Capítulo 2
Kamalankiw Jehová, kajwatiya xaxlikana Dios
1. ¿Tiku kajwatiya xaxlikana Dios?
BIBLIA wan pi lhuwa tiku na kawanikan dioses, pero «wampi wa nkin, ni lhuwa nkiDioskan nkgalhiyaw, xman nchatum, wa Xatlat» (1 Corintios 8:5, 6). Tachuwin «xman nchatum» kilhchaniy Jehová, tiku malakatsukilh putum tuku anan (Deuteronomio 6:4; Apocalipsis 4:11). Jesús wa, «kiDios, chu wixin miDioskan» (Juan 20:17), uma tuku wa Jesús, na watiya tuku lichuwinalh Moisés: «Jehová wa xaxlikana Dios, ni anan achatum» (Deuteronomio 4:35). Jehová tlakg lanka nixawa tuku kakninanikgoy latamanin, akgtum ídolo, chatum lataman tiku kakninanikgoy la dios, o Xtalatlawana Satanás chu Akgskgawini, «xmalana [o xdios] katuxawat» (2 Corintios 4:3, 4). Umakgolh dioses ni malakgchanikgoy Jehová xlakata chuna la wa Jesús pi, «mintastum [o mi akstu] Dios talulokgtat» (Juan 17:3).
2. ¿Tuku xlitlawat kkilatamatkan wantuku katsiniyaw xlakata Dios?
2 Latamanin tiku paxtikatsininankgoy chu katsikgoy xlakata xalakglilakgatit xtayat Dios, wantuku tlawanit chu wantuku natlaway kimpalakatakan, tlaway pi katalakatsuwiniputunkgolh. Akxni tlakg paxkikgoy Jehová, uma tlaway pi tlakg kamalankikgolh. ¿La tlan chuna nakitaxtuy? Pulaktum, nakalixakgatliyaw amakgapitsi xlakata Jehová. Romanos 10:10 lichuwinan pi, «nalikgalhapalaya [o nalichuwinana], lakimpi nalikgalhiya akgaputaxtut». Apulaktu, natlawayaw chuna la tlaway Dios, kkintachuwinkan chu tuku tlawayaw. Efesios 5:1 wan: «wa nkalhkgamatit Dios xtachuna mpi luwa xatalakgpaxkin xlakgskgatan wixin». Xlakata tlakg liwana namakgantaxtiyaw uma limapakgsin, xlakaskinka liwana nalakgapasaw Jehová.
3. Jehová kgalhi tayat nema tlakg xlakaskinka, ¿la kawanikan?
3 Xlimaktuminika Biblia lhuwa tekgsaw nema kinkamasiyaniyan lu xalaktlan xtayat Dios. Akgtati nema tlakg xlakaskinka wa umakgolh: liskgalala, xaʼakgstitum, litliwakga chu tapaxkit. «Xla kgalhi liskgalala.» (Job 12:13.) «Putum xtiji xaʼakgstitum.» (Deuteronomio 32:4.) «Lhuwa litliwakga kgalhi.» (Isaías 40:26.) «Wa Dios tapaxkit.» (1 Juan 4:8.) Xlakata uma pulaktati laktlan tayat nema kgalhi Dios, ¿tukuya tayat tlakg litasiyay chu litalakgapasa xlakata la likatsi?
«Wa Dios tapaxkit»
4. ¿Tukuya tayat matlawilh Jehová namalakatsuki kakilhtamaku chu putum tiku staknan?
4 Kalakpuwaw wantuku matlawilh Jehová kakilhtamaku, katlawalh ángeles chu latamanin tiku lakapastaknankgoy. ¿Wa xliskgalala? ¿Wa xlitliwakga? Ni wa matlawilh. Maski kalimaklakaskilh umakgolh tayat, ni wa tuku matlawilh. Maski xaʼakgstitum likatsi ni xwamputun pi xtalakaskin namalakutsiy latamat. Wata wa lhuwa tapaxkit nema kgalhi Jehová malakpuwanilh akxni kamaxkilh latamat xlakata na xlipaxuwakgolh tiku lakapastaknankgoy chu lakapastakli pi latamanin xakgalhakgaxmatninanin nalatamakgoy xliputum kilhtamaku kxaKalipaxaw Katiyatni (Génesis 1:28; 2:15). Xlakata xapaxkina na wa makgpuwantinilh namasputuy talakgalhin nema Adán kamakgxtakgnilh latamanin.
5. Chuna la wan Biblia, ¿tukuya tayat tlan nawanaw pi la chatum lataman, chu tama lataman tlan nawanaw pi wa Jehová?
5 Wa xlakata, tapaxkit wa tlakg xlakaskinka xliputum xtayat nema kgalhi Dios. Kimalakatsukinakan wa tapaxkit. Maski xlakaskinka xtayat la xliskgalala, xaʼakgstitum chu xlitliwakga, Biblia nikxni wan pi Jehová wa umakgolh tayat; pero Biblia wan pi Jehová wa tapaxkit. Xlikana, tlan nawanaw pi tapaxkit la chatum lataman, chu tama lataman tlan nawanaw pi wa Jehová. Uma tapaxkit xaxlikana, xaʼakgstitum chu ni kaj xaʼakglakgwa. Wa tlakg lanka tapaxkit nema anan, chuna la xla masiyay, xtapaxkit Jehová chapaxuwana kamaxki amakgapitsin chu xlenkgalhin wi tuku kinkalimasiyaniyan, wa xlakata xtapaxkit tamakgkatsiy chu tasiyay.
6. Maski Dios tlakg lanka nixawa akinin, ¿la kinkamakgtayayan xlakata kinkapaxkiyan nachuna natlawayaw la tlaway Dios?
6 Tapaxkit, uma lu xalilakgatit xtayat Dios nema kinkamakgtayayan xlakata nachuna natlawayaw la xla tlaway. Max nalakpuwanaw, xlakata akinin makglakgalhinanin nila malakgchaniyaw Dios, chu nila katipaxkinaw chuna la tlawa Dios. Pero xlakata uma, wi atanu tuku kinkalimasiyaniparayan xalanka xtapaxkit Jehová, xlakata xla katsiy tuku tlan tlawayaw chu ni lakpuwan pi putum tlan nakinkakitaxtuniyan. Katsiy pi uku akinin kgalhiyaw talakgalhin (Salmo 51:5). Wa xlakata Salmo 130:3, 4 wan: «Oh Dios, para wix ixmaxokgoninanti wakg talakgalhin ¿tiku tlan ixtayanilh nak milakatin? Pero wix matsankgenana». Xlikana, «wix [Jehová] lakgalhamaninana y snun tlan katsiya, lakatsuku sitsiya, kanikxniwa lanka mintalakgalhaman y tankswa mintachuwin» (Salmo 86:15). «Porque wix tlan katsiya y matsankgenana.» (Salmo 86:5.) ¡Lu tlan litamakgkatsiy! ¡Lu lipaxuwayaw xlakata skujniyaw Dios tiku lu tlan likatsiy, kinkapaxkiyan chu kinkalakgalhamanan!
7. ¿La litasiyay xtapaxkit Jehová xlakata wantuku katlawanit?
7 Xtapaxkit Jehová na litasiyay xlakata tuku tlawanit. Kalakpuwaw xlakata lhuwa tuku lu tlan kinkamaxkinitan xlakata nalipaxuwayaw, xalakglilakgatit kasipijni, kakiwin, chuchut nema takgstokgtawilakgonit, chu laklanka chuchut. Na kinkamaxkinitan tipalhuwa xalakgkgama liwat chu kinkamatliwakglhan, tipalhuwa lu xalakglilakgatit xanat nema lu tlan muksunkgoy chu lhuwa xalakglilakgatit animales. Lhuwa tuku malakatsukilh nema kamakgapaxuwa latamanin, maski ni xtalakaskin chuna xtlawalh. Xlikana, la uku xlakata akinin makglakgalhinanin chu xlakata lamaw kkakilhtamaku xakalixkajni nila liwana lipaxuwayaw putum tuku tlawanit (Romanos 8:22). Pero kalakapastakwi tuku natlaway Jehová kinpalakatakan anta kxaKalipaxaw Katiyatni. Wa salmista liwana kinkawaniyan: «Akxni lakalitana mimakan, tlania kasikuanatlawaya wakg ti staknan talamanaj» (Salmo 145:16).
8. ¿Tuku tlakg lanka nema Jehová kinkalimasiyanin pi kinkapaxkiyan?
8 ¿Tuku tlakg lanka kalimasiyaninit Jehová latamanin pi kapaxkiy? Biblia lichuwinan: «Xampi luwa chuna mpaxkilh Dios ntachixkuwitat, wa ntilimastalh nchastum xKam, lakimpi xlipaks wa nti nkanajlaniy, ni katitsankgalh, wampi wata nakgalhiy xlatamat wantu xaliʼankgalhin» (Juan 3:16). ¿Wa xlakata latamanin tlan likatsikgoy wantuku makgpuwantinilh Jehová xlakata chuna xtlawalh? Romanos 5:8 kinkakgalhtiyan: «Wampi wa Dios, kinkalimaukxilhniyan xtapaxkit, mpi akxni lakgalhinaninku xwanitaw, wa nCristo nti nkintikapalakanin». Xlikana, Dios makamilh xKgawasa nema nixkgalhiy talakgalhin xlakata xmakamastalh xlatamat la tamakamastan xla talakgmaxtut chu chuna kinkalakgmaxtun ktalakgalhin chu ktanin (Mateo 20:28). Chuna talakkilh malakcha xlakata latamanin wantiku paxkikgoy Dios nakgalhikgoy latamat nema nikgalhi xlisputni. Lu tlan pi xtapaxkit kiMalakatsukinakan kamaxki putum latamanin tiku tlawaputunkgoy Xtalakaskin, xlakata la wan Biblia, «Dios, ni tlaway ntastokgopitsin [o laksakpaxkinan] kxlakgstipan chixkuwin; wampi kaxani kawa xala, wanti mpikuaniy Dios, chu na wa ntu xlilat ntu ntlaway, tlan tlaway» (Hechos 10:34, 35).
9. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata Jehová mastalh xKgawasa xlakata nakinkalakgmaxtuyan?
9 ¿Tuku kilitlawatkan xlakata Jehová mastalh xKgawasa xlakata nakinkalakgmaxtuyan chu chuna tlan nakgalhiyaw latamat nema ni kgalhi xlisputni? Uma xlitlawat pi tlakg napaxkiyaw xaxlikana Dios, Jehová, chu nachuna nakgalhakgaxmatputunaw Jesús, tiku wilikanit la xlakgxokgo Dios. «[Jesús] mpalakanikgolh lakimpi wanti lamakgo, nialh wa akstu latamanikgokaj, wampi wa nkalatamanikgolh yama nti mpalakanikgolh.» (2 Corintios 5:15.) ¡Lu lipaxaw natlawayaw chuna la tlawalh, xlakata Jesucristo akgtum liʼakxilhtit, xla nachuna paxkinalh chu lakgalhamanalh chuna la Dios! Umakgolh tachuwin nema kawanilh Jesús wantiku tataktujukgo liwana malaktanksay: «Kakilakgtantit xlipaks wixin wa nti skujtamakganitantit, chu nkukananitantit, lakimpi kit nakkamajaxayan. Kalipitit nkimukiwi kmiokgspunkan, chu na kakinkatsinitit, mpi luwa xasmalhwa nkit, chu na tsatata nkinaku. Na natakgsniyatit ntajaxni milistaknakan. Xampi wa nkimukiwi, luwa ni tuwa liyankan, chu wa nkintakuka, skapaka [o ni tsinka]» (Mateo 11:28-30).
Kakapaxkiw amakgapitsin
10. ¿La tlan nakalimasiyaniyaw tapaxkit kinatalankan?
10 ¿La tlan nakalimasiyaniyaw kinatalankan pi kapaxkiyaw chuna la kinkapaxkiyan Jehová chu Jesucristo? Kaʼakxilhwi la tlan nalimasiyayaw: «Tapaxkit patiy chu tlan likatsiy. Tapaxkit ni lakgsitsinan, ni tlankajwa, ni lixkani xtayat, ni putsay tuku kaj xla mininiy, ni tunkun sitsiy. Ni kuenta tlaway tuku tlawanikan. Ni lipaxuway wantu ni xaʼakgstitum, wata lipaxuwa wantu xaxlikana. Putum tapatinan, putum kanajlay, putum kgalhkgalhi, putum tayaniy. Tapaxkit nikxni sputa» (1 Corintios 13:4-8, NM; 1 Juan 3:14-18; 4:7-12).
11. ¿Tiku na nakapaxkiyaw, chu la natlawayaw?
11 ¿Tiku na nakapaxkiyaw, chu la natlawayaw? Jesús mapakgsinalh: «Chuna mpi kapitit, na kamasiyunikgotit xlipaks akgmakgat chixkuwin, chu nalimunukgotit kxtukuwini xaTlat, chu kxtukuwini xanKam, chu kxtukuwini Spiritu Santo. Chu na namasiyunikgoyatit mpi natlawakgoy xlipaks yuma ntu kkalimapakgsinitan» (Mateo 28:19, 20). Uma wamputun pi nakawaniyaw wantiku nina kinatalankan xalakwan tamakatsinin xlakata xakalipaxaw xasasti kakilhtamaku nema Dios nialh makgas nakaxwiliy. Jesús liwana masiyalh pi nikajwatiya kinatalankan nakapaxkiyaw akxni wa: «Xampi lapi xpaxkikgotit wanti nkapaxkikgoyan, ¿tu mintatlajankan nakgalhiyatit? ¿Tu na chuna ntlawakgoy xpukinanin tumin? Chu lapi kaj xman wa ksnatkgotit [o nakamakgachipayatit] minatalankan, ¿tu luwa tlawayatit? ¿Tu nachuna ntlawakgoy akgmakgat chixkuwin?» (Mateo 5:46, 47; 24:14; Gálatas 6:10).
Kalilatamaw xtukuwani Jehová
12. ¿Tuku xlakata kajwatiya Dios tlan nakgalhi tama tukuwani?
12 Atanu tuku lu xlakaskinka xlakata la tlan namalankiyaw xaxlikana Dios, wa nalakgapasaw, nalimaklakaskinaw chu nakamasiyaniyaw amakgapitsi xtukuwani: Jehová. Salmista lichuwinalh tuku lu xlikana xlakaskin katakatsilh: «Katakatsilh ti kintasitsini xlakata wata wix Dios, y Jehová mintukuwini. Wata wix Dios xala talhman, ti mapakgsinan nak ixlitilanka katiyatni» (Salmo 83:18). Tukuwani Jehová wamputun «Xla Tlaway pi Chuna Kakitaxtulh». Jehová chatum Dios xalanka tiku lakpuwan tuku natlawa, xlakata xlenkgalhin makgantaxtiy tuku lakapastaknit natlaway. Kajwatiya xaxlikana Dios lakgchan nalin tama tukuwani, xlakata latamanin nikxni katsikgoy komo namakgantaxtikgoy tuku lakpuwankgonit natlawakgoy (Santiago 4:13, 14). Kajwatiya Jehová tlan nawan pi xtachuwin «xlikana nakgantaxtuy» xlakata tuku limalakgachanit (Isaías 55:11). Lhuwa latamanin lipaxuwakgoy akxni kajku xlimakgtumku akxilhkgoy xtukuwani Dios anta kBiblia chu katsikgoy tuku wamputun (Éxodo 6:3). Pero nalitamakgtayakgoy tama tuku katsikgoy komo nalilatamakgoy xtukuwani Jehová xliputum kilhtamaku (Miqueas 4:5).
13. ¿Tuku wamputun nalakgapasaw xtukuwani Jehová chu nalilatamayaw?
13 Salmo 9:10 Biblia Traducción del Nuevo Mundo lichuwinan xlakata xtukuwani Dios: «Tiku lakgapaskgoy mintukuwani nalipawankgoyan». Uma nikajwatiya talakaskin nakatsiya pi wanikan Jehová, xlakata uma ni tlaway pi tunkun nalipawanaw. Nalakgapasaw xtukuwani wamputun lanka xtapalh akxilhaw xtayat nema talilakgapasa Dios, nalakgachixkuwiliyaw xlimapakgsin, nakgalhakgaxmataw tuku kinkalimapakgsiyan chu lu xlikana nalipawanaw (Salmo 143:8). Nachuna, nalilatamayaw xtukuwani Jehová wamputun pi natamakamastaniyaw chu akinin xkakninanin nalinaw xtukuwani, nalatamayaw la xtalakaskin Dios (Lucas 10:27). ¿Chuna tlawapat?
14. Komo xliputum kilhtamaku skujnaniputunaw Jehová, ¿tuku nakinkamakgpuwantiniyan natlawayaw chu nikajwatiya nalakpuwanaw pi kilitlawatkan?
14 Komo xliputum kilhtamaku skujnaniputunaw Jehová, nikajwatiya nalakpuwanaw pi chuna kilitlawatkan. Apóstol Pablo wanilh Timoteo wantiku ay akglhuwa kata kskujnanima Jehová: «Kalismani xlakata nalatapaya chuna la lakaskin Dios» (1 Timoteo 4:7). Chatum lataman tlan nakgalhini takaknin nema ni makgxtakgnan achatum lataman kaj akxni xlipaks xnaku lipaxtikatsini. Akxni kgalhiyaw takaknin xla Dios, kilhchaniy xaskan takaknin nema maxkiyaw Jehová xlakata paxkiyaw, lanka xtapalh akxilhaw xtayat chu xtiji. Uma tayat tlaway pi akinin kalakaskiw pi putum latamanin lanka xtapalh kaʼakxilhkgolh xtukuwani. Xlakata xliputum kilhtamaku nalilatamayaw xtukuwani Jehová, kajwatiya xaxlikana Dios, tlan namastakayaw uma tayat chuna la lakaskin Dios (Salmo 37:4; 2 Pedro 3:11).
15. ¿La tlan kajwatiya nakakninaniyaw Dios?
15 Xlakata tlan naskujniyaw Jehová chuna la lakaskin, xlakaskinka pi kajwatiya nakakninaniyaw, xlakata «Dios skin pi kajwatiya nakakninaniyaw» (Éxodo 20:5). Nila napaxkiyaw Dios chu na napaxkiyaw uma xalixkajni kakilhtamaku, chu xmapakgsina, Satanás (Santiago 4:4; 1 Juan 2:15-17). Jehová liwana katsi tukuya lataman wamputunaw chatunu chatunu akinin (Jeremías 17:10). Komo xlikana paxkiyaw tuku xaʼakgstitum, xla naʼakxilha chu nakinkamakgtayayan xlakata ni natlawayaw tuku nitlan. Nakinkamaxkiyan xʼespíritu xlakata tlan natlajayaw tuku nixatlan nema malanama kʼuma kakilhtamaku (2 Corintios 4:7). Na nakinkamakgtayayan xlakata chuntiya tliwakga natawila takgalhkgalhin nema kgalhiyaw, latamat xliputum kilhtamaku anta kxaKalipaxaw Katiyatni. ¡Uma lu tlan takgalhkgalhin! Lu kilipaxtikatsinitkan xlakata uma takgalhkgalhin chu chapaxuwana kaskujniw xaxlikana Dios, Jehová, wantiku kinkamaxkiyan talakaskin chuna natlawayaw.
16. ¿Tuku xlakpuwanti wix nakatatlawaya lhuwa millones latamanin?
16 Akglhuwa millón latamanin xlikalanka katiyatni chapaxuwana makgamakglhtinankgonit uma tamakatsin xla salmista: «Limakxtum kalitliw ixlilanka Kintikukan Dios, limakxtum kamalankiw ixtukuwini» (Salmo 34:3). Jehová makgpuwantiniyan pi wix na kakamakgtanu xlakata namalankiya chuna la tlawamakgolh lhuwa latamanin xlikalanka katiyatni chu tlakg talhuwitilhamakgolh.
Wantuku litachuwinalh
• ¿La xtayat Jehová? ¿La kinkamakgtayayan liwana naʼakgatekgsaw xalaktlan xtayat?
• ¿La tlan nalimasiyaniyaw pi kapaxkiyaw amakgapitsin?
• ¿Tuku wamputun nalakgapasaw xtukuwani Jehová chu nalilatamayaw?
[Dibujos xla página 14]
Xlakata Jehová lhuwa paxkinan “lakalimin xmakan, tlania kasikulanatlawa wakg ti staknan talamanaj”