LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • mwbr18 January map. 1-8
  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
  • Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu (2018)
  • Tutwe Twamakani
  • JANUARY 1-7
  • JANUARY 8-14
  • JANUARY 15-21
  • JANUARY 22-28
  • JANUARY 29–FEBRUARY 4
Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu (2018)
mwbr18 January map. 1-8

Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu

JANUARY 1-7

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MATAYO 1-3

“Bwami Bwakujulu Bwaswena Afwaafwi”

(Matayo 3:1, 2) Kumazuba aayo Johane Mubbapatizi wakaboola akukambauka munkanda ya Judaya 2 kuti: “Amweempwe, nkaambo Bwami bwakujulu bwaswena afwaafwi.”

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 3:1, 2

kukambauka: Ndibbala lyakasandululwa kuzwa mu Chigiriki ilipandulula “kwaambilizya kubuleya mbuli mutumwa.” Ibbala eeli likankaizya nzila iibelesyegwa mukwaambilizya ooku: kanji-kanji nkwaambilizya kubuleya, kutali kunkamu yabantu.

Bwami: Mulugwalo oolu molisaanguna kujanika ibbala lya Chigiriki lyakuti ba·si·leiʹa, lyalo ilipandulula mfwulumende yabwami alimwi acilawo kubikkilizya abantu ibali mubweendelezi bwamwami. Muziindi zili 162 ibbala eeli lya Chigiriki molijanika mu Magwalo aa Banakristo aa Chigiriki, ziindi zili 55 lijanika kulugwalo lwa Matayo, alimwi bunji bwaziindi lyaamba bweendelezi bwa Leza kujulu. Kanji-kanji Matayo wakalibelesya bbala eeli mubbuku lyakwe lya Makani Mabotu cakuti inga lyaambwa kuti ndibbuku lya Makani Mabotu aa Bwami.

Bwami bwakujulu: Mabala aaya alajanika ziindi zibalilwa ku 30 alimwi ajanika buyo mubbuku lya Makani Mabotu aa Matayo. Mumabbuku aa Makani Mabotu aa Marko a Luka, kubelesyedwe mabala aakozyenye aakuti “Bwami bwa Leza,” kutondezya kuti “Bwami bwa Leza” buli kujulu alimwi bulalela kuzwa kujulu.—Mt. 21:43; Mk. 1:15; Lk. 4:43; Dan. 2:44; 2Tim. 4:18.

bwaswena afwaafwi: Mukuti Mweendelezi wakumbele wa Bwami bwakujulu wakali afwaafwi kulibonya.

(Matayo 3:4) Lino Johane wakali kusama cisani caboya bwankamela alutambo lwacipaya mucibuno. Cakulya cakwe cakali cikwikwi abuci.

nwtsty zifwanikiso azyakweebelela

Nzyaakali Kusama Alimwi Ambwaakali Kulibonya Johane Mubbapatizi

Johane wakali kusama cisani caboya bwankamela alimwi wakalikwabilidwe mucibuno akaambo kalutambo lwacipaya ilwakali kukonzya kubelesyegwa kunyamuna tuntu tusyoonto-syoonto. Nsamino eeyi yakalikozyenye ambwaakali kusama musinsimi Elija. (2Bam. 1:8) Cisani caboya bwankamela cakali ciyumu-yumu alimwi kanji-kanji cakali kusamwa abantu bacete. Mukwiimpana, zisani ziteteete izyakali kupangwa andeketela naa mulembo muuba-uba zyakali kusamwa abantu bavwubi. (Mt. 11:7-9) Akaambo kakuti Johane wakali mu Naziri kuzwa ciindi naakazyalwa, kulalangilwa kuti kunyina buzuba masusu aakwe naakageledwe pe. Kweelede kuti mbwaakali kusama ambwaali kulibonya, cakali kulibonya caantangalala kuti wakali kupona buumi buuba-uba alimwi wakalilyaabide kucita kuyanda kwa Leza.

Cikwikwi

Kweelana ambolibelesyedwe mu Bbaibbele, ibbala lyakuti “cikwikwi” lilakonzya kwaamba misyobo iindene-indene yansozi zijisi tuntu tulibonya mbuli twija tufwaafwi, kwaambisya nsozi izyeenda mubunji. Kweelana abuvwuntauzi ibwakacitwa ku Jerusalemu, cikwikwi camunkanda cijisi ma protein (busani bunji bupa kuti muntu akomene kabotu) aali 75 pesenti. Ciindi nozibambwa kuba cakulya mazuba aano, mutwe, maulu, mababa, alimwi azyamukati zilagwisyigwa. Cibeela cisyaala nkokuti kabili-bili kalakonzya kuligwa bukwange naa kujikwa. Zyuuka eezyi bazyaamba kuti zimvwika mbuli nkala alimwi zijisi busani bunji bupa kuti muntu akomene kabotu.

Buci

Icitondezyedwe aawa nimpako yanzuki (1) alimwi acimbulwe cizwide buci (2). Kuboneka kuti buci Johane mbwaakali kulya kuti bwakali kupangwa anzuki ziitwa kuti Apis mellifera syriaca, izyakazyibidwe kubusena ooko. Musyobo wanzuki ooyu mukali ujanika kapati kumasena aapya kapati, kunkanda yaku Judaya pele tazikonzyi kuvwubwa abantu nkaambo zilaluma. Nokuba boobo, kumatalikilo aamwaanda wamwaka wa 9 B.C.E., bantu ibakali kukkala mu Israyeli bakali kuvwuba nzuki munongo. Mweelwe mupati wanongo eezyi izyakasyaala, zyakajanwa akati kadolopo (lino iliitwa kuti Tel Rehov), ilili ku Kkuti lya Jordano. Buci ibwakali kupangwa munongo eezyi bwakali kupangwa amusyobo wanzuki uuyeeyelwa kuti wakali kuletwa kuzwa kudolopo liitwa kuti Turkey mazuba aano.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Matayo 1:3) Juda wakazyala Perezi a Zera kuli Tamara; Perezi wakazyala Hezironi; Hezironi wakazyala Ramu;

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 1:3

Tamara: Ngomukaintu wakusaanguna akati kabamakaintu bosanwe ibali mumulongo wabbuku lya Matayo ilyaamba izyalani lya Mesiya. Ibamwi bone ngu Rahabu a Rute, balo ibatakali bana Israyeli (kapango 5); Bateseba, “mukaintu wa Uriya” (kapango 6); alimwi a Mariya (kapango 16). Bamakaintu aaba kulibonya kuti balibikkilizidwe mumulongo wazyalani lyabamaalumi nkaambo kuli kaambo kamwi kayandika kapati ikakapa kuti babe bamakaapanyina Jesu.

(Matayo 3:11) Mebo ndimubbapatizya amaanzi akaambo kakweempwa kwanu, pele ooyo uuboola munsi lyangu ulaanguzu kwiinda ndime, walo ngonditeeleli kusamununa mpato. Ooyo uyoomubbapatizya amuuya uusalala amulilo.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 3:11

ndimubbapatizya: Naa “kumubbizya.” Ibbala lyamu Chigiriki lyakuti ba·ptiʹzo lyaamba “kunyikwa.” Makani aamwi aamu Bbaibbele atondezya kuti lubbapatizyo caamba kubbizyigwa mumaanzi cakumaninina. Aciindi cimwi, Johane wakali kubbapatizya mu Kkuti lya Jordano kufwaafwi aku Salimu, “nkaambo ooko kwakali maanzi manji.” (Joh. 3:23) Ciindi Filipo naakabbapatizya muna Etiopiya, boonse bobilo “bakaseluka akunjila mumaanzi.” (Mil. 8:38) Ibbala ndyomunya eeli lyamu Chigiriki lilabelesyegwa mu Septuagint kulugwalo lwa 2Bam. 5:14 ciindi nolyaamba kuti Naamani “wakaunka akuliwaala mu Jordano ziindi zili ciloba.”

Kubala Bbaibbele

(Matayo 1:1-17) Ibbuku lyamakani aamba zya Jesu Kristo, mwana wa Davida, mwana wa Abrahamu: 2 Abrahamu wakazyala Izaka; Izaka wakazyala Jakobo; Jakobo wakazyala Juda abanabokwabo; 3 Juda wakazyala Perezi a Zera kuli Tamara; Perezi wakazyala Hezironi; Hezironi wakazyala Ramu; 4 Ramu wakazyala Aminadabu; Aminadabu wakazyala Nasoni; Nasoni wakazyala Salimoni; 5 Salimoni wakazyala Boazi kuli Rahabu; Boazi wakazyala Obedi kuli Rute; Obedi wakazyala Jese; 6 Jese wakazyala Davida imwami. Davida wakazyala Solomoni kumukaintu wa Uriya; 7 Solomoni wakazyala Rehoboamu; Rehoboamu wakazyala Abija; Abija wakazyala Asa; 8 Asa wakazyala Jehosafati; Jehosafati wakazyala Jehoramu; Jehoramu wakazyala Uziya; 9 Uziya wakazyala Jotamu; Jotamu wakazyala Ahazi; Ahazi wakazyala Hezekiya; 10 Hezekiya wakazyala Manase; Manase wakazyala Amoni; Amoni wakazyala Josiya; 11 Josiya wakazyala Jekoniya abanabokwabo ciindi nobakatolwa ku Babuloni. 12 Kabatoledwe kale ku Babuloni, Jekoniya wakazyala Sealitiyeli; Sealitiyeli wakazyala Zerubabeli; 13 Zerubabeli wakazyala Abiyudi; Abiyudi wakazyala Eliyakimu; Eliyakimu wakazyala Azoro; 14 Azoro wakazyala Zadoki; Zadoki wakazyala Akimu; Akimu wakazyala Eliyudi; 15 Eliyudi wakazyala Eleazara; Eleazara wakazyala Matani; Matani wakazyala Jakobo; 16 Jakobo wakazyala Josefa imulumi wa Mariya, ooyo iwakazyala Jesu uutegwa Kristo. 17 Aboobo mazyalani oonse kuzwa kuli Abrahamu kusikila kuli Davida akali 14; ikuzwa kuli Davida kusikila kuciindi cakutolwa ku Babuloni akali 14; kuzwa kuciindi cakutolwa ku Babuloni kusikila kuli Kristo akali 14.

JANUARY 8-14

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MATAYO 4-5

“Ziiyo Nzyotwiiya ku Mulumbe wa Jesu Waacilundu”

(Matayo 5:3) “Balikkomene aabo bazyi kuti bayandika kusololelwa a Leza, nkaambo Bwami bwakujulu mbubwabo.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 5:3

Balikkomene: Tacili ciimo cakukkomana buyo, mbuli ciindi muntu nakondedwe kapati. Muciindi caboobo, bbala eeli nolibelesyegwa kubantu, lyaamba bukkale bwamuntu uulelekedwe a Leza alimwi uukkomaninwa anguwe. Alimwi bbala eeli lilabelesyegwa kupandulula Leza alimwi a Jesu mubulemu bwakwe kujulu.—1Tim. 1:11; 6:15.

aabo bazyi kuti bayandika kusololelwa a Leza: Mabala aa Chigiriki aakuti “aabo bazyi kuti bayandika kusololelwa,” aamba bantu, “bacete (bapengede; basikulombelela),” mulugwalo oolu mabala aaya alabelesyegwa kwaamba baabo bapengede kapati alimwi ibazyi ncobeni kuti balipengede. Ibbala lyakuti bacete lilabelesyegwa kwaamba “sikulombelela” Lazaro kulugwalo lwa Lk. 16:20, 22. Mabala aa Chigiriki aakuti “bacete kumuuya” kweelana ambwaakasandululwa mubusanduluzi bwama Bbaibbele aamwi, apa muzeezo wabantu ibazyi ncobeni kuti mbacete kumuuya akuti bayandika kusololelwa a Leza.

(Matayo 5:7) “Balikkomene aabo balaaluse, nkaambo bayoofwidwa luse.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 5:7

balaaluse: Mabala aamu Bbaibbele aakuti “balaaluse” alimwi ‘aluse’ taambi buyo kujatikizya kulekelela naa kufwida lubomba ciindi calubeta. Kanji-kanji apandulula kufwida bamwi lweetelelo alimwi alubomba, calo cipa kuti muntu abweze ntaamu yakugwasya baabo bayandika lugwasyo.

(Matayo 5:9) “Balikkomene aabo baleta luumuno, nkaambo bayooitwa kuti mbana ba Leza.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 5:9

baleta luumuno: Mbaabo ibazumanana kubamba luumuno alimwi ibapa kuti kube luumuno aawo mpolutako.

w07 12/1 12

Amuyiisye Mwanaanu Kuba Siluumuno

Ncobayandisya bazyali Banakristo nkuyiisya bana babo ‘kuyandaula luumuno akulutobela.’ (1 Petro 3:11) Masimpe, cilakkomanisya ikuba siluumuno nokuba kuti ikucita boobo kuyandika kusoleka canguzu kutegwa muntu atatyompwi, kusulaika bamwi akubayeeyela zibi.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Matayo 4:9) Mpoonya wakamwaambila kuti: “Zyoonse eezyi ndilakupa ikuti naa ufwugame akundikomba ciindi comwe buyo.”

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 4:9

akundikomba ciindi comwe buyo: Ibbala lya Chigiriki ilikonzya kusandululwa kuti “kukomba,” aawa lyaamba kucita cintu cimwi kwaciindi cisyoonto buyo. Mabala aakasandululwa kuti ‘kundikomba ciindi comwe buyo’ atondezya kuti Diabolosi tanaakalomba Jesu kuti kamukomba lyoonse; wakali kuyanda ‘kukombwa ciindi comwe buyo.’

(Matayo 4:23) Mpoonya wakeenda mu Galilaya moonse, kayaabuyiisya muzikombelo zyabo akukambauka makani mabotu aa Bwami, akuponya bantu malwazi oonse alimwi amacise aamisyobo yoonse.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 4:23

kuyiisya . . . kukambauka: Kuyiisya kuliindene kapati akukambauka mukuti mwiiyi taambilizyi buyo makani aamwi; pele ulalailila, ulapandulula, ulabelesya twaambo tulimvwisya alimwi ulapa bumboni.

Kubala Bbaibbele

(Matayo 5:31-48) “Alimwi, kwakaambwa kuti: ‘Kufwumbwa uuleka mukaintu wakwe, aamupe lugwalo lwakumuleka.’ 32 Pele ndimwaambila kuti kufwumbwa uuleka mukaintu wakwe ikutali akaambo kabwaamu, umubikka muntenda yakucita bumambe alimwi kufwumbwa uukwata mukaintu wakalekwa wacita bumambe. 33 “Alimwi mwakamvwa kuti bantu bakaindi bakaambilwa kuti: ‘Utakonki kakunyina kuzuzikizya, pele weelede kuzuzikizya zikonke zyako kuli Jehova.’ 34 Pele ndimwaambila kuti: Mutakonkezyi naaceya nokuba kujulu, nkaambo ncecuuno ca Leza; 35 naa kukonkezya kunyika, nkaambo ncecilyatilo camaulu aakwe; naa kukonkezya Jerusalemu, nkaambo munzi wa Mwami mupati. 36 Mutakonkezyi mutwe wanu, nkaambo tamukonzyi kusandula kasusu komwe kuti katube naa kasiye. 37 Pele kwaamba kwanu kuti ‘Inzya’ akube inzya, akuti ‘Peepe’ akube peepe, nkaambo aayindilila aali yaaya azwa kumubi. 38 “Mwakamvwa kuti kwakaambwa kuti: ‘Liso kuliso alino kulino.’ 39 Pele ndimwaambila kuti: Utamulwani muntu mubi, pele kufwumbwa ooyo uukuuma lubayi kusaya lyalulyo, komupa asaya limbi. 40 Alimwi kuti muntu kayanda kukutola kunkuta kutegwa abweze cisani cako camukati, komuleka kuti acibweze acalo cisani cako caatala; 41 alimwi kuti muntu uuli mubweendelezi wakusinikizya kweenda anguwe kkilomita lyomwe, weende anguwe makkilomita obilo. 42 Komupa ooyo uukulomba alimwi utamwiimi ooyo uuyanda kuti umukweletesye. 43 “Mwakamvwa kuti kwakaambwa kuti: ‘Weelede kuyanda simukobonyoko akusulaika sinkondonyoko.’ 44 Pele ndimwaambila kuti: Amuzumanane kuyanda basinkondonyoko akubapailila aabo bamupenzya, 45 ikutegwa musinizye kuti muli bana ba Uso uuli kujulu, nkaambo ulapasuzya zuba lyakwe kubantu babi ababotu alimwi ulapa mvwula kubantu baluleme abataluleme. 46 Nkaambo ikuti kamuyanda buyo baabo ibamuyanda, ino mbulumbu nzi mbomujana? Sena basimutelo abalo tabusyi mbobacita oobo? 47 Alimwi ikuti kamwaanzya buyo ibanabokwanu, ncinzi ncomucita kwiinda bamwi? Sena bantu bamasi abalo tabusyi mbobacita oobo? 48 Aboobo mweelede kulondoka mbuli Uso wakujulu mbwalondokede.

JANUARY 15-21

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MATAYO 6-7

“Amuzumanane Kusaanguna Kuyandaula Bwami”

(Matayo 6:10) Abuboole Bwami bwako. Akucitwe kuyanda kwako ansi aano mbubonya mbuli kujulu.

bhs 178 ¶12

Coolwe Ncotujisi Cakupaila

Makani nzi aayandika kapati kwiinda oonse ngotweelede kupailila? Makani aajatikizya Jehova alimwi akuyanda kwakwe. Tweelede kumulumba kuzwa ansi aamoyo akaambo kazintu zyoonse nzyaatucitila. (1 Makani 29:10-13) Tulizyi kuti oobo mboceelede kuba nkaambo ciindi Jesu naakali aanyika, wakayiisya basikwiiya bakwe mbokupailwa. (Amubale Matayo 6:9-13.) Wakaamba kuti cakusaanguna beelede kupailila kuti zina lya Leza lisalazyigwe, nkokuti, kulibona kuti lilisetekene naa lilasalala. Mpoonya Jesu wakatondezya kuti tweelede kupailila kuti Bwami bwa Leza buboole akuti kuyanda kwa Jehova kucitwe nyika yoonse mboizulwa. Jesu wakaamba kuti lilikke buyo notwamana kupailila zintu eezyi ziyandika kapati notukonzya kupailila zintu nzyotuyandika izitugeme swebo. Ciindi notusaanguna kupailila makani aajatikizya Jehova alimwi akuyanda kwakwe, tutondezya kuti eezyi nzyezintu ziyandika kapati kulindiswe.

(Matayo 6:24) “Taakwe uukonzya kubelekela basimalelo bobilo; nkaambo uyoosula umwi akuyanda umbi, naa uyoosyomeka kuli umwi akusampula umbi. Tamukonzyi kubelekela Leza alimwi a Lubono.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 6:24

muzike: Ibbala lya Chigiriki ilyakasandululwa kuti “muzike” lyaamba kubeleka mbuli muzike, nkokuti muntu ubelekela buyo simalelo omwe. Aawa Jesu ncaakali kupandulula ncakuti, Munakristo takonzyi kubelekela Leza cakumaninina mpoonya kumwi kabikkilide kapati maano kuyanda kuba azintu zinji zyakumubili.

(Matayo 6:33) “Aboobo, amuzumanane kusaanguna kuyandaula Bwami abululami bwakwe, eelyo zintu zimbi zyoonse eezyi ziyooyungizyigwa kulindinywe.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 6:33

Amuzumanane . . . kuyandaula: Ibbala lya Chigiriki ilyakasandululwa kuti “amuzumanane . . . kuyandaula” litondezya kuzumanana kucita cintu cimwi alimwi lilakonzya kwaambwa kuti “Amuyandaule cakutaleka.” Basikutobela Jesu bakasimpe tabeelede kuyandaula Bwami kwakaindi kasyoonto buyo mpoonya akutalika kuyandaula zintu zimbi. Muciindi caboobo, lyoonse beelede kububikka mubusena bwakusaanguna mubuumi bwabo.

Bwami: Malembe aamwi aakaindi aamu Chigiriki aamba kuti “Bwami bwa Leza.”

bwakwe: Lyaamba Leza, ‘Taata wakujulu’ iwaambidwe kuli Mt. 6:32.

bululami: Aabo bayandaula bululami bwa Leza balilyaabide kucita kuyanda kwakwe akupona kweelana azyeelelo zyakwe zyacibi acibotu. Injiisyo eeyi yakaliindene kapati ayaba Farisi, balo ibakali kuyanda kutobela bululami bwabo.—Mt. 5:20.

w16.07 12 ¶18

Amuyandaule Bwami, Ikutali Zintu

Amubale Matayo 6:33. Basikwiiya ba Jesu lyoonse beelede kubikka Bwami mubusena bwakusaanguna mubuumi. Ikuti twacita oobo, nkokuti mbubwenya mbwaakaamba Jesu, “zintu zimbi zyoonse eezyi ziyooyungizyigwa” kulindiswe. Ino wakaambila nzi boobo? Wakapandulula kuti: “Uso wakujulu ulizyi kuti muyandika zintu eezyi zyoonse,” ikwaamba zintu nzyotuyandika mubuumi. Ncuuba-uba kapati kuli Jehova kuzyiba nzyayandika umwi aumwi wesu, zintu mbuli cakulya, zisani, alimwi amwakukkala, swebo tobeni katutanazyiba nzyotubulide. (Flp. 4:19) Ulizyi cisani cesu ciyanda kuzakala. Alimwi kweelana ambouli mupati mukwasyi wesu, ulizyi zyakulya zikonzya kutukkwana alimwi aŋanda mwakukkala. Jehova uyoobona kuti zyoonse nzyotuyandika twabaazyalo.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Matayo 7:12) “Zintu zyoonse nzyomuyanda kuti bantu bamucitile, anywebo nzyomweelede kubacitila. Eeci mubwini ncencico Mulawo azyakalembwa a Basinsimi ncozipandulula.

w14 5/15 14-15 ¶14-16

Amutobele Mulawo Wabukkale Bubotu Mumulimo Wanu Wakukambauka

Amweezeezye kuti bumwi buzuba mwatambula fooni pele tiimwalizyiba ijwi lyamuntu watuma fooni. Muntu ngomutazyi, pele wamubuzya mubuzyo kujatikizya misyobo yazyakulya njomuyandisya kapati. Tulakonzya kugambwa kuti nguni uutuma alimwi akuti ncinzi cini ncayanda. Cabubombe, ambweni inga twabandika anguwe kwaciindi cisyoonto, pele tulakonzya kutondezya kuti tulombozya kuukosola mubandi. Kulubazu lumwi, amweezeezye kuti iwatuma fooni walipandulula, watuzyibya kuti ubeleka mulimo uujatikizya busani bwazyakulya, alimwi cabubombe wamwaambila kuti ujisi mulumbe umwi uugwasya. Tulakonzya kuswiilila. Alimwi buya, tulakkomana bantu nobaamba cakutainda mumbali pele cabupampu ciindi nobatusikila. Mbuti mbotukonzya kuzumanana kutondezya bulemu bwamusyobo ooyu kubantu mbotuswaanganya mumulimo wesu wakukambauka?

Muzilawo zinji, tweelede kumwaambila mukamwini ŋanda ncotwaswaila cakutainda mumbali. Masimpe, tulijisi makani aayandika kapati ngatajisi mukamwini ŋanda, pele atwaambe kuti kakunyina kulipandulula twaide buyo kutalika kubandika kwiinda mukubuzya mubuzyo wakuti: “Ikuti nomwali kukonzya kumana penzi limwi lili munyika, ndipenzi nzi ndyomwali kunga mwamana?” Tulizyi kuti makanze aakubuzya mubuzyo ooyu ngakuzyiba muntu mbwayeeya alimwi akutalisya mubandi wamu Bbaibbele. Nokuba boobo, mukamwini ŋanda ulakonzya kulibuzya kuti: ‘Ino muntu ooyu nguni, alimwi nkaambo nzi ncandibuzyila mubuzyo ooyu? Ino eeci caamba nzi?’ Aboobo, tweelede kusola kumukkazika moyo mukamwini ŋanda. (Flp. 2:3, 4) Mbuti mbotukonzya kucita oobo?

Mulangizi wabbazu umwi wajana kuti nzila eeyi itobela ilagwasya. Bamana kwaanzyanya, ulamupa mukamwini ŋanda katulakiti kakuti Sena Mulayanda Kuzyiba Bwiinguzi Bwakasimpe? alimwi akumwaambila kuti: “Sunu, tupa bantu boonse bamucilawo cesu katulakiti aaka. Katulakiti aaka kabandika mibuzyo iili cisambomwe bantu banji njobabuzya. Nkaaka katulakiti kanu.” Mukwesu ooyu wakaamba kuti bantu banji inga balibonya kulikwaya asyoonto ciindi nobazyiba ncotwabaswaila. Aciindi aawa, cilakonzya kuuba-uba kutalika mubandi. Mpoonya mulangizi wabbazu ooyu inga ubuzya mubuzyo ooyu: “Sena kuli nomwakalibuzyide mibuzyo iili boobu?” Ikuti mukamwini ŋanda wasala mubuzyo omwe, mukwesu ooyu ulajalula katulakiti aaka alimwi akubandika ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya mubuzyo ooyo. Ikuti mukamwini ŋanda tanaasala, mukwesu ooyu ulasala mubuzyo umwi akuzumanana kubandika amukamwini ŋanda muciindi cakumupenzya mumoyo. Masimpe, kuli nzila zinji zyakutalisya mubandi. Mumasena amwi, bamukamwini ŋanda inga bayanda kuti muntu atobele zilengwa zyakubusena oobo katanatalika kwaamba kaambo nkaaswaila. Kaambo kapati nkucinca nzila njotubelesya notubandika abantu bamucilawo cesu kweelana ambobayanda kuti katubasikila.

(Matayo 7:28, 29) Lino Jesu naakamanizya kwaamba makani aaya, icakatobela ncakuti makamu aabantu akagambwa kapati ambwaakali kuyiisya, 29 nkaambo wakali kubayiisya mbuli muntu uujisi nguzu zya Leza, ikutali mbuli balembi babo.

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 7:28, 29

akagambwa kapati: Ibbala lya Chigiriki ilyakabelesyegwa aawa lilakonzya kupandulula “kugambwa citaambiki.” Mbolibelesyedwe bbala eeli citondezya kuti makamu aabantu akajatikizyigwa kapati amajwi aakwe cakuti tanaakali kulubika.

mbwaakali kuyiisya: Mabala aaya atondezya Jesu mbwaakali kuyiisya, nzila nzyaakali kubelesya mukuyiisya, zyalo izyakali kubikkilizya azintu nzyaakali kuyiisya, nkokuti malailile oonse aamu Mulumbe Waacilundu.

ikutali mbuli balembi babo: Muciindi cakuzubulula majwi aabamayi ibakali kulemekwa kweelana ambobakali kucita balembi, Jesu wakali kwaambaula kali mwiiminizi wa Jehova, mbuli muntu uujisi nguzu zya Leza, njiisyo zyakwe zyakayeeme a Jwi lya Leza.—Joh. 7:16.

Kubala Bbaibbele

(Matayo 6:1-18) “Amucenjele kuti mutaciti bululami bwanu kumbele lyabantu kutegwa bamubone; buyo-buyo, tamukabi abulumbu kuzwa kuli Uso uuli kujulu. 2 Aboobo ciindi nomupa zipego zyaluse, mutanoolizyi mweembo kumbele lyanu mbubonya basikuupaupa ameso mbobacita muzikombelo amunzila kutegwa batembaulwe abantu. Ncobeni ndimwaambila kuti, batambwida limwi bulumbu bwabo boonse. 3 Pele nywebo, nomupa zipego zyaluse, janza lyanu lyalumwensyi litazyibi ncolicita janza lyalulyo, 4 kutegwa zipego zyanu zyaluse zitabonwi abantu. Mpoonya Uso uubona zisisidwe uyoomupa bulumbu. 5 “Alimwi ciindi nomupaila, mutanoociti mbuli basikuupaupa ameso, nkaambo balayanda kupaila kabaimvwi muzikombelo ampoiswaanganina migwagwa mipati kutegwa babonwe abantu. Ncobeni ndimwaambila kuti, batambwida limwi bulumbu bwabo boonse. 6 Pele ciindi nomupaila, amunjile muŋanda yanu, alimwi mwajala mulyango, amupaile kuli Uso uutalibonyi. Mpoonya Uso uutalibonyi uyoomupa bulumbu. 7 Ciindi nomupaila, mutanikwaambi majwi ngoonya cakwiinduluka-induluka mbuli bantu bamasi mbobacita, nkaambo bayeeya kuti bayoomvwugwa ikuti babelesya majwi manji. 8 Aboobo mutabi mbuli mbabo, nkaambo Uso ulizyi zintu nzyomuyandika kamutaninga akumulomba. 9 “Aboobo mboobu mbomweelede kupaila: “‘Taateesu ooli kujulu, alisalazyigwe zina lyako. 10 Abuboole Bwami bwako. Akucitwe kuyanda kwako ansi aano mbubonya mbuli kujulu. 11 Kotupa sunu cakulya cesu cabuzuba obuno; 12 alimwi kotulekelela zibi zyesu, mbubonya andiswe mbotubalekelela batubisyila. 13 Alimwi utatunjizyi mumasunko, pele utuvwune kumubi.’ 14 “Nkaambo kuti kamulekelela bantu milandu yabo, awalo Uso uuli kujulu uyoomulekelela; 15 pele kuti kamutalekeleli bantu milandu yabo, awalo Uso takamulekeleli milandu yanu. 16 “Ciindi nomuliimya kulya, amuleke kusyulungana kumeso mbuli basikuupaupa ameso, nkaambo balabisya kumeso ikutegwa balibonye kubantu kuti baliimya kulya. Ncobeni ndimwaambila kuti, batambwida limwi bulumbu bwabo boonse. 17 Pele nywebo ciindi nomuliimya kulya, amunane mafwuta kumutwe akusamba kumeso, 18 ikutegwa mutalibonyi kuti muliimya kulya kubantu pele kuli Uso buyo uutalibonyi. Mpoonya Uso uubona zisisidwe uyoomupa bulumbu.

JANUARY 22-28

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MATAYO 8-9

“Jesu Wakali Kubayanda Bantu”

(Matayo 8:1-3) Naakaseluka aacilundu, makamu-makamu aabantu akamutobela. 2 Eelyo sicinsenda wakaboola akumufwugamina, akwaamba kuti: “Mwami, ikuti koyanda, ulakonzya kundisalazya.” 3 Aboobo wakatandabika janza lyakwe, wamujata akumwaambila kuti: “Ndilayanda! Kosalazyigwa.” Mpoonya aawo wakasalazyigwa kucinsenda cakwe.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 8:3

wamujata: Mulawo wa Musa wakali kwaamba kuti basicinsenda bakeelede kuzandulwa kutegwa batayambukizyi bamwi. (Lev. 13:45, 46; My. 5:1-4) Nokuba boobo, basololi bazikombelo zyaba Juda bakapanga milawo iimbi akusinikizya bantu kuti batobele. Mucikozyanyo, kunyina wakeelede kwiima afwaafwi asicinsenda kusika amamita aali 1.8 kuzwa kulinguwe, pele ikuti kakuunga muwo, sicinsenda wakeelede kuba kule kusika amamita aali 45. Milawo iili boobo yakali kupa kuti basicinsenda kabeendelezyegwa calunya. Tunsiyansiya twakali kwaamba kuti ncaakacita mwiiyi uumwi kuyuba sicinsenda alimwi ancaakacita mwiiyi iwakafwusa sicinsenda mabwe kutegwa atasweni munsi-munsi cakali buyo kabotu. Mukwiimpana, Jesu walo wakamufwida luse sicinsenda cakuti wakacita cintu ba Juda ncobakali kubona kuti taceelede kucitwa, kayi wakamujata mwaalumi. Wakacita oobo nokuba kuti wakali kukozya kumusilika kwiinda mukwaamba buyo majwi.—Mt. 8:5-12.

Ndilayanda: Jesu tanaakagolela buyo akumvwa kulomba kwakwe pele wakaliyandide kapati kumugwasya, calo icitondezya kuti wakali kubikkila maano kutali buyo akaambo kakuti wakeelede kucita boobo.

(Matayo 9:9-13) Kuzwa waawo, naakali kuyaabweenda kuzwa kooko, Jesu wakabona mwaalumi wazina lya Matayo kakkede aŋanda iitelelwa mitelo, eelyo wakamwaambila kuti: “Koba sikunditobela.” Mpoonya wakanyamuka akumutobela. 10 Aciindi cimwi, Jesu naakali kulya muŋanda, basimutelo abasizibi banji bakaboola akulya anguwe alimwi abasikwiiya bakwe. 11 Pele nobakabona boobu, ba Farisi bakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Ino nkaambo nzi mwiiyi wanu ncalida antoomwe abasimutelo alimwi abasizibi?” 12 Eelyo naakabamvwa, wakaamba kuti: “Bantu bataciswi tabayandiki musilisi, pele aabo baciswa mbabayandika musilisi. 13 Aboobo kamuya mukaiye ncaamba majwi aaya aakuti: ‘Ndiyanda luse kutali cipaizyo.’ Nkaambo ndakaboolela kwiita basizibi ikutali bantu baluleme.”

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 9:10

kulya: Naa ‘kukkala kutebulu.’ Kukkala amuntu atebulu cakali kutondezya kuti kuli cilongwe ciliko akati kamuntu ooyo. Nkakaambo kaako ba Juda mumazuba aa Jesu tiibakali kukkala antoomwe atebulu, naa kulya antoomwe abantu batali ba Juda.

basimutelo: Ba Juda banji bakali kubelesyegwa kubwezelela mitelo yabeendelezi bana Roma. Bantu bakali kubasulaika ba Juda ibakali kucita boobo nkaambo bakali kubelekela antoomwe abweendelezi bwakucisi cimbi alimwi bakali kubwezelela mali manji aainda yaayo bantu ngobakeelede kutela. Basimutelo bakali kusulaikwa aba Judanyina, balo mbobakali kubona kuti bakeelene buyo abasizibi alimwi abamavwuule.—Mt. 11:19; 21:32.

(Matayo 9:35-38) Lino Jesu wakali kuyaabweenda muminzi yoonse amutunzi, kayaabuyiisya muzikombelo zyabo akukambauka makani mabotu aa Bwami, akuponya malwazi aamisyobo yoonse. 36 Lino naakabona makamu aabantu, wakabeetelela nkaambo bakali kupenzyegwa alimwi bakalimwaikide mbuli mbelele zitakwe mweembezi. 37 Mpoonya wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Masimpe, mulimo wakutebula mupati, pele babelesi mbasyoonto. 38 Aboobo, amulombe Simalelo wabutebuzi kuti atume babelesi mumulimo wakwe wakutebula.”

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 9:36

wakabeetelela: Ibbala lya Chigiriki lyakuti splag·khniʹzo·mai ilibelesyedwe kubbala eeli lilakozyanya abbala lyakuti “bula” (splagʹkhna) kutondezya muntu mbwalimvwa mumubili naa mbwalimvwa mumoyo. Ibbala eeli lili akati kamabala aalaanguzu aa Chigiriki aamba kufwida bamwi lweetelelo.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Matayo 8:8-10) Silutwe wabasikalumamba wakaingula kuti: “Mwami, tandeeleli mebo kuti unjile muŋanda yangu, pele koile kwaamba buyo jwi eelyo mubelesi wangu ulapona. 9 Nkaambo andime ndili muntu weendelezyegwa, ndilijisi basikalumamba mbondeendelezya alimwi naa ndaambila yooyu kuti, ‘Koya!’ ulaunka, alimwi naa ndaambila umbi kuti, ‘Boola!’ ulaboola, amuzike wangu ndamwaambila kuti, ‘Cita ceeci!’ ulacicita.” 10 Jesu naakamvwa boobo, wakagambwa eelyo wakaambila baabo ibakali kumutobela kuti: “Ncobeni ndimwaambila kuti, kunyina muntu ngondajana mu Israyeli uulaalusyomo lupati luli boobu.

w02 9/1 9 ¶16

“Ndamupa Citondezyo”

Mbubwenya buyo, ciindi mupati wabasikalumamba—ambweni wakali umwi wa Bamasi muna Roma naakasika akulomba Jesu kuti aponye muzike wakali kuciswa, Jesu wakalizi kuti sikalumamba ooyu wakalijisi zibi. Sikalumamba mazuba aayo weelede kuti wakalijisi zibi zinji akaambo kalunya akujaya bantu alimwi akutola lubazu mubukombi bwakubeja. Pele Jesu wakabikkila buyo maano kucintu cibotu—ilusyomo lwamwaalumi ooyu lulibedelede. (Matayo 8:5-13) Kumbele, ciindi Jesu naakali kwaambila simucita zibi wakali acisamu cakupenzyezya afwaafwi anguwe, Jesu kunyina naakamukalalila pe akaambo kamicito yakwe yabujayi, pele wakamuyumya-yumya kwiinda mukumupa bulangizi bwakumbele. (Luka 23:43) Jesu wakalizi kabotu-kabotu kuti bantu bamwi kubabona munzila iiteelede alimwi akubafwubaazya kulakonzya kubatyompya kapati. Kakunyina akudooneka, ikusolekesya kwakwe kuti ajane bbazu bbotu mubantu kwakakulwaizya bantu banji kuti bacite kabotu.

(Matayo 9:16, 17) Kunyina muntu uusuma cigamba camulembo mupya acisani caatala cakaindi, nkaambo cigamba camulembo mupya cilakonzya kukwela cisani eeco, aboobo cimonko cilakomena kapati. 17 Alimwi bantu tababikki waini mupya munkomo zyazipaya zyakaindi. Ikuti bacita boobo, nkomo zilaanduka, waini ulatika ankomo zilanyonyooka. Pele bantu babikka waini mupya munkomo zyazipaya zipya, eelyo zyoonse zyobilo zilayobolwa.”

jy 70 ¶6

Nkaambo nzi Basikwiiya ba Jesu Ncobataliimyi Kulya

Jesu ugwasya basikwiiya ba Johane Mubbapatizi kuzyiba kuti kunyina weelede kulangila basikutobela Jesu kuti kabaccilila zilengwa zyakaindi zyabukombi bwaba Juda, mbuli cilengwa cakuliimya kulya. Tanaakaboolela kuzyikugambika akutola ambele bukombi bwakaindi bumanide kale ibulindila buyo kusoogwa. Bukombi mbwasumpula Jesu tabuli boobo bweendelana abukombi bwaba Juda bakuciindi eeci bwalo bujisi tunsiyansiya twabantu. Peepe, tasoli kubikka cigamba camulembo mupya acisani cakaindi naa kubikka waini mupya munkomo zyazipaya zyakaindi, ziyuminide.

Kubala Bbaibbele

(Matayo 8:1-17) Naakaseluka aacilundu, makamu-makamu aabantu akamutobela. 2 Eelyo sicinsenda wakaboola akumufwugamina, akwaamba kuti: “Mwami, ikuti koyanda, ulakonzya kundisalazya.” 3 Aboobo wakatandabika janza lyakwe, wamujata akumwaambila kuti: “Ndilayanda! Kosalazyigwa.” Mpoonya aawo wakasalazyigwa kucinsenda cakwe. 4 Eelyo Jesu wakamwaambila kuti: “Utaambili muntu naba omwe, pele koya ukalitondezye kumupaizi akupa cipego eeco Musa ncaakaamba kutegwa bukabe bumboni kulimbabo.” 5 Naakanjila mu Kapernauma, silutwe wabasikalumamba wakaboola kulinguwe akumukombelezya 6 kaamba kuti: “Mwami, mubelesi wangu ulilede muŋanda, ulilebukide mubili alimwi ulipengede kapati.” 7 Wakamwaambila kuti: “Ndasika ooko ndilamuponya.” 8 Silutwe wabasikalumamba wakaingula kuti: “Mwami, tandeeleli mebo kuti unjile muŋanda yangu, pele koile kwaamba buyo jwi eelyo mubelesi wangu ulapona. 9 Nkaambo andime ndili muntu weendelezyegwa, ndilijisi basikalumamba mbondeendelezya alimwi naa ndaambila yooyu kuti, ‘Koya!’ ulaunka, alimwi naa ndaambila umbi kuti, ‘Boola!’ ulaboola, amuzike wangu ndamwaambila kuti, ‘Cita ceeci!’ ulacicita.” 10 Jesu naakamvwa boobo, wakagambwa eelyo wakaambila baabo ibakali kumutobela kuti: “Ncobeni ndimwaambila kuti, kunyina muntu ngondajana mu Israyeli uulaalusyomo lupati luli boobu. 11 Pele ndimwaambila kuti banji kuzwa kujwe akumbo bayooboola akukkala kutebulu antoomwe a Abrahamu, Izaka a Jakobo mu Bwami bwakujulu; 12 kakuli balo bana ba Bwami bayoosowelwa anze mumudima. Ooko nkobaya kulilila akulumina ntwino.” 13 Eelyo Jesu wakaambila silutwe wabasikalumamba kuti: “Koya. Akube boobo kulinduwe kweelana alusyomo ndootondezya.” Aboobo mubelesi ooyo wakapona aciindi nciconya eeco. 14 Lino Jesu naakasika muŋanda ya Petro, wakabona banyinazyala Petro kabalede akaambo kakupya mubili. 15 Aboobo wakabajata kujanza, eelyo mubili wakaleka kupya, mpoonya bakabuka akutalika kumukutaukila. 16 Nokwakaba kumangolezya, bakamuletela bantu ibanji banjidwe madaimona; eelyo wakaitanda myuuya kwiinda mukwaamba buyo jwi, alimwi wakabaponya boonse aabo ibakali kuciswa, 17 ikutegwa azuzikizyigwe majwi aakaambwa kwiinda mumusinsimi Isaya kuti: “Ooyo wakabweza macise eesu akutola malwazi eesu.”

JANUARY 29–FEBRUARY 4

MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | MATAYO 10-11

“Jesu Wakali Kukatalusya”

(Matayo 10:29, 30) Sena tutiiti tobilo tatusambalwi kakkobili komwe kajisi mpindu nsyoonto? Nokuba boobo, kunyina nokaba komwe kayoowida ansi Uso katakonzyi kuzyiba. 30 Pele naaba masusu aakumutwe wanu alibalidwe oonse.

nwtsty twaambo tugwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 10:29, 30

tutiiti: Bbala lya Chigiriki lyakuti strou·thiʹon ndibbala ilyaamba kayuni kali koonse ikasyoonto kapati, pesi kanji-kanji lyaamba tutiiti, nkokuti tuyuni twakali kuulwa muulo waansi kapati.

kakkobili komwe kajisi mpindu nsyoonto: Mu Chigiriki kakkobili komwe kaambwa kuti “kaasariyoni,” imali aakali kubbadelwa muntu iwabeleka mulimo wamaminiti aali 45. (Amubone Makani Aayungizyidwe B14.) Aciindi eeci, naakali mulweendo lwakwe lwatatu mu Galilaya, Jesu wakaamba kuti tutiiti tobilo tuulwa kaasariyoni komwe. Aciindi cimbi, ambweni nokwakainda mwaka omwe naakali mumulimo wakwe mu Judaya, Jesu wakaamba kuti tutiiti tosanwe tulakonzya kuulwa maasariyoni obilo. (Lk. 12:6) Kwiinda mukweezyanisya zibalo eezyi zyobilo, twiiya kuti tutiiti twakajisi mpindu nsyoonto kapati kubasambazi cakuti katiiti kasanu kakali kupegwa buyo kakunyina kubbadela.

naaba masusu aakumutwe wanu alibalidwe oonse: Imweelwe wamasusu aamumutwe wamuntu aambwa kuti abalilwa kumweelwe wiinda ku 100,000. Luzyibo ndwajisi Jehova mumakani aaya aalibonya mbuli kuti masyoonto kapati, atondezya kuti ulamubikkila maano kapati sikwiiya wa Kristo umwi aumwi.

nwtsty zifwanikiso azyakweebelela

Katiiti

Tutiiti twakajisi muulo waansi kapati kwiinda tuyuni toonse twakali kusambalwa katuli cakulya. Tutiiti tobilo twakali kukonzya kuulwa mumali muntu ngaakali kubelekela kwamaminiti aali 45. Ibbala lya Chigiriki eeli lilabikkilizya atuyuni tusyoonto-syoonto twiindene-indene, kubikkilizya atutiiti tutegwa house sparrow (Passer domesticus biblicus) alimwi atutiiti tutegwa Spanish sparrow (Passer hispaniolensis), twalo itucijanika kapati ku Israel.

(Matayo 11:28) Amuboole kulindime nyoonse nomukatede akulemenwa, eelyo ndilamukatalusya.

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 11:28

kulemenwa: Aabo Jesu mbaakakulwaizya kuti baboole kulinguwe ‘bakalilemenedwe’ akaambo kakulibilika alimwi akukatala. Bukombi bwabo kuli Jehova bwakatalikide kuminya akaambo katunsiyansiya twabantu itwakabikkilizyigwa ku Mulawo wa Musa. (Mt. 23:4) Noiba Sabata yalo iyakabambilidwe kuti kaikatalusya, yakatalika kuminya.—Kul. 23:12; Mk. 2:23-28; Lk. 6:1-11.

ndilamukatalusya: Bbala lya Chigiriki ilyakasandululwa kuti “kukatalusya” lilakonzya kwaamba kulyookezya (Mt. 26:45; Mk. 6:31) alimwi akulemununwa kutegwa muntu akatalukwe akuba anguzu alimwi (2Kor. 7:13; Flm. 7). Makani aayengelede atondezya kuti kukulika “joko” lya Jesu (Mt. 11:29) kubikkilizya kubeleka ikutali kulyookezya pe. Ibbala lya Chigiriki ilibelesyedwe aawa lyalo ilitondezya kuti Jesu nguubandikwa, lipa muzeezo wakuti ulabakatalusya akubapa nguzu bantu bakatede kutegwa bayande kukulika joko lyakwe lyuuba alimwi litakatazyi kunyamuna.

(Matayo 11:29, 30) Amulikulike joko lyangu, mwiiye kulindime, nkaambo ndili mubombe moyo, alimwi ndilalicesya, eelyo mulakatalusyigwa. 30 Nkaambo joko lyangu talikatazyi kunyamuna, alimwi mukuli wangu muuba.”

nwtsty kaambo kagwasya mukwiiya kuzwa kulugwalo lwa Mt. 11:29

Amulikulike joko lyangu: Jesu wakabelesya bbala lyakuti “joko” munzila yacikozyanyo ikutondezya kulibombya kubweendelezi alimwi akutobela busolozi. Ikuti naa mumizeezo yakwe wakali kuyeeya majoko obilo, eelyo Leza ndyaakapa Jesu, nkokuti wakali kutamba basikwiiya bakwe kuba mujoko eelyo antoomwe anguwe akuti wakali kuyoobagwasya. Ikuti naa mbocibede oobo, nkokuti majwi aaya inga aambwa kuti “Amunjile mujoko lyangu antoomwe andime.” Ikuti naa joko lili lyomwe buyo eelyo Jesu ndyabikka ali bamwi, nkokuti eeci caamba kulibombya kubweendelezi bwa Kristo alimwi akutobela busolozi bwakwe mbotuli basikwiiya bakwe.

Kuyandaula Mbono Zyakumuuya

(Matayo 11:2, 3) Pele Johane kali muntolongo naakamvwa milimo ya Kristo, wakatuma basikwiiya bakwe 3 kuyoomubuzya kuti: “Sena ndonduwe ooyo uuboola naa tweelede kulangila uumbi?”

jy 96 ¶2-3

Johane Uyanda Kumumvwa Jesu Lwakwe

Sena mubuzyo ooyu ulagambya? Johane mwaalumi uulyaabide kuli Leza, alimwi ciindi naakabbapatizya Jesu mazuba aatandila kumyaka yobilo yainda, wakabona muuya wa Leza nowakamuselukila Jesu alimwi wakamvwa jwi lya Leza kalyaamba kuti ulamukkomanina. Tatweelede kuyeeya kuti lusyomo lwa Johane lwaceya. Buyo-buyo, Jesu naatamulumbaizya boobu Johane aciindi eeci. Pele ikuti naa Johane tadooneki buya, ino ncinzi ncabuzyila mubuzyo ooyu kujatikizya Jesu?

Ambweni Johane uyanda buyo kuti Jesu amusalazyile kuti walo ngo Mesiya, kunyina umbi. Eeci cilakonzya kumuyumya Johane napenga muntolongo. Alimwi kuboneka kuti kuli kaambo akambi kaliko mumubuzyo wa Johane. Ulibuzyi businsimi bwamu Bbaibbele ibutondezya kuti Munanike wa Leza uyakuba mwami alimwi amufwutuli. Pele Johane ucili muntolongo nokuba kuti kwainda myezi minji kuzwa ciindi Jesu naakabbapatizyigwa. Aboobo Johane ubuzya kuti naa kuli umbi uuboola, uuyakunjila mubusena bwa Jesu, akuzizuzikizya cakumaninina zintu zyoonse izyakasinsimwa kuti nzyayakucita Mesiya.

(Matayo 11:16-19) “Ino zyalani eeli inga ndalikozyanisya aani? Lili mbuli bana baniini bakkede mumisika ibaita mbobasobana limwi 17 kuti: ‘Twakamulizyila muntolilo pele tiimwakazyana; twakoomoka pele tiimwakalyuuma acamba kutondezya kuusa.’ 18 Mbubonya buyo, Johane wakaboola katalyi nokuba kunywa, pele bantu baamba kuti, ‘Ulaadaimona.’ 19 Mwanaamuntu wakaboola kalya akunywa, pele bantu baamba kuti ‘Amubone! Imuntu mulyato alimwi uuyandisya kunywa waini, mweenzinyina wabasimutelo abasizibi.’ Nokuba boobo, busongo bulabonwa kuti buliluleme kwiinda mumilimo yambubo.”

jy 98 ¶1-2

Maawe Kuzyalani Litasyomi

Jesu ulamulemeka kapati Johane Mubbapatizi, pele ino banabunji bamubona buti Johane? Jesu wati: “Zyalani eeli . . . lili mbuli bana baniini bakkede mumisika ibaita mbobasobana limwi kuti: ‘Twakamulizyila muntolilo pele tiimwakazyana; twakoomoka pele tiimwakalyuuma acamba kutondezya kuusa.’”—Matayo 11:16, 17.

Ino Jesu upandulula nzi? Wakasalazya kaambo kuti: “Johane wakaboola katalyi nokuba kunywa, pele bantu baamba kuti, ‘Ulaadaimona.’ Mwanaamuntu wakaboola kalya akunywa, pele bantu baamba kuti ‘Amubone! Imuntu mulyato alimwi uuyandisya kunywa waini, mweenzinyina wabasimutelo abasizibi.’” (Matayo 11:18, 19) Johane upona buumi bwakuliimya mbwali mu Naziri, mane buya ulaliimya kunywa waini, pele zyalani eeli lyaamba kuti ulaadaimona. (Myeelwe 6:2, 3; Luka 1:15) Pele walo Jesu upona mbubonya mbobapona bantu bambi. Ulalya akunywa cansaizi, pele bamutamikizya kuti ulaciindizya. Eelo cilakatazya kaka kukkomanisya bantu!

Kubala Bbaibbele

(Matayo 11:1-19) Ciindi Jesu naakamana kubapa malailile basikwiiya bakwe bali 12, wakazwa ooko akuunka kuyooyiisya akukambauka muminzi yabo. 2 Pele Johane kali muntolongo naakamvwa milimo ya Kristo, wakatuma basikwiiya bakwe 3 kuyoomubuzya kuti: “Sena ndonduwe ooyo uuboola naa tweelede kulangila uumbi?” 4 Jesu wakabaingula kuti: “Kamuya mukamulwiide Johane nzyomumvwide anzyomubwene, mukaambe kuti: 5 Boofwu lino balabona alimwi, balema baleenda, basicinsenda balasalazyigwa, basinkematwi balamvwa, bafwide balabusyigwa, abalo bacete baambilwa makani mabotu. 6 Ulikkomene ooyo uutajani cilebyo mulindime.” 7 Basikwiiya ba Johane nobakali kupiluka, Jesu wakatalika kwaambila makamu aabantu kujatikizya Johane kuti: “Ino mwakaunkide kuyoobona nzi munkanda? Sena nditete liyuunwa amuwo? 8 Ino kayi, ncinzi ncomwakaunkide kuyoobona? Sena muntu uusamide zisani ziteteete? Aabo basama zisani ziteteete bali mumaanda aabami. 9 Mubwini, ino mwakaunkila nzi? Sena nkuyoobona musinsimi? Inzya, alimwi ndimwaambila kuti mupati kwiinda musinsimi. 10 Ooyu ngonguwe uulembedwe mumajwi aakuti: ‘Bona! Mebo ndatuma mutumwa wangu kumbele lyako, ooyo uuyookubambila nzila!’ 11 Ncobeni ndimwaambila kuti, akati kabaabo ibakazyalwa kubakaintu, takunabwenwe mupati kwiinda Johane Mubbapatizi, pele muntu muniini mu Bwami bwakujulu mupati kwiinda nguwe. 12 Kuzwa kumazuba aa Johane Mubbapatizi kusikila sunu, Bwami bwakujulu nimbaakani bantu njobayanda kusika, eelyo aabo bankutwe balabujana. 13 Nkaambo Basinsimi boonse a Mulawo bakasinsima kusikila kuciindi ca Johane, 14 alimwi kuti kamuyanda kuzumina majwi aaya, walo ngo ‘Elija ooyo iweelede kuboola.’ 15 Ooyo uujisi matwi aamvwe. 16 “Ino zyalani eeli inga ndalikozyanisya aani? Lili mbuli bana baniini bakkede mumisika ibaita mbobasobana limwi 17 kuti: ‘Twakamulizyila muntolilo pele tiimwakazyana; twakoomoka pele tiimwakalyuuma acamba kutondezya kuusa.’ 18 Mbubonya buyo, Johane wakaboola katalyi nokuba kunywa, pele bantu baamba kuti, ‘Ulaadaimona.’ 19 Mwanaamuntu wakaboola kalya akunywa, pele bantu baamba kuti ‘Amubone! Imuntu mulyato alimwi uuyandisya kunywa waini, mweenzinyina wabasimutelo abasizibi.’ Nokuba boobo, busongo bulabonwa kuti buliluleme kwiinda mumilimo yambubo.”

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi