LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • fy cibalo. 2 map. 13-26
  • Mbomunga Mwalibambila Lukwatano Luzwidilila

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Mbomunga Mwalibambila Lukwatano Luzwidilila
  • Inzila Yakujana Lukkomano Mumukwasyi
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • SENA ULILIBAMBILIDE KUKWATA NAA KUKWATWA?
  • AMULIZIBE NYWEBO LWENU KUSAANGUNA
  • NCOMWEELEDE KULANGA KUMUNTU NGOMUYANDA KUKWATANA
  • AMUMUZIBE KUSAANGUNA
  • KWEEBANA KWANU KUBE KWABULEMU
  • KULANGA ZIYOOTOBELA BUZUBA BWAMUCADO BWAINDA
  • Cikwati—Ncipego Kuzwa Kuli Leza
    Mbomukonzya Kukkala Muluyando lwa Leza
  • Cikwati—Ncipego Kuzwa Kuli Leza Siluyando
    ‘Amuzumanane Kukkala Muluyando lwa Leza’
  • Bwainda Buzuba Bwamucado
    Mbomukonzya Kukkala Muluyando lwa Leza
  • Busolozi Buzwa Kwa leza Kujatikizya Kusala Mweenzinyoko Wamulukwatano
    Ngazi Yamulindizi—2001
Amubone Azimwi
Inzila Yakujana Lukkomano Mumukwasyi
fy cibalo. 2 map. 13-26

CIBALO 2

Mbomunga Mwalibambila Lukwatano Luzwidilila

1, 2. (a) Mbuti Jesu mbwakasinizya kwaamba bupati bwakulibambila? (b) Ncinzi ciyandika kapati kulibambila?

KUYAKA ŋanda kuyandika kulibambila kabotu. Nyika yeelede kujanwa alimwi buyake bwayo bweelede kuyeeyela limwi intalisyo yaŋanda kaitana bikkwa. Nokuba boobo kuli cimbi cintu ciyandika kapati. Jesu wakati: “Ino nguuli akati kanu, uuyanda kuyaka ŋanda ndamfu, uutasaanguni kukala sansi, abale mali ngati yasye ŋanda, abone na ulijisi aakwiizyulizya?”—Luka 14:28.

2 Kuyaka lukwatano luzwidilide cili mbuli kuyaka ŋanda. Banji baamba kuti: “Njanda kukwata naa kukwatwa.” Pele mbangaye basaanguna kuyeeya zintu ziyandika? Ibbaibbele taligoleli buyo aakulumbaizya lukwatano, lilaamba abuyumu-yumu bujanika mulukwatano. (Tusimpi 18:22; 1 Ba-Korinto 7:28) Aboobo aabo bayeeya lukwatano beelede kabazi bubotu abubi bwandulo.

3. Nkaambo nzi Bbaibbele ncolikonzya kugwasya baabo balibambila kukwata naa kukwatwa, alimwi mmibuzyo nzi yotatwe njolititugwasye kwiingula?

3 Ibbaibbele lilakonzya kugwasya. Lulayo lwalyo luzwa kuli Sikutalisya lukwatano, Jehova Leza. (Ba-Efeso 3:14, 15; 2 Timoteo 3:16) Kwiinda mukubelesya njiisyo zyabbuku lyansiku eli lyamalailile, ilicibeleka asunu, atubone (1) Mbuti muntu mbwakonzya kuziba kuti ulilibambilide kukwata naa kukwatwa? (2) Ncinzi ceelede kulangwa mumuntu ngoyanda kukwatana limwi? alimwi (3) Mbuti mbokunga kwalemekwa kweebana?

SENA ULILIBAMBILIDE KUKWATA NAA KUKWATWA?

4. Ino ncinzi cintu cipati cinga catugwasya kuti lyoonse lukwatano lwesu kaluzwidilide, alimwi nkaambo nzi?

4 Kuyaka ŋanda kulakonzya kakudula, pele kwiibamba kabotu kuti ikkale kwaciindi cilamfwu akwalo kuladula. Eci cili mbuli lukwatano. Lukwatano lulikke ncintu cikatazya; nokuba boobo kubamba lukwatano mwaka amwaka akwalo kweelede kulangwa. Ino ncinzi ciyandika kubamba lukwatano? Cintu cipati nkulyaaba camoyo omwe. Mboobu Bbaibbele mbolipandulula lukwatano: “Nkaambo kako mwaalumi uleelede kusia wisi abanyina akukakatila kumwanakazi wakwe, babe nyama yomwe buyo.” (Matalikilo 2:24) Jesu Kristo wakakaamba kaambo kalikke kazumizigwa a Magwalo kumana lukwatano alimwi ikanga kapa kuti muntu akonzye kukwatana aumbi muntu—“bwaamu,” nkokuti koonana amuntu umbi kunze lyamukaako. (Matayo 19:9) Kuti kamuyeeya kuba mulukwatano mweelede kamwiiyeeyede eyi milawo yamu Magwalo. Kuti naa kamutalibambilide kulyaaba munzila eyi mpati, caamba kuti tamulibambilide pe kuba mulukwatano.—Deuteronomo 23:21; Mukambausi 5:4, 5.

5. Nokuba kuti kulyaaba mulukwatano kulabayoosya bamwi, nkaambo nzi ncokweelede kulemekwa abaabo bayeeya kukwatana?

5 Banji ulabayoosya muzeezo oyu mupati wakulyaaba. “Kuziba kuti swebo tobile taakwe notuyakwaandaana kusikila kulufwu, cakandipa kulimvwa kuti ndasyanikizigwa kubwaanda, ndajalilwa, ndaangililwa,” mbwaakaamba umwi musankwa. Pele kuti kamumuyanda ncobeni muntu ngomuyeeya kukwatana, kulyaaba munzila eyi taakwe nocinga caboneka mbuli mukuli uuminya. Muciindi caboobo, inga mwacibona mbuli kuti ndukwabililo. Muzeezo wakulyaaba walukwatano upa kuti banabukwetene bayande kukkala antoomwe muziindi zibyaabi azibotu alimwi akugwasyanya noziba buti zintu. Mwaapostolo Paulo Munakristo wakalemba kuti luyando lwini “lulakazika moyo” alimwi “akuba acamba kumapenzi oonse.” (1 Ba-Korinto 13:4, 7) “Kulyaaba mulukwatano kundipa kuti ndiliibe kapati,” mbwaakaamba umwi mukaintu. “Makani ngotwakaambilizya kumbele lyabuleya aakuti tuyanda kukkala antoomwe mulukamantano lutamani alandikkomanisya.”—Mukambausi 4:9-12.

6. Nkaambo nzi ncocitali cibotu kubindila kukwata naa kukwatwa muntu nacili mwana?

6 Kuzuzikizya kulyaaba oku kuyandika muntu mupati, uusimide. Elyo Paulo ulailila kuti inga cagwasya kuti Banakristo tabakwati kusikila “bainda aciimo cabukubusi,” eco ciindi muzeezo wakoonana nouli mupati alimwi nounga wasinkila kuyeeya kuli kabotu. (1 Ba-Korinto 7:36 [NW]) Bana baniini balacinca kufwambaana ciindi nobaya bukomena. Banji ibakwata nobacili bana baniini bajana kuti kwainda buyo myaka misyoonto, zintu nzyobayanda alimwi anzyobalombozya amuntu ngobakwetene limwi zyacinca, tazicili mbuli zyakaindi pe. Myeelwe itondezya kuti bakubusi ibakwatana balalangilwa kapati kutakkomana alimwi akuyanda kulekana kwiinda baabo balindila kusikila bakomena. Aboobo mutabindi. Kukkala kwamyaka minji kamutakwete kulamupa kuti mube aaluzibo luyandika lunga lwamugwasya kusima alimwi akuba muntu weelela kapati kuba mulukwatano. Kutafwambaanina lukwatano alimwi kulamugwasya kuliziba kabotu—icintu ciyandika kutegwa lukwatano lwanu luzwidilile.

AMULIZIBE NYWEBO LWENU KUSAANGUNA

7. Nkaambo nzi aabo bayeeya kukwata naa kukwatwa ncobeelede kulilanga kusaanguna?

7 Sena cilamuubaubila kubandauka mbwayelede kuba muntu ngomuyanda kuti mukakwatane? Banji mbobacita obo. Pele ino nywebo muli bantu bali buti? Mujisi zilengwa nzi zinga zyamugwasya kuzwidilizya lukwatano? Muyakuba mulumi naa mukaintu uli buti? Mucikozyanyo, sena tacimukatazyi kuzumina akutambula lulayo naa mwalubizya, naa coonse ciindi mulakaka kuti muntu wayanda kumululamika? Sena muli bantu baseka-seka alimwi batatyompwi-tyompwi, naa muvwula kucimwa, kutongooka-tongooka lyoonse? (Tusimpi 8:33; 15:15) Mutalubi kuti lukwatano talukamucinci pe. Kuti kamulisumpula, kamucimwa-cimwa, naa kutyompwa-tyompwa ciindi nomutana kwata, mbomunoobede amulukwatano. Akaambo kakuti nciyumu kulibona mbuli mbobatubona bamwi, sena inga tatukonzyi kubuzya muzyali naa mweenzuma ngotusyoma kuti atwaambile masimpe akutupa maanu? Kuti naa mwaziba kuti kuli zintu nzyomuyandika kujatisya, amuzilange-lange kamutana bweza ntaamu yalukwatano.

8-10. Ndulayo nzi lupegwaa Bbaibbele lunga lwagwasya muntu kuti alibambile lukwatano?

8 Ibbaibbele litukulwaizya kuzumizya muuya wa Leza uusalala kuti ubeleke mulindiswe, kutugwasya kubaa micelo ili mbuli “luyandano, lukondo, luumuno, busicamba, buuya, bubotu, lusyomo, lubombo, kulyeendelela.” Alimwi lilatwaambila kuti tweelede ‘kubukuluka mumuuya wakuyeeya kwesu, akulisamika buntu bupya bulengulwidwe mucinkozya ca-Leza cabululami acabusalali bwinibwini.’ (Ba-Galatiya 5:22, 23; Ba-Efeso 4:23, 24) Ikutobela lulayo olu nomutana kwata naa kukwatwa cili mbuli kubikka mali mubbanga—icintu cinga caakutugwasya kapati twaakukwata naa kukwatwa kumbele aamazuba.

9 Mucikozyanyo, kuti naa uli mukaintu, koyiya kubikkila kapati maanu kuciimo “[ca]mukati kamoyo” kutali kukulibamba kwaamubili. (1 Petro 3:3, 4) Kulicesya akulibatamika kulamugwasya kubaa maanu, “ingala iiebeka amutwe” iyancobeni. (Tusimpi 4:9; 31:10, 30; 1 Timoteo 2:9, 10) Kuti naa uli mwaalumi, koyiya kweendelezya bamakaintu muluse amubulemu. (1 Timoteo 5:1, 2) Kunze lyakwiiya mbomweelede kweendelezya milimo yanu, amwiiye alimwi kuba muntu ulicesya alimwi ulibombya. Kuba muntu udyaaminina kulaleta mapenzi mulukwatano.—Tusimpi 29:23; Mika 6:8; Ba-Efeso 5:28, 29.

10 Nokuba kuti cilakatazya kubambulula mizeezo muzintu ezi, ncintu Banakristo boonse ncobeelede kucita. Cilamugwasya kuba mulumi naa mukaintu mubotu.

NCOMWEELEDE KULANGA KUMUNTU NGOMUYANDA KUKWATANA

11, 12. Mbuti bantu bobile mbobanga baziba kuti baleendelana naa pe?

11 Kweelana acilengwa cankomuzwa, sena muntu ulakonzya kulisalila mukaakwe? Kuti kakonzya, ncinzi ncomweelede kucita kuti mwajana musimbi naa musankwa wamubotela? Kusaanguna amulibuzye kuti, ‘Sena muzeezo wangu ngwalukwatano?’ Ncibyaabi kusobanya mweenzinyoko kwiinda mukumupa muzeezo ngomutakonzyi kuzuzikizya. (Tusimpi 13:12) Kuzwa waawo amulibuzye kuti, ‘Sena ndili muciimo cakukwata naa kukwatwa?’ Kuti kamukonzya kwiingula mibuzyo eyi yobile, intaamu zitobela nzyomutibweze zilaindana kweelana acilengwa cankomuzwa.Muzisi zimwi muntu usaanguna kulangilila kuzwa waawo naya abweze ntaamu yakusikila muntu akumwaambila kuti uyanda kuti bazibane kabotu. Kuti naa wakaka, utazumanani cakuti mane wamunyemya. Mutalubi kuti awalo mweenzinyoko ulipedwe nguzu zyakusala mukaambo aka. Pele kuti naa wazumina, ambweni inga mwamulomba kuti mujane ciindi cakuba antoomwe mumicito ili kabotu. Eci inga camugwasya kubona naa ncamaanu kukwatana amuntu oyu.a Ino ncinzi ncomweelede kulanga ciindi eci?

12 Kwiingula mubuzyo oyo, amweezeezye zibelesyo zyanyimbo zyobile, atwaambe piyano a gita. Kuti naa zyatyunwa kabotu acimwi cilakonzya kulizya kaimbo kabotu. Pele ino ncinzi cinga cacitika kuti naa ezi zibelesyo zyalizigwa antoomwe? Ciindi eco twiimbo twazyo tweelede kweendelana. Cili buyo mbuli ndinywe amuntu ngomulangila kukwatana. Aumwi wabeleka canguzu “kutyuna” ciimo cakwe. Pele mubuzyo lino ngwakuti: Sena mweendelana? Atwaambe kuti, sena mulakonzya kukkala kabotu antoomwe?

13. Nkaambo nzi ncocitagwasyi kweebana amuntu uutajisi lusyomo ndomujisi?

13 Ncintu ciyandika kapati kuti nyoonse nyobile kamujisi lusyomo lomwe anjiisyo zyomwe. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Mutabi [n]imusungwa mujoko antoomwe abaabo batali bazumini mbumupambukene abo.” (2 Ba-Korinto 6:14; 1 Ba-Korinto 7:39) Kukwatana amuntu uutajisi lusyomo mbuli ndomujisi muli Leza kulapa kuti mutakeendelani kapati. Pele kukomba Jehova Leza antoomwe ncecipa lukamantano luyumu nta. Jehova uyanda kuti mukkomane alimwi mube mulukamantano luyumu lukonzeka amuntu ngomwakwatana limwi. Kunze kwakukamantana antoomwe, uyanda kuti mukamantane Anguwe muluyandano—Mukambausi 4:12.

14, 15. Sena kubaa lusyomo lomwe ncecintu cilikke cinga caleta lukamantano mulukwatano? Amupandulule.

14 Nokuba kuti kukomba Leza antoomwe nceciyandika kapati mukukamantana, kuli azimbi ziyandika. Kutegwa mweendelane amuntu ngomuyanda kukwatana limwi, mweelede kuti kamujisi makanze aakozyenye. Ino mujisi makanze nzi? Mucikozyanyo, ino muyeeya buti nyoonse kumakani aakubaa bana? Nzintu nzi zyakusaanguna naa zipati mubuumi bwanu?b (Matayo 6:33) Mulukwatano luzwidilide, banabukwetene balamvwana alimwi balayanda kukkala antoomwe. (Tusimpi 17:17) Kutegwa eci cikonzeke, beelede kabayanda zintu zyomwe. Nciyumu kubamba cilongwe—pele nciyumu kapati kubamba lukwatano—kuti zintu kazitali boobo. Nokuba boobo kuti muntu ngomulangila kukwatana uyanda cintu cimwi, atwaambe kweendeenda, pele nywebo tamuyandi, sena caamba kuti tamweelede kukwatana? Peepe. Ambweni kuli zintu zimwi zipati nzyomuyanda nyoonse nyobile. Kunze lyaboobo mulakonzya kukkomanisya muntu ngomuyanda kukwatana limwi kwiinda mukutola lubazu antoomwe mumicito mibotu walo mweenzinyoko njayanda.—Incito 20:35.

15 Kweendelana kulaboola kanjikanji akaambo kakuti nyoonse mulakonzya kunyoneka kutali aakaambo kakukozyanya. Muciindi cakubuzya kuti, “Sena tulazuminana mulizyoonse?” mibuzyo imwi ili kabotu inga yaba yakuti: “Ino ncinzi cicitika ciindi notwiimpana? Sena inga twabandika makani kabotu kabotu cakupana bulemu? Naa kanjikanji mibandi yesu njakuzwangana?” (Ba-Efeso 4:29, 31) Kuti naa muyanda kukwatwa naa kukwata, amucenjele amuntu ulisumpula alimwi uuyanda buyo kutobela muzeezo wakwe, uutamvwi kwaambilwa, naa coonse ciindi uutongooka alimwi uuzumanana kuti zintu kazyeenda mbuli mbwaziyanda.

AMUMUZIBE KUSAANGUNA

16, 17. Ino musankwa naa musimbi inga walanga nzi kumuntu ngobayanda kukwatana limwi?

16 Aabo bapedwe milimo mipati mumbungano ya Banakristo baleelede “basaangune kulangililwa.” (1 Timoteo 3:10) Andinywe mulakonzya kutobela nzila eyi. Mucikozyanyo, musimbi ulakonzya kubuzya kuti, “Ino mwaalumi oyu ujisi mpuwo nzi? Ino ujisi beenzinyina bali buti? Sena muntu uulyeendelezya? Sena ulalemeka bapati? Ino mukwasyi nkwazwa ulibuti? Ulilemeka buti abanamukwasyi? Ino mali waalanga buti? Sena ulaindilizya kunywa? Sena muniini moyo, mane akusika nkwalwana? Ino upedwe mikuli nzi mumbungano, alimwi wiizuzikizya buti? Sena ndakonzya kumulemeka?”—Levitiko 19:32; Tusimpi 22:29; 31:23; Ba-Efeso 5:3-5, 33; 1 Timoteo 5:8; 6:10; Tito 2:6, 7.

17 Mwaalumi ulakonzya kubuzya kuti, “Sena musimbi oyu ulamuyanda akumulemeka Leza? Sena ulakonzya kulanga ŋanda? Ino mukwasyi wakwe uyakulangila nzi kulindiswe? Sena ulaamaanu, ngusimilimo, alimwi mulondo kumali? Ino nzintu nzi nzyabandika? Sena ngusiluse, naa muntu uuliyanda, sikuvuya? Sena ulasyomeka? Sena ulayanda kulibombya kumutwe waŋanda, naa muntu uutamvwi, ambweni muzangi?”—Tusimpi 31:10-31; Luka 6:45; Ba-Efeso 5:22, 23; 1 Timoteo 5:13; 1 Petro 4:15.

18. Kuti naa kwiina tumpenda tupati twaboneka ciindi nomweebene, ncinzi ncomweelede kuyeeya?

18 Mutalubi kuti muyanzana aamuntu uutalondokede, iwakazwa kuli Adamu, kutali mwaalumi naa mukaintu sicamba uululeme ngomwakabala mubbuku lyakaano kabantu bayandana. Boonse bantu balalubizya, elyo baleelede kulekelelwa—inywebo antoomwe amuntu gomuyanda kukwatana limwi. (Ba-Roma 3:23; Jakobo 3:2) Kunze lyaboobo kulubizya kulakonzya kugwasya muntu kuti akomene. Atwaambe ciindi nomweebene mwazwangana. Amuyeeye kuti: Nobaba bantu bayandana alimwi balemekana balazwangana zimwi ziindi. (Amukozyanisye a Matalikilo 30:2; Incito 15:39.) Sena ambweni ciyandika buyo kuli nyoonse nyobile ‘nkweendelezya moyo’ asyoonto akwiiya kubamba makani kabotu-kabotu? (Tusimpi 25:28) Sena muntu ngomuyanda kukwatana limwi utondezya kuti ulayanda kucinca? Ino nywebo? Sena inga tamukonzyi kwiiya kulibombya akutafwambaana kunyema? (Mukambausi 7:9) Kwiiya kubamba makani kulamugwasya kuti mube acilengwa cakubandika zintu umwi aumwi nzyayeeya, icintu ciyandika naa nywebo nyobile mwakwatana.—Ba-Kolose 3:13.

19. Ino kuti kwaboneka mapenzi amwi mapati ciindi nomweebene, nintaamu nzi iinga yagwasya?

19 Ino kuti ma nokuba boobo mwabona tumpenda tumwi twamukatazya kapati? Oto tumpenda tweelede kulangisya. Nomumuyanda buti muntu naa nomuluyandisya buti lukwatano mutaide kutuyumbila ambali tumpenda tupati. (Tusimpi 22:3; Mukambausi 2:14) Kuti naa muntu ngomuyanda kukwatana limwi mulamudooneka cilagwasya kutazumanana alimwi akusinizya anguwe.

KWEEBANA KWANU KUBE KWABULEMU

20. Ino basikukwatana inga balilemeka buti munzila itakwe matongoosi?

20 Ncinzi ncomunga mwacita kutegwa kweebana kwanu kube kwabulemu? Kusaanguna amusinizye kuti tamuciti zintu zinga zyamuletela kutongookwa. Sena nkomuzwa cililuzi kubantu batana kwatana kujatana mumaanza, kumyontana, naa kukumbatana? Nokuba kuti ezyo zitondezyo zyaluyando tazitongookwi, zyeelede kuzumizigwa buyo kubantu basika aciimo ncobalibambila ncobeni kukwatana. Amucenjele kuti ezyo zitondezyo zyaluyando zitamunjizyi mumicito itasalali naa yabwaamu. (Ba-Efeso 4:18, 19; amukozyanisye a Lwiimbo Lwa-Solomoni 1:2; 2:6; 8:5, 9, 10.) Akaambo kakuti moyo ulacenga, cilagwasya kuti nyoonse nyobile tamulizumizyi kucaala nyolikke muŋanda, mukaanda kalubazu, mumootokala wiimvwi, naa kubusena buli boonse bukonzya kumupa kucita cintu citaluzi. (Jeremiya 17:9) Kweebana kwanu kuti naa mwakweendelezya munzila isalede mulasinizya kuti mulalyeendelezya alimwi mulamuyanda mweenzinyoko kwiinda mbomuliyanda nywebo nobeni. Kunze lyaboobo, kweebana kusalala kulakkomanisya Jehova Leza, uulailila babelesi bakwe kuti batantamuke micito itasalali alimwi abwaamu.—Ba-Galatiya 5:19-21.

21. Nkubandika nzi kwamoyo omwe ikunga kwayandika kutegwa kweebana kakuli kwabulemu?

21 Cabili, kweebana kwabulemu nkwakubandika amoyo omwe. Kweebana kwanu kwaamba kusika aciimo calukwatano, kuli zintu zimwi ziyandika kubandika caantangalala. Ino muyakukkala kuli? Sena nyoonse munoobeleka? Sena mulayanda kubaa bana? Kunze lyaboobo kuleelede kwaamba zintu umwi ambweni nzyaakajisi kaindi zinga zyanyonganya lukwatano. Mbuli zikwelete zipati naa zimwi nzyayelede kulanga naa makani aajatikizya buumi bwakwe, mbuli bulwazi bupati mbwajisi naa ciimo cimwi citali kabotu. Akaambo kakuti bantu banji ibajisi bulwazi bwa HIV (kazunda kaleta AIDS) tabalibonyi, inga takukooba kulubizya kuti muntu naa muzyali uujisi luyando walomba kuti apimwe bulowa muntu watakali kulilemeka kaindi kubona naa bulowa bwakwe bulijisi AIDS. Amana kupimwa elyo kwajanika kuti ulijisi bulwazi, oyo muntu uujisi bulwazi tayelede kusinikizya mweenzinyina kuti bazumanane kuya ambele akweebana kwabo kuti oyo walo wayanda kuti cimane. Kwaamba masimpe muntu oonse watali kulilemeka inga cagwasya kuti walitola alikke kukupimwa bulowa kubona naa ujisi AIDS katana eba.

KULANGA ZIYOOTOBELA BUZUBA BWAMUCADO BWAINDA

22, 23. (a) Ino muntu inga waziindizya buti zintu ciindi nalibambila mucado? (b) Nciimo nzi cibotu muntu ncayelede kuba acalo nayeeya mucado alimwi alukwatano?

22 Myezi yamamanino yakuti ino mwaamba kukwatana, nyoonse nyobile mulangilwa kuti munoojisi bubi kapati kulibambila mucado. Mapenzi manji mulakonzya mwaacesya kwiinda mukuubya-ubya zintu. Mucado udula ulakonzya kukkomanisya basazinyoko alimwi abanabuleya, pele inga wapa kuti bantu bazwaa kukwatana bacaale kabakatede alimwi kabatajisi mali pe. Kutobela zilengwa zyamumunzi kulayandika pele muuya wakutobela alimwi akuyanda kweelana abamwi inga wapa kuti mulimo wini wamucado utabonwi alimwi ulakonzya kumupa kutakkomana.Nokuba kuti kulayandika kukkomanisya bantu, sibwiinga nguuyelede kusala zintu zitikatole busena aamucado.—Johane 2:9.

23 Mutalubi kuti mucado wanu utola buyo buzuba bomwe, pele lwalo lukwatano lwanu luyakuzumanana mane kusikila kulufwu. Mutabikkili kapati maanu kuciindi cakukwatana. Pele amusyome Jehova Leza kuti amusololele, alimwi amulibambile buumi bwalukwatano. Aboobo munooli mwalibambila kabotu kubaa lukwatano luzwidilide.

a Eci cilabeleka muzisi muzeezo wakulingulana (dating mucikuwa) mouzumizidwe ku Banakristo.

b Nomuba mumbungano zya Bunakristo inga kakuli bamwi bantu ibatasungweede. Muciindi cakuba babelesi ba Leza babeleka amoyo omwe, balakonzya kabatobela muuya wanyika abukkale bwayo.—Johane 17:16; Jakobo 4:4.

INO NJIISYO EZI ZYA BBAIBBELE INGA ZYAMUGWASYA . . . BUTI MUNTU KUTI ALIBAMBILE KUBAA LUKWATANO LUZWIDILIDE?

Mulumi amukaintu beelede kulyaaba kumweenzinyina.—Matalikilo 2:24.

Moyo wamuntu nguuyandika kulangwa kwiinda mbwabede amubili.—1 Petro 3:3, 4.

“Mutabi [n]imusungwa mujoko.”—2 Ba-Korinto 6:14.

Bantu batalilemeki mubukkale bwabo tabayanzene a Leza.—Ba-Efeso 4:18, 19.

IZILENGWA MBOZILANGWA MUBBAIBBELE

Ciko: Muzisi zimwi ibanamusankwa beelede kupa mali kubanamusimbi. Mumwi ibanamusimbi mbobapa mali kubanamusankwa. Zilengwa ezi zilakonzya kazitalubide pe kuti naa zyeendelana amulawo. (Ba-Roma 13:1) Nokuba boobo basikutambula, ibanamusankwa naa banamusimbi tabeelede kubbadelesya mali manji naa lubono kwiinda mbokweelede. (Tusimpi 20:21; 1 Ba-Korinto 6:10) Kunze lyaboobo basikupa ciko tabeelede kulanga mukaintu mbuli cintu buyo cuulwa; naba mwaalumi tayelede kuyeeya kuti mulimo ulikke ngwajisi kumukaintu wakwe alimwi akuli bamakwaakwe ujatikizya buyo lubono ndwaakapa.

Maali: Mumisyobo imwi mwaalumi ulakonzya kukwata bamakaintu banji. Mulukwatano lwamusyobo oyo, mwaalumi inga waba mwami muciindi cakuti abe mulumi alimwi awisi. Kunze lyaboobo maali kanjikanji aleta muuya wakuzundana akati kabamakaintu. Ku Banakristo, Bbaibbele lizumizya buyo kubaa mukaintu omwe naa kutakwata.—1 Ba-Korinto 7:2.

Lukwatano lwakusoleka: Banabukwetene banji baamba kuti kukkala antoomwe kabatana kwatana kulabagwasya kubona naa baleendelana. Nokuba boobo lukwatano lwakusoleka talukonzyi kugwasya kubona cintu ciyandika kapati mulukwatano—kulyaaba. Taakwe bubambe kunze kwalukwatano ibukwabilila alimwi ibuleta kuliiba kubantu boonse bobile bakwetene—kubikkilizya abana banga bazyalwa. Nokuba kuti mwazuminana, kukkala antoomwe kamutakwetene mbwaamu kuli Jehova Leza.—1 Ba-Korinto 6:18; Ba-Hebrayo 13:4.

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi