-
Ibuumba MumuundaMuntu Mupati Kwiinda Iwakaponede
-
-
Cibalo 117
Ibuumba Mumuunda
JESU naamana kupaila, walo abaapostolo bakwe basyomeka ibali 11 baimba nyimbo zyakutembaula Jehova. Baseluka kuzwa muŋanda yamujulu, baunjila mudima wamasiku akupilukila kukkuti lya Kedroni kugama ku Betaniya. Pele kabaciya, baleya abusena bubotu, muunda wa Getesemane. Obu busena ambweni buli a Cilundu ca Elaioni naa munsi-munsi. Kanjikanji Jesu nkwaali kubunganina abaapostolo bakwe akati kamasamu aamaolifa.
Naabasiya baapostolo bali lusele—ambweni munsi-munsi aamanjililo aamuunda—wabalailila ategwa: “Amukale ano, ndaya okuya kukukomba.” Mpoonya wabwezelezya bamwi botatwe—Petro, Jakobo a Johane—akuunka kumbele-mbele mumuunda. Jesu wausa akupengesya. Wabaambila ategwa: “Moyo wangu wausa buusu bwalufu. Amusyaale ano, tulindile anywebo.”
Naaswena-swena kumbele aaniini, Jesu wavwundama alimwi busyu kabulangide ansi watalika kukomba cakukombelezya ategwa: “Ta, kuti kwakonzeka, kanywido aka kandiindilile. Nekubaboobo kutabi kuyanda kwangu pe, akube kuyanda kwako.” Ino upandulula nzi? Nkaambo nzi ncaausa “buusu bwalufu”? Sena waucinca muzeezo wakwe wakufwa akupa cinunuzyo?
Peepe tabusi obo! Jesu talombi kuti lufwu olu lumwiinde. Nokuba kutantamuka lufwu lwacipaizyo kwalo Petro nkwaakaambide musyule ncintu cisesemya kulinguwe. Pele wapengesya akaambo kakuyoowa kuti nzila njatifwe lino-lino—ikufwa mbuli similandu uusulaikidwe—iyoosampaula zina lya Usyi. Lino waziba kuti mumawoola masyoonto buyo ulabambulwa acisamu mbuli muntu mubyaabi cakwiinda—imuntu uusampaula Leza! Eci ncecamukatazya kapati.
Naamana kukomba kwaciindi cilamfwu, Jesu wapiluka wajana baapostolo aba botatwe baloona. Kaambila Petro, ulaamba: “Ino sa teemwakakonzya kulangila ambebo niciba ciindi comwe? Amulangile akukomba, kuti mutanjili mukusunkwa.” Nokuba boobo, kazuminizya kukatala nkobali ako aciindi eci camasiku, ulaamba: “Moyo wazumina pele nyama njiibula inguzu.”
Amane Jesu wazwa alimwi lwabili akulomba kuti Leza akagwisye “kanywido” kulinguwe, nkokwaamba kuti cibeela camulimo ncamupede Jehova naa kuyanda kwakwe. Naapiluka alimwi wabajana baloona aba botatwe aciindi nobeelede kuti kabakomba kutegwa batanjili mukusunkwa. Naambaula ambabo Jesu, tabazyi cakwiingula.
Limwi Jesu wainka katatu, afwaafwi-fwaafwi buyo, wafwugama, kalila amisozi minji, wakomba ategwa: “Taata, kuti wayanda, gwisya cinywido eci kulindime.” Jesu wakatazigwa kapati akaambo kamasampu aatibe kuzina lya Usyi kwiinda mulufwu lwakwe ndwatifwe mbuli similandu. Ikupegwa mulandu wakusampaula Leza—muntu uusinganya Leza—ncintu cikatazya kapati!
Nokuba boobo, Jesu wazumanana kukomba ategwa: “Kutabi mbuli mbwenjanda mebo, pele mboyanda webo.” Jesu wamvwida kuyanda kwa Leza. Ucicita buyo boobu, kwalibonya mungelo kuzwa kujulu wakumuyumya amajwi aakulwaizya. Ambweni mungelo umwaambila kuti wazuminwa cakukkomana a Usyi.
Pele mmukuli mulemu kaka oyu kuli Jesu! Ibuumi bwakwe butamani alimwi abwabantu boonse bulengeenga buyo acikkelo. Wakatazigwa kapati mumizeezo. Aboobo Jesu wazumanana kupaila cakulisina-sina elyo nkasaalo yakwe yaba mbuli madosi aabulowa yanooloka ansi. Ibbuku litegwa, The Journal of the American Medical Association, lyaamba kuti: “Nokuba kuti eci ncintu citacitiki-citiki, inkasaalo iibe mbulowa . . . ilakonzya kulibonya ciindi mizeezo noyakopana kapati.”
Kumane waawo Jesu wapiluka lwatatu kubaapostolo bakwe elyo wabajana baloona alimwi. Bakatala kapati akaambo kakuusa. Ulaamba: “Sena mucoona akulyookezya? Mbubo! Ciindi casika lino! Amubone, nciconya ciindi eecino Mwanaa Muntu wapegwa mumaanza aabasizibi. Amunyamuke, tweende! Ngooyu sikundaaba ulaafwiifwi.” (BT)
Kaambo kakacili mukanwa, Judase Iskariote wasika kasindikidwe ankamu mpati yabantu bajisi minzenge amalampi alimwi azilwanyo. Matayo 26:30, 36-47; 16:21-23; Marko 14:26, 32-43; Luka 22:39-47; Johane 18:1-3; Ba-Hebrayo 5:7.
▪ Nobazwa muŋanda yamujulu, nkuli nkwaatola baapostolo bakwe Jesu, alimwi ncinzi ncaacita okuya?
▪ Jesu kakomba, ncinzi ncobacita baapostolo?
▪ Nkaambo nzi Jesu ncaapengesya, alimwi walomba nzi kuli Leza?
▪ Ncinzi catondezyegwa ankasaalo ya Jesu kuti yaba madosi aabulowa?
-
-
Ikwaabwa a KujatwaMuntu Mupati Kwiinda Iwakaponede
-
-
Cibalo 118
Ikwaabwa a Kujatwa
ICIINDI ciindide kaindi akaandabwe Judase naasololela nkamu yabasilumamba, bapaizi basilutwe, ba Farisi alimwi abamwi-bamwi kumuunda wa Getesemane. Ibapaizi bazumina kubbadela Judase mali aasika ku 30 aansiliva kuti aabe Jesu.
Musyule Judase naatandwa kuzwa mupobwe lya Kwiindilila, kulibonya kuti wagama kubapaizi basilutwe. Aaba babunganya bamapulisa ndilyonya antoomwe ankamu yabo yabasilumamba. Ambweni Judase wasaanguna kubatola nkwaali kulida pobwe lya Kwiindilila Jesu abaapostolo bakwe. Nobajana kuti bazwa kale, eyi nkamu mpati iijisi zilwanyo alimwi iinyamude malampi aminzenge yatobela Judase kuzwa mu Jerusalemu mutalaa kkuti lya Kedroni.
Mbwayaabusololela nkamu eyi atalaa Cilundu ca Elaioni, waba masimpe kuti ulikuzi nkwati mujane Jesu. Insondo yamana, Jesu abaapostolo bakwe nobakali kweenda kuzwa ku Betaniya akuunka ku Jerusalemu, kanjikanji bakali kuleya mumuunda wa Getesemane kuti balyookezye akubandika. Pele lino Jesu mbwali mumudima ansi amasamu aamaolifa, balamuziba buti basilumamba? Ambweni tabana mubwene pe. Aboobo Judase wapa citondezyo ategwa: “Nguwenya ngwenjoomyonta, mwati ngonguwe. Mukamujate, mukamutole atakamusii.”
Judase wanjila ankamu mpati mumuunda, wamubona Jesu abaapostolo bakwe, wagama kulinguwe. Ulaamba, “Wabonwa Mwami,” amane wamumyontesya.
Jesu waingula ulaamba: “Mweenzuma, wazidanzi?” Mpoonya kaingula mubuzyo wakwe nguwenya, ulaamba: “Judase, sena uaba Mwana a-Muntu akumyonta?” Pele takwe ciindi cakusowa asikumwaaba oyu! Jesu waswena kumbele ikuli mumuni waminzenge amalampi aayaka akubuzya ategwa: “Ino nguni ngomuyandaula.”
Balo baingula balaamba: “Jesu waku-Nazareta.”
Kaimvwi cabusicamba kumbele lyabo, Jesu waingula ulaamba: “Ndime uno.” Kabagambidwe akaambo kabusicamba bwakwe alimwi akutaziba cititobele, aba baalumi bajoka cifuteesule akuwida ansi.
Jesu wazumanana cakukkazika moyo ulaamba: “Ndamwaambila kale kuti ndime uno. Na muyandaula ndime, aba abazwe.” Ciindi cisyoonto buyo cainda muŋanda yamujulu, Jesu waambilide Usyi kwiinda mumupailo kuti wakababamba baapostolo bakwe basyomeka boonse naba omwe wakasoweka pele “mwana uuingaila walo.” Ikutegwa majwi aakwe azuzikizigwe, walomba kuti basikumutobela bazwe.
Aba basilumamba nobakkalikila, baima akutalika kwaanga Jesu, ibaapostolo baziba ciyanda kucitika. Babuzya balaamba: “Omwami, tuumye maceba na?” Katanaingula Jesu, Petro nkusomona iceba lyomwe akati kaabili ngobaleta baapostolo, ngooyo wamululama Malko imuzike wamupaizi mupati. Petro wawiinzya mutwe wamuzike pele wamukosola kutwi kwakwe kwakululyo.
Jesu wanjilila ulaamba: “Mbubo! Akumane lino!” (BT) Wajata kutwi kwa Malko akuciponya cilonda. Mpoonya wayiisya ciiyo ciyandika kapati, walailila Petro ategwa: “Bweedezya ipanga lyako mucikanda calyo, nkaambo boonse babweza ipanga bazoovwinyaunwa kupanga. Ino sa tamuyeeyi kuti nsikonzyi kukumbila kwa-Taata kuti anditumine lino lino malegioni aainda ikumi aabili aabaangelo.”
Jesu ulilisungude kujatwa nkaambo ulapandulula ategwa: “Alalondolwa buti magwalo aamba kuti kweelede kuba boobu?” Alimwi wayungizya ategwa: “Sena cinywido ncaakandipa Taata entacinywi?” Ulizuminene kapati aluyando lwa Leza kulinguwe!
Mpoonya Jesu waambila nkamu. Wabuzya ategwa: “Sa mweza amapanga amakoli kuzoondijata mbuli mbumujata mufumpi? Mazuba oonse ndakali kukala akwiisya muntempele, pele teemwakandijata. Aya oonse akaba kuti alondolwe magwalo aabasinsimi.”
Bamvwe boobo basilumamba, mupati wamasole alimwi ababelesi baba Juda bamujata Jesu akumwaanga. Babone boobo baapostolo bamumwaika Jesu akutija. Nokuba boobo imwaalumi umwi—ambweni ngusikwiiya Marko—wacaala akati kankamu. Ulangilwa kuti wakaliko kuŋanda Jesu nkwaakali kulida pobwe lya Kwiindilila alimwi amane waccilila nkamu kuzwa waawo. Nokuba boobo lino wazibwa alimwi basoleka kumujata. Pele watija wabasiila mulembo ngwaasamide. Matayo 26:47-56; Marko 14:43-52; Luka 22:47-53; Johane 17:12; 18:3-12.
▪ Nkaambo nzi Judase ncali masimpe kuti ulamujana Jesu mumuunda wa Getesemane?
▪ Ino Jesu watondezya buti kuti ulibikkilide maanu kubaapostolo bakwe?
▪ Ino Petro wacita nzi ikukwabilila Jesu, pele ino Jesu wamwaambila nzi Petro kumakani aya?
▪ Ino Jesu watondezya buti kuti ulizuminene akuyanda kwa Leza?
▪ Ciindi nobamumwaika baapostolo Jesu nguni wacaala, alimwi ncinzi cacitika kulinguwe?
-