Malifalensi Aamu Kabbuku Kamuswaangano Wabuumi Amulimo Wesu
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MAY 6-12
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA INTEMBAUZYO 36-37
“Utacimwi Akaambo Kabantu Babi”
Ino Ncinzi Ciyoomana Bwaakuboola Bwami bwa Leza?
4 Ino bantu babyaabi batujatikizya buti? Naakamana kusinsima kuti bweende bwazintu oobu buyakubikkilizya “ziindi zikatazya,” mwaapostolo Paulo wakasololelwa amuuya kulemba kuti: “Bantu babyaabi abasilweeno bayoobija akubijila limwi.” (2Tim. 3:1-5, 13) Sena mulaabona majwi aaya kaazuzikizyigwa? Bunji bwesu twakapenzyegwa kale abantu babi mbuli basikupenzya, basikusulaika, alimwi azigwebenga. Bamwi akati kabantu aaba balabutondezya caantangalala bubi bwabo; bamwi mbaasilweeno, balo ibasisa nzyobacita kwiinda mukulitondezya kululama. Nokuba kuti swebo kutugama tatunapenzyedwe cacigaminina, bantu bali boobo balatujatikizya. Cilatucisa kapati ciindi notumvwa zintu zibi nzyobacita mbuli kupenzya bana, bacembeede, alimwi abaabo batakonzyi kulikwabilila. Bantu babyaabi aaba bacita zintu mbuli kuti mbanyama bamusyokwe naa mbuli madaimona. (Jak. 3:15) Cikkomanisya ncakuti, Jwi lya Jehova lilatupa bulangizi kujatikizya makani aaya.
Jehova Ulabalongezya Aabo Balekelela
10 Kubikkilila kuletela mapenzi. Jehova uyanda kuti katukkomana abubotu buboola akaambo kakutabikkilila bamwi. (Amubale Baefeso 4:31, 32.) Utukulwaizya kuti, “koleka kunyema abukali.” (Int. 37:8) Tulagwasyigwa ciindi notutobela lulayo oolu lwabusongo. Kubikkilila kuleta mapenzi aakumubili alimwi amumizeezo. (Tus. 14:30) Kuti twazumanana kumubikkilila muntu umwi, walo tacimujatikizyi pe, mbubwenya buyo, kuti twanywa musamu uukola, ndiswe tutifwe ikutali nguwe. Pele ciindi notulekelela bamwi, ndiswe tugwasyigwa. (Tus. 11:17) Tulaba aluumuno lwamumizeezo amumoyo, alimwi akuzumanana kubelekela Jehova.
‘Amubotelwe Muli Jehova’
20 Mpoonya, “babombemyoyo bayoovuba nyika.” (Intembauzyo 37:11a) Pele ino mbaani “[i]babombemyoyo” aaba? Ibbala lyakasandululwa kuti “mubombe” lizwa kubbala lyaamba “uupenzyegwa, uulicesya, uudyaaminidwe.” Inzya, “[i]babombemyoyo” mbabaabo ibalicesya nibalindila Jehova kuti alulamike kutalulama koonse nkobacitilwa. Masimpe “bayookondwa muluumuno lunji.” (Intembauzyo 37:11b) Noliba lino tulajana luumuno lunji muparadaiso yakumuuya eeyo iiswaangene ambungano ya Bunakristo yakasimpe.
Mbono Zyakumuuya
it-2 445
Cilundu
Kutazungaana, kulampa. Zilundu tazizungaani naa tazikonzyi kugusyigwa abusena mpozibede. (Is. 54:10; Hab. 3:6; amweezyanisye Int. 46:2.) Aboobo, sintembauzyo naakaamba bululami bwa Jehova kuti buli mbuli “zilundu zya Leza,” (Int. 36:6) wakali kwaamba kuti Jehova ulatondezya bululami ciindi coonse. Naa, mbwaanga zilundu nzilamfwu, eeci cilakonzya kwaamba kuti bululami bwa Leza bulisumpukide kapati kwiinda bwamuntu. (Amweezyanisye Is. 55:8, 9.) Ikwaamba kujatikizya kutila mutiba waciloba wabukali bwa Leza, lugwalo lwa Ciyubunuzyo 16:20 lwaamba kuti: “Zilundu tiizyakajanwa limbi.” Eeci citondezya kuti noziba zintu zipati kapati mbuli zilundu tazikaindwi bukali bwa Leza.—Amweezyanisye Jer. 4:23-26.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
ijwbv 45
“Kobotelwa Kapati Muli Jehova”
“Kobotelwa kapati muli Jehova, eelyo walo uyookupa nzyouyanda moyo wako.”—Intembauzyo 37:4, Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya.
“Kolibotezya muli-Jehova, nkabela uyookupa moyo wako nzyuuyanda.”—Intembauzyo 37:4, The Bible in Tonga lyamu 1963.
Bupanduluzi bwa Intembauzyo 37:4
Sintembauzyo ukulwaizya bakombi ba Leza kuba aalukkomano akaambo kakuti bajisi cilongwe cibotu anguwe. Bantu bali boobu balakonzya kuba masimpe kuti Jehova Leza uyoobapa nzyouyanda moyo wabo.
“Kobotelwa kapati muli Jehova.” Majwi aaya alimwi alakonzya kwaambwa kuti “kokkomana kapati muli Jehova,” “kokkomana mukubelekela MWAMI,” naa “kokkomana akaambo kazintu nzyaakusyomezya MWAMI.” Mubufwaafwi tweelede ‘kukkomana kapati’ kubelekela Leza wakasimpe. (Intembauzyo 37:4, bupanduluzi buyungizyidwe) Nkaambo nzi ncotwaambila boobu?
Bakombi ba Jehova zintu bazibona mbuli mbwazibona walo, mbuli mbokwaambidwe mu Bbaibbele. Tabagoleli buyo aakumuzyiba Leza pele alimwi balizyi kuti ncabusongo kumumvwida. Akaambo kaceeci, balazumanana kuba amanjezyeezya aasalala alimwi akweeleba kusala kutali kabotu. (Tusimpi 3:5, 6) Mucikozyanyo, ciindi basyaacivwulemwangu naa bantu batasyomeki nobalibonya mbuli kuti bazwidilila, bantu ba Leza tabalekeli kunyema naa munyono kunyonganya luumuno lwabo lwamumizeezo. (Intembauzyo 37:1, 7-9) Bantu ba Leza balikkomene kuzyiba kuti ino-ino Leza uyookumanizya kutalulama akubalumbula aabo basyomeka akaambo kampuwo yabo mbotu. (Intembauzyo 37:34) Alimwi buya balakkomana kapati kuzyiba kuti Usyi wabo wakujulu ulabakkomanina.—Intembauzyo 5:12; Tusimpi 27:11.
“Walo uyookupa nzyouyanda moyo wako.” Majwi aaya alimwi alakonzya kwaambwa kuti “uyakuyiingula mipailo yanu” naa “uyoomupa nzyomuyandisya kapati.” Bwini mbwakuti, Jehova takatupi kufwumbwa zintu nzyotumulomba. Mbuli muzyali mubotu, ulizyi zintu zibotu nzyobayandika babelesi bakwe. Nokuba boobo, zintu nzyotulomba alimwi anzyotucita zyeelede kweendelana azyeelelo zyakwe alimwi akuyanda kwakwe. (Tusimpi 28:9; Jakobo 4:3; 1 Johane 5:14) Ikuti caba boobo, tulakonzya kupaila kuli yooyo “Uuswiilila mipailo” katujisi lusyomo lwakuti uyootuswiilila.—Intembauzyo 65:2; Matayo 21:22.
Makani aayengelede lugwalo lwa Intembauzyo 37:4
Intembauzyo 37 yakalembwa a Mwami Davida wamu Israyeli yansiku. Wakailemba kweelana ambwaatobelana mabala amualufabbeti yamu Chihebrayo.
Davida wakacitilwa cakutalulama. Wakatija kujaigwa a Mwami Saulo alimwi abantu bamwi bakali kuyanda kumujaya. (2 Samuele 22:1) Nokuba boobo, Davida lyoonse wakajisi lusyomo luyumu muli Leza wakwe. Davida wakalizyi kuti mukuya kwaciindi Jehova wakali kuyoobanyonyoona bantu babi. (Intembauzyo 37:10, 11) Nokuba kuti balibonya kuzwidilila, “mbuli mweemvwe uufwefwema” bayoonyonyoonwa.—Intembauzyo 37:2, 20, 35, 36.
Intembauzyo 37 ilaamba kujatikizya ziyoobacitikila aabo batobela zyeelelo zya Leza alimwi abaabo batazitobeli. (Intembauzyo 37:16, 17, 21, 22, 27, 28) Aboobo intembauzyo eeyi itugwasya kuba abusongo alimwi akuba bantu aabo Leza mbakkomanina.
MAY 13-19
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA INTEMBAUZYO 38-39
Mutaciindizyi Kulipa Mulandu
‘Amulange Buyo Kumbele’
12 Amubale 1 Johane 3:19, 20. Toonse buyo zimwi ziindi tulalipa mulandu. Mucikozyanyo, bamwi balalipa mulandu akaambo kazintu nzyobakacita kabatanaiya kasimpe. Bamwi balalipa mulandu akaambo kakulubizya nkobakacita nobakamana kubbapatizyigwa. Kulimvwa boobu takulubide pe. (Rom. 3:23) Nokuba boobo, toonse tulayanda kucita ciluzi. Pele “toonse tulalubizya ziindi zinji.” (Jak. 3:2; Rom. 7:21-23) Nokuba kuti tacikkomanisyi kulipa mulandu, cilakonzya kutugwasya munzila imwi. Munzila nzi? Kulipa mulandu kulakonzya kutupa kucinca bukkale bwesu alimwi akuba amakanze aakutakwiinduluka kulubizya nkotwakacita.—Heb. 12:12, 13.
13 Pele alimwi tulakonzya kuciindizya kulipa mulandu, nkokuti kuzumanana kulimvwa bubi nokuba kuti twakeempwa akuti Jehova wakatulekelela. Kulimvwa boobu takuli kabotu. (Int. 31:10; 38:3, 4) Nkaambo nzi? Atulange-lange cikozyanyo camucizyi umwi iwakazumanana kulipa mulandu akaambo kazibi nzyaakacita kaindi. Wakaamba kuti: “Ndakali kulimvwa kuti tacindigwasyi kubeleka canguzu mumulimo wa Jehova kayi ambweni tandikafwutuki.” Bunji bwesu tulakonzya kulimvwa mbuli mbwaakalimvwa mucizyi ooyu. Aboobo cilayandika kapati kukacenjelela kakole kakuciindizya kulipa mulandu. Nkaambo nzi? Nkaambo Saatani inga wakkomana kapati kuti twacileka kubelekela Jehova, nokuba kuti walo Jehova wakatulekelela kale.—Amweezyanisye 2 Bakorinto 2:5-7, 11.
w02 11/15 20 ¶1-2
Mbuti Mbotukonzya Kukkomanisya Jehova Mubuumi Bwesu?
MAZUBA aabuumi bwesu alibonya kuceya. Sintembauzyo Davida wakayeeyesya mbobuli bufwaafwi buumi eelyo wakapaila kuti: “O Jehova, kondigwasya kuzyiba mbwaayooba mamanino aangu, amweelwe wamazuba aangu, kutegwa ndizyibe mbobuli bufwaafwi buumi bwangu. Ncobeni, yebo wandipa buyo mazuba masyoonto; alimwi kulampa kwabuumi bwangu kunyina mbokubede kumbele lyako.” Davida wakali kulibilika kujatikizya mbwakonzya kutondezya mumajwi alimwi amumicito kuti upona munzila iikomanisya Leza. Kaamba kujatikizya mbwamusyoma Leza wakati: “Yebo olikke ndonduwe bulangizi bwangu.” (Intembauzyo 39:4, 5, 7) Jehova wakamuswiilila. Wakazyiba zintu nzyaakacita Davida, eelyo wakamulumbula bweelede.
Ncuuba-uba kujata bubi ciindi coonse alimwi akunyonganizyigwa azintu zinji zicitika mubuumi. Eeci cilakonzya kutupa kulibilika, kwaambisya kuti tujisi zinji zyakucita muciindi cisyoonto buyo. Sena kulibilika kwesu kulikozyenye akwa Davida, nkokuti mbotukonzya kupona munzila iimukkomanisya Leza? Kwaamba masimpe, Jehova ulabona alimwi akulingula umwi aumwi wesu. Myaka iibalilwa ku 3,600 yainda, Jobu mwaalumi wakali kuyoowa Leza, wakazyiba kuti Jehova wakali kuzibona nzila zyakwe alimwi akubala ntaamu zyakwe. Jobu wakabuzya kuti: “Ino inga ndamuvwiila buti ikuti wandibeteka?” (Jobu 31:4-6, 14) Cilakonzyeka kumukkomanisya Leza kwiinda mukubikkila maano zintu zyakumuuya, kumvwida malailile aakwe, alimwi akucibelesya kabotu ciindi. Atwaabikkile maano kapati makani aaya.
Amubambulule Cilongwe Canu a Jehova
Kamubandika a Jehova lyoonse. Mbwali Taateesu, ulamvwisya kuti kuzumanana kulipa mulandu kulakonzya kupa kuti kacimuyumina kupaila kulinguwe. (Rom. 8:26) Nokuba boobo, “amujatisye kupaila,” ikumwaambila mbomuciyanda kapati cilongwe canu anguwe. (Rom. 12:12) Ba Andrej bakaamba kuti: “Ndakali kulipa mulandu kapati alimwi akuusa. Pele kufwumbwa ciindi ndamana kupaila, ndakali kwaanguluka. Alimwi ndakali kuba aluumuno lwamumizeezo.” Kuti kamutacizyi cakupailila, amulange-lange mipailo ya Mwami Davida iwakeempwa iilembedwe ku Intembauzyo 51 alimwi a 65.
Mbono Zyakumuuya
Amusyomeke
16 Kulilesya kulayandika kapati kutegwa bamwi kabatusyoma. Bube oobu bulatugwasya kuumuna ciindi notwasunkwa kwaamba makani aamaseseke. (Amubale Tusimpi 10:19.) Cilakonzya kutukatazya kulilesya ciindi notubelesya intaneti. Kuti naa tiitwacenjela, tulakonzya kumwaya makani aamaseseke kubuleya katutalimvwide. Alimwi kuti naa twaamwaya kale makani amwi aintaneti, kunyina ncotukonzya kucita kujatikizya mbwayoobelesyegwa naa mbwaakonzya kunyonganya munzila imwi. Kulilesya kuyootugwasya kuumuna ciindi basikutukazya baakutusinikizya kuyubununa makani aakonzya kubikka bakwesu abacizyi muntenda. Eeci cilakonzya kucitika ciindi notubuzyigwa-buzyigwa abakapokola mucisi oomo mulimo wesu moukasyidwe. Mubukkale buli boobu abumwi buyo, tulakonzya kubelesya njiisyo ‘yakulyaanga kazangala kuti tusinke mulomo wesu.’ (Int. 39:1) Cintu cili coonse ncotucita abanamukwasyi, abalongwe, bakwesu abacizyi, naa amuntu uuli woonse, tweelede kusyomeka. Alimwi kutegwa katusyomeka, tweelede kulilesya.
MAY 20-26
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA INTEMBAUZYO 40-41
Nkaambo Nzi Ncotweelede Kubagwasya Bamwi?
Balikkomene Bantu Baabi
16 Bantu baabila kuzwa ansi aamoyo tabaciti oobo kabajisi makanze aakuti bakapegwe abalo. Jesu wakali kuciyeeya eeci ciindi naakayiisya kuti: “Nowabamba pobwe, tamba bantu bacete, basunkuta, balema, aboofwu; eelyo uyookkomana mbwaanga tabajisi cakukupilusizya.” (Lk. 14:13, 14) Mulembi umwi iwakasololelwa amuuya wakaamba kuti: “Muntu mwaabi uyoolelekwa.” Aumwi wakaamba kuti: “Ulikkomene ooyo uumubikkila maano muntu uupengede.” (Tus. 22:9; Int. 41:1) Masimpe, tulajana lukkomano kwiinda mukugwasya bamwi.
17 Ciindi Paulo naakazubulula majwi aa Jesu aakuti, “kupa kulakkomanisya kapati kwiinda kupegwa,” wakali kwaamba kuti tatweelede buyo kwaabila zintu zyakumubili kubantu, pele alimwi tweelede kubakulwaizya, kubapa busolozi bwamu Bbaibbele, alimwi akupa lugwasyo lweelede. (Mil. 20:31-35) Kwiinda mumajwi alimwi amucikozyanyo, mwaapostolo wakatuyiisya kulyaaba, nkokuti kwaaba ciindi, nguzu, luyando lwesu alimwi kubabikkila maano bamwi.
18 Basikuvwuntauzya mumakani aabukkale bwabantu abalo bakabona kuti kupa kulakkomanisya. Cibalo cimwi cakaamba kuti, “bantu balakkomana kapati ciindi nobacitila bamwi milimo yaluzyalo.” Basikuvwuntauzya baamba kuti, kugwasya bamwi kulayandika kutegwa “katukkutila alimwi akukkomana” mubuumi “nkaambo kuzuzikizya nzyobayandika bamwi.” Aboobo, basyaazibwene kanji-kanji baamba kuti bantu kabagwasyilizya mumilimo yakubuleya kutegwa bayungizye lukkomano alimwi akuba abuumi buli kabotu. Eeci tacibagambyi aabo ibazumina kuti Bbaibbele ndi Jwi lya Mulengi siluyando, Jehova.—2Tim. 3:16, 17.
Jehova Uyoomulanganya
7 Pele ikuti naa mwaciswa, Jehova uyoomuumbulizya alimwi akumugwasya, mbubonya mbwaakacita kubabelesi bakwe bakaindi. Mwami Davida wakalemba kuti: “Ulikkomene ooyo uumubikkila maano muntu uupengede; Jehova uyoomuvwuna mubuzuba bwamapenzi. Jehova uyoomulinda akumubamba kuti kapona.” (Intembauzyo 41:1, 2) Mubwini, Davida tanaakali kwaamba kuti muntu mubotu iwakali kupona aciindi eeco alimwi iwakali kubikkila maano kumuntu uupengede tanaakali kuyoofwa. Aboobo ino Jehova wakali kuyoomugwasya buti muntu ooyo mubotu? Davida wakapandulula kuti: “Jehova uyoomulanganya abulo mpacisilwa; ciindi naciswa yebo uyoomulanganya kabotu abulo bwakwe.” (Intembauzyo 41:3) Jehova ulizyi cini babelesi bakwe ncobaciswa, alimwi tabalubi pe. Ulakonzya kubapa busicamba abusongo. Jehova alimwi wabamba mubili munzila yakuti ulakonzya kuliponya ulikke.
Amwiiye Lweetelelo lwa Jehova
17 Ikuzyiba kuti ikutondezya lweetelelo kulakonzya kumugwasya takweelede kuba nkekaambo kapati ikeelede kumupa kuyanda kuba abube oobu. Kaambo kapati ikeelede kumupa kucita boobo nkuyanda kwiiya alimwi akupa kuti alemekwe Jehova Leza walo uuli ngo Kasensa kaluyando alimwi alweetelelo. (Tus. 14:31) Leza upa citondezyo cibotu kapati kulindiswe. Aboobo, atucite kufwumbwa ncotukonzya kutegwa tumwiiye—kusumpula luyando akati kabakwesu alimwi akukkala kabotu abasimukoboma kwiinda mukutondezya lweetelelo.—Gal. 6:10; 1Joh. 4:16.
Mbono Zyakumuuya
it-2 16
Jehova
Makani oonse aali mu Bbaibbele aamba kujatikizya kusumpulwa kwabulelo bwa Jehova, alimwi eeci cipa kuti makanze aa Jehova Leza azyibwe: nkokuti, kusalazyigwa kwazina lyakwe. Lino kutegwa lisalazyigwe, masampu oonse aaboola kuzina eeli ayelede kugusyigwa. Pele cipati kwiinda zyoonse, zilenge zyakwe zilaamaano izili kujulu alimwi aanyika zyeelede kulilemeka zina eelyo. Eeci caamba kuzyiba alimwi akulemeka lubazu lwabweendelezi bwa Jehova, kucita oobo cakulyaaba, kuyanda kumubelekela, kukkomana kucita kuyanda kwakwe, akaambo kaluyando ndotujisi kulinguwe. Mupailo wa Davida ngwaakapaila kuli Jehova uuli ku Intembauzyo 40:5-10 ulaamba kujatikizya zintu eezyi alimwi akusalazyigwa kwini-kwini kwazina lya Leza. (Amubone mwaapostolo mbwaakatondezya zibeela zyalugwalo oolu mbozimujatikizya Kristo Jesu ku Heb. 10:5-10.)
MAY 27–JUNE 2
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA INTEMBAUZYO 42-44
Amubelesye Lwiiyo Luzwa Kuli Jehova
Twaambo Tupati-pati Kuzwa Mubbuku Lyabili lya Intembauzyo
42:4, 5, 11; 43:3-5. Ikuti akaambo kakaambo kamwi twaandaanizyigwa kumbungano ya Bunakristo, ikuyeeya buyo lukkomano lujanika mukusangana kuli boobo nkotwali kucita musyule kulakonzya kutugwasya kuliyumya. Nokuba kuti kumatalikilo eeci inga catupa kulendelelwa, alimwi cilakonzya kutuyeezya kuti Leza ngamaccijilo esu akuti tuyandika kusyoma mulinguwe kuti atugwasye.
Mbomukonzya Kucita Kutegwa Ciindi Cakwiiya Bbaibbele Kacikkomanisya Akugwasya Kapati
1 AMUPAILE: Cintu cakusaanguna ncotweelede kucita nkupaila. (Int. 42:8) Nkaambo nzi? Kwiiya Jwi lya Leza tweelede kukubona kuti ncibeela cabukombi bwesu. Aboobo, tweelede kulomba Jehova kuti atugwasye kuba amizeezo iikkalikene akutupa muuya wakwe uusalala. (Lk. 11:13) Misyinali umwi wabeleka kwaciindi cilamfwu, ulaazyina lya Barbara wakaamba kuti: “Lyoonse ndilapaila kanditanatalika kubala naa kwiiya Bbaibbele. Ndacita oobo, ndilimvwa kuti Jehova uli andime alimwi kuti ulacikkomanina ncondicita.” Kupaila katutanatalika kwiiya kujalula mizeezo yesu amoyo kutegwa tutambule cakulya cakumuuya ncotubambilidwe.
‘Maanza Aanu Atalebuki Pe’
11 Tulayumizyigwa alimwi kwiinda mulwiiyo ndotutambula kumiswaangano yesu ya Bunakristo, kumiswaangano yabbazu, kumiswaangano yacooko alimwi akuzikolo izyeendelezyegwa a Leza. Lwiiyo oolu lulakonzya kutugwasya kwiinda mukutukulwaizya kulibikkila mbaakani zyakumuuya alimwi akuzuzikizya milimo yesu minji ya Bunakristo. (Int. 119:32) Sena mulayandisisya kujana nguzu kwiinda mukutambula lwiiyo luli boobu?
12 Jehova wakagwasya bana Israyeli kuti bazunde bana Amaleki abana Etiopiya, alimwi wakapa Nehemiya abeenzinyina nguzu zyakuti bamanizye mulimo wakuyakulula. Mbubwenya buyo, Leza uyootupa nguzu zyakuti tuliyumye notukazyigwa, bantu nobataukkomanini mulumbe ngotubakambaukila alimwi anotulibilika kutegwa tukakonzye kubeleka mulimo wesu wakukambauka. (1Pet. 5:10) Tatulangili kuti Jehova atucitile maleele. Muciindi caboobo, tweelede kucita lubazu lwesu. Eeci cilabikkilizya akubala Jwi lya Leza buzuba abuzuba, kulibambila akujanika kumiswaangano nsondo ansondo, kusanina mizeezo yesu amoyo wesu kwiinda muciiyo cesu tobeni alimwi akukomba mumukwasyi, alimwi akusyoma Jehova lyoonse kwiinda mumupailo. Tutalekeli zintu zimbi kunyonganya nzila njabelesya Jehova kutuyumya-yumya alimwi akutukulwaizya. Kuti mwabona kuti maanza aanu alebuka mumbazu eezyi, amumulombe Leza kuti amugwasye. Mpoonya amubone muuya wakwe ‘mboukonzya kumupa nguzu zyakuti kamukanza alimwi anguzu zyakucita zintu akaambo kaceeco cimubotela walo.’ (Flp. 2:13) Pele ino ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa muyumye-yumye maanza aabamwi?
Mbono Zyakumuuya
ijwbq 179 ¶2-3
Ino Ncinzi Bbaibbele Ncolyaamba Kujatikizya Kujolela Cibi?
Ikuti umwi wakamubisizya naa kumulubizyila, ncizyalwa buya kunyema alimwi akuyanda kuti muntu ooyo asubulwe akaambo kacintu ncaamucitila. Nokuba boobo, Bbaibbele lilakasya kujolela cibi. Nkaambo nzi?
Ciindi bantu nobajolela cibi, tacimukkomanisyi Leza pe. Mu Bbaibbele Jehova Leza waamba kuti: “Ndime ndisubula; ndime nendiyoopilusya cibi.” (Baroma 12:19) Aboobo Bbaibbele likulwaizya baabo ibakacitilwa cintu cibi kujana nzila mbotu yakubamba twaambo ikuti kacikonzyeka muciindi cakujolela cibi. (Baroma 12:18) Pele ino ncinzi muntu ncakonzya kucita ikuti kakunyina nzila mbotu yakubamba twaambo naa kuti wasoleka nzila zyoonse pele caala? Magwalo atwaambila kusyoma Jehova kuti ulakonzya kululamika zintu zyoonse zinyongene.—Intembauzyo 42:10, 11.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
lmd makani aayungizyidwe A kaambo 4
Makani Aamu Bbaibbele Ngotukkomanina Kuyiisya
2. Bantu boonse banoojisi buumi buli kabotu.—Is. 35:1, 2; Ciy. 11:18.
JUNE 3-9
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA INTEMBAUZYO 45-47
Lwiimbo Lujatikizya Bwiinga bwa Mwami
Amusekelele Akaambo Kalukwatano lwa Mwanaambelele!
8 Amubale Intembauzyo 45:13, 14a. Nabwiinga watolwa ‘kasamide zyintu zyabulemu’ akaambo kabwiinga bwamwami. Mulugwalo lwa Ciyubunuzyo 21:2, nabwiinga weezyanisyigwa kumunzi, Jerusalemu Mupya, alimwi “walisakatizyila mulumaakwe.” Munzi ooyu wakujulu ujisi “bulemu bwa Leza” alimwi ulamweka, ‘mbuli bbwe lidula kapati, mbuli bbwe lyajasipa liŋaima alimwi libalangalisya.’ (Ciy. 21:10,11) Kweebeka kwa Jerusalemu Mupya kulapandululwa kabotu-kabotu mubbuku lya Ciyubunuzyo. (Ciy. 21:18-21) Nkakaambo kaako sintembauzyo ncaamba kuti nabwiinga ‘usamide cabulemu’! Kwiinda waawo, bwiinga oobu bwamwami buyakucitikila kujulu.
9 Ooko nkwatolwa nabwiinga nkuuli Sibwiinga—Mwami Mesiya. Sibwiinga wali kumugwasya nabwiinga kulibambila, ‘kumusanzya amaanzi kwiinda mukubelesya jwi.’ Nabwiinga ooyu ‘ulasalala alimwi tajisi kampenda nokaba komwe.’ (Ef. 5:26, 27) Alimwi weelede kuti kasamide zisani zyeelela bukkale oobo. Alimwi uleelela! Inzya, “zyakusama zyakwe zyasakatizigwa ingolida,” alimwi ‘uyootolwa kumwami kasamide zyamalengwa.’ Akaambo kalukwatano lwa Mwanaambelele, “wazumizyigwa kusama cisani cibotu cuuba-uba, ciŋaima, citakwe tombe—nkaambo eeco cisani cibotu cuuba-uba ciiminina milimo iiluleme yabasalali.”—Ciy. 19:8.
Ciyubunuzyo—Ncocaamba Kujatikizya Buumi Bwanu Bwakumbele
10 Ino Jehova uyoocita buti kukulwanwa ooku kwalunya? Utwaambila kuti: “Bukali bwangu bupati buyoovwutuka.” (Ezk. 38:18, 21-23) Ciyubunuzyo caandaano 19 citwaambila ciyootobela. Jehova uyootuma Mwanaakwe kukwabilila bantu bakwe alimwi akulwana basinkondonyina. “Impi zyabasikalumamba bakujulu” ibakali, nkokuti bangelo basyomeka antoomwe aba 144,000 bayoomusangana Jesu kulwana Gogo waku Magogo. (Ciy. 17:14; 19:11-15) Ncinzi ciyootobela akaambo kankondo eeyi? Kuyooba kunyonyoonwa kwabantu boonse alimwi ambunga zyoonse izikazya Jehova!—Amubale Ciyubunuzyo 19:19-21.
11 Amweezyeezye buyo aabo basyomeka anyika mbobayoolimvwa, baakufwutuka kulunyonyooko lwabasinkondonyina Leza! Eelo kaka eeco cinooli ciindi cikkomanisya! Nokuba kuti kunooli koompolola kapati calukkomano kujulu ciindi Babuloni Mupati aakunyonyoonwa, kuli cintu cimbi ciyakuleta lukkomano lunji kapati. (Ciy. 19:1-3) Ciindi eeco cikkomanisya cilaambidwe kubbuku lya Ciyubunuzyo, nkokuti “bwiinga bwa Mwanaambelele.”—Ciy. 19:6-9.
12 Ndilili bwiinga nobuyoocitika? Boonse iba 144,000 banooli kujulu kakusyeede buyo ciindi cisyoonto kutegwa nkondo ya Amagedoni italike. Nokuba boobo, eeco tacinooli ciindi cabwiinga bwa Mwanaambelele. (Amubale Ciyubunuzyo 21:1, 2.) Bwiinga bwa Mwanaambelele buyoocitika yaakwiinda nkondo ya Amagedoni alimwi basinkondonyina Leza boonse baakunyonyoonwa.—Int. 45:3, 4, 13-17.
it-2 1169
Nkondo
Yaakumana nkondo eeyi, kuyooba luumuno munyika kwamyaka iili cuulu. Lugwalo lwaamba kuti ‘Jehova ulamanizya nkondo munyika yoonse mboizulwa. Ibuta ulabutyolaula alyalo sumo ulalipwayaula,’ lwakazuzikizyigwa ciindi cakusaanguna Leza naakaleta luumuno kucisi ca Israyeli kwiinda mukunyonyoona zibelesyo zyabasinkondonyina. Kristo aakunyonyoona basikuleta nkondo lya Amagedoni, bantu munyika yoonse bayookomana aluumuno lutakamani. (Int. 46:8-10) Ibantu bayoopegwa coolwe cakupona kukabe kutamani banooli baabo ibakafwula “mapanga aabo kuba maamba aakulimya amasumo aabo kuba zyakukwezuzya zisamu” alimwi ‘ibatakaiyi limbi nkondo pe.’ “Nkaambo majwi aaya azwa kumulomo wa Jehova wamakamu.”—Is. 2:4; Mik. 4:3, 4.
Mbono Zyakumuuya
Ino Ncinzi Ciyoomana Bwaakuboola Bwami bwa Leza?
9 Ino ncinzi ciyoonjila mubusena bwambunga zibyaabi? Yaakwiinda Amagedoni, sena kuyooba mbunga anyika? Bbaibbele litwaambila kuti: “Kuli majulu mapya anyika mpya nzyotulindila swebo kweelana acisyomezyo cakwe, alimwi muli zyeezyi muyooba bululami.” (2Pet. 3:13) Majulu alimwi anyika zyakaindi, mfwulumende zibyaabi, alimwi abantu bazigwasyilizya zyoonse ziyoomana. Ino ziyoonjililwa mubusena anzi? Majwi aakuti “majulu mapya anyika mpya” aamba kuti kuyooba mfwulumende mpya alimwi abantu baluleme ibayoolelwa amfwulumende eeyo. Bwami ibunakweendelezyegwa a Jesu Kristo buyootondezya bube bwa Jehova Leza, walo uutali Leza wamanyongwe. (1Kor. 14:33) Aboobo “nyika mpya” inookamantene. Kunooli baalumi baluleme ibanoolanganya twaambo. (Int. 45:16) Bayakweendelezyegwa a Kristo alimwi abalelinyina ibali 144,000. Kamuyeeya buyo ciindi eelyo mbunga zibi zyoonse noziyoonjililwa busena a Bwami bwa Leza, ibukamantene alimwi ibuli kabotu!
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
ijwbv 26
“Amulibombye Muzyibe Kuti Ndime Leza”
“Amulibombye muzyibe kuti ndime Leza. Ndiyoosumpulwa akati kamasi; ndiyoosumpulwa munyika.”—Intembauzyo 46:10, Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya.
“Amuumune muzibe kuti ndime Leza, kuti ndime Leza uuyootembaulwa akati kamisyobo, ndime eeyootembaulwa munyika.”—Intembauzyo 46:10, The Bible in Tonga Lyamu 1996.
Bupanduluzi bwa Intembauzyo 46:10
Leza ukulwaizya bantu boonse kuti kabamukomba alimwi akuzyiba kuti nguujisi nguzu zyakweendelezya nyika. Muntu uuli woonse uuyanda kupona kukabe kutamani weelede kuzyiba kuti Jehova nguujisi nguzu zyakweendelezya.—Ciyubunuzyo 4:11.
“Amulibombye muzyibe kuti ndime Leza.” Bbala lyakusaanguna mukapango aaka muma Bbaibbele aamwi ndyakuti “amuumune.” Nkakaambo kaako bantu banji bayeeya kuti ooyu mulawo wakuti beelede kulilemeka naa kuumuna nobali mucikombelo. Nokuba boobo, majwi aa Chihebrayo aakasandululwa kuti “amulibombye muzyibe kuti ndime Leza,” majwi aakulwaizya kuzwa kuli Jehova Leza lwakwe mwini kubantu boonse bamunyika, ubakulwaizya kuti baleke kumukazya alimwi akuzyiba kuti walo alikke nguweelede kukombwa.
Kukulwaizya kukozyenye akooku kulajanika ku Intembauzyo 2. Kulugwalo oolu, Leza usyomezya kubweza ntaamu kulibaabo ibamukazya. Kulubazu lumwi, aabo bazyi kuti Leza nguujisi nguzu basyoma nguwe kuti ulabasololela, ulapa nguzu, alimwi abusongo. Akaambo kakuti “bayuba mulinguwe,” balikkomane alimwi akulimvwa kukwabililwa, kwaambisya muziindi zyamapenzi.—Intembauzyo 2:9-12.
“Ndiyoosumpulwa akati kamasi; ndiyoosumpulwa munyika.” Kaindi, Jehova Leza wakasumpulwa ciindi naakabelesya nguzu zyakwe zinji kukwabilila bantu bakwe. (Kulonga 15:1-3) Kumbele, uyoosumpulwa ciindi bantu boonse nobayoolibombya kubweendelezi bwakwe alimwi akumukomba.—Intembauzyo 86:9, 10; Isaya 2:11.
Makani aayengelede lugwalo lwa Intembauzyo 46:10
Lifalensi iimwi yaamba lugwalo lwa Intembauzyo 46 kuti “ninyimbo iitembaula nguzu zya Leza, singuzu uukwabilila bantu bakwe.” Ciindi nobakali kwiimba Intembauzyo 46, bantu ba Leza bakatondezya kuti balamusyoma Jehova kuti ulabakwabilila alimwi akubagwasya. (Intembauzyo 46:1, 2) Majwi akali kubayeezya kuti Jehova lyoonse ulaambabo.—Intembauzyo 46:7, 11.
Kutegwa bayumye lusyomo lwabo lwakuti Jehova Leza ulijisi nguzu zyakubakwabilila, lwiimbo lwakabakulwaizya kuyeeya milimo njaakacita Jehova. (Intembauzyo 46:8) Mucikozyanyo lulaamba nguzu nzyajisi Leza zyakumanizya nkondo. (Intembauzyo 46:9) Munzila imwi, Jehova wakamanizya nkondo kubantu bakwe bakaindi kwiinda mukubakwabilila kuzisi zyakali kubalwana. Nokuba boobo, Bbaibbele lisyomezya kuti ino-ino Leza uyoocita oobo cakumanina ciindi aakumanizya nkondo zyoonse munyika yoonse.—Isaya 2:4.
Sena Jehova ucibagwasyilizya babelesi bakwe mazuba aano? Inzya. Alimwi buya, mwaapostolo Paulo wakabakulwaizya kapati Banakristo kusyoma nguwe. (Bahebrayo 13:6) Majwi aali kulugwalo lwa Intembauzyo 46 ayumya lusyomo lwesu munguzu zya Leza zyakukwabilila bantu bakwe. Alatugwasya kubona Leza kuti “mayubilo eesu alimwi ninguzu zyesu.”—Intembauzyo 46:1.
ijwyp 59
Sena Koonana Kwabantu Bajisi Zizo Zikozyenye Nkubi?
“Nondakali kukomena, cintu icakandikatazya kapati ncindakali kulwana ancico nkunyomenena bantu mbotukozyenye zizo. Ndakali kuyeeya kuti kulimvwa boobo kwakali buyo kwakaindi kasyoonto, pele kwakazumanana.”—David, uujisi myaka 23.
David Munakristo walo uuyanda kukkomanisya Leza. Sena inga wacikonzya kucita oobo kumwi kanyomenena bantu mbakozyenye limwi zizo? Ino Leza ulimvwa buti kujatikizya koonana kwabantu bajisi zizo zikozyenye?
Ncinzi ncolyaamba Bbaibbele?
Sena eeci caamba . . . ?
Pele mbuti kuti . . . ?
Ncinzi ncolyaamba Bbaibbele?
Mbwaabonwa makani aakoonana kwabantu bajisi zizo zikozyenye kulakonzya kwiindana kweelana azilengwa zyakubusena bumwi abumwi naa aciindi cimwi acimwi. Pele Banakristo tobasololelwi amizeezo iidumide naa “kupepululwa amuwo uuli woonse wanjiisyo zyabantu.” (Baefeso 4:14) Muciindi caboobo, mbobaabona makani aakoonana kwabantu bajisi zizo zikozyenye (alimwi amusyobo uuli woonse wakutalilemeka mumakani aaya) kuyeeme azyeelelo zyamu Bbaibbele.
Ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya koonana kwabantu bajisi zizo zikozyenye cilisalede. Jwi lya Leza lyaamba kuti:
“Utaonani amusankwa mbubonya mboonana amukaintu.”—Levitiko 18:22.
“Kweelana azisusi zyamyoyo yabo, Leza, . . . ncaakabalekela kutobela zisusi zyakoonana zijazya nsoni, nkaambo bamakaintu akati kabo bakaleka bukkale mbobakazyalwa abwalo bwakoonana abaalumi akutobela zitondwa kwiinda mukoonana mulicabo.”—Baroma 1:24, 26.
“Mutalyeeni pe. Basibwaamu, basikukomba mituni, basimamambe, baalumi boonwa abaaluminyina, baalumi boona baaluminyina, babbi, basyaacivwulemwangu, bakolwi, basimatusi alimwi azigwebenga, tabakanjili mu Bwami bwa Leza.”—1 Bakorinto 6:9, 10.
Mubwini, zyeelelo zya Leza zilabeleka kubantu boonse, tacikwe makani naa bajisi cilakalaka cakoonana amuntu ngobakozyenye zizo naa ngobayindene zizo. Masimpe ngakuti, muntu uuli woonse weelede kulilesya caboola kukulombozya kucita zintu zitamukkomanisyi Leza.—Bakolose 3:5.
Sena eeci caamba . . . ?
Sena eeci caamba kuti Bbaibbele likulwaizya kubasulaika baalumi boonana abaaluminyina?
Peepe. Masimpe ngakuti, Bbaibbele talikulwaizyi kusulaika muntu uuli woonse, iwoonana amuntu ngobakozyenye zizo naa ngobayindene zizo. Muciindi caboobo, litwaambila “kuyandaula luumuno abantu boonse,” taakwe makani abukkale bwabo. (Bahebrayo 12:14) Aboobo tacili kabotu kubatundulula, kubacitila calunya, naa kutabeendelezya kabotu munzila iili yoonse aabo boonana abantu mbobakozyenye zizo.
Sena eeci caamba kuti Banakristo beelede kwiikazya milawo eeyo iizumizya kukwatana kwabantu bajisi zizo zikozyenye?
Bbaibbele litondezya kuti ceelelo ca Leza ncakuti cikwati kacili camwaalumi omwe amukaintu omwe. (Matayo 19:4-6) Nokuba boobo, mibandi yamilawo yabantu mumakani aakukwatana kwabantu bajisi zizo zikozyenye iiswaangene amapolitikisi, kutali anjiisyo zyakulilemeka. Aboobo, Bbaibbele liyiisya Banakristo kuzumanana kutatola lubazu mumapolitikisi. (Johane 18:36) Aboobo, tabakulwaizyi naa kukazya milawo yamfwulumende iijatikizya kukwatana kwabantu bajisi zizo zikozyenye naa koonana kwabantu bajisi zizo zikozyenye.
Pele mbuti kuti . . . ?
Pele mbuti kuti muntu umwi kwalino ujisi cilengwa cakoonana amuntu ngobakozyenye zizo? Sena muntu ooyo inga wacinca?
Inzya. Alimwi buya, bamwi bakacita oobo mumwaanda wamyaka wakusaanguna! Kumamanino aakwaamba kuti aabo boona abaaluminyina tabakanjili mu Bwami bwa Leza, Bbaibbele lyaamba kuti: “Oobo mbobakabede bamwi akati kanu.”—1 Bakorinto 6:11.
Sena eeci caamba kuti aabo ibakacileka koonana amuntu ngobakozyenye zizo tiibakacili kubulombozya naaceya bukkale bwabo bwakaindi? Peepe. Bbaibbele lyaamba kuti: ‘Amulisamike buntu bupya, oobo bubukulusyigwa lyoonse kwiinda muluzyibo lwini-lwini.’ (Bakolose 3:10) Kucinca ncintu cizumanana.
Pele mbuti kuti muntu umwi uuyanda kutobela zyeelelo zya Leza kacijisi cilakalaka cakuyanda koonana amuntu ngobakozyenye zizo?
Mbuli cilakalaka cili coonse, muntu ulakonzya kusala kutacita naa kucita kweelana acilakalaka eeco. Mubuti? Bbaibbele lyaamba kuti: “Amuzumanane kweenda amuuya eelyo kunyina nomuyoocita zisusi zyanyama naaceya.”—Bagalatiya 5:16.
Amubone kuti lugwalo talwaambi kuti muntu kunyina nayooba azisusi zyanyama. Muciindi caboobo, kwiinda mukuba abubambe bubotu bwakucita zintu zyakumuuya mbuli kwiiya Bbaibbele alimwi akupaila, muntu uuyooba anguzu zyakuzunda zisusi eezyo.
David, iwaambwa kumatalikilo, wakabona kuti aaya masimpe, kwaambisya ciindi naakabaambila penzi lyakwe bazyali bakwe Banakristo. Wakaamba kuti: “Ndakalemununwa kumukuli mupati ngondakanyamwide, alimwi ndiyeeya kuti nondakaba abuumi bukkomanisya kapati bwabukubusi ikuti nondakafwambaana kubandika ambabo.”
Kumamanino, tulakkomana kapati ciindi notupona kweelana azyeelelo zya Jehova. Tulisinizyide kuti ‘zililuleme, zipa kuti moyo ukkomane,’ alimwi akuti “ikuzibamba kuletela bulumbu bupati.”—Intembauzyo 19:8, 11.
JUNE 10-16
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA INTEMBAUZYO 48-50
Nobazyali—Amubagwasye Bana Banu Kuba Alusyomo Luyumu Mumbunga ya Jehova
Bukombi Bwakasimpe Bulakonzya Kutupa Kuba Alukkomano
11 Tulamukomba Jehova ciindi notwiiya Jwi lyakwe alimwi akuyiisya bana besu kujatikizya nguwe. Mubuzuba bwa Sabata, bana Israyeli tiibakali kubeleka mulimo uuli woonse kutegwa babikkile maano kucilongwe cabo a Jehova. (Kul. 31:16, 17) Aabo ibakali kusyomeka, bakali kubayiisya bana babo kujatikizya Jehova alimwi abubotu bwakwe. Andiswe mazuba aano, tweelede kujana ciindi cakubala alimwi akwiiya Jwi lya Leza. Eeci ncibeela cabukombi bwesu kuli Jehova, alimwi citugwasya kuyumya cilongwe cesu anguwe. (Int. 73:28) Alimwi ciindi notwiiya antoomwe amukwasyi, tugwasya bana besu kuyumya cilongwe cabo a Taateesu wakujulu siluyando.—Amubale Intembauzyo 48:13.
Muli Atwaambo Tumupa Kukkomana
“Amweendeende ku-Zioni, amuuzyunguluke; amubale maanda aawo malamfu. Amubike myoyo yanu kumaanda aawo aalumamba, amweendeende mumaanda aawo aabwami, kuti mukalwiide izyalani liboola.” (Int. 48:12, 13) Sintembauzyo wakali kukulwaizya bana Israyeli kuswaya Jerusalemu. Sena inga mwayeeya mbobakali kukkomana bana Israyeli amikwasyi yabo nibakali kuunka kumunzi uusalala kumapobwe aakali kucitwa amwaka akubona tempele mboyakali mbotu? Kweelede kuti bakakkomana ‘kulwiida izyalani lyakali kuboola.’
Amuyeeye mwami mukaintu waku Seba iwakali kuzumbauzya mpuwo yabulelo bwa Solomoni butaliboteli alimwi abusongo butalivwulili. Ino ncinzi cakamupa kusinizya kuti zyintu nzyaakamvwa zyakali zyamasimpe? Wakaamba kuti: “Teendakazuminina majwi aabo mane ndakasika akubona ameso aangu ndemwini.” (2 Mak. 9:6) Masimpe, nzyotubona ‘ameso eesu’ zilakonzya kutujatikizya kapati.
Ino inga mwabagwasya buti bana banu kubona ‘ameso aabo’ bubotu bwambunga ya Jehova? Kuti kakuli mutabi wa Bakamboni ba Jehova mucisi momukkala, inga mwaakuswaya. Mucikozyanyo, Mandy a Bethany bakakomenena kubusena kwakali kulampa makkilomita aali 1,500 kuzwa ku Beteli wakali mucisi cabo. Pele bazyali babo kanji-kanji bakali kubikka bubambe bwakuswaya kumutabi, ikapati bana babo basimbi nobakacili baniini. Bakaamba kuti: “Katutana swaya ku Beteli, twakali kuyeeya kuti mbusena busumpukide alimwi kuunka buyo bantu bapati.” Pele twakabona abakubusi bakali kubelekela Jehova canguzu alimwi bakali kukkomana. Twakabona kuti mbunga ya Jehova tiiyakali buyo kubusena nkotwakali kukkala, lyoonse notwakali kuswaya ku Beteli cakali kutugwasya kuswena kuli Jehova akukulwaizyigwa kumubelekela. Kuzyiba mbunga ya Leza kwakapa kuti Mandy a Bethany kutalika mulimo wabupainiya alimwi bakatambwa kuti bakabelekele ku Beteli kwaciindi cisyoonto.
Kamuzumanana Kupona Mbuli Balelwa ba Bwami!
5 Amwiiye makani aakaindi. Muntu uulombozya kuba mulelwa wamfwulumende zyabantu ulakonzya kwiiya cintu cimwi kujatikizya makani aakaindi aamfwulumende eeyo. Mbubwenya buyo, abaabo balombozya kuba balelwa ba Bwami inga bacita kabotu kwiiya zyintu zyoonse nzyobakonzya kujatikizya Bwami bwa Leza. Amuyeeye cikozyanyo cabana basankwa ba Kora, ibakali kubelekela mu Israyeli wansiku. Bakali kukkomana kapati akaambo kamunzi wa Jerusalemu alimwi abusena bwanguwo bwakukombela akubala makani aakaindi aamunzi. Taali mabwe alimwi abulongo bwakabelesyegwa kuyaka ibwakabakkomanisya kapati pe, pele bakali kukkomanina munzi alimwi abusena oobo bwakukombela ncobwakali kwiiminina. Jerusalemu wakali ‘munzi wa Mwami mupati,’ Jehova, nkaambo ngowakali munzi wabukombi bwakasimpe. Mulawo wa Jehova nkowakali kuyiisilwa. Jehova wakali kutondezya luzyalo kubantu bakali kulelwa a Mwami wamu Jerusalemu. (Amubale Intembauzyo 48:1, 2, 9, 12, 13.) Mbubwenya mbuli mbabo, sena mulalombozya kwiiya makani aakaindi aajatikizya mbunga yaanyika ya Jehova? Mbomuyaabuzumanana kwiiya kujatikizya mbunga ya Leza alimwi a Jehova mbwagwasya bantu bakwe, Bwami bwa Leza buyooba bwancobeni kulindinywe. Luyando lwanu lwakukambauka makani mabotu aa Bwami luyookomena.—Jer. 9:24; Lk. 4:43.
Mbono Zyakumuuya
it-2 805
Lubono
Mbwaanga cisi cabana Israyeli cakalivwubide, bantu bakali kulya akunywa (1Bam. 4:20; Muk. 5:18, 19), alimwi lubono lwabo lwakali kubakwabilila kubucete. (Tus. 10:15; Muk. 7:12) Pele, nokuba kuti bana Israyeli bakeelede kukkomana akaambo kalubono ndobakabelekela canguzu, mukweendelana amakanze aa Jehova (amweezyanisye Tus. 6:6-11; 20:13; 24:33, 34), Jehova alimwi wakabacenjezya kujatikizya ntenda yakali kukonzya kuba ikuti naa bamuluba mbwali Kasensa kalubono lwabo akutalika kusyoma buvwubi bwabo. (Dt. 8:7-17; Int. 49:6-9; Tus. 11:4; 18:10, 11; Jer. 9:23, 24) Bakayeezyegwa kuti lubono oolu lwakali buyo lwaciindi cisyoonto (Tus. 23:4, 5), tiibakali kukonzya kupa Leza kacili cinunuzyo cakubafwutula kuzwa kulufwu (Int. 49:6, 7), alimwi lwakanyina mpindu kubantu bafwide (Int. 49:16, 17; Muk. 5:15). Bakaambilwa kuti kubikkila kapati maano kulubono cakali kukonzya kubasololela kukucita zintu zitali kabotu alimwi akutakkomaninwa a Leza. (Tus. 28:20; amweezyanisye Jer. 5:26-28; 17:9-11.) Alimwi bakakulwaizyigwa ‘kulemeka Jehova azintu zyabo ziyandisi.’—Tus. 3:9.
JUNE 17-23
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA INTEMBAUZYO 51-53
Ncomweelede Kucita Kutegwa Mutalubizyi
Mbuti Mbomukonzya Kukwabilila Moyo Wanu?
4 Kulugwalo lwa Tusimpi 4:23, ibbala lyakuti “moyo” lilabelesyegwa kwaamba “moyo wamuntu” naa ‘buntu bwamukati.’ (Amubale Intembauzyo 51:6 alimwi abupanduluzi buyungizyidwe.) Munzila imwi, “moyo” caamba mizeezo yesu yamumoyo, mbotulimvwa, makanze eesu alimwi azintu nzyotulombozya. Nkokuti caamba bwini mbotubede mukati, ikutali buyo mbotulibonya atala
5 Amubone buumi bwesu bwakumubili mbobutondezya mbociyandika kapati kubikkila maano kujatikizya bwini mbotubede mukati. Cakusaanguna, kutegwa tuzumanane kwiibamba kabotu mibili yesu, tweelede kusala zyakulya izijisi busani bubotu alimwi akwiinyanyaasya lyoonse. Mbubwenya buyo, kutegwa tuzumanane kulibamba kabotu kumuuya, tweelede kusala zyakulya izijisi busani bubotu kumuuya alimwi akutondezya lyoonse kuti tulijisi lusyomo muli Jehova. Tulatondezya lusyomo lwesu muli Jehova kwiinda mukuzibelesya nzyotwiiya alimwi akwaambilizya lusyomo lwesu. (Rom. 10:8-10; Jak. 2:26) Cabili, kweelana ambotulibonya atala, tulakonzya kuyeeya kuti tuli kabotu nokuba kuti mubwini tuli balwazi mukati. Munzila iikozyenye, kweelana abubambe mbotujisi kumuuya, tulakonzya kuyeeya kuti lusyomo lwesu nduyumu, pele kakuli kulombozya kubyaabi kwakatalika kukomena mulindiswe. (1Kor. 10:12; Jak. 1:14, 15) Tutalubi kuti Saatani uyanda kutunyonganya amizeezo yakwe. Muunzila nzi zigaminide mwakonzya kusola kucita boobo? Alimwi mbuti mbotukonzya kulikwabilila?
Tulakonzya Kuzumanana Kusalala Mukulilemeka
5 Nzila iiyandika kapati mbotukonzya kutondezya kuti tulamusyoma Jehova cakumaninina mukulwana mizeezo iitali kabotu nkwiinda mukupaila. Ciindi notuswena kuli Jehova mumupailo, awalo ulaswena kulindiswe. Ulatupa muuya wakwe uusalala, walo uukonzya kutuyumya mukukazya mizeezo yakutalilemeka mpoonya akuzumanana kusalala mukulilemeka. Aboobo, atumwaambile Leza kuti tuyanda kunooyeeya zintu zimukkomanisya mumyoyo yesu. (Int. 19:14) Sena tulamulomba kuti atulingule kutegwa abone ‘nzila mbyaabi,’ kulombozya zintu zibyaabi kuli koonse ikukonzya kutupa kucita cibi? (Int. 139:23, 24) Sena tulazumanana lyoonse kumulomba kuti atugwasye kuzumanana kusyomeka ciindi notusunkwa?—Mt. 6:13.
6 Mbotwakakomezyegwa naa mbotwakali kulilemeka musyule kulakonzya kupa kuti katuyanda kucita zintu Jehova nzyatayandi. Nokuba kuti cili boobo, ulakonzya kutugwasya kucinca kutegwa tuzumanane kumubelekela munzila iitambulika. Mwami Davida wakazyiba kuti Leza ulakonzya kutugwasya. Naakacita bumambe a Bati-seba, wakalomba Jehova kuti: “Kondipa kuba amoyo uusalala, . . . alimwi kobikka muuya mupya, uukkalikene mulindime.” (Int. 51:10, 12) Mubili wesu wanyama ulakonzya kubukkomanina bukkale bubyaabi, pele Jehova ulakonzya kutupa muuya uulisungwide kumumvwida. Nokuba kuti mizeezo iitali kabotu yatukatazya kapati akutupa kucileka kusalala mumizeezo, Jehova ulakonzya kutusololela kutegwa tutobele milawo yakwe akuzwidilila kupona kweelana anjiyo. Ulakonzya kulesya cintu cibyaabi cili coonse kutweendelezya.—Int. 119:133.
Mbono Zyakumuuya
it-1 644
Doegi
Muna Edomu iwakali kubeleka kali silutwe wabeembezi, cuuno caatala cabweendelezi. (1Sam. 21:7; 22:9) Kulibonya kuti Doegi wakali musandule. Akaambo kakuti “wakalijatidwe kubusyu bwa Jehova” ku Nobi, andiza akaambo kacikonke, kutasalala, naa kuyeeyelwa kuti wakajisi cinsenda, Doegi wakalibonena Mupaizi Mupati Ahimeleki kapa Davida zinkwa zyacitondezyo alimwi asumo lya Goliati. Kumbele, ciindi Saulo naakali kwaambila babelesi bakwe kuti bamubukila, Doegi wakayubununa nzyaakabona ku Nobi. Naakaita mupaizi mupati alimwi abapaizi bamwi baku Nobi alimwi akubuzya-buzya Ahimeleki, Saulo wakalailila balindizi kuti babajaye bapaizi. Ciindi balindizi nibakakaka, Doegi kwiinda mukulaililwa aa Saulo, cakutawaya-waya wakabajaya bapaizi bali 85. Naakamana kucita cibi eeci, Doegi wakanyonyoona munzi wa Nobi, kujaya bantu boonse, bana abapati alimwi abanyama.—1Sam. 22:6-20.
Kweelana ambokulembedwe mukatwe kamakani kali kulugwalo lwa Intembauzyo 52, Davida wakalemba kujatikizya Doegi kuti: “Mulaka wako, uubosya mbuli mbeli, waamba zintu zyalweeno. Yebo uyandisya zintu zibi kwiinda zibotu, kubeja kwiinda kwaamba masimpe. Uyandisya majwi oonse mabi, yebo omulaka walweeno.”—Int. 52:2-4.
JUNE 24-30
MBONO IZILI MU JWI LYA LEZA INTEMBAUZYO 54-56
Leza Uli Kulubazu Lwanu
Amube Abusongo—Amuyoowe Leza!
10 Aciindi cimwi, Davida wakalomba lukwabililo kuli Akisi, mwami wamumunzi wa Filisti wa Gati, imunzi mwazwa Goliati. (1 Samuele 21:10-15) Babelesi bamwami bakaamba Davida kuti ngusinkondo kucisi cabo. Ino mbuti Davida mbwaakacita mubukkale bubyaabi oobo? Wakaamba zyoonse zyakali kumoyo mumupailo kuli Jehova. (Intembauzyo 56:1-4, 11-13) Nokuba kuti wakalicengeezya kuti ulisondokede kutegwa atije, Davida wakalizi kuti ncobeni Jehova nguwakamuvwuna kwiinda mukumugwasya mukusoleka kwakwe. Kusyoma Jehova camoyo woonse nkwaakacita Davida kwakatondezya kuti wakali kuyoowa Leza.—Intembauzyo 34:4-6, 9-11.
11 Mbuli Davida, tulakonzya kutondezya kuti tulamuyoowa Leza kwiinda mukusyoma mucisyomezyo cakwe cakuti uyootugwasya kuliyumya mumapenzi eesu. Davida wakaamba kuti “Leka inzila yako mumaanza aa-Jehova; komusyoma, nkabela uyoocita.” (Intembauzyo 37:5) Eeci tacaambi kuti katwiile kutula mapenzi eesu kuli Jehova kakunyina akucita ncotukonzya akulangila buyo kuti walo atubambile mapenzi. Davida kunyina naakapaila kuli Leza kuti amugwasye mpoona akukkala buyo. Wakabelesya nguzu amaano nzyaakamupa Jehova akulanganya penzi ndyaakajisi. Pele Davida wakalizi kuti nguzu zyabuntu zilikke tiizyakali kukonzya kumugwasya. Mboceelede kuba akulindiswe. Twacita zyoonse nzyotukonzya, tweelede kusiya zyacaala mumaanza aa Jehova. Ikanji-kanji kunyina ncotukonzya kucita kunze lyakusyoma muli Jehova. Eeci nceciindi notutondezya kuti tulamuyoowa Leza. Majwi ngaakaamba Davida camoyo woonse alakonzya kutuumbulizya aakuti: “Lumvwano lwa-Jehova ndulwabo bamuyoowa.”—Intembauzyo 25:14.
Taakwe Cikonzya “Kutwaandaanya Kuluyando lwa-Leza”
9 Akwalo kuliyumya nkotucita ulakukkomanina Jehova. (Matayo 24:13) Kamuyeeya kuti Saatani uyanda kuti mumuzangile Jehova. Ibuzuba bumwi abumwi mbomusyomeka kuli Jehova, mugwasyilizya kupa bwiinguzi kumasampu aa Saatani. (Tusimpi 27:11) Zimwi ziindi cilakatazya kapati kuliyumya. Ikuciswa, mapenzi aakubula mali, kutyompokelwa alimwi amapenzi aambi zilakonzya kutubeda masukusyo abuzuba. Akwalo ikusumpizyigwa kwazintu nzyotwali kulangila kulakonzya kututyompya. (Tusimpi 13:12) Ikuzumanana kuliyumya mumapenzi aali boobu ncecintu ciinda zintu zimbi zyoonse kumukkomanisya Jehova. Nkakaambo kaako Mwami Davida ncaakalomba Jehova kuti ayobole misozi yakwe “munsazi,” alimwi cakusinizya wakayungizya kuti: “Sa tiilembedwe mubbuku lyako?” (Intembauzyo 56:8) Inzya, Jehova ulaikkomanina alimwi ulaiyeeya misozi yoonse alimwi akupenga motuliyumya notuzumanana kusyomeka kulinguwe. Ayalo misozi akupenga nzintu ziyandika kapati kulinguwe.
Luyando Mbolutugwasya Kuzunda Kuyoowa
16 Saatani ulizyi kuti tulabuyanda kapati buumi bwesu. Aboobo waamba kuti tulakonzya kupa zintu zyoonse nzyotujisi kutegwa tukwabilile buumi bwesu. (Job. 2:4, 5) Eelo kaka Saatani mubeji! Pele, mbwaanga ‘ulijisi nguzu zyakuleta lufwu,’ Saatani ubelesya kuyoowa lufwu nkotwakazyalwa ankuko kutupa kuti tumuzangile Jehova. (Heb. 2:14, 15) Zimwi ziindi, bantu ba Saatani inga batukonga kutujaya ciindi notuzumanana kusyomeka. Mpoonya ziindi zimwi, Saatani ulakonzya kutulya caangwa ciindi notuyandaula busilisi. Bamadokota naa banamukwasyi batali Bakamboni balakonzya kutusinikizya kubikkwa bulowa calo cikonzya kutyola mulawo wa Leza. Naa muntu ulakonzya kutoongelezya kubelesya busilisi buteendelani anjiisyo zyamu Magwalo.
17 Nokuba kuti tatuyandi kufwa, tulizyi kuti Jehova takaleki kutuyanda ikuti twafwa. (Amubale Baroma 8:37-39.) Ciindi balongwe ba Jehova nobafwa, ulazumanana kubayeeya mbuli kuti mbaumi. (Lk. 20:37, 38) Ulayandisisya kuyoobabusya. (Job. 14:15) Jehova wakabbadela muulo waatala kapati ‘kutegwa tube abuumi butamani.’ (Joh. 3:16) Tulizyi Jehova mbwatuyanda alimwi akutulanganya. Aboobo, muciindi cakumuzangila ciindi nitwaciswa naa notuyanda kufwa, tweelede kusyoma kuti ulatuumbulizya, kutupa busongo alimwi anguzu. Eeci ncencico ncobakacita ba Valérie alimwi abalumi babo.—Int. 41:3.
Mbono Zyakumuuya
nwtsty
Twaambo Tugwasya Mukwiiya Kuzwa Kulugwalo lwa Joh. 6:64
Jesu wakalimuzyi . . . ooyo wakali kuyoomwaaba: Jesu wakali kwaamba Judasi Isikariote. Jesu wakapaila busiku boonse kuli Bausyi katanasala baapostolo bali 12. (Lk. 6:12-16) Aboobo kumatalikilo, Judasi wakali kusyomeka kuli Leza. Nokuba boobo, Jesu wakalizyi kuzwa mubusinsimi bwamu Magwalo aa Chihebrayo kuti wakali kuyakwaabwa amuntu ngobakali kumvwana limwi kapati. (Int. 41:9; 109:8; Joh. 13:18, 19) Ciindi Judasi naakatalika kuyaabuleya, Jesu walo iwakali kukonzya kuzyiba nzyaakali kuyeeya muntu azyakali mumoyo wakwe, wakabona mbwaakali kuyaabucinca. (Mt. 9:4) Kwiinda mukubelesya luzyibo lwakwe lwakuzyibila limwi zili kumbele, Leza wakalizyi kuti mulongwe wa Jesu uusyomeka wakali kuyoomwaaba. Nokuba boobo, tatweelede kuyeeya kuti Judasi ngonguwe iwakasalilwa limwi kuti wakali kuyoomwaaba Jesu nkaambo eeci taceendelani abube bwa Leza alimwi ambwacita zintu.
kuzwa kumatalikilo: Majwi aaya taambi kuzwa ciindi Judasi naakazyalwa naa naakasalwa kuba mwaapostolo, calo icakacitika ciindi Jesu naakamana kupaila busiku boonse. (Lk. 6:12-16) Muciindi caboobo, aamba ciindi Judasi naakatalika kucita zintu munzila yabumpelenge, kwalo Jesu nkwaakabona mpoonya-mpoonya. (Joh. 6:70; 13:11; amweezyanisye a Joh. 2:24, 25; Ciy. 1:1; 2:23) Alimwi eeci citondezya kuti micito ya Judasi, wakasaanguna kwiikkalila ansi kuyeeya, kutali kuti moyo wakwe wakacinca cakutayeeyela. Ncolyaamba bbala lyakuti “kumatalikilo” (mu Chigiriki, ar·kheʹ) mu Magwalo aa Banakristo aa Chigiriki lilaindana kweelana acibalo. Mucikozyanyo, kulugwalo lwa 2Pet. 3:4, ibbala lyakuti “kumatalikilo” lyaamba ciindi zintu nozyakatalika kulengwa. Pele muzibalo zinji, lilabelesyegwa kwaamba bupanduluzi bugaminide. Mucikozyanyo, Petro wakaamba kuti, muuya uusalala wakabaselukila Bamasi “mbubonya mbowakatusikila aswebo kumatalikilo.” (Mil. 11:15) Petro tanaakali kwaamba ciindi naakazyalwa naa ciindi naakasalwa kuba mwaapostolo. Muciindi caboobo, wakali kwaamba buzuba bwa Pentekoste 33 C.E., nkokuti “kumatalikilo,” ciindi muuya uusalala nowakatalika kutilwa kutegwa ubeleke mulimo umwi uugaminide. (Mil. 2:1-4) Zikozyanyo zimwi izitondezya bbala lyakuti “kumatalikilo” ncolikonzya kwaamba kweelana acibalo, zilajanika kulugwalo lwa Lk. 1:2; Joh. 15:27; alimwi a 1Joh. 2:7.
AMUSUNGWAALE MUMULIMO WAMUMUUNDA
“Luyando Ndwajisi Kristo Lulatukulwaizya”
12 Busiku katanafwa, Jesu wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Munyika munoojisi mapenzi, pele amube basicamba! Mebo ndaizunda nyika.” (Amubale Johane 16:32, 33.) Ciindi basinkondonyina nobakamukonga, ncinzi cakagwasya Jesu kuba sicamba alimwi akuzumanana kusyomeka kusikila kulufwu? Nkusyoma Jehova. Mbwaanga wakalizyi kuti basikumutobela abalo bakali kuyoojana masunko aakozyenye aakwe, Jesu wakalomba Jehova kuti abakwabilile. (Joh. 17:11) Nkaambo nzi eeci ncocitupa kuba basicamba? Nkaambo kakuti Jehova ulaanguzu kapati kwiinda basinkondoma bali boonse. (1Joh. 4:4) Ulabona zintu zyoonse. Aboobo tuli masimpe kuti, ikuti naa twasyoma Jehova, ulakonzya kutugwasya kuba basicamba akuleka kuyoowa.
13 Amuyeeye kujatikizya Josefa waku Aremateya. Muntu ooyu wakali kulemekwa kapati aba Juda. Alimwi wakali wamu Nkuta Mpati Yaba Juda. Pele ciindi Jesu naakali kucita mulimo wakwe waanyika, Josefa tanaakali muntu sicamba pe. Johane wakaamba kuti wakali “sikwiiya wa Jesu iwakali kulisisa akaambo kakuyoowa ba Juda.” (Joh. 19:38) Nokuba kuti Josefa wakali kuukkomanina mulumbe wa Bwami, wakalisisa kuli bamwi kuti wakali kumusyoma Jesu. Kweelede kuti wakali kuyoowa kuti bantu balaleka kumulemeka kuti naa bazyiba kuti ngusikwiiya wa Jesu. Kufwumbwa mbocakabede, Bbaibbele litwaambila kuti naakafwa Jesu, Josefa “wakalisungula kuunka kuli Pilato akuyoolomba mubili wa Jesu.” (Mk. 15:42, 43) Lino tanaakacili kulisisa kuti wakali sikwiiya wa Jesu.
14 Sena andinywe kuli nomuyoowa bantu mbuli mbwaakacita Josefa? Ciindi nomuli kucikolo naa kumulimo, sena zimwi ziindi mufwa nsoni kwaambila bamwi kuti muli umwi wa Bakamboni ba Jehova? Sena mulawayawaya kuba sikumwaya naa kubbapatizyigwa akaambo kakuyoowa bantu? Tamweelede kulekela zintu zili boobu kumupa kuleka kucita cintu ncomuzyi kuti cililuzi. Amupaile kuli Jehova cakuzwa ansi amoyo. Amumulombe kuti amugwasye kuba basicamba mukucita kuyanda kwakwe. Aboobo, mbomunooyaabubona Jehova mbwaayiingula mipailo yanu, muyoozumanana kuba basicamba.—Is. 41:10, 13.