-
Icisi Cakasoweka Pele Kutali CoonseMuntu Mupati Kwiinda Iwakaponede
-
-
Cibalo 79
Icisi Cakasoweka Pele Kutali Coonse
NOKWAINDA buyo ciindi cisyoonto kuzwa ciindi Jesu naali kubandika abantu babungene anze aŋanda yamu Farisi, bamwi bamwaambila “makani aaba-Galilaya, abulowa bwabo [mweendelezi waba Roma Pontiyo] Pilato mbwaakabuvwelanya azipaizyo zyabo.” Aba bana Galilaya ambweni mbambabo bakajaigwa ciindi zyuulu zyabama Juda nobakatondezya kutakkomana akaambo kanzila Pilato njaakabelesya mali kuzwa kuciyobwedo cakutempele kuti ayake mufwolo uuleta maanzi mu Jerusalemu. Aba baamba makani aya kuli Jesu ambweni baamba kuti bana Galilaya bakabaa mapenzi aya akaambo kamicito yabo beni mibyaabi.
Nokuba boobo, Jesu wabalulamika, wababuzya ategwa: “Sena muyeeya kuti ba-Galilaya abo bakali babi kwiinda ba-Galilaya boonse, mbobakafwa obo? Pe,” waingula Jesu. Mpoonya wabelesya kaambo aka kucenjezya bama Juda ategwa: “Mwatasanduka muyoofwidilila anywebo nyoonse.”
Kacizumanana, Jesu wayeeya imbi ntenda nyenzi, ambweni ayalo kuli mbwiiswaangene akuyaka kwamifwolo. Wabuzya ategwa: “Abaabo abakali kumi amusanu mubatatu abakawidwa ŋanda ndamfu yaku-Siloamu, iyakabajaya, sena muyeeya kuti abo bakali basimilandu kwiinda bantu boonse abakayakide ku-Jerusalemu?” Jesu ulaamba, peepe tabuli bubi bwabantu aaba bwakapa kuti bafwe. Pele bakasikilwa buyo “ziindi . . . zyamapenzi” zyalo izili kanjikanji nzyezileta ntenda zili boobu. Nokuba boobo, Jesu alimwi wabelesya ciindi eci kucenjezya ategwa: “Kuti mwatasanduka muyoofwidilila anywebo nyoonse.”
Mpoonya Jesu wayaambele kupa cikozyanyo ceelede kapandulula ategwa: “Muntu umwi wakali kujisi mukuyu uwakasimpidwe mumuunda wakwe, wakaboola kuzoolanga micelo kulinguwo, pele takiijene. Nkabela wakaambila mulimi kuti, Bona, myaaka yotatwe nkensika kuzoolanga micelo kulooyu mukuyu, pele nsiijani, uteme, usinkilanzi insi? Wakamuvuwa kuti, Omwami, uleke amwaaka uno, nkuulimine nkuubike bufumba. Kuti wazyala micelo ncibotu, kwalo kuti pe, uyooutema.”
Jesu wasoleka kwamyaka iinda kwiitatu kukomezya lusyomo akati kacisi caba Juda. Pele myaanda misyoonto buyo yabasikwiiya mbabakonzya kubalwa kuti micelo yamilimo yakwe. Lino mumwaka oyu wane wamulimo wakwe, wafwundumana, ikulimina akubikka mafwumba kwacikozyanyo kucisamu camukuyu caba Juda kwiinda mukusungwaala kukambauka akuyiisya mu Judaya alimwi amu Pereya. Pele kunyina cicitika! Icisi cakaka kusanduka aboobo cilangila kunyonyoonwa. Ibasyoonto buyo basyeede bamucisi mbobazumina.
Kuciinda buyo kaindi Jesu watalika kuyiisya mucikombelo mu Sabata. Okuya wabona mukaintu umwi wakoongomene musana akaambo kakupenzyegwa adaimona kwamyaka iili 18. Caluzyalo, Jesu wamwaambila kuti: “Bama, waangululwa kucilwazi cako.” Aambe boobo wabikka maanza alinguwe, woololoka ndilyona akutalika kulumbaizya Leza.
Nokuba boobo, mweendelezi wacikombelo wanyema. Ulaamba: “Kuli mazuba aali musanu mubumwi aakubeleka, amuboole mumazuba ayo, muponyegwe, mutabooli kubuzuba bwa-Sabata.” Aboobo mweendelezi ulazizumina nguzu zya Jesu zyakuponya pele wasinganya bantu akaambo kakuboola kuzikuponesyegwa mu Sabata!
Jesu waingula ategwa: “Nywebo nobasikuupaupa ameso, sena umwi umwi wanu tasungununi ŋombe yakwe niiba mbongolo yakwe ku-sabata, akwiitola kuyoonywa maanzi? Ayooyu mukaintu, mwana a-Abrahamu, uwakaangwa Saatani eyi myaaka iili kumi amusanu mwiitatu, sena takweelede kuti aangululwe kuliceeci caanzyo kubuzuba bwa-Sabata?”
Nobamvwa boobo, abo bakazya Jesu babaa nsoni. Nokuba boobo makamu aabantu babotelwa amilimo yoonse mibotu njebabona Jesu kacita. Mukwiingula Jesu waindulula zikozyanyo zyobile zyabusinsimi kujatikizya Bwami bwa Leza, ezyo zyaakaambide kali mubwato ku Lwizi lwa Galilaya ciindi citandila kumwaka omwe musyule. Luka 13:1-21; Mukambausi 9:11; Matayo 13:31-33.
▪ Nintenda nzi zyaambwa awa, alimwi nciiyo nzi Jesu ncaapa?
▪ Inga capandululwa buti cikozyanyo cijatikizya mukuyu uutazyali antoomwe akusoleka kucicita kuti cizyale?
▪ Ino mweendelezi watondezya buti kuzizumina inguzu zya Jesu zyakuponya, pele Jesu wayubulula buti busikuupaupa ameso bwamuntu oyu?
-
-
Izyaanda Zyambelele AmweembeziMuntu Mupati Kwiinda Iwakaponede
-
-
Cibalo 80
Izyaanda Zyambelele Amweembezi
JESU waboola ku Jerusalemu ku Pobwe lya Kusalazya tempele naa Hanukkah, ipobwe lyakusekelela kusalazya tempele lya Jehova alimwi. Mu 168 B.C.E., myaka iitandila ku 200 musyule, Antiochus Epiphanes wane wakasaala Jerusalemu akusampaula tempele acituulilo cayo. Nokuba boobo, nokwakainda myaka yotatwe, Jerusalemu wakalwaninwa akubwezegwa alimwi elyo tempele lyakasalazigwa alimwi. Mpoonya pobwe lyamwakaa mwaka lyakusalazigwa alimwi lyakacitwa.
Pobwe lya Kusalazya licitwa mu Chislev 25, imwezi wabama Juda iweendelana acibeela camamanino ca November alimwi acibeela cakusaanguna ca December akkalenda yesu yasunu. Aboobo mazuba ainda-inda kumwaanda ngaaceede kuti licitwe Pobwe lya Kwiindilila lyamu 33 C.E. Akaambo kakuti nciindi campeyo, imwaapostolo Johane uciita kuti “mapeyo.”
Lino Jesu wabelesya cikozyanyo mwalo mwaamba zyaanda zyotatwe zyambelele amulimo wakwe kali Sikweembela Mubotu. Icaanda cambelele ncaamba kusaanguna, nciceeco cacizuminano ca Mulawo wa Musa. Imulawo wakali kubeleka mbuli lukwakwa, ikwaandaanya bama Juda kuzwa kumicito iisofweede yabantu abo batali mucizuminano eci caalubazu a Leza. Jesu wapandulula ategwa: “Ncobeni ndamwaambila kasimpe, oyo uutanjilili kucilyango cacaanda cambelele, pele watantila kumbi, ngonguwe mufumpi amubbi. Pele uunjilila kucilyango ngosikweembela mbelele.”
Bamwi bakaboola kabaamba kuti mbaa Mesiya naa Kristo, pele teebakali basikweembela beni-beni balo Jesu mbaamba kuti: “Uulindila cilyango ulamujulila, embelele zilamvwa ijwi lyakwe, alimwi ulaziita mbelele zyakwe amazina aazyo, ulazitola anze. . . . Umweenzu tazimucilili, pele zilamutija, nkaambo tazilizi ijwi lyabeenzu.”
“Uulindila cilyango” kucaanda cambelele cakusaanguna wakali Johane Mubbapatizi. Kali sikulindila cilyango, Johane ‘wakamujulila’ Jesu kwiinda mukumukozyanisya aambelele zyacikozyanyo nzyayoosolweda kumacelelo. Ezi mbelele nzyaita Jesu amazina aazyo akuzizwisya, kumbele zilazumizigwa kunjila mucaanda cimbi cambelele mbubwena mbuli mbwapandulula ategwa: “Ncobeni ndamwaambila kasimpe, Ndime cilyango cambelele,” ikwaamba kumulyango wacaanda cambelele cipya. Ciindi Jesu naatalisya cizuminano cipya abasikwiiya bakwe akutila muuya uusalala alimbabo ku Pentekoste yatobela, bazumizigwa kunjila mucaanda cambelele eci cipya.
Kazumanana kupandulula mulimo wakwe, Jesu ulaamba: “Ndime cilyango, mulindime muntu woonse uunjila, ulafutuka, ulanjila akuzwa, ulajana macelelo. . . . Mebo ndazida kuti babe abuumi, akuti buvule. . . . Ndime sikweembela mubotu, ndilizizi zyangu, azyalo zyangu zilindizi. Mbubonya Taata mbwandizi, amebo ndilimuzi Taata, ndatulila mbelele abuumi bwangu.”
Calino-lino Jesu wakaumbulizide basikumutobela ategwa: “Mutayoowi, nokatanga kaniini, nkaambo Usowanu ulakondwa kumupa bwami bwakwe.” Aka katanga kaniini kumbele ikazoosika ku 144,000, kalaboola mucaanda cambelele eci cipya naa cabili. Pele Jesu wayaambele ategwa: “Ndijisi mbelele zimwi izitali zyacaanda cino. Azyalo ndyeelede kuzileta, ziyoolimvwa ijwi lyangu, ziyooba itanga lyomwe asikweembela omwe.”
Mbwaanga “mbelele zimwi” tazili “zyacaanda cino” zyeelede kuti nzyamucaanda cimbi, catatu. Ezi zyaanda zyobile zyambelele zyamamanino, zilaandeene nkoziya. “Katanga kaniini” kali mucaanda cimwi kayoolela atoomwe a Kristo kujulu alimwi “mbelele zimwi” zili mucaanda cimbi ziyoopona mu Paradaiso anyika. Pele nokuba kuti zili muzyaanda zyobile, imbelele tazikwe munyono pe, naa kulimvwa kusalwa nkaambo Jesu ulaamba ziba “itanga lyomwe” “asikweembela omwe.”
Sikweembela Mubotu, Jesu Kristo walisungula kupa buumi bwakwe akaambo kazyaanda zyambelele zyoonse zyobile. Ulaamba: “Ndabutula ndemwini. Ndijisi bwami bwakubutula, alimwi ndijisi bwami bwakububweza. Ngomulao ngwendakatambula kuli-Taata.” Jesu naamba boobu, kwaba kwaandaana akati kabama Juda.
Banji munkamu balaamba: “Ujisi daimona, ulisondokede. Nkaambonzi ncomumuswiilila?” Pele bamwi balaamba: “Oku takuli kwaamba kwamuntu uuli adaimona.” Mpoonya, kabaamba mbwaakaponya muntu wakazyalwa kali moofu myezi yobile yainda bayungizya ategwa: “Sena daimona ulakonzya kubonya meso aamoofu?” Johane 10:1-22; 9:1-7; Luka 12:32; Ciyubunuzyo 14:1, 3; 21:3, 4; Intembauzyo 37:29.
▪ Ino Pobwe lya Kusalazya ncinzi, alimwi lisekelelwa lili?
▪ Ino caanda cakusaanguna cambelele ninzi, alimwi nguni uulindila cilyango?
▪ Ino uulindila cilyango umujulila buti Sikweembela, nkabela nkuli nkozizumizigwa kunjila mbelele?
▪ Mbaani babamba zyaanda zyobile zya Sikweembela Mubotu, alimwi baba matanga ongaye?
-