-
Wazikkwa Muli Bwasanu—Mu Nsondo Cuumbwe Cinyina MuntuMuntu Mupati Kwiinda Iwakaponede
-
-
Cibalo 127
Wazikkwa Muli Bwasanu—Mu Nsondo Cuumbwe Cinyina Muntu
LINO mmuuli Bwasanu kumazuba, elyo Sabata yamu Nisani 15 ilatalika kumabbililo aazuba. Imubili wa Jesu ulalengeenga acisamu kaulempwetene pele babbi bobile bali mumbali lyakwe bacilanga. Muli Bwasanu kumazuba bwiitwa kuti Mbwakulibambila nkaambo nceciindi bantu nobabamba zyakulya akumanizya milimo imwi iitakonzyi kulindila kuti ikacitwe yakwiinda Sabata.
Sabata iyandootalika lino taili Sabata buyo yalyoonse (ibuzuba bwaciloba bwansondo) pele ni Sabata iizwa bubili naa “mpati.” Bwiitwa boobu nkaambo Nisani 15 bwalo buli mbuzuba bwakusaanguna bwa Pobwe lyamazuba aali ciloba lya Zinkwa Zitakwe Bumena (alimwi lyoonse ni Sabata kufwumbwa naa mbuzuba nzi bwamazuba aansondo mpoyasikila), kono mbumwi buyo abwa Sabata yansondo ansondo.
Kweelana a Mulawo wa Leza, mibili tayeelede kusyaala kailengeenga acisamu busiku boonse. Aboobo bama Juda balomba Pilato kuti lufwu lwabaabo bajaigwa lufwaambanizigwe kwiinda mukubatyolaula maulu. Elyo basilumamba batyolaula maulu abaabo babbi bobile. Pele akaambo kakuti Jesu uboneka kuti wafwa, maulu aakwe taakosaulwa pe. Eci cazuzikizya lugwalo lwaamba kuti: “Cifuwa cakwe neciba comwe tacikooyootyolwa.”
Nokuba boobo, kutegwa basyome ncobeni kuti Jesu wafwa, umwi wabasilumamba wamuyasa sumo mumabambo aakwe. Isumo lyayasa cibeela camoyo wakwe elyo ndilyonya bulowa amaanzi zyazwa. Imwaapostolo Johane walo uulibonena buya ameso waluula ategwa eci cizuzikizya lugwalo lumbi: “Bayoomulangilila ngobayaside.”
Aumwi uuliko awa abusena bwakujaila ngu Josefa uuzwa kumunzi wa Aremateya Sinkuta Mpati uula zina libotu. Wakakaka kuzuminizya mucito uutaluzi wankuta mpati kuli Jesu. Josefa ngusikwiiya wa Jesu nokuba kuti wali kuyoowa kulyaamba boobo. Nokuba boobo lino waliyumya-yumya akuunka kuli Pilato kuyoolomba mubili wa Jesu. Pilato waita silumamba ulaa mulimo elyo silumamba naamba kuti Jesu wafwa ncobeni, Pilato wamupa mubili.
Josefa waubweza mubili wauvwunga mumulembo uutuba ikutegwa uzikkwe. Wagwasigwaa Nikodemo Sinkuta Mpati awalo. Nikodemo awalo waalilwa kwaamba lusyomo lwakwe muli Jesu ikuyoowa kuti ulanyangwa cuuno cakwe. Pele lino waleta cibbudu ambweni cilema mwaanda wampondo waci Roma catununkilizyo tuvwelene itutegwa mura aalo iidula kapati. Imubili wa Jesu wavwungailwa mumilembo iituba iijisi tununkilizyo mbubonya mbuli cilengwa caba Juda cakubamba mibili kutegwa izikkwe.
Mpoonya mubili walazikwa mucuumbwe ca Josefa cipya calo cipakudwe mumwaala mumuunda ulaafwaafwi. Nkabela kwakunkulisyigwa bbwe pati amulyango wacuumbwe. Ikutegwa bakonzye kumanizya kuzikka kaitana Sabata, ikubamba mubili kwacitwa cakufwambaana. Aboobo, Mariya Magadelene alimwi a Mariya banyina Jakobo Muniini, balo ambweni bali kugwasya kubamba mubili baya kuŋanda cakufwambaana kuyooleta tumbi tununkilizyo amafwuta aanunkilila. Yainda Sabata bakanza kuzumanana kubamba mubili wa Jesu kutegwa ukonzye kukkala kwaciindi cilamfwu kautaboli.
Ibuzuba bwatobela mu Mujibelo (Sabata), ibapaizi basilutwe aba Farisi baunka kuli Pilato akuyakwaamba kuti: “Mwami twaibulukwa kuti oyo mubeji naakacili kupona wakaamba kuti, Aakumana mazuba otatwe njoobuka. Nkaambo kaako lailila kuti kabanda kajatisigwe mane kusikila kubuzuba bwatatu, nkaambo basikwiiya bakwe inga balasika kuzoomubba akwaambila bantu kuti wabuka kubafu, elyo lweeno lusyaalizi lulabija kwiinda lutaanzi.”
Pilato waingula ategwa: “Mulijisi balindizi. Kamuya, mujatisye mbuli mbumukonzya.” Aboobo baunka kuyoocibambisya cuumbwe kwiinda mukumata-mata bbwe akusiya balindizi basilumamba bana Roma.
Mu Nsondo mafwumofwumo Mariya Magadelene alimwi a Mariya banyina Jakobo antoomwe a Salome a Joana abamakaintu bambi baleta tununkilizyo kuti babambe mubili wa Jesu. Kabaciya, batalika kubuzyanya ategwa: “Ino nguni uti katukunkulusizye ibbwe ilili amulyango wacuumbwe?” Pele nobasika bajana kuti kwali muzuzumo elyo mungelo wa Jehova walikunkulisya bbwe. Balindizi baunka alimwi mucuumbwe kunyina uliko! Matayo 27:57–28:2; Marko 15:42–16:4; Luka 23:50–24:3, 10; Johane 19:14, 31–20:1; 12:42; Levitiko 23:5-7; Deuteronomo 21:22, 23; Intembauzyo 34:20; Zekariya 12:10.
▪ Nkaambo nzi muli Bwasanu ncobutegwa mbuzuba Bwakulibambila, alimwi Sabata “mpati” ninzi?
▪ Mmagwalo nzi aazuzikizigwa kujatikizya mubili wa Jesu?
▪ Ino Josefa a Nikodemo bajatikizigwa buti mukuzikkwa kwa Jesu, alimwi bacitene buti a Jesu?
▪ Ino bapaizi balomba nzi kuli Pilato, elyo waingula buti?
▪ Ncinzi cacitika mu Nsondo mafwumofwumo?
-
-
Jesu Mmuumi!Muntu Mupati Kwiinda Iwakaponede
-
-
Cibalo 128
Jesu Mmuumi!
BAMAKAINTU nobajana kuti cuumbwe ca Jesu cinyina muntu, Mariya Magadelene watijaana kuyooambila Petro a Johane. Nokuba boobo, kulibonya kuti bamakaintu bamwi bacaala kucuumbwe. Ndilyonya kwalibonya mungelo wabaitila mukati.
Omu bamakaintu babona aumbi mungelo elyo umwi wabangelo wabaambila ategwa: “Mutayoowi inywe, nkaambo ndizi kuti mulayandaula Jesu iwakabambulwa [acisamu, NW]. Tako okuno, ulibukide mbubonya mbwaakaamba. Amuboole, mubone nkwaakalede Mwami. Lino kamuya lubilo kuyooambila basikwiiya bakwe kuti ulibukide kubafu.” Aboobo kabayoowede alimwi kabakondedwe kapati, bamakaintu aba bazuza.
Aciindi awa, Mariya wabajana ba Petro a Johane elyo wabaambila ategwa: “Bamugwisya Mwami kucuumbwe, eno tatuzi nkobakamubika.” Ndilyonya baapostolo bobile bazuzaana. Johane ulaa lubilo—ambweni nkaambo kabwana—elyo wasaanguna kusika kucuumbwe. Aciindi awa bamakaintu bazwa aboobo kunyina uuliko munsi-munsi pe. Naasunsumana, Johane wasondela mucuumbwe akubona zisani pele uliimvwi anze.
Naasika Petro taasowa aciindi pele waindaa kunjila mukati. Wazibona zisani kazyaalabene alimwi acisani ncaakazambaidwe Jesu kumutwe. Cilivwungidwe cilikke kumbali. Lino awalo Johane wanjila mucuumbwe elyo waasyoma makani aa Mariya. Pele Petro a Johane taakwe nobasyoma kuti Jesu wabusigwa pe nokuba kuti wakali kubaambila lyoonse kuti uyoobusigwa. Kabakatazidwe kapati, aba bobile bapiluka kumunzi, pele Mariya walo wapilukila kucuumbwe, wacaala.
Aciindi awa bamakaintu bamwi bafwambaanina kuyooambila basikwiiya kuti Jesu wabusigwa mbubwenya bangelo mbubabalailila kucita. Kabacizuzaana kapati, Jesu wabaswaanganya akwaamba kuti: “Mwabonwa!” Bawida kumaulu akwe akumukomba. Mpoonya Jesu ulaamba: “Mutayoowi! Kamuya, mwaambile bakwesu kuti baye ku-Galilaya, bayoondibona nkukonya.”
Musyule, nokwakazyooba muzuzumo akulibonya kwabangelo, basilumamba ibakali kulindila bakakankama akuba mbuli bantu bafwide. Mbubakabeda buyo kabotu, bakaunka mumunzi ndilyonya akuyakwaambila bapaizi basilutwe cintu cakacitika. Nobakamana kubuzyanya “bapati” baba Juda, imuzeezo wakabambwa wakuti bakakkalile kaambo kwiinda mukupa basilumamba aba cijala mulomo. Bakalaililwa kuti: “Amwaambe kuti, Basikwiiya bakwe bakeza masiku nitwakali koona, bamubba.”
Mbwaanga basilumamba bana Roma balakonzya kupegwa cisubulo calufwu akaambo kakoona amulimo, ibapaizi babasyomezya ategwa: “Na camvwigwa obo [kuti mwakoona] kumwami, tulamukombelezya kuti mutapegwi mulandu.” Mbwaanga cijala mulomo cakalikubwene buya, basilubamba bakacita mbuli mbukalaililwa. Nkakaambo kaako, makani aakubeja aakuti mubili wa Jesu wakabbigwa akeenda mpuwo akati kaba Juda.
Mariya Magadelene wacaala kucuumbwe wanjililwa buumba kapati. Ino inga kali kuli Jesu? Naasunsumana kuti asondele mucuumbwe, wabona bangelo bobile basamide zituba ibalibonya alimwi! Umwi ulikkede kumitwe elyo umwi kumitandabilo awaawo aalede mutunta wa Jesu. Babuzya ategwa: “Omwanakazi, ulilanzi?”
Mariya waingula ategwa: “Nkaambo bagwisya Mwami wangu, nsizi nkobamubika.” Mpoonya waceba wabona umbi uuindulula mubuzyo wakuti: “Omwanakazi, ulilanzi?” Alimwi nguwenya oyu wabuzya ategwa: “Nguni ngoyandaula?”
Kayeeya kuti oyu muntu nguubeleka mumuunda imuli cuumbwe, wamwaambila ategwa: “Mwami, na nduwe owamugwisya kuno, ndaambila nkowamubika, nkamutole.”
Oyu muntu ulaamba: “Mariya.” Ndilyonya wamuziba kwiinda muŋambaudo kulinguwe kuti ngu Jesu. Ulaamba: “Raboni, nkokuti, Mufundisi.” Icakukkomana kapati, wamujata. Pele Jesu wamwaambila kuti: “Utandijati, nkaambo nsinatanta kuli-Taata. Pele koya kubanabakwesu, ukabaambile kuti, Ndatanta kuli-Taata akuli-Uso, kuli-Leza wangu akuli-Leza wanu.”
Lino Mariya wazuza kuya kooko kubungene baapostolo abasikwiiyanyina. Wayungizya makani aakwe kumakani ngobapa kale bamakaintu bamwi aajatikizya kubona Jesu wabusigwa. Pele aba baalumi batabasyoma bamakaintu basaanguna kulibonya kuti teebamusyoma awalo Mariya. Matayo 28:3-15; Marko 16:5-8; Luka 24:4-12; Johane 20:2-18.
▪ Nobajana kuti mucuumbwe kunyina uliko, ncinzi ncaacita Mariya Magadelene, alimwi ncinzi cabacitikila bamakaintu bamwi?
▪ Ino Petro a Johane balimvwa buti nobajana kuti mucuumbwe kunyina uliko?
▪ Ncinzi cabacitikila bamakaintu bamwi nobali kuya kuyooluula kuli basikwiiya kuti Jesu wabuka?
▪ Ncinzi cakacitika kuli basilumamba balindizi, alimwi ibapaizi bacita buti nobalwiidwa?
▪ Ncinzi cacitika Mariya Magadelene naacaala alikke kucuumbwe, alimwi basikwiiya balimvwa buti kumakani aamba bamakaintu?
-