kabotu makani aajatikizya bulimi naa kutazyiba kabotu cakucita ciindi nokwaba cilanga naa cilobe. Lipooti yaba World Food Programme yamu 2018 yakaamba kuti: “Nyika yoonse mboizulwa, bantu ibali 821 miliyoni tabajisi cakulya cikkwene, mpoonya ibali 124 miliyoni kuzwa mumweelwe ooyu bali munzala iitaambiki.” Malwazi aaboola akaambo kakubula zyakulya apa kuti bana basyoonto ibabalilwa ku 3.1 miliyoni kabafwa amwaka. Mumwaka wa 2011, malwazi aaya akapa kuti mweelwe wabana batandila kucisela bafwe nyika yoonse.
4. MALWAZI
Bbuku lyaba World Health Organization lyaamba kuti: “Kuzwa mu 2001, kwali malwazi mapati-pati. Malwazi aakaindi mbuli kkolela, zilwazi ziyambukila kapati alimwi a yellow fever atalika alimwi, mpoonya kwatalika aambi mapya mbuli SARS (Severe acute respiratory syndrome), cisyini cibyaabi kapati (pandemic influenza), MERS (Middle East respiratory syndrome), Ebola alimwi a Zika.” Mpoonya lino kuli bulwazi bwa COVID-19. Nokuba kuti basayaansi alimwi abamadokota baiya zinji kujatikizya malwazi, baalilwa kujana misamu yamalwazi oonse naa kulesya malwazi aayambukila.
-