Katubikkilana Maano Akukulwaizyanya
“Katubikkilana maano ikutegwa tukulwaizyanye kutondezya luyando akucita milimo mibotu.”—HEB. 10:24.
INO INGA MWAINGULA BUTI?
Ino caamba nzi ‘kubikkilana maano’?
Mbuti mbotukonzya ‘kukulwaizyanya kutondezya luyando akucita milimo mibotu’?
Mbuti mbotukonzya ‘kukulwaizyanya umwi amweenzinyina’?
1, 2. Ncinzi cakagwasya Bakamboni ba Jehova ibali 230 kufwutuka lufwu kumamanino aa Nkondo Yabili Yanyika?
NOBWAKAZUNDWA buyo bweendelezi bwa Nazi kumamanino aa Nkondo Yabili Yanyika, mfwulumende yakabikka mulawo wakujaya zyuulu zyabaange bakasyeede muzilabba. Baange boonse ibakali mucilabba mu Sachsenhausen bakeelede kutolwa kumadolopo aakali kunkomwe kwalo nkobakali kuyanda kubanjizya mumato akupa kuti mato alobe mulwizi. Oobu bwakali cibeela camakanze aakazikuzyibwa kuti nkufwoola kuya kulufwu.
2 Baange bali 33,000 kuzwa kucilabba ca Sachsenhausen bakeelede kufwoola musinzo uulampa makkilomita aali 250 kuunka ku Lübeck, dolopo limwi lili kunkomwe yalwizi mu Germany. Akati kabo kwakali Bakamboni ba Jehova bali 230 ibakali kuzwa muzisi zili cisambomwe, balo ibakaambilidwe kweendela antoomwe mukufwoola. Boonse tiibakajisi nguzu akaambo kanzala akuciswa. Mbuti bakwesu aaba mbobakacikonzya kufwoola mumusinzo ooyo? Umwi akati kabo wakaamba kuti: “Twakali kukulwaizyanya lyoonse kutegwa tuzumanane kuliyumya.” Kwiinda ‘munguzu zigambya iziinda zyabantu’ kuzwa kuli Leza, luyando ndobakajisi kuli umwi amweenzinyina lwakabagwasya kufwutuka mumapenzi.—2 Ko. 4:7.
3. Nkaambo nzi ncotuyandika kukulwaizyanya?
3 Mazuba aano, tatuli mukufwoola kuunka kulufwu, nokuba boobo tulajana buyumuyumu bunji. Kuzwa ciindi Bwami bwa Leza nobwakatalika kulela mu 1914, Saatani wakatandwa kuzwa kujulu akuwaalwa anyika, kajisi “bukali bupati, mbwaanga ulizyi kuti ujisi buyo kaindi kaniini.” (Ciy. 12:7-9, 12) Nyika eeyi mboiyaabuswena kunkondo ya Amagedoni, Saatani uli mukubelesya masunko alimwi amapenzi kusola kutumana nguzu kumuuya. Kuyungizya waawo kuli makatazyo ngotujana abuzuba. (Job. 14:1; Muk. 2:23) Zimwi ziindi buyumuyumu buli boobu bulakonzya kutumana nguzu cakuti twalimvwa kutyompwa kapati. Amuyeeye makani aajatikizya mukwesu walo kwamyaka minji iwakagwasya bantu banji kumuuya. Walo amukaintu wakwe bakaciswa akutyompwa kapati mumyaka iyakatobela. Mbubwenya mbuli mukwesu ooyu, toonse tuyandika “nguzu zigambya iziinda zyabantu” kuzwa kuli Jehova mpoonya akukulwaizyanya.
4. Ikuti katuyanda kukulwaizya bamwi, ndulayo nzi lwamwaapostolo Paulo ndotweelede kubikkila maano?
4 Ikuti katuyanda kunoobakulwaizya bamwi, tweelede kubikkila maano kukukulwaizya mwaapostolo Paulo nkwaakapa Banakristo ba Hebrayo. Wakaamba kuti: “Katubikkilana maano ikutegwa tukulwaizyanye kutondezya luyando akucita milimo mibotu, tutanooleki kuswaangana antoomwe, mbuli bamwi ibajisi ciyanza eeci, pele katuyumizyanya umwi amweenzinyina, alimwi atuzumanane kucita boobo ikapati mbomubwene kuti buzuba bwaswena afwaafwi.” (Heb. 10:24, 25) Mbuti mbotukonzya kulubelesya lulayo oolu luyandika?
“KATUBIKKILANA MAANO”
5. Ino caamba nzi ‘kubikkilana maano,’ alimwi ncinzi ciyandika kutegwa tucite boobo?
5 ‘Kubikkilana maano’ caamba kuyeeya nzyobayandika bamwi. Sena inga twatondezya kubikkila maano nzyobayandika bamwi kuti katubaanzya cakubinda ku Ŋanda ya Bwami naa kubandika buyo twaambo tutayandiki? Peepe. Masimpe kuti tuyanda ‘kuyeeya buyo makani eesu’ ikutali ‘kunjililila twaambo tutatujatikizyi.’ (1 Te. 4:11; 1 Ti. 5:13) Nokuba boobo, kuti katuyanda kukulwaizya bakwesu, tweelede kubazyiba kabotu—bukkale bwabo mubuumi, bube bwabo, mbobasimide kumuuya, mobacita kabotu alimwi amobalezya. Beelede kutubona kuti tuli balongwe alimwi akuti tulabayanda. Kutegwa tucite boobo, tweelede kuba aciindi cakuba ambabo—kutali buyo nobajisi mapenzi alimwi anobatyompedwe pe, pele amuziindi buyo zimbi.—Lom. 12:13.
6. Ncinzi ciyakugwasya mwaalu ‘kubabikkila maano’ aabo ibali mumaanza aakwe?
6 Baalu mumbungano bakulwaizyigwa ‘kweembela butanga bwa Leza ibuli mumaanza aabo,’ cakuliyandila alimwi caluyandisisyo. (1 Pe. 5:1-3) Kutegwa mulimo wabweembezi baucite cabusungu, beelede kuzizyiba kabotu mbelele izili mumaanza aabo. (Amubale Tusimpi 27:23.) Kuti baalu kabalibambilide kuswaigwa lyoonse abasyominyina alimwi akubakkomanina, mbelele zilalangilwa kulomba lugwasyo ciindi noziyanda kugwasyigwa. Bakwesu abacizyi alimwi balalangilwa kuyubununa bwini mbobalimvwa anzyobalibilika, calo cikonzya kupa kuti baalu ‘bababikkile maano’ aabo bali mumaanza aabo akupa lugwasyo ndobayandika.
7. Ino tweelede kwaabona buti majwi aambwa “cakutayeeya” abaabo batyompedwe?
7 Ciindi Paulo naakali kwaambila mbungano yaku Tesalonika, wakaamba kuti: “Amubagwasye aabo ibatajisi nguzu.” (Amubale 1 Batesalonika 5:14.) Munzila imwi “ibatyompedwe mumoyo” mbabaabo batajisi nguzu. Lugwalo lwa Tusimpi 24:10 lwaamba kuti: “Na wawizuka mubuzuba bwamapenzi, inguzu zyako zyaceya.” Majwi aamuntu uutyompedwe kapati alakonzya kuba majwi aambwa “cakutayeeya.” (Job. 6:2, 3) ‘Notubabikkila maano’ ibali boobo, tweelede kuyeeya kuti nzyobaamba ambweni tabusyi mbobalimvwa mumoyo. Majwi aaya akaba aamasimpe kuli ba Rachelle ciindi banyina nobakatyompwa kapati. Ba Rachelle bakaamba kuti: “Ziindi zinji Bamaama bakali kukonzya kwaamba cintu cicisizya moyo kapati. Bunji bwaziindi eezyo ndakasola kuliyeezya bwini mbobakabede bamaama—basiluyando, basiluzyalo alimwi baabi. Ndakaiya kuti bantu batyompedwe balaamba zyintu zinji nzyobatali kuyanda kwaamba. Cintu ciinda kubija muntu ncakonzya kucita nkupilusya majwi mabi naa kucita cintu cibi.” Lugwalo lwa Tusimpi 19:11 lwaamba kuti: “Busongo bwamuntu bulamuumusya kukalala; ulayandisya kulekelela milandu.”
8. Nkuuli ni kapati nkotweelede ‘kutondezya’ luyando lwesu, alimwi nkaambo nzi?
8 Mbuti mbotukonzya ‘kumubikkila maano’ muntu uuside akaambo kansoni alimwi akutyompwa nkaambo kakulubizya nkwaakacita kaindi nokuba kuti wakabweza ntaamu kululamika zyintu? Kujatikizya sikubisya iwakeempwa ku Korinto, Paulo wakalemba kuti: “Mweelede kumulekelela akumuumbulizya kutegwa munzila imwi muntu ooyo atamenenwi limwi akaambo kakuusa kapati. Aboobo ndimukulwaizya kuti mutondezye luyando lwanu kulinguwe.” (2 Ko. 2:7, 8) Lugwalo aawa lwaamba kuti amumutondezye luyando. Mukwesu ulakonzya kulubona luyando alimwi akubikkila maano kwesu kulinguwe kuti twatondezya oobo kwiinda mumajwi alimwi amicito.
“TUKULWAIZYANYE KUTONDEZYA LUYANDO AKUCITA MILIMO MIBOTU”
9. Ino caamba nzi ‘kukulwaizya kutondezya luyando akucita milimo mibotu’?
9 Paulo wakalemba kuti: “Katubikkilana maano ikutegwa tukulwaizyanye kutondezya luyando akucita milimo mibotu.” Tweelede kukulwaizya basyomima kutondezya luyando akucita milimo mibotu. Kuti mulilo kauyanda kuzima, inga twayandika kuuvwilimya kwiinda mukusosela akuufwulida. (2 Ti. 1:6) Mbubwenya buyo, caluyando tulakonzya kukulwaizya bakwesu kutondezya luyando lwabo kuli Leza akuli basimukobonyina. Kulumbaizya bamwi kulayandika kutegwa tubakulwaizye kucita milimo mibotu.
10, 11. (a) Mbaani akati kesu ibayandika kulumbaizyigwa? (b) Amupe cikozyanyo kutondezya kulumbaizya mbokukonzya kugwasya muntu ‘iwaleya.’
10 Kufwumbwa naa tulityompedwe naa pe, toonse buyo tuyandika kulumbaizyigwa. Mwaalu umwi wakalemba kuti: “Kunyina cintu bataata ncobakandaambila kale kuti ndacita kabotu.” Aboobo, mukwesu ooyu naakali kukomena kunyina naakali kulimvwa kuti ulacita zyintu munzila iiluzi. Nokuba kuti lino ujisi myaka iili 50 yakuzyalwa, ulalumba kapati ciindi bamwi nobamwaambila kuti ucita kabotu kali mwaalu. Icakamucitikila camugwasya kubona mbociyandika kukulwaizya bamwi, alimwi lyoonse ulasoleka kujana nzila mwakonzya kulumbaizya bamwi. Kulumbaizya kulakonzya kubakulwaizya boonse—kubikkilizya abapainiya, bacembeede alimwi abaabo ibatyompedwe.—Lom. 12:10.
11 Ciindi aabo ‘bajisi zyeelelo zyakumuuya nobasoleka kumululamika muntu umwi iwaleya,’ lulayo lwaluyando alimwi akulumbaizya kubotu kulakonzya kukulwaizya sikubisya kupiluka akutalika kucita milimo mibotu. (Gal. 6:1) Eeci ncecakacitika kumucizyi wazyina lyakuti Miriam. Wakalemba kuti: “Cimwi ciindi ndakausa kapati mubuumi bwangu ciindi balongwe mbotwakali kumvwana kapati nobakaisiya mbungano, aciindi nciconya eeco bataata bakatalika kuciswa bulwazi bwakuzwa bulowa kubongo. Ndakatyompwa kapati. Kutegwa ndilwane kutyompwa ooku, ndakatalika kweenda amusankwa wakunyika.” Eeci cakapa kuti mucizyi ooyu alimvwe kuti tayandiki kuli Jehova, alimwi wakatalika kuyeeya kuti akasiye kasimpe. Ciindi mwaalu naakamuyeezya mulimo ngwaakacita musyule cakusyomeka, wakakulwaizyigwa. Baalu bakamusyomezya kuti Jehova ucimuyanda. Luyando lwakwe lwakabukulusyigwa. Cilongwe ncaakajisi amuntu uutali Kamboni wakacimana akuzumanana kubelekela Jehova.
12. Ncinzi ncotukonzya kwaamba kujatikizya kupa kuti muntu afwe nsoni, kumwaambila kuti taciti kabotu naa kupa kuti alimvwe kuba amulandu ciindi notumukulwaizya?
12 Kupa kuti muntu afwe nsoni kwiinda mukumweezyanisya abamwi, kumwaambila kuti taciti kabotu akumubikkila zyeelelo ziyumu, naa kumupa kuti alimvwe kuba amulandu kuti taciti zinji kulakonzya kumukulwaizya kubeleka canguzu kapati, pele kuzwidilila inga kwaba kwaciindi buyo cisyoonto. Kulubazu lumwi, kulumbaizya musyomima alimwi akwaamba luyando ndwajisi kuli Leza kulakonzya kumupa kuti azumanane kucita kabotu.—Amubale Bafilipi 2:1-4.
“KATUYUMIZYANYA UMWI AMWEENZINYINA”
13. Ino kukulwaizya kubikkilizya nzi? (Amubone cifwanikiso cili kumatalikilo aacibalo.)
13 Tweelede ‘kuyumizyanya umwi amweenzinyina ikapati mbotubwene kuti buzuba bwaswena afwaafwi.’ Kukulwaizya bamwi kubikkilizya kubagwasya kuti bazumanane kuyaambele mumulimo wabo kuli Leza. Mbubwenya kukulwaizya kutondezya luyando akucita milimo mibotu mbokukonzya kweezyanisyigwa kukuvwilimya mulilo uuyanda kuzima, kukulwaizya bamwi kulakonzya kweezyanisyigwa kukusosela nkuni kutegwa mulilo uzumanane kuyakisya. Kukulwaizya bakwesu caamba kubayumya-yumya akubaumbulizya kutegwa bazumanane kubelekela Leza. Kuti twapegwa coolwe cakuyumya-yumya muntu uuli boobo, tweelede kubandika munzila yabulongwe alimwi cabubombe. (Tus. 12:18) Kuyungizya waawo, tweelede ‘kufwambaana kuswiilila alimwi akumuka kwaambaula.’ (Jak. 1:19) Ikuti twaswiilila calweetelelo, tulakonzya kubuzyiba bukkale ibwapa kuti Munakristoma atyompwe akumwaambila cintu cimwi kutegwa tumugwasye kuliyumya mubukkale oobo.
14. Ino mukwesu umwi iwakatyompedwe wakagwasyigwa buti?
14 Amulange-lange mwaalu umwi iwakajisi lweetelelo mbwaakagwasya mukwesu iwatakasungweede kwamyaka iili mbwiibede. Ciindi mwaalu naakali kuswiilila kulinguwe, wakajana kuti mukwesu wakacili kumuyanda kapati Jehova. Wakali munkutwe mukwiiya Ngazi Yamulindizi imwi aimwi alimwi wakali kusolekesya kujanika kumiswaangano lyoonse. Nokuba boobo, micito yabamwi mumbungano njiyakapede kuti atyompwe alimwi akubijilwa kapati. Mwaalu wakaswiilila calweetelelo kakunyina kumupa mulandu mukwesu alimwi wakamubikkila maano walo alimwi amukwasyi wakwe. Mukuya kwaciindi, mukwesu wakabona kuti wakali kulekela zyintu zibyaabi izyakamucitikila kaindi kumulesya kubelekela Leza ngwaakali kuyanda. Mwaalu wakatamba mukwesu ooyu kuti amusangane mumulimo wakukambauka. Kwiinda mulugwasyo lwamwaalu, mukwesu wakatalika alimwi kutola lubazu mumulimo wakukambauka alimwi mukuya kwaciindi wakeelela alimwi kubeleka kali mwaalu.
15. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kuli Jehova kujatikizya kuyumya-yumya batyompedwe?
15 Muntu uutyompedwe takonzyi kulimvwa kabotu mpoonya-mpoonya naa kufwambaana kulutambula lugwasyo ndotumupa. Inga twayandika kuzumanana kumugwasyilizya. Paulo wakaamba kuti: “Amubagwasye aabo ibatajisi nguzu, akubakkazyikila moyo bantu boonse.” (1 Te. 5:14) Muciindi cakufwambaana kuleka kubabikkila maano ibatajisi nguzu, tweelede “kubakkazyikila moyo” akuzumanana kubagwasya. Kaindi, Jehova wakali kubakkazyikila moyo babelesi bakwe zimwi ziindi ibakali kutyompwa. Mucikozyanyo, Leza wakamukkazyikila moyo Eliya, akubikkila maano mbwaakali kulimvwa. Jehova wakapa musinsimi nzyaakali kuyandika kutegwa azumanane mumulimo wakwe. (1 Bam. 19:1-18) Akaambo kakuti Davida wakeempwa camoyo woonse, Jehova wakamulekelela. (Int. 51:7, 17) Leza alimwi wakagwasya mulembi wa Intembauzyo 73, walo iwakali kuyanda kucileka kumubelekela. (Int. 73:13, 16, 17) Jehova ulatukkazyikila moyo andiswe, kwaambisya ciindi notutyompedwe. (Kul. 34:6) Luse lwakwe ‘lulabukuluka cifwumofwumo cimwi acimwi,’ alimwi ‘talukamani pe.’ (Malo. 3:22, 23) Jehova uyanda kuti katutobela cikozyanyo cakwe alimwi akubalanganya calubomba aabo batyompedwe.
KATUYUMIZYANYA UMWI AMWEENZINYINA KUTEGWA TUZUMANANE MUNZILA IITOLA KUBUUMI
16, 17. Ciindi mamanino aabweende bwazyintu oobu naayabuswena, makanze nzi ngotweelede kuba angayo, alimwi nkaambo nzi?
16 Akati kabaange ibali 33,000 ibakazwa mucilabba caku Sachsenhausen, mbasyoonto bakafwutuka. Nokuba boobo, Bakamboni ba Jehova boonse ibali 230 ibakazwa mucilabba eeco bakafwutuka mapenzi aayo. Kuyumizyanya akugwasyanya nkobakali kucita akati kabo kwakabagwasya kapati kutegwa bafwutuke.
17 Mazuba aano tuli ‘munzila iitola kubuumi.’ (Mt. 7:14) Ino-ino bakombi ba Jehova bayakunjila calukamantano munyika mpya yabululami. (2 Pe. 3:13) Atuzumanane kugwasyanya notweenda munzila iitola kubuumi butamani.
[Cifwanikiso icili apeeji 20]
Amubeleke abamwi mumulimo wamumuunda
[Cifwanikiso icili apeeji 20]
Amukulwaizyanye kutondezya luyando akucita milimo mibotu
[Cifwanikiso icili apeeji 21]
Amukkomane akuyanzana kubotu
[Cifwanikiso icili apeeji 22]
Amuswiilile cakukkazyika moyo kumuntu uuyandika kukulwaizyigwa (Amubone muncali 14 a 15)