Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
© 2022 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MARCH 6-12
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 MAKANI 23-26
“Milimo Yaku Tempele Mboyakaapaulwa”
it-2 241
Ba Levi
Davida wakayaapaula milimo yaba Levi. Bamwi wakabasala kuba beendelezi, basilutwe, babetesi, balindizi bamilyango, alimwi abasikuyobola mali. Kumane wakasala bantu banji kugwasyilizya bapaizi kutempele, kulanganya mabbuwa, maanda aakulida mobakali kutuulila zituuzyo, zituuzyo, mulimo wakusalazya, kweeleka, kupima zintu, alimwi amilimo imwi yabulindizi. Baimbi ba Levi bakabikkwa mutukamu tuli 24 tukozyenye atukamu twabapaizi, alimwi bakali kucincana. Aboobo milimo yakali kupegwa kwiinda mukuuma cisolo. Kujatikizya tukamu twabalindizi bamilyango, milimo imwi iigaminide yakali kupegwa mbubwenya.—1Mak. 23, 25, 26; 2Mak. 35:3-5, 10.
it-2 686
Mupaizi
Mumilimo yakali kucitwa mutempele, bapaizi bakali kupegwa milimo iindene-indene yabusilutwe. Cisolo cakali kuumwa ciindi nobakali kupa milimo imwi. Nkamu zili 24 zyakali kubeleka nsondo yomwe aciindi comwe, calo cakali kupa kuti kababeleka ziindi zyobilo amwaka. Cakutadooneka bapaizi boonse bakali kubeleka muziindi zyamapobwe ciindi zituuzyo zinji kapati nozyakali kuletwa abantu, mbuli mbobakacita nobakali kwaaba tempele. (1Mak. 24:1-18, 31; 2Mak. 5:11; amweezyanisye 2Mak. 29:31-35; 30:23-25; 35:10-19.) Mupaizi wakali kukonzya kubeleka aciindi cimwi lilike buyo kuti katanyonganyi milimo yeelede kucitwa abamwi. Kweelana atunsiyansiya twaba rabbi naa bamayi, aciindi Jesu naakali waano anyika, bapaizi bakali banji kutegwa milimo yamumvwiki kayaabanisyigwa kumikwasyi iindene-indene, mpoonya mukwasyi aumwi wakali kubeleka buzuba bomwe naa kwiinda waawo kweelana amweelwe wamukwasyi ooyo.
it-2 451-452
Nyimbo
Mukulibambila kujatikizya tempele lya Jehova, Davida wakasala ba Levi bali 4,000 kuba baimbi. (1Mak. 23:4, 5) Akati kabaaba, bali 288 ‘bakaliyiisyidwe kwiimbila Jehova, alimwi boonse bakalicibwene.’ (1Mak. 25:7) Bubambe boonse bwakali kusololelwa abaimbi botatwe bacibwene nkokuti Asafu, Hemani, alimwi a Jedutuni (uyeeyelwa kuti ngu Etani). Mbwaanga umwi aumwi wabaalumi aaba wakali walunyungu lwabana botatwe ba Levi nkokuti Gerisomu, Kohati alimwi a Merari, eeci caamba kuti mikwasyi yotatwe iyakali kulemekwa yaba Levi yakali kwiimininwa mutempele abaimbi. (1Mak. 6:16, 31-33, 39-44; 25:1-6) Bana basankwa babaalumi aaba antoomwe bakali 24, alimwi boonse bakali akati kabaimbi bacibwene bali 288 baambwa kale. Kutegwa babe beendelezi mukabunga komwe kabaimbi, bakali kusalwa kwiinda mukuuma cisolo. Umwi aumwi wakali kweendelezya baimbi “bacibwene” bali 11, ibakasalwa akati kabana bakwe alimwi aba Levi bamwi. Aboobo baimbi ba Levi bacibwene bali 288, mbubwenya mbuli ba bapaizi, bakaandanizyidwe mutukamu tuli 24. Ikuti boonse ‘basikwiiya’ bakasyeede ibali 3,712 babikkwa mutukamu ootu tuli 24, nkokuti mukakamu akamwi kwakabikkwa basankwa babalilwa ku 155, icaamba kuti kwakali ba Levi babalilwa ku 13 muzibeela ziindene-indene zyakwiiya nyimbo kumwiimbi aumwi uucibwene. (1Mak. 25:1-31) Mbwaanga basikulizya myeembo bakali bapaizi, bakali kuyungizyigwa kumweelwe wabaimbi ba Levi.—2Mak. 5:12; amweezyanisye My. 10:8.
it-1 898
Mulindizi Wamulyango
Mutempele. Kali afwaafwi kufwa, Mwami Davida wakabunganya ba Levi alimwi ababelesi bamutempele, kubikkilizya abalindizi bamilyango, balo bakali kusika ku 4,000. Munkamu zyabo bakali kusika kubeleka mazuba aali ciloba aciindi comwe. Mbobakali kukwabilila ŋanda ya Jehova alimwi akubona masimpe kuti milyango yakali kujulwa akujalwa aciindi ceelede. (1Mak. 9:23-27; 23:1-6) Kunze aamulimo wakugatela, bamwi bakali kulanganya zyakusanga zyakali kuletwa abantu kuti zibelesyegwe kutempele. (2Bam. 12:9; 22:4) Aciindi cimwi, Jehoyada mupaizi mupati naakananika Jehoasi kuba mwami, kwakasalwa balindizi baalubazu kwiimina kumilyango yatempele kutegwa bakwabilile mwana Jehoasi kuli Namalelo Ataliya, walo wakali kuyanda kumunyanga bwami. (2Bam. 11:4-8) Ciindi Mwami Josiya naakanyonyoona bukombi bwamituni, balindizi bamilyango bakagwasyilizya kugusya zintu mutempele izyakali kubelesyegwa mukukomba Baala. Mpoonya eezyi zyakaumpwa kunze aamunzi.—2Bam. 23:4.
Mbono Zyakumuuya
Bukombi Bwakasimpe Bulakonzya Kutupa Kuba Alukkomano
Tulamukomba Jehova ciindi notwiimba. (Int. 28:7) Bana Israyeli kwiimba bakali kukubona kuba cibeela ciyandika kapati cabukombi bwabo. Mwami Davida wakasala ba Levi ibali 288 kuti kabaimba kutempele. (1Mak. 25:1, 6-8) Mazuba aano, tulatondezya luyando lwesu kuli Leza ciindi notwiimba nyimbo zyantembauzyo. Mbotwiimba tacili ncecintu ciyandika kapati. Amubone kaambo aaka: Ciindi notwaambaula, “toonse tulalubizya ziindi zinji,” pele eeco tacitupi kuleka kwaambaula mumbungano alimwi amumulimo wakukambauka. (Jak. 3:2) Mbubwenya buyo, tulakonzya kwiimba nyimbo zyantembauzyo kuli Jehova, nokuba kuti tulimvwa kuti tatwiimbi kabotu.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
w11 6/1 14-15
Sena Leza Ulijisi Mbunga?
▪ Banakristo bakasimpe balikamantene kutegwa bacikonzye kuuzuzikizya mulimo. (Matayo 24:14; 1 Timoteyo 2:3, 4) Jesu wakapa malailile kuli basikumutobela akuti bakambauke makani mabotu kuzisi zyoonse, mulimo walo ngobatakonzyi kucita kakunyina mbunga yeendelezya nyika yoonse. Mucikozyanyo, ncuuba-uba kusanina muntu omwe kuti kamuli nyolikke, pele kuti mwapegwa mulimo wakusanina mamiliyoni aabantu, mulayandika mbunga yabantu iikamantene. Kutegwa bacikonzye kuzuzikizya mulimo wabo, Banakristo bakasimpe ‘balabeleka calukamantano,’ naa ‘kumukomba calukamantano.’ (Zefaniya 3:9; bupanduluzi buyungizyidwe) Sena mulimo wanyika yoonse, alimwi uujatikizya myaambo yoonse ulakonzya kubelekwa kakunyina mbunga iikamantene? Bwiinguzi tabudoonekwi.
▪ Banakristo bakasimpe balikamantene kutegwa kabacikonzya kugwasyanya alimwi akukulwaizyanya umwi amweenzinyina. Sikutanta mulundu ulaalikke ulakonzya kusala kufwumbwa lubazu lwamulundu nkwayanda kutantila, tayelede kubuzya bamwi bajisi luzyibo lusyoonto. Nokuba boobo, ikuti wacitikilwa ntenda iiyoosya naa penzi limwi kunyina uukonzya kumugwasya mbwaanga unooli buyo alikke. Masimpe kuti kulizandula takuli kabotu. (Tusimpi 18:1) Kutegwa Banakristo bacikonzye kubeleka mulimo Jesu ngwaakabapa, beelede kugwasyanya. (Matayo 28:19, 20) Mbungano ya Bunakristo ilapa malailile kuzwa mu Bbaibbele alimwi akukulwaizya kutegwa boonse bazumanane kubeleka akutacileka. Ino nkuukuli muntu nkwakonzya kujana malailile ngapa Jehova ikuti nokwanyina miswaangano ya Bunakristo?—Bahebrayo 10:24, 25.
▪ Banakristo bakasimpe balikamantene mukubelekela Leza. Mbelele zya Jesu, nkokuti aabo baswiilila jwi lyakwe, baba “tanga lyomwe” ansi aabweendelezi bwakwe. (Johane 10:16) Tabajaniki muzikombelo ziindene-indene naa mutubunga twiindene-indene, alimwi tabakazyanyi caboola kuzintu nzyobasyoma. Muciindi caboobo, boonse ‘baamba cintu comwe.’ (1 Bakorinto 1:10) Kutegwa tukamantane, tweelede kutobela bubambe bumwi, alimwi bubambe oobo bweelede kubikkwa ambunga. Balikke bakwesu bakamantene mbabakonzya kutambula zilongezyo zya Leza.—Intembauzyo 133:1, 3.
Luyando lwini-lwini kuli Leza alimwi akuyanda kasimpe kamu Bbaibbele ncecapa mamiliyoni aabantu kuba mumbunga iicita zintu eezyi azimwi zilembedwe mu Bbaibbele. Calukamantano, Bakamboni ba Jehova nyika yoonse bali mukusolekesya kucita kuyanda kwa Leza. Nceeci cisyomezyo ncobapegwa: “Ndiyookkala akati kabo akweendeenda akati kabo, ndiyooba Leza wabo abalo bayooba bantu bangu.” (2 Bakorinto 6:16) Cilongezyo eeci cilakonzya kuba canu andinywe lilikke buyo kuti kamukomba Jehova Leza antoomwe ambunga yakwe.
MARCH 13-19
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 1 MAKANI 27-29
“Lulayo Lubotu Bausyi Ndobapa Mwanaabo”
Atubukwabilile Bunakristo Bwesu
Amukasinizye lwanu kasimpe kamu Bbaibbele. Bube bwesu katuli babelesi ba Jehova bulakonzya kuyaansi ikuti kabutayeeme kapati aluzibo lwamu Magwalo. (Ba-Filipi 1:9, 10) Aumwi Munakristo—imwana naa mupati, weelede kusinizya kusikila mpagolela kubona kuti zintu nzyasyoma mmasimpe nkakasimpe kajanika mu Bbaibbele. Paulo wakakulwaizya basyominyina kuti: “Amukasunke zintu zyoonse mbuzibede, kuti mujatisye zibotu.” (1 Ba-Tesalonika 5:21) Ibanakristo bana-bana ibazwa mumikwasyi iiyoowa Leza beelede kuzyiba kuti tabakonzyi kuba Banakristo bakasimpe akaambo buyo kalusyomo lwabazyali babo. Davida usyi Solomoni kumugama, wakamukulwaizya kuti “koziba Leza wauso, akumumanina milimo camoyo woonse.” (1 Makani 28:9) Nzinji zyakali kuyandika kuli Solomoni mwana-mwana ikutali buyo kulangilila bausyi kabayumya lusyomo lwabo muli Jehova. Ilwakwe wakeelede kumuzyiba Jehova alimwi eeco ncaakacita. Wakalomba Leza cakusinizya kati: “Kondipa busongo amaanu, kuti nsololele kabotu aba bantu mukuzwa amukuboola.”—2 Makani 1:10.
Amuzumanane Kubelekela Jehova Camoyo Woonse
Ciiyo ncotwiiya tacidoonekwi. Cilayandika kuti katutola lubazu lyoonse mumilimo mibotu alimwi iikkomanisya mbuli kujanika kumiswaangano yambungano alimwi akutola lubazu mumulimo wakukambauka. Pele kubelekela Jehova camoyo woonse kubikkilizya zinji. (2 Mak. 25:1, 2, 27) Ikuti kuzwa ansi amoyo Munakristo wazumanana kuyanda “zyintu zili musyule,” nkokuti zyintu zimwi zyabuumi bwamunyika, ulakonzya kuba muntenda yakuleka kumvwana a Leza. (Lk. 17:32) Lilikke kuti ‘katusesemwa acintu cibi, alimwi akukakatila kucibotu,’ nceciindi ‘nituyakweelela Bwami bwa Leza.’ (Lom. 12:9; Lk. 9:62) Aboobo, toonse tweelede kubona kuti kunyina cintu cili coonse camunyika ya Saatani ceelede kutulesya kucita zyintu zya Bwami camoyo woonse nikuba kuti cilakonzya kulibonya mbuli kuti cili ampindu.—2 Ko. 11:14; amubale Bafilipi 3:13, 14.
‘Koba Sicamba, Uubeleke Mulimo’
Mwami Davida wakayeezya Solomoni kuti Jehova unooli anguwe kusikila mulimo wakuyaka tempele ukamane. (1Mak. 28:20) Kaayeeyede majwi aabausyi, Solomoni tanaakalekela bukubusi bwakwe akubula luzyibo kuti zibe cisinkilizyo. Wakatondezya busicamba kapati, wakaubeleka mulimo, alimwi kwiinda mukugwasyigwa a Jehova wakamanizya kuyaka tempele yeebeka kapati mumyaka iili ciloba acisela.
Mbubwenya Jehova mbwaakamugwasya Solomoni, ulakonzya kutugwasya kutegwa tube basicamba akuubeleka mulimo wesu, mumukwasyi wesu alimwi amumbungano. (Is. 41:10, 13) Ciindi notutondezya busicamba mubukombi bwesu kuli Jehova, tulakonzya kusinizya kuti uyootupa zilongezyo lino alimwi akumbele. Aboobo, ‘amube basicamba . . . akuubeleka mulimo.’
Mbono Zyakumuuya
Kuba Mulongwe Ciindi Cilongwe Nocili Muntenda
Davida wakalijisi balongwe abambi ibakasyomeka kulinguwe muziindi zyamapenzi. Umwi akati kabalongwe aaba wakali Husai, ooyo Bbaibbele ngolyaamba kuti “mweenzinyina wa Davida.” (2 Sam. 16:16; 1 Mak. 27:33) Kulibonya kuti wakali mupati wababelesi bamwami alimwi wakali mulongwe mwini-mwini kumwami, ooyo zimwi ziindi iwakali kutumwa kubeleka milimo yamaseseke.
Ciindi Abisalomu mwana wa Davida naakali kuyanda kubweza bwami, bana Israyeli banji bakaba kulubazu lwa Abisalomu, pele Husai tanaakacita oobo. Ciindi Davida naakali kutija, Husai wakamutobela. Cakamucisa kapati Davida akaambo kakuzangilwa amwanaakwe wakulizyalila alimwi abantu bambi buyo mbaakali kusyoma. Nokuba boobo, Husai wakazumanana kusyomeka, wakalilibambilide kubikka buumi bwakwe muntenda kutegwa azuzikizye makanze aakunyonganya bubambe bwa Abisalomu. Husai tanaakacita boobo akaambo buyo kakuti wakali mupati wababelesi bamwami. Wakatondezya kuti wakali mulongwe uusyomeka.—2 Sam. 15:13-17, 32-37; 16:15–17:16.
MARCH 20-26
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 2 MAKANI 1-4
“Mwami Solomoni Wasala Cabufwubafwuba”
it-1 174 ¶5
Basikalumamba
Ciindi naakatalika kulela Solomoni, kwakacitika zintu zipya kujatikizya basikalumba bana Israyeli. Bulelo bwakwe bwakali bwaluumuno, nokuba kuti wakayungizya mweelwe wamabbiza alimwi ankalaki. Bunji bwamabbiza aaya akali kuulwa ku Egepita. Aboobo kwakeelede kuyakwa minzi mucilawo coonse kutegwa bajane kwakubikka mabbiza aaya ankalaki. (1Bam. 4:26; 9:19; 10:26, 29; 2Mak. 1:14-17) Nokuba boobo, Jehova kunyina naakailongezya ntaamu njaakabweza Solomoni, aboobo lufwu lwakwe akwaandana kwabwami kwakapa kuti basikalumamba ba Israyeli bamane. Kumbele Isaya wakalemba kuti: “Maawe kulibaabo ibaunka ku Egepita kuti bakagwasyigwe, aabo basyoma mabbiza, ibasyoma nkalaki zyankondo akaambo kakuti nzinji, alimwi amabbiza aankondo, akaambo kakuti ajisi nguzu kapati pele ibatalangi kuli yooyo Uusalala wa Israyeli, alimwi ibatayandauli Jehova.”—Is. 31:1.
it-1 427
Nkalaki
Ciindi Solomoni naakaba Mwami, mpi yabasikalumamba mu Israyeli yakakomena kapati. Lyoonse impi yabasikalumamba yakali nsyoonto akaambo kakucenjezya Leza nkwaakapa kwakuti mwami taakeelede kuvwuzya mabbiza, mbuli kuti bukwabilizi bwacisi nkobwakali kuzwida. Kukasya ooku kwakapa kuti kakubelesyegwa nkalaki zisyoonto, mbwaanga mabbiza ngaakali kukwela nkalaki eezyi. (Dt. 17:16) Ciindi Samuele naakacenjezya kujatikizya mukuli uuminya bami bantusi ngobakali kuyoobikka abantu, wakabaambila kuti: “Uyoobweza bana banu basankwa kuti babe basinkalaki zyakwe.” (1Sam. 8:11) Abisalomu alimwi Adonija nobakali kuyanda kubweza bwami, aumwi wakalijanina nkalaki abaalumi bali 50 bakali kuzuza kumbele lyanzizyo. (2Sam. 15:1; 1Bam. 1:5) Ciindi Davida naakazunda mwami waku Zoba, wakayobola nkalaki zyamabbiza zili 100.—2Sam. 8:3, 4; 10:18.
Ciindi Mwami Solomoni naakali kuyungizya mpi yabasikalumamba mu Israyeli, wakayungizya mweelwe wankalaki kusika ku 1,400. (1Bam. 10:26, 29; 2Mak. 1:14, 17) Kuyungizya aali Jerusalemu, madolopo aamwi alo aakazyibidwe kuti madolopo aankalaki, akajisi masena aalubazu nkobakali kubambila zilwanyo zyabo zyoonse zyankondo.—1Bam. 9:19, 22; 2Mak. 8:6, 9; 9:25.
Mbono Zyakumuuya
Twaambo Tupati-Pati Kuzwa Mubbuku lya Makani Lyabili
1:11, 12. Ncaakalomba Solomoni cakatondezya Jehova kuti mwami ncaakali kulombozya kapati nkuba abusongo alimwi aluzibo. Masimpe mipailo yesu kuli Leza ilatondezya ncotulombozya mumoyo wesu. Cili kabotu kulanga-langa twaambo ntotwaamba mumipailo yesu.
MARCH 27–APRIL 2
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 2 MAKANI 5-7
“Moyo Wangu Unooli Alinjiyo Lyoonse”
w02 11/15 5 ¶1
Mutacileki Kuswaangana Antoomwe
Kumbele, ciindi Davida naakaba mwami mu Jerusalemu, wakatondezya luyandisisyo lwakuyaka ŋanda iikkalilila kutegwa Jehova alemekwe. Lino mbwaanga Davida wakali sikalumamba, Jehova wakamwaambila kuti: “Tokooyaka ŋanda yiitwa azina lyangu.” Muciindi caboobo, Jehova wakasala mwana wa Davida Solomoni kuyaka tempele. (1 Makani 22:6-10) Solomoni wakayaaba tempele mu 1026 B.C.E., nokwakainda myaka iili ciloba acisela kuzwa noyakatalika kuyakwa. Jehova wakaikkomanina ŋanda eeyi, akwaamba kuti: “Ndaisalazya ŋanda eeyi njooyaka kwiinda mukubikka zina lyangu alinjiyo kukabe kutamani, alimwi meso aangu amoyo wangu zinooli alinjiyo lyoonse.” (1 Bami 9:3) Kufwumbwa buyo kuti bana Israyeli bazumanana kusyomeka, Jehova wakali kuyoozumanana kwiikkomanina ŋanda yakwe. Pele ikuti bakacileke kucita ziluzi, Jehova wakali kuyooleka kubukkomanina busena oobu, alimwi ‘ŋanda eeyi yakali kuyooba tongo.’—1 Bami 9:4-9; 2 Makani 7:16, 19, 20.
it-2 1077-1078
Tempele
Makani aakaindi. Tempele eeyi yakaliko kusikila mu 607 B.C.E., ciindi noyakanyonyoonwa abasikalumamba bana Babuloni ibakali kweendelezyegwa a Mwami Nebukadinezara. (2Bam. 25:9; 2Mak. 36:19; Jer. 52:13) Akaambo kakuti bana Israyeli bakatalika bukombi bwakubeja, Leza wakazumizya zisi kupenzya Juda alimwi a Jerusalemu, zimwi ziindi akubweza lubono lwakali mutempele. Aciindi aawa tempele lyakali kulekelezyegwa. Mwami Sisaki waku Egepita wakabba lubono lwakali mumo (mu 993 B.C.E.) mumazuba aa Rehoboamu mwana wa Solomoni, nikwakainda buyo myaka iili 33 kuzwa ciindi noyakaabwa. (1Bam. 14:25, 26; 2Mak. 12:9) Mwami Asa (977-937 B.C.E.) wakali kwiilemeka ŋanda ya Jehova, pele kutegwa akwabilile Jerusalemu, cabufwubafwuba wakabosya Mwami Beni-hadadi Wakusaanguna waku Syria, kwiinda mukumupa nsiliva angolida kuzwa mulubono lwatempele, kutegwa amwaye cizuminano a Basa mwami waku Israyeli.—1Bam. 15:18, 19; 2Mak. 15:17, 18; 16:2, 3.
Mbono Zyakumuuya
Jehova Ulamvwa Notukwiila Kulomba Kugwasyigwa
Solomoni mwana wa Davida wakakakankaizya kaambo aaka ciindi nolyakali kwaabwa tempele ku Jerusalemu. (Amubale 2 Makani 6:29-31.) Wakakombelezya Jehova kuswiilila mupailo wamuntu mubombe moyo aumwi ngwaakali kupaila kuli nguwe kujatikizya “mapenzi aamumoyo wakwe.” Ino Leza wakali kuyoocita nzi kumipailo yabantu aaba bapengede? Solomoni wakaamba majwi aakwe aakusinizya kuti Leza tanaakali kuyooswiilila buyo mipailo yabo pele alimwi wakali kuyoobagwasya. Ino nkaambo nzi? Nkaambo ulizi kabotu-kabotu zili “[mu]myoyo yabantu boonse baansi.”
Mbubwenya buyo, andiswe tulakonzya kupaila kuli Jehova kujatikizya ‘mapenzi aamumoyo wesu,’ mapenzi aatucitikila aumwi kumugama. Tweelede kuumbulizigwa kuziba kuti ulaazi mapenzi eesu alimwi akuti ulatulanganya. Mwaapostolo Petro wakakasinizya kaambo aaka naakati: “Makataazyo aanu oonse amwaasowele kumaanza aakwe, nkaambo nguumucebuka lyoonse.” (1 Pet. 5:7) Jehova ulabikkila maanu ncobeni kujatikizya zitucitikila. Jesu wakakankaizya kulanganya caluyando nkwacita Jehova naakati: “Sa tuyuni tobile tatuulwi kobili? Nekubaboobo taakwe nikaba komwe akati kantuto kawida ansi atazumina Usowanu. Anywebo aalo masusu aali amitwe yanu alibalidwe oonse. Nkaambo kaako mutayoowi, mulayandika kwiinda tuyuni tunji.”—Mt. 10:29-31.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
w93 2/1 31
Mibuzyo Yabasikubala
Ikuti Munakristo kacisidwe naa kuti kali mulweendo calo cikonzya kupa kuti atajaniki ku Ciibalusyo, sena weelede kucicita kwainda mwezi?
Zimwi ziindi kulacitika zintu zitalangilwi, mbuli kuciswa naa kuba mulweendo, calo cikonzya kupa kuti Munakristo atajaniki ku Ciibalusyo kweelana ambwaakalibambila. Ncinzi ceelede kucitwa mubukkale oobu?
Nocicitwa Ciibalusyo, cinkwa citajisi bumena alimwi awaini zilainzyigwa, mpoonya aabo bakananikwa amuuya uusalala kuti bakakkale kujulu balalya akunywa. (Matayo 26:26-29; Luka 22:28-30) Ikuti Munakristo umwi walikulya akunywa mumyaka yainda pele mwaka ooyo waciswa takonzyi kujanika ku Ciibalusyo, naa ulimucibbadela buya, baalu bamu mbungano yakwe bayoobikka bubambe bwakumutolela cinkwa awaini, kubandika Magwalo aayelela anguwe, mpoonya akumupa zitondezyo kutegwa alye akunywa. Ikuti Munakristo uunanikidwe kali kulamfwu ambungano yakwe, weelede kuunka kumbungano iili kubusena nkwanoobede buzuba bwa Ciibalusyo.
Aboobo Munakristo uunanikidwe ulakonzya kulijana mubukkale oobu butavwuli kucitika, alimwi ulakonzya kucita Mulalilo wa Mwami kwainda mazuba aali 30, kweelana amulawo uuli ku Myeelwe 9:10, 11 alimwi amucikozyanyo cili ku 2 Makani 30:1-3, 15.
Banakristo ibali munkamu ‘yambelele zimbi’ zya Jesu, ibajisi bulangizi bwakuyoopona kukabe kutamani munyika yaparadaiso, tababikkilidwe mulawo wakulya cinkwa akunywa waini. (Johane 10:16) Nokuba kuti baleelede kujanika ku Ciibalusyo eeci cicitwa mwaka amwaka, pele tabalyi akunywa zitondezyo. Aboobo ikuti umwi wajanika kuti ulicisidwe naa ulimulweendo busiku oobo, walo ulakonzya kulibalila buyo magwalo aayelela (kubikkilizya acibalo caamba ciindi Jesu naakatalisya Ciibalusyo) alimwi akupaila kuti Jehova abulongezye bubambe oobu nyika yoonse. Alimwi mubukkale oobu takuyandiki kubikka bubambe bumwi bwakuti akacite Ciibalusyo naa kuba amubandi wamu Bbaibbele waalubazu kwainda mwezi.
APRIL 10-16
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 2 MAKANI 8-9
“Wakabubikkila Maano Busongo”
Ciindi Bwaabi Nobwavwula
Masimpe, awalo mwami mukaintu waku Sheba wakaaba ciindi alimwi anguzu kuswaya Solomoni. Amana buya, Sheba uli mucilawo mazuba aano ciitwa kuti Republic of Yemen; aboobo mwami mukaintu alimwi ankamela zyakwe bakeenda musinzo wiinda kumakkilomita aali 1,600 kusika ku Jerusalemu. Mbubwenya Jesu mbwaakaamba kuti, “walo wakaboola kuzwa kumagolelo aanyika.” Nkaambo nzi mwami mukaintu waku Sheba ncaakalipenzyela boobu? Kaambo kapati nkakuti “azoomvwe busongo bwa Solomoni.”—Luka 11:31.
Kuswaya Kwakwe Kwakapa Kuti Ajane Zilongezyo
Kufwumbwa mbocakabede, mwami mukaintu wakasika ku Jerusalemu “abasikumusindikila banji ankamela zyakanyamwide mafwuta aamabbona, ngolida zinji amabwe mayandisi.” (1 Bami 10:2a) Bamwi baamba kuti “basikumusindikila banji” bakali kubikkilizya abasikalumamba. Eeci cilalimvwisya, nkaambo mwami mukaintu ooyu wakali kulemekwa kapati alimwi wakanyamwide zintu zyakali kudula kapati.
Pele amubone kuti, mwami mukaintu ooyu wakamvwa mpuwo ya Solomoni “kujatikizya zina lya Jehova.” Aboobo lweendo oolu tiilwakali kujatikizya makwebo pe. Cakutadooneka, mwami mukaintu wakaboolela kumvwa busongo bwa Solomoni—ambweni akwiiya kujatikizya Leza wakwe, Jehova. Mbwaanga wakali waluzubo lwa Semu naa Hamu, balo ibakali bakombi ba Jehova, kweelede kuti wakali kuyandisisya kuzyiba kujatikizya bukombi bwabasikaale bakwe.
Kuswaya Kwakwe Kwakapa Kuti Ajane Zilongezyo
Mwami waku Sheba wakakkomana kubona busongo bwa Solomoni alimwi akuzwidilila mubwami bwakwe akuti “kunyina muuya wakacili mulinguwe.” (1 Bami 10:4, 5) Bamwi bayeeya kuti kaambo aaka kakapa kuti mwami “agonkelwe.” Sikwiiya umwi mane wakaamba kuti mwami wakanetuka! Kufwumbwa mbocakabede, mwami wakagambwa kulizyeezo nzyaakabona alimwi akumvwa. Mane buya wakaamba kuti bakalikkomene babelesi ba Solomoni kumvwa busongo bwamwami, alimwi wakamulumba Jehova kuti wakabikka Solomoni kuba mwami. Mpoonya wakapa mwami zipego zidula, zyangolida zyolikke zyakali kuulwa kumali asika ku $40,000,000 mazuba aano. Solomoni awalo wakamupa zipego mwami “zyoonse nzyaakali kuyanda alimwi anzyaakalomba.”—1 Bami 10:6-13.
it-2 990-991
Solomoni
Naakamana kulanga bweebesi bwatempele alimwi abwaŋanda ya Solomoni, mbobakali kukkala kutebulu babelesi bakwe, mbobakali kukutauka babelesi basikwaaba zyakulya azisani nzyobakasamide, alimwi azipaizyo zyuumpwa nzyaakali kutuulwa lyoonse kutempele, “kunyina muuya wakacili mulinguwe,” mpoonya wakati, “Bona! Nzyondakaambilwa tazisiki akucisela pe. Busongo bwako abuvwubi zilainda aampuwo njondakamvwa.” Mpoonya wakaamba kuti bakali aacoolwe babelesi ibakali kubelekela mwami ooyu. Kwiinda muli zyoonse eezyi wakatembaula Jehova Leza, walo iwakatondezya luyando lwakwe kubana Israyeli kwiinda mukusala Solomoni kuti abeteke akucita bululami.—1Bam. 10:4-9; 2Mak. 9:3-8.
Mbono Zyakumuuya
it-2 1097
Cuuno ca Bwami
Nolwakamana kwaamba kujatikizya malyatilo aali cisambomwe aakali kusololela kucuuno cabwami, lugwalo lulazumanana kwaamba kuti: “Kwakali zikozyanyo zyabasyuumbwa bobilo baimvwi mumbali aazilyookezezyo zyamaboko. Alimwi kwakali zikozyanyo zyabasyuumbwa bali 12 ibakaimvwi mumalyatilo aali cisambomwe, omwe kulubazu lumwi lwamatantilo alimwi aumwi kulubazu lumbi lwamatantilo.” (2Mak. 9:17-19) Cikozyanyo casyuumbwa wiiminina nguzu zyakweendelezya cileelela. (Matl. 49:9, 10; Ciy. 5:5) Kulibonya kuti basyuumbwa bali 12 baiminina misyobo ya Israyeli iili 12, calo citondezya kuti balalibombya alimwi akumugwasyilizya mwami wacuuno cabwami. Icimbi cakali kucuuno cabwami ncilyatilo cangolida. Kweelana abupanduluzi oobu, cuuno cabwami caminyanga alimwi angolida—cisumpukide, cijisi kaluli abasyuumbwa balemekwa kumbele lyancico—cakali cibotu kapati kwiinda zyuuno zyabwami zyakaliko aciindi eeco, tacikwe makani naa cakajanwa abasikuvwukkula, cakazekaulwa muzikwankwani, naa kulembwa mumalembe. Ncobeni wakaasinizya sikuluula makani aaya naakati: “Kunyina bwami bumbi bwakacitide cili boobu.”—2Mak. 9:19.
APRIL 17-23
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 2 MAKANI 10-12
“Amugwasyigwe Alulayo Lwabusongo”
Naakakkomaninwa a Leza
Kweelede kuti Rehoboamu cakamukatazya kusala. Kuti naakasala kucita zintu nzyobakali kuyanda bantu, nkokuti walo, mukwasyi wakwe, alimwi abasinkuta bakwe nibakaleka kupona buumi bwakulikondelezya alimwi akulangila kucitilwa zintu zinji kubantu. Kulubazu lumwi, ikuti naakakaka, bantu nobakamuzangila. Ino wakeelede kucita nzi? Mwami mupya ooyu wakasaanguna kubuzya bapati ibakali basikupa lulayo ba Solomoni. Pele alimwi, Rehoboamu wakabuzya-buzya balombe, bamuselanyina. Kwiinda mukutobela lulayo lwabalombenyina, Rehoboamu wakasala kubeendelezya calunya bantu. Wakaingula kuti: “Mebo ndilapa kuti joko lyanu liindile kumulemena alimwi ndilamuyungizizya atala aajoko eelyo. Taata wakamuumya miluso, pele mebo ndiyoomuumya miluso yamamvwa.”—2Mak. 10:6-14.
Mbomukonzya Kupanga Zyakusala Zili Kabotu
Jehova wakatupa bakwesu basimide mumbungano balo mbotukonzya kubandika ambabo kujatikizya zyakusala zyesu. (Baefeso 4:11, 12) Ciindi notubuzya-buzya kuli bamwi, tatweelede kutobela ciyanza cabaabo bayandisya kubuzya bantu baindene-indene kutegwa bajane muntu uukonzya kubaambila zintu nzyobayanda. Mpoonya batobela nzyobabaambila. Alimwi tweelede kuyeeya cikozyanyo citucenjezya ca Rehoboamu. Ciindi naakayandika kupanga cakusala ciyandika kapati, wakajana lulayo lubotu kapati kuli bantu bakaindi ibakali kubeleka limwi abausyi. Nokuba boobo, muciindi cakutobela lulayo lwabo, wakaunka kuyoobuzya baalumi bacili bana-bana mbaakakomena limwi. Akaambo kakuti wakatobela lulayo lwabo, wakapanga cakusala citali kabotu alimwi cakapa kuti asweekelwe cibeela cipati cabwami bwakwe.—1 Bami 12:1-17.
Ciindi nomuyandaula lulayo, amubuzye baabo bajisi luzyibo mubuumi, bajisi luzyibo lwa Magwalo alimwi akulemeka zyeelelo ziluzi. (Tusimpi 1:5; 11:14; 13:20) Ikuti kacikonzyeka, amujane ciindi cakuzinzibala kuyeeya njiisyo zijatikizyidwe alimwi amakani oonse ngomwajana nomwamana kuvwuntauzya. Ciindi nomwatalika kubona zintu mbuli mbwazibona Jehova, muyoopanga cakusala cili kabotu.—Bafilipi 4:6, 7.
it-2 768 ¶1
Rehoboamu
Muuya ngwaakaba anguwo Rehoboamu wakulisumpula wakapa kuti bunji bwabantu balizandule kulinguwe cakumaninina. Misyobo ilikke yakazumanana kugwasyilizya ŋanda ya Davida yakali misyobo ya Juda alimwi a Benjamini. Kumane bapaizi alimwi aba Levi bamisyobo eeyi, kubikkilizya abantu bamwi buyo bakumisyobo iili kkumi, abalo bakali kugwasyilizya.—1Bam. 12:16, 17; 2Mak. 10:16, 17; 11:13, 14, 16.
Mbono Zyakumuuya
Naakakkomaninwa a Leza
Kutasola buya kulwana? Mulakonzya kweezyeezya mbwaakakatazyigwa mumoyo Rehoboamu! Ino bantu bakali kuyoomuyeeyela buti mwami ooyo iwakakongede bantu bakwe kuti uyoobasubula ‘amiluso yamamvwa’ pele lino waile kubuleka buyo buzangi oobu bugambya? (Amweezyanisye 2 Makani 13:7.) Nokuba boobo, mwami alimwi ampi zyakwe “bakaswiilila jwi lya Jehova akupiluka kumaanda aabo, kweelana ambwaakabaambila Jehova.”
Ino ncinzi ncotwiiya? Ncamaano kumuswiilila Leza nokuba kuti kucita boobo kulakonzya kupa kuti tusampaulwe. Kumvwida Leza kupa kuti tukkomaninwe alimwi akulongezyegwa anguwe.—Dt. 28:2.
Ino ncinzi ncaakacita Rehoboamu? Wakamvwida akwaaleka makanze aakwe ngaakajisi aakulwana cisi cipya, akubikkila maano kukuyaka minzi muzilawo zyamisyobo ya Juda a Benjamini yalo njaakacili kweendelezya. Alimwi “wakiiyumya kapati” minzi minji. (2Mak. 11:5-12) Kwiinda zyoonse, kwaciindi cili mbocibede wakakakatila kumilawo ya Jehova. Ciindi bwami bwamisyobo iili kkumi bwa Israyeli kabuli aansi abweendelezi bwa Jeroboamu nobwakatalika kukomba mituni, banji ‘bakaba kulubazu lwa Rehoboamu’ kwiinda mukuunka ku Jerusalemu kuyakwiiminina bukombi bwakasimpe. (2Mak. 11:16, 17) Aboobo, kumvwida kwa Rehoboamu kwakapa kuti bwami bwakwe buyume.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
Amuzyibe Mbomweelede Kwiingula
Ciindi sikwiiya Bbaibbele naa musyominyoko namubuzya ncayandika kucita kujatikizya bukkale bumwi, ino mweelede kwiingula buti? Mulakonzya kamucizyi ncomunga mwacita nomwali ndinywe. Pele muntu amuntu weelede kulisalila zintu nzyayanda kucita mubuumi bwakwe. (Gal. 6:5) Mwaapostolo Paulo wakabakulwaizya bantu mbaakali kukambaukila kuti “bazisyome akuziswiilila.” (Balo. 16:26) Eeco ncikozyanyo cibotu ncotweelede kutobela. Imuntu uusala zintu zyakucita kajisi muzeezo wakukkomanisya sikumuyiisya Bbaibbele naa muntu umbi, ooyo muntu uli mukubelekela bantu, tayendi mulusyomo pe. (Gal. 1:10) Aboobo, bwiinguzi buuba-uba inga tabumugwasyi pe ooyo uuyanda kugwasyigwa.
Aboobo, ino mbuti mbomunga mwaingula kweelana amalailile aamu Bbaibbele? Mulakonzya kwaamba njiisyo zigaminide azikozyanyo zijanika mu Bbaibbele. Zimwi ziindi, inga mwamutondezya mbokuvwuntauzyigwa ikutegwa alijanine njiisyo azikozyanyo eezyo. Alimwi mulakonzya kuzibandika njiisyo eezyi kubikkilizya amboziyandika zikozyanyo eezyo, pele ikutali kupa muzeezo wambwakonzya kuzibelesya kweelana apenzi ndyajisi. Amumubuzye muntu ooyo naa kuli kaambo kamwi nkayeeya kuti inga kamugwasya ikusala camaano zintu nzyayanda kucita. Amumukulwaizye ikubona akusala nzila iiyoomukkomanisya Jehova kweelana anjiisyo alimwi azikozyanyo eezyo. Munzila eeyi mumugwasya ‘ikuyiisya miyeeyo yakwe ikusala cibotu acibi.’—Heb. 5:14.
APRIL 24-30
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA | 2 MAKANI 13-16
“Ino Ndilili Nomweelede Kumusyoma Jehova?”
Nobakubusi, Mbuti Mbomukonzya Kupa Kuti Bamwi Kabamusyoma?
Kacili mukubusi, Mwami Asa wakali kulicesya alimwi wakali sicamba. Mucikozyanyo, nobakafwa bausyi ba Abija, Asa wakaba mwami mpoonya wakatalika kugwisya mituni mucisi. Kuyungizya waawo, “wakaambila ba Juda kuti bayandaule Jehova Leza wabamausyi kuti batobele Mulawo akuubamba.” (2 Mak. 14:1-7) Ciindi Zera muna Etiopiya naakaunka kuyoolwana Juda kajisi basikalumamba bali 1,000,000, cabusongo Asa wakalomba lugwasyo kuli Jehova naakati: “O Jehova, tacikwe makani kulinduwe naa aabo mbogwasya mbanji naa tabajisi nguzu. Kotugwasya, O Jehova Leza wesu, nkaambo tusyoma nduwe.” Majwi aaya mabotu atondezya kuti Asa wakajisi lusyomo luyumu lwakuti Jehova ulakonzya kumufwutula alimwi abantu bakwe. Asa wakasyoma Usyi wakujulu, aboobo “Jehova wakazunda bana Etiopiya.”—2 Mak. 14:8-12.
Nobakubusi, Mbuti Mbomukonzya Kupa Kuti Bamwi Kabamusyoma?
Cakali kuyoosya kapati ciindi basikalumamba bali 1,000,000 nobakaboola kulwana Asa, pele wakasyoma Jehova aboobo wakazwidilila. Nokuba boobo, cuusisya ncakuti, ciindi Asa naakajana penzi ilyatali kuyoosya mbuli lyakusaanguna, kunyina naakasyoma Jehova. Ciindi naakakongwa a Basa, Mwami mubyaabi wa Israyeli, Asa wakalomba lugwasyo kumwami wa Siriya. Eelo kaka eeci cakaleta mapenzi! Kwiinda mumusinsimi wakwe Hanani, Jehova wakaambila Asa kuti: “Akaambo kakuti wakasyoma mwami wa Siriya muciindi cakusyoma Jehova Leza wako, impi yabasikalumamba yamwami wa Siriya yaloboka mumaanza aako.” Alimwi buya kuzwa ciindi eeco, Asa wakali kulwanwa ciindi aciindi. (2 Mak. 16:7, 9; 1 Bam. 15:32) Ino twiiya nzi?
Nobakubusi, Mbuti Mbomukonzya Kupa Kuti Bamwi Kabamusyoma?
Amuzumanane kulicesya akusyoma Jehova. Ciindi nomwakabbapatizyigwa mwakatondezya lusyomo luyumu alimwi akuti mulamusyoma Jehova. Alimwi Jehova wakamutambula camaanza obilo mumukwasyi wakwe. Aboobo ncomweelede kucita lino nkuzumanana kusyoma Jehova. Cilakonzya kulibonya kuti ncuubauba kusyoma Jehova ciindi nomusala zintu zipati-pati mubuumi. Pele ino mbuti aziindi zimbi? Eelo kaka cilayandika kapati kusyoma Jehova, nociba ciindi nomusala zyakulikondelezya, mulimo wakumubili alimwi ambaakani zyamubuumi! Mutanoosyomi busongo bwanu. Muciindi caboobo, amuyandaule njiisyo zyamu Bbaibbele zikonzya kubeleka mubukkale bwanu alimwi akucita kweelana abusolozi oobo. (Tus. 3:5, 6) Ikuti mwacita oobo, muyookkomanisya Jehova alimwi muyoopa kuti bamwi mumbungano yanu kabamusyoma.—Amubale 1 Timoteyo 4:12.
Mbono Zyakumuuya
Amubelekele Jehova Camoyo Woonse!
Umwi aumwi wesu weelede kuulingula moyo wakwe akubona naa ulilyaabide cakumaninina kuli Leza. Amulibuzye kuti, ‘Sena ndilikanzide kukkomanisya Jehova, kwiiminina bukombi bwakasimpe alimwi akukwabilila bantu bakwe kuzwa kukuyunga kubyaabi?’ Amuyeeye buyo busicamba mbwaakabelesya Asa kutegwa agwisye ba Maaka ibakali acuuno ‘cabanyina mwami’ mubulelo bwakwe! Ambweni kunyina ngomuzyi uucita zintu mbuli mbobakali kucita ba Maaka, pele kulakonzya kuba bukkale bumbi mbomukonzya kwiiya busungu bwa Asa. Mucikozyanyo, ino mbuti kuti umwi wamukwasyi wanu naa mweenzinyoko wacita cibi, alimwi akugwisyigwa mumbungano? Sena mulakonzya kucileka kuyanzana amuntu ooyo? Ino moyo wanu inga wamukulwaizya kucita nzi?