Mibuzyo Yabasikubala
Sena inga ceelela ku Munakristo kuba antobolo muŋanda kutegwa kalikwabilila kubantu bakonzya kumulwana?
Nokuba kuti Banakristo balakonzya kubweza ntaamu zyeelede kutegwa balikwabilile, beelede kucita oobo kabayeeyede njiisyo zyamu Bbaibbele. Injiisyo zyamu Bbaibbele tazitukulwaizyi kubelesya zibelesyo mbuli ntobolo kutegwa tulikwabilile kubantu ibakonzya kutulwana. Atulange-lange twaambo tukonzya kutugwasya kusala kabotu:
Mumeso aa Jehova, buumi—kwaambisya buumi bwamuntu—bulisetekene kapati. Sintembauzyo Davida wakalizyi kuti Jehova ‘nkakasensa kabuumi.’ (Int. 36:9) Aboobo ikuti naa Munakristo wasala kubweza ntaamu zyeelede kutegwa alikwabilile naa kukwabilila zintu zyakwe, weelede kusoleka kusikila mpagolela kuti atajayi muntu kutegwa atabi amulandu wabulowa.—Dt. 22:8; Int. 51:14.
Nokuba kuti kubelesya zibelesyo ziindene-indene kulakonzya kusololela kukuba amulandu wabulowa, ncuuba-uba kudubula muntu cakutayeeyela naa acaali ikuti umwi kajisi ntobolo.a Kuyungizya waawo, ikuti sikulwana walo uujisi kale makanze mabi wabona kuti muntu ngwalwana ujisi ntobolo, nkokuti bukkale bulalangilwa kwiindila kubija cakuti umwi ulakonzya kujaigwa.
Busiku bwamamanino bwabuumi bwakwe anyika, Jesu wakaambila basikumutobela kuti babweze mapanga. Nokuba boobo, aawa tanaakali kuyeeya kujatikizya makani aakulikwabilila. (Lk. 22:36, 38) Muciindi caboobo, Jesu wakabaambila kuti balete panga kutegwa abayiisye kuti tabeelede kulwana noliba leelyo nobakongwa ankamu yabantu ibajisi zilwanyo. (Lk 22:52) Ciindi Petro naakakosola kutwi kwamuzike wamupaizi mupati, Jesu wakaambila Petro kuti: “Pilusya panga lyako muciyobwedo candilyo.” Mpoonya wakaamba kasimpe kayandika kapati, nkokuti injiisyo njobatobela basikumutobela mazuba aano yakuti: “Boonse aabo babweza panga bayoojaigwa apanga.”—Mt. 26:51, 52.
Kweelana alugwalo lwa Mika 4:3, bantu ba Leza ‘bakafwula mapanga aabo kuba maamba aakulimya amasumo aabo kuba zyakukwezuzya zisamu.’ Kaambo aaka ikazyibya Banakristo bakasimpe kaleendelana amajwi aakukulwaizya mwaapostolo Paulo ngaakasololelwa amuuya kulemba aakuti: “Mutapilusizyi muntu uuli woonse bubi. . . . Kamusoleka kusikila mpomugolela kukkala muluumuno abantu boonse.” (Rom. 12:17, 18) Nokuba kuti Paulo wakainda mumapenzi manji, kubikkilizya akujanika “muntenda kuzigwebenga,” wakaatobela majwi aakwe, kunyina naakatyola njiisyo zyamu Bbaibbele kutegwa alikwabilile lwakwe mwini. (2Kor. 11:26) Pele wakasyoma Leza alimwi abusongo bujanika mu Jwi lyakwe, inzya busongo “bubotu kwiinda zilwanyo zyankondo.”—Muk. 9:18.
Banakristo buumi babubona kuti bulayandika kapati kwiinda zintu zyakumubili. “Buumi [bwamuntu] tabuzwi kuzintu eezyo nzyajisi.” (Lk. 12:15) Aboobo ikuti kwaambaula cabubombe takupi kuti mubbi uujisi ntobolo aleke kucita ncayanda, nkokuti Banakristo basongo bayootobela njiisyo ya Jesu iijanika mumajwi aakuti: “Utamulwani muntu mubi.” Ambweni buya inga kwayandika kuti tumulekele buyo kuti abweze kufwumbwa ncayanda. (Mt. 5:39, 40; Lk. 6:29)b Iciyandika kapati kwiinda, nkulikwabilila. Munzila nzi? Ikuti naa twaatantamuka “mambonwa akaambo kazintu [nzyotujisi]” alimwi ikuti basimukoboma kabatuzyi kuti tuli Bakamboni ba Jehova basiluumuno, ambweni inga twayeeleba ntenda yakulwanwa abantu babi.—1Joh. 2:16; Tus. 18:10.
Banakristo balaalemeka manjezyeezya aabamwi. (Rom. 14:21) Ikuti kwazyibwa kuti simbungano umwi ujisi ntobolo kutegwa kalikwabilila kubantu bakonzya kumulwana, bakombinyina bamwi inga eeci cabagambya naa kubatyompya buya. Luyando lutupa kuzibikka mubusena bwakusaanguna nzyobayandika bamwi, noliba leelyo nokuyandika kuleka kucita cintu ncotuzyi kuti mulawo ulatuzumizya kucita.—1Kor. 10:32, 33; 13:4, 5.
Banakristo balasolekesya kuba cikozyanyo cibotu. (2Kor. 4:2; 1Pet. 5:2, 3) Ikuti naa wapegwa lulayo lwamu Magwalo, Munakristo uuzumanana kuyobola ntobolo kutegwa kalikwabilila kubantu bamulwana takonzyi kubonwa kuti ujisi cikozyanyo cibotu. Aboobo takonzyi kweelela kupegwa mikuli naa zyoolwe zimwi zyaalubazu mumbungano. Ncimwi buyo aku Munakristo ooyo uubeleka mulimo wakumubili uumupa kweenda antobolo. Eelo kaka inga cagwasya kuyandaula buyo mulimo uumbi!c
Bwini mbwakuti, nzila njakonzya kusala Munakristo kutegwa alikwabilile, kukwabilila mukwasyi wakwe naa zintu zyakwe, makani aakulisalila mbubwenya mbwakonzya kulisalila mulimo ngwayanda kunoobeleka. Mbwaanga makani mbwaabede oobo, njiisyo zyamu Bbaibbele zitondezya busongo bwa Leza alimwi aluyando ndwajisi kulindiswe. Akaambo kanjiisyo izyabandikwa kale, Banakristo basimide kumuuya tabayoboli ntobolo kutegwa kabalikwabilila kubantu ibakonzya kubalwana pe. Balizyi kuti lukwabililo lwini-lwini luboola buyo kuli baabo ibasyoma Leza kwiinda mukupona kweelana anjiisyo zyamu Bbaibbele.—Int. 97:10; Tus. 1:33; 2:6, 7.
Caakusika ciindi camapenzi mapati, Banakristo bayoosyoma kuti Leza abavwune ikutali kusola kulikwabilila lwabo beni
a Munakristo ulakonzya kuba antobolo yakubelesya kuvwima banyama bakulya naa yakubelesya kulikwabilila kubanyama bamusyokwe. Nokuba boobo, ciindi zibelesyo zili boobo nozitabelesyegwi, zyeelede kuti kazitajisi misyonga naa kuziyobweda mubusena busisikide. Kumasena ooko imulawo nkoukasya kuba antobolo, nkokuti Munakristo weelede kutobela ncowaamba mulawo.—Rom. 13:1.
b Kujatikizya makani aakulikwabilila kukujatwa, amubone cibalo cakuti “How to Prevent Rape” mu Sinsimuka! yamu Chingisi yamu March 8, 1993.
c Makani aambi aajatikizya mulimo uujatikizya kweenda antobolo alajanika mu Ngazi Yamulindizi yamu Chingisi yamu November 1, 2005, peeji 31; alimwi ayamu July 15, 1983, peeji 25-26.