Capítulo 11
Ni kaʼanalh taʼakglhuwit kfamilia
1. ¿Tuku wili taʼakglhuwit familia?
PAXUWAKGO tiku wilakgo kfamilia niku anan tapaxkit, laʼakgatekgsni chu ni anan taʼakglhuwit. Max nachuna wila kmifamilia. Pero, klhuwa familias ni lipaxuw wilakgo, wi tuku kamapitsi. ¿Tuku kamapitsi? Kʼuma capítulo naʼakxilhaw pulaktutu. Kmakgapitsi familias, tanu tanu takanajla kgalhikgo. Chu kmakgapitsi, kamanan kgalhikgo xtunatlatnikan. Kʼatanu familias, tuku kamapitsi wa xlakata putsakgo tuku maklakaskinkgo o xlakata tlakg lhuwa tuku kgalhiputunkgo. Pero tuku mapitsi akgtum familia atanu ni mapitsi. ¿Tuku xlakata chuna kitaxtu?
2. Makgapitsi, ¿niku putsakgo tastakyaw xlakata familia, pero niku wi tlakg xatlan tastakyaw?
2 Pulaktum tuku malakatsuki taʼakglhuwit wa la lakpuwankgo chatunu. Komo naʼakgatekgsaw tuku lakpuwankgo amakgapitsin, max tlakg nakatsiyaw la natlawayaw xlakata ni naʼanan taʼakglhuwit kfamilia. Atanu wa niku tiyakgo tastakyaw. Lhuwa latamanin tlawakgo tuku kalistakyawakgo tiku kataskujkgo, xtalakatsukan, periódicos o atanu xtastakyawkan latamanin. Pero, wilakgo tiku putsakgo tuku wan xTachuwin Dios xlakata xtaʼakglhuwitkan chu makgantaxtikgo. ¿La makgtayanan akxni putsakan xtastakyaw Biblia xlakata ni naʼanan taʼakglhuwit? (2 Timoteo 3:16, 17.)
KOMO XACHIXKU KGALHI ATANU TAKANAJLA
Kaʼakgatekgsniw tuku lakpuwan achatum
3. 1) ¿Tuku wan Biblia xlakata tatamakgaxtokgkan tiku atanu xtakanajla? 2) ¿Tukuya tastakyaw xalak Biblia makgtayanan akxni kaj chatum tiku tamakgaxtokgkonit kstalanina Cristo?
3 Biblia lakatanks kinkawaniyan pi ni natatamakgaxtokgaw tiku atanu takanajla kgalhi (Deuteronomio 7:3, 4; 1 Corintios 7:39). Pero, max xapuskat nakatsini tuku xaxlikana xlakata Biblia akxni tamakgaxtokgnita chu xchixku ni lakgati. ¿Tuku natatlawa akxni chuna nala? Xlikana, tuku lawanilh akxni tamakgaxtokgkgolh nitu talakgpalima (1 Corintios 7:10). Biblia wan pi putum kilhtamaku natawila tamakgaxtokgat chu kawani tiku tamakgaxtokgkgonit pi nalakkaxtlawakgo xtaʼakglhuwitkan chu ni kaj natsalanikgo (Efesios 5:28-31; Tito 2:4, 5). Pero ¿tuku xlitatlawat komo xachixku ni masta talakaskin pi xpuskat natlawa tuku wan Biblia? Max ni katimaxkiputulh talakaskin naʼanan ktamakxtumit xalak congregación chu na ni katilakaskilh naʼan lichuwinan xtakanajla akgatunu chiki. ¿Tuku xlitlawat xapuskat?
4. ¿La tlan naʼakgatekgsni puskat xchixku tiku ni kakninani Jehová?
4 Pulana tlan xakstu nakgalhskinkan: «¿Tuku xlakata chuna lakpuwan kinchixku?» (Proverbios 16:20, 23). Komo chixku ni liwana akgatekgsa tuku tlawama xpuskat, max nalakpuwan wi tuku nitlan nakitaxtu. O max xfamilia katuwa tuku nawanikgo xlakata xpuskat ni makgtlawa makgapitsi talismanin nema xlakan xlakaskinka akxilhkgo. Chatum chixku wa: «Xakmakgkatsi pi kiʼakstu xakwi chu la kaj xkiʼakgxtakgwilikanit». Uma chixku xlakpuwan pi takanajla xlakgamakglhtinit xpuskat. Pero, xlakata tlanka xmakgkatsikan ni xwan la xmakgkatsi. Max xachixku maklakaskin pi xpuskat nawani pi maski paxki Jehová ni wamputun pi nialh paxki. Na xlakaskinka nalimaxtuni kilhtamaku xchixku.
5. ¿Tuku xlitlawat puskat tiku xchixku atanu takanajla kgalhi?
5 Pero, wi atanu tuku xlakaskinka nema makgtayanan ni naʼanan taʼakglhuwit. Wa xTachuwin Dios kawani lakpuskatin: «Wixin puchuwa lakchajan, kalakgachixkuwitit minchixkukan wa lantla mininiy [o lakgati] nkimPuchinakan» (Colosenses 3:18). Uma texto wan pi ni aktsu natapakgsiputun. Nachuna, akxni wan «lantla mininiy nkimPuchinakan», maski natapakgsini xchixku na talakaskin natapakgsini kiMalanakan. Talakaskin ni namalakatsali.
6. ¿Tukuya tastakyaw xalak Biblia xlilakapastakat puskat tiku kstalanina Cristo?
6 Chatum kstalanina Cristo ni xlimakgxtakgat tamakxtumit xalak congregación chu nalichuwinan tuku katsininit xalak Biblia xlakata uma lu xlakaskinka ktakaknin nema maxki Jehová (Romanos 10:9, 10, 14; Hebreos 10:24, 25). ¿Tuku xtlawaw komo chatum lataman xkinkawanin pi ni xkgalhakgaxmatwi akgtum xlimapakgsin Dios? Xʼapóstoles Jesucristo wankgolh: «Pulh wa nakkgalhakgaxmataw Dios, ni xawa nchixkuwin» (Hechos 5:29). Tuku tlawakgolh apóstoles lhuwa kinkamakgtayayan kkilatamatkan. Komo paxkiyaw Jehová, nakinkamakgtayayan namaxkiyaw takaknin nema lakgchan. Nachuna, xlakata paxkiyaw chu maxkiyaw kakni kinchixkukan nakakninaniyaw Dios chuna la xlilat chu ni katilimakgasitsiw (Mateo 4:10; 1 Juan 5:3).
7. ¿Tuku xlitlawat puskat tiku kstalanina Cristo?
7 Jesús wa pi namin kilhtamaku tuwa chuna natlawakan. Makatsininalh pi xlakata xʼamaka lakatayanikan xaxlikana takaknin, xalak familia xʼamakgo makgkatsikgo la kaj nakamamakgxtakgakan xfamiliajkan (Mateo 10:34-36). Chatum puskat xalak Japón chuna titaxtulh. Xchixku akgkawitu kata ni maxkilh talakaskin nakakninani Jehová. Lu lixkajni xlikatsini chu makglhuwa ni maxkilh talakaskin natanu kxchik. Pero xla ni taxlajwanilh chu na makgtayakgolh natalan xalak congregación. Tlawalh lhuwa oración chu lu matliwakglhli tuku wan 1 Pedro 2:20. Uma kstalanina Cristo liwana xkatsi pi komo ni xtaxlajwanilh, xmilh kilhtamaku xchixku na kskujnanilh Jehová. Chu chuna lalh.
8, 9. ¿Tuku xlitlawat puskat xlakata ni namakgchakgxni xchixku?
8 Pulaklhuwa tuku tlan natlawayaw xlakata tiku tamakgaxtokgaw nalakgpali xtapuwan. Akgtum liʼakxilhtit, komo xachixku ni lakgati takanajla nema kgalhi xapuskat xlikuentajtlawat ni natlawa makgapitsi tuku ni lakgati xchixku. Wa xlakata, xapuskat skulunku xlimakgxtakgat xchik, kuenta natlawa la tasiya, xapaxkina nawan chu na napaxtikatsininan. Ni naliwani tuku nitlan tlawa xchixku, wata natataya chu nalimasiyani pi kgalhakgaxmata. Na ni malakgaxokgenan akxni tlawanikan tuku nitlan (1 Pedro 2:21, 23). Katsi pi kimputumkan kgalhiyaw talakgalhin chu akxni anan taʼakglhuwit wa tiku pulana skin pi katapatika (Efesios 4:26).
9 Ni nalimawaka tamakxtumit xlakata ni sokg natlawa xliwat. Tlan naʼan lichuwinan Dios akxni xchixku nitu wi kchiki. Puskat tiku xaskgalala ni litachuwinan xchixku tuku wan Biblia komo ni lakgati. Wata kgalhakgaxmata uma xtastakyaw apóstol Pedro: «Wixin lakchajan, kalakgachixkuwitit minchixkukan; lakimpi na chuna wa minchixkukan nti ni kanajlakgoy xtachuwin Dios, nalitlajakgoyatit nakanajlakgoy ni wa xpalakata mintachuwinkan, wampi xpalakata ntu ntlan milatamatkan wixin xlakchajankan» (1 Pedro 3:1, 2). Lakpuskatin tiku kstalaninanin Cristo liskujkgo xlakata nalimasiyakgo kxlatamatkan xtatlaw xʼespíritu Dios (Gálatas 5:22, 23).
AKXNI XAPUSKAT NI KAKNINANI JEHOVÁ
10. ¿La nalikatsini xpuskat tiku ni kanajla chixku tiku kstalanina Cristo?
10 ¿Tuku xlitatlawat akxni xachixku xtatayana Jehová chu xapuskat ni? Biblia liwana masta tastakyaw. Wan: «Lapi chatum ntala, kgalhiy xpuskat na ni kanajlay, wampi lakgkatsan ntlan ntawi kchiki, ni kamakgalh xpuskat» (1 Corintios 7:12). Na kastakyawa lakchixkuwin: «Kapaxkikgotit mimpuskatkan» (Colosenses 3:19).
11. ¿La nalimasiya xachixku pi liwana lakpuwan chu liwana pulalinan komo xapuskat ni xtatayana Jehová?
11 Komo kimpuskatkan kgalhi atanu takanajla, naliskujaw xlakata namaxkiyaw kakni chu nakuentajtlawayaw la makgkatsi. Chuna la putum tiku laklankata, tlan xakstu nalaksaka tukuya takanajla nakgalhi maski ni lakgatiyaw. Ni kalakpuwaw pi akxni xlimakgtum nalitachuwinanaw kintakanajlakan tunkun namakgxtakga xtakanajla nema stalaninit xliputum xlatamat. Kuenta natlawayaw akxni nawaniyaw pi talismanin nema kgalhi xla chu talismanin nema makgasa kanajlanikgonit xfamilia ni xaxlikana chu naliskujaw xlakata nalimakgatekgsniyaw tuku wan Biblia. Max namakgkatsi pi ni kuenta tlawayaw, komo lhuwa kilhtamaku nalimaxtuyaw tuku xalak congregación. Namin kilhtamaku, max tiku tamakgaxtokgaw nalisitsi kintakanajlakan xtachuna la xkinkawanin: «Klakaskin tlakg nakimaxkiya kilhtamaku». Ni tunkun kalakpuwaw pi ni katiʼakgatekgsli. Namin kilhtamaku na namakgamakglhtinan xaxlikana takaknin komo tlan nalikatsiniyaw (Colosenses 3:12-14; 1 Pedro 3:8, 9).
KAMASIYANIKAN KAMANAN
12. Maski tiku tamakgaxtokgkgonit tanu takanajla kgalhikgo, ¿la tlan natlawakgo tuku wan Biblia akxni nakamasiyanikgo xkamanan?
12 Kfamilia niku tanu tanu takanajla kgalhikan tawila taʼakglhuwit akxni kamasiyanikan kamanan tuku xla Dios. ¿La tlan natlawakan chuna la wan Biblia? Biblia wan pi wa xatlat tiku lakgaya nakamasiyani xkamanan, pero xatse na lakgaya lu xlakaskinka taskujut (Proverbios 1:8; katamalakxtupi Génesis 18:19; Deuteronomio 11:18, 19). Xatlat chuntiya pulalin familia maski ni tapakgsini Cristo.
13, 14. ¿Tuku tlan natlawa puskat komo xchixku wani pi ni kakalilh xkamanan ktamakxtumit o ni kakatakgalhtawakgalh?
13 Makgapitsi lakchixkuwin tiku ni kakninanikgo Jehová ni lisitsikgo komo xatse nakamasiyani xkamanan tuku xla Dios, pero makgapitsi lisitsikgo. ¿Tuku tlan natlawa puskat komo xchixku ni maxki talakaskin nakalin ktamakxtumit xkamanan o asta wani pi ni kakatalikgalhtawakgalh Biblia kchiki? Komo chuna, xapuskat xlimakgantaxtit tuku lakgaya kxlakatin Jehová Dios, tuku lakgaya kxlakatin xchixku chu tuku lakgaya kxlakatin xkamanan. ¿La tlan namakgantaxti putum uma?
14 Pulana talakaskin natlawa oración (Filipenses 4:6, 7; 1 Juan 5:14). Pero xapuskat nalaksaka tuku natlawa. Komo liwana nalakpuwan tuku natlawa, tlan nawani xchixku pi ni kaj lakatayaputun xtamapakgsin, max alistalh xchixku nialh lu katisitsilh. Maski xchixku ni maxki talakaskin nakalin ktamakxtumit xkamanan o ni nakamaxki talakaskin nakatakgalhtawakga kchiki, tlan atanu la nakamasiyani. Akxni katachuwinan chali chali chu akxni nakawilini tlan liʼakxilhtit, tlan kamasiyani napaxkikgo Jehová, nakanajlanikgo xTachuwin, nakakgalhakgaxmatkgo xnatlatni, nakapaxkikgo amakgapitsin chu lu naskujkgo. Namin kilhtamaku xatlat naʼakxilha tuku tlan kitaxtuma chu la lu tlan tuku tlawama xpuskat (Proverbios 23:24).
15. ¿Tuku lakgaya xatlat tiku xtatayana Jehová xlakata xkamanan?
15 Komo wa xachixku tiku kakninani Jehová chu xapuskat ni, wa “xkalimasiyanit xkamanan ntu xatlan xtachuna lantla xtalakaskin” Jehová (Efesios 6:4). Akxni chuna natlawa, naʼakgatekgsni, tlan nalikatsini chu napaxki xpuskat.
KOMO NATLATNI KGALHIKGO ATANU TAKANAJLA
16, 17. ¿Tukuya tastakyaw xalak Biblia xlilakapastakatkan kamanan komo ni wa kgalhikgo xtakanajlakan xnatlatnikan?
16 Lhuwa laktsu kamanan kgalhikgo tanu takanajla chu ni wa stalanikgo xla xnatlatnikan. ¿Na tanu takanajla kgalhiya? Komo chuna, Biblia limin tastakyaw nema namakgtayayan.
17 Xtachuwin Dios wan: «Lakgskgatan [...] nkalilakgachixkuwitit mintlatkan, xampi wa yuma luwa xlilat. “Kamaxki nkakni mintlat, chu mintsi”» (Efesios 6:1, 2). Uma texto wamputun pi nakamaxkikan kakni natlatni. Maski xlakaskinka nakakgalhakgaxmatkan natlatni, na lu xlakaskinka nakgalhakgaxmatkan xaxlikana Dios. Akxni kgawasa chan kata akxni xakstu nalaksaka tuku natlawa, wa litaya tuku tlawa. Ni kajwatiya xlimapakgsin mapakgsinanin chuna wan, nachuna wan xlimapakgsin Dios. Biblia wan: «Chuna mpi chatunu nkin, namaxkiyaw nkuinta Dios xpalakata ntu ntlawanitaw» (Romanos 14:12).
18, 19. Komo kamanan ni watiya takanajla kgalhikgo xla xnatlatnikan, ¿la nakamakgtayakgo xnatlatnikan xlakata naʼakgatekgsnikgo xtakanajla?
18 Komo tuku kanajlaya nalakgpali mi latamat, kakaʼakgatekgsni tuku lakpuwankgo minatlatni. Max lu nalipaxuwakgo akxni naʼakxilhkgo pi tlawaya tuku likgalhtawakgaya kBiblia, xlakata tlakg kamaxkiya kakni, tlakg kakgalhakgaxpata, tlakg makgantaxtiya tuku skinikgoyan. Pero komo xasasti mintakanajla natlawa nialh nakanajlaya chu nialh natlawaya talismanin nema xlakaskinka akxilhkgo minatlatni, max nalakpuwankgo pi lakgmakgampat tuku xla mifamilia. Max na nalakpuwankgo pi nitlan katikitaxtunin, komo tuku tlawaya nichuna tlawakan kkachikin o tlawaya tuku xlakan lakpuwankgo pi nila katilikgalhi tumin. Na tuwa nakitaxtu komo wi tiku tlanka kamakgkatsikan. Max namakgkatsikgo pi kalimasiyaniputuna pi xlikana tuku kanajlaya chu nixlikana tuku kanajlakgo.
19 Wa xlakata, tunkun kalitsakgsa nakamalakgapasniya minatlatni chatum kgolotsin xalak congregación o amakgapitsin xtatayananin Jehová tiku tliwakga wi xtakanajlakan. Kakawani kaʼankgolh kPukgalhtawakga xla xTatayananin Jehová xlakata nakgaxmatkgo tuku talichuwinan chu nakatsikgo la likatsikgo xtatayananin Jehová. Max alistalh, nialhtu katiwanikgon minatlatni. Asta akxni natlatni ni kamaxkikgo talakaskin xkamanan nakgalhikgo atanu takanajla, kalakxtitnikgo xlikgalhtawakgakan chu ni kamaxkikgo talakaskin naʼankgo ktamakxtumit, tlan alakatanu niku nakgalhtawakgakgo, nakatachuwinankgo natalan xalak congregación, nalichuwinankgo Dios chu nakamakgtayakgo amakgapitsin nalakgapaskgo Dios maski ni akgatunu chiki. Na tlan natlawaniya oración Jehová. Makgapitsi kamanan kgalhkgalhikgo asta akxni nastakkgo xlakata tlan nakamakgxtakgkgo xfamiliajkan. Pero maski kgalhiya o ni kgalhiya taʼakglhuwit, «kamaxki nkakni mintlat, chu mintsi». Kamakgtayananti xlakata ni naʼanan taʼakglhuwit kmifamilia (Romanos 12:17, 18). Pero tuku tlakg xlakaskinka, kaputsa tlan natalalipina Dios.
TAʼAKGLHUWIT NEMA LIMIN AKXNI TUNATLATNI WANKAN
20. ¿La max naʼakxilhkgo kamanan xtutlatkan?
20 Klhuwa familias, ni wa takanajla tlakg wili taʼakglhuwit, wata wa tukamanan. Anankgo lhuwa familias xala uku niku kamanan tanu tanu xtlatkan o xtsekan. Kʼumakgolh familias max kamanan lalakgkatsanani chu lasitsini o max namakgkatsikgo pi kaj lakgmakgamakgo tiku xlikana xtlatkan o xtsekan. Wa xlakata max ni xlakaskinka katiʼakxilhkgolh tuku tlawa xtutlatkan, o xtunatikunan, xlakata xatlan tlat nawan. ¿Tuku nakamakgtaya familias niku anankgo tukamanan xlakata ni naʼanan taʼakglhuwit?
Komo xtlatkan kamanan akinin o tutlat kalipawaw xtastakyaw Biblia
21. ¿Tuku xlakata maski tanu la wilakgolh umakgolh familias, tunatlatni xlikgalhakgaxmatatkan tuku wan Biblia?
21 Kilikatsitkan pi kʼumakgolh familias niku chuna wilakgolh na lu nakamakgtaya tastakyaw nema kamakgtaya amakgapitsi familias. Komo ni natlawakgo tuku wan Biblia max naʼakxilhkgo pi tlan nakakitaxtuni tsinu kilhtamaku pero alistalh tlakg nakgalhikgo taʼakglhuwit (Salmo 127:1; Proverbios 29:15). Xlakaskinka nakgalhikgo liskgalala chu liwana nalakpuwankgo: liskgalala, nakamakgtaya natlawakgo tuku wan Biblia, xlakata alistalh tlan nakakitaxtuni chu liwana nalakpuwankgo nakatsikgo tuku xlakata xfamiliajkan chuna likatsikgo chu chuwinankgo. Na xlakaskinka nalimasiyayaw pi kaʼakgatekgsniyaw chuna la makgkatsikgo (Proverbios 16:21; 24:3; 1 Pedro 3:8).
22. ¿Tuku xlakata tuwa namakgkatsikgo kamanan namakgamakglhtinankgo xtutlatkan?
22 Komo akinin tunatlatni, max lakapastakaw pi pulana la xʼamigo familia xkinkaliʼakxilhkgoyan kamanan. Pero akxni xfamilia litaxtuyaw max natalakgpali uma. Kamanan lakapastakkgo xtlatkan tiku nialh anta katawi chu max nalakpuwankgo pi lakaskinaw kakinkapaxkikgon chu nialh napaxkikgo xtlatkan. Max namin kilhtamaku lakatanks nakinkawanikgoyan pi ni xtlatkan o xtsekan akinin. Nitlan tamakgkatsi chuna nawanikana. Pero Biblia wan: «Ni lakapala kasitsi» (Eclesiastés 7:9). Xlakata nakaʼakgatekgsniya tuku makgkatsikgo kamanan talakaskin liwana nalakpuwana.
23. ¿La tlan nakastakyawakan tukamanan?
23 Umakgolh lakwan tayat lu xlakaskinka xlakata tlan nakastakyawakan kamanan. Na talakaskin ni nakalakgpalinikan tastakyaw (Proverbios 6:20; 13:1). Chu xlakata kamanan ni lakxtum, na talakaskin tanu tanu la nakastakyawakan. Makgapitsi tunatlatni lakpuwankgo pi akxni aku xfamilia wankgolh wa nakastakyawa tiku xlikana xtlatkan o xtsekan. Nachuna, lu xlakaskinka pi xchatiykan akxtum nalakapastaknankgo xlakata tastakyaw chu ni nalakgpalikgo, lakxtum nakastakyawakgo maski xkaman o xtukamanan (Proverbios 24:23). Lu xlakaskinka pi kamanan nakgalhakgaxmatnankgo pero kililakapastakatkan pi xlakata talakgalhin tlawakgo makgapitsi tuku nitlan. Ni kamalakatsaliw akxni nastakyawananaw. Nakalimasiyaniyaw pi kapaxkiyaw akxni nakastakyawayaw (Colosenses 3:21).
24. ¿Tuku namakgtayanan xlakata ni natlawakan talakgalhin kfamilia niku wilakgo tukamanan?
24 Lu makgtayanan xlakata ni lu naʼanan taʼakglhuwit akxni katachuwinankan familia. Makgtayanan xlakata wa natlawayaw tuku tlakg xlakaskinka kkilatamatkan (katamalakxtupi Filipenses 1:9-11). Na tlawa pi putum tlan namakgtayanankgo namakgantaxtikgo tuku lakpuwanit familia. Nachuna, akxni lakatanks latachuwinankan makgtayanan xlakata ni natlawakgo talakgalhin kfamilia. Laktsuman xliʼakgatekgsatkan la nalhakganankgo chu la nalikatsikgo kxlakatin xtutlatkan o xtunatalankan chu lakgkgawasan nakastakyawakan xlakata la nalikatsinikgo xtutsekan o laktsuman tiku xtunatalankan (1 Tesalonicenses 4:3-8).
25. ¿Tukuya lakwan tayat makgtayanan xlakata ni naʼanan taʼakglhuwit kfamilia niku anankgo tukamanan?
25 Lin kilhtamaku xlakata tlan nakatsiniyaw tuku natlawayaw akxni tunatlatni akinin. Talakaskin kilhtamaku xlakata tlan nalatalalinkan. Tuwa xlakata napaxkikgoyan chu namaxkikgoyan kakni tiku ni minkamanan. Pero tlan namakgantaxtiya. Tuku tlan makgtayanan xlakata ni naʼanan taʼakglhuwit wa xaskgalala naku chu nakaʼakgatekgsniyaw chu lu namakgapaxuwaputunaw Jehová (Proverbios 16:20). Umakgolh lakwan tayat na nakinkamakgtayayan natayaniyaw amakgapitsi taʼakglhuwit.
¿TUMIN WILI TAʼAKGLHUWIT KKIFAMILIAJKAN?
26. ¿La mapitsi familia akxni ni anan tumin o xlakata la akxilhkan?
26 Tumin chu la akxilhkan tuku tamaklakaskin na mapitsi familia. Lu nitlan pero akxni lalitalatlawakan tumin, lhuwa tumin kgalhiputunkan o tlakg lhuwa nakgalhiputunkan limin taʼakglhuwit kfamilia. Chuna kitaxtu akxni xchatiykan skujkgo chu chatunu chatunu kgalhi xtumin. Maski ni nalalimakglhuwi, max xlakata tanu tanu hora skujkgo wa xlakata ni lalimaxtuni kilhtamaku. Kmakgapitsi países natlatni lhuwa kilhtamaku ni tawilakgo kxchikkan, lhuwa papaʼ o asta lhuwa kata, xlakata tlakg lhuwa tlajaputunkgo nixawa kxkachikinkan. Uma limin laklanka taʼakglhuwit.
27. ¿Tukuya tastakyaw xalak Biblia nakamakgtaya familias akxni katsankgani tumin?
27 Nila nawiliyaw akgtum limapakgsin xlakata uma, xlakata familias tanu tanu tuku titaxtukgo chu tanu tuku maklakaskinkgo. Pero xtastakyaw Biblia tlan nakinkamakgtayayan. Akgtum liʼakxilhtit, Proverbios 13:10 wan pi ni tawila taʼakglhuwit akxni “nalakgalhskinkgo” tuku tlawakgo. Uma wamputun pi ni kajwatiya nawana tuku lakpuwana, na naskina tastakyaw chu nakatsiya tuku lakpuwan tiku tamakgaxtokga xlakata tuku lichuwinampatit. Na makgtayanan kfamilia, akxni lakkaxwilikan tuku tamaklakaskin. Min kilhtamaku, max natalakaskin pi ni lhuwa kilhtamaku xatlat chu xatse alakatanu naʼankgo skujkgo xlakata talakaskin lhuwa tumin, tlakg chuna tlawakan akxni wi kamanan o kuentajtlawamaka atanu xalak familia. Akxni chuna kitaxtu, xachixku xlimasiyanit xpuskat pi chuntiya limaxtuni kilhtamaku. Xachixku chu kamanan tlan nalimakgtayakgo kchiki taskujut nema xapulana xakstu xtlawa (Filipenses 2:1-4).
28. ¿Tukuya tastakyaw nakamakgtaya familia makxtum natawilakgo komo nakgalhakgaxmatkgo?
28 Pero, xlitalakapastakat pi maski kʼuma kakilhtamaku talakaskin tumin, ni limin tapaxuwan chu ni kinkamaxkiyan latamat (Eclesiastés 7:12). Chu komo lu xlakaskinka naʼakxilhaw tumin namasputu kintakanajlakan chu nakinkamatlawiyan talakgalhin (1 Timoteo 6:9-12). Tlakg xlakaskinka pulana nawiliyaw xTamapakgsin Dios chu xtalakaskin, chu katsiyaw pi Jehová nakinkamakgtayayan xlakata nakgalhiyaw tuku maklakaskinaw kkilatamatkan (Mateo 6:25-33; Hebreos 13:5). Komo pulana nawiliyaw tuku xla Dios kkilatamatkan chu naputsayaw tlan natalalinaw, naʼakxilhaw pi kifamiliajkan maski wi tuku mapitsinit, watiya tapuwan nakgalhikgo xlakata tuku tlakg xlakaskinka.