Capítulo 11
“Xlenkgalhin pulana kaputsaw Tamapakgsin”
1. 1) ¿Tuku xlakata Jesús kawanilh tiku xkatachuwinama pi pulana xputsakgolh Tamapakgsin? 2) ¿Tukuya takgalhskinin natlawayaw chatunu chatunu akinin?
LIWAKA ay akgtum mil akgnajatsa ciento kata, akxni Jesús mastalh akgtum taʼakgchuwin anta kGalilea, uma tuku kawanilh wantiku xkaxakgatlima: «Wampi xapulana kaputsatit wa ntu xlimapakgsin Dios, chu wa xtalakaskin». Pero, ¿tuku xlakata lu xtalakaskin chuna xtlawakgolh? ¿Ni lhuwa kata xtsankga xlakata Cristo xmakgamakglhtinalh tamapakgsin? Lhuwa kata xtsankga, pero xtamapakgsin Jesús wa xlimaklakaskilh Jehová xlakata xlimasiyalh pi wa lakgchan namapakgsinan chu xlimakgantaxtilh wantuku lu xatlan lakapastaknit natlawa xlakata Katiyatni. Putum latamanin tiku xʼakgatekgskgolh pi lu xlakaskinka xTamapakgsin Dios pulana xwilikgolh kxlatamatkan. Xlakata kstalaninanin Jesús chuna tlawakgolh kxapulana siglo, la uku tlakg pulana kiliwilitkan xTamapakgsin Dios xlakata Cristo ay wi xliMapakgsina. Wa xlakata, chatunu chatunu akinin natlawayaw uma takgalhskinin: «¿Klimasiyay chuna la klin kilatamat pi pulana kwili xtamapakgsin Dios?» (Mateo 6:33).
2. ¿Tuku kaj wa putsakgoy lhuwa latamanin?
2 La uku lhuwa millón latamanin xlikalanka katiyatni pulana wilimakgolh xTamapakgsin Dios kxlatamatkan. Limasiyakgoy pi tatayakgoy Jehová wantiku tamakamastanikgonit xlakata linkgoy xlatamatkan chuna la xtalakaskin. Pero tlakg lhuwa latamanin putsakgoy wantuku xalak kakilhtamaku. Lhuwa skujkgoy xlakata nakgalhikgoy tumin chu uma tlawa pi katuwa tuku nakgalhikgoy chu tuku nalipaxuwakgoy, o kaj watiya limaxtukgoy kilhtamaku xlakata naʼankgoy kʼescuela. Chuna la linkgoy xlatamatkan limasiyakgoy pi kaj wa putsakgoy tuku maklakaskinkgoy, lu putsakgoy tumin chu tuku nalipaxuwakgoy. Ni pulana wilikgoy Dios, chu lakgachunin nipara kanajlanikgoy (Mateo 6:31, 32).
3. 1) ¿Tuku tama nema lanka xtapalh kamakgpuwantinilh xtamakgalhtawakgen Jesús pi xputsakgolh, chu tuku xlakata? 2) ¿Tuku xlakata ni talakaskin lu nalilakgaputsayaw xlakata tuku maklakaskinaw?
3 Xlakata Jesús xkatsiy pi putum tuku nakgalhiya ni xliputum kilhtamaku tawila, uma tuku kawanilh xtamakgalhtawakgen: «Ni kamakgstokgwilitit tuku laklanka xtapalh anta kkatiyatni, NM». «Wata —na kawanilh—, kamakgstokgwilitit tuku laklanka xtapalh anta kʼakgapun, NM», chuna tlawamaw nawan akxni naskujniyaw Jehová. Jesús kawanilh xtamakgalhtawakgen pi xlakgastapukan «lu tlan xwa», wa kuenta xtlawakgolh chu xliputum xlitliwakgakan xtlawakgolh xtalakaskin Dios. Xla kawanilh: «Ni lay lakgachixkuwiyatit Dios, chu wa ntumin». Pero, ¿la xliʼakxilhatkan tuku xmaklakaskinkgolh, la tuku nawakgoy, xlhakgatkan chu xchikkan? Jesús kastakyawalh: «Ni tililakgaputsayatit». Alistalh kawanilh pi xʼakxilhkgolh laktsu tsiktsi, wantiku Dios kamawi, chu na kamakgpuwantinilh kaʼakxilhkgolh xanat, nema Dios kamalhakge. ¿Ni kawa liwaka tlakg laklanka xtapalh latamanin nema lakapastaknankgo nixawa atanu tuku Dios katlawanit? Jesús kawanilh: «Wampi xapulana kaputsatit wa ntu xlimapakgsin Dios, chu wa xtalakaskin, wa nchu xlipaks yuma ntu amakgapitsin, paks nakataliwakaniyan.» (Mateo 6:19-34.) ¿Limasiyaya la lipina mi latamat pi chuna lakpuwana?
Ni kamasta talakaskin pi xaxlikana xlakata Tamapakgsin nasputa
4. ¿Tuku max nakitaxtuy komo kaj manwa naputsayaw tuku maklakaskinaw?
4 Xlakaskinka naputsayaw xlakata nakgalhiyaw tuku maklakaskinaw chu tuku maklakaskinkgoy kifamiliajkan. Pero, komo kaj wa naputsayaw tuku namaklakaskinaw nitlan nakinkakitaxtuniyan. Maski chatum lataman nawan pi kanajlaniy kxTamapakgsin Dios, pero komo atanu tuku tlakg xlakaskinka natawila kxnaku, xaxlikana xlakata tamapakgsin nema kgalhi nasputa (Mateo 13:18-22). Kawiliw liʼakxilhtit, akgtum kilhtamaku chatum mapakgsina kajku kgawasa tiku lhuwa tumin xkgalhi kgalhskilh Jesús: «¿Tu naktlaway ntlan naklikgalhiy latamat wa ntu xaliʼankgalhin?». Uma kgawasa tlan xlima xlatamat chu tlan xkalikatsini amakgapitsi, pero ni xmakgxtakgputun tuku xkgalhi, xmakgkatsi pi nila xmakgxtakgli xlakata tlan kstalanina Cristo xwa. Wa xlakata, makgatsankgalh uma talakgalhaman nema xʼama makglhtinan, xlakata tlan xtatawilacha Cristo anta kxTamapakgsin xalak akgapun. Tama kilhtamaku Jesús wa: «Kana lipikua ntuwa natanuy kxtapakgsin Dios wa nti nkgalhikgoy ntumin» (Marcos 10:17-23).
5. 1) ¿Tuku wanilh Pablo pi xlipaxuwalh Timoteo, chu tuku xlakata? 2) ¿La limaklakaskin Satanás «lakgpaxki[yaw] tumin» xlakata lu nitlan tuku nakinkatlawaniyan?
5 Akxni nina akglhuwa kata xtitaxtunit kata, apóstol Pablo tsokgnanilh Timoteo, wantiku xwilacha anta kʼÉfeso (akgtum kachikin niku lu lhuwa xtlawakan negocio), chu malakapastakalh: «Xampi kaj kalakapastaktit, akxni lakachinitaw kkatuxawat nitu liminitaw, pus nachuna litum akxni naniyaw, nilay pala tu nalenaw. Chunampi kgalhiyaw kimaklakaskinatkan wantu listakwananaw, xawa wantu lilhakgananaw, kapaxuwanalew yuma». Xlakaskinka naskujaw xlakata akinin chu kifamiliajkan «[na]kgalhiyaw kimaklakaskinatkan wantu listakwananaw, xawa wantu lilhakgananaw». Pero Pablo makatsininalh: «Wampi yama wanti puwan xkgalhikgolh lhuwa tumin, xawa wantu lakgatikgoy kxlatamat, xlikana pi makgatlajakgoy xalixkajnit xtalakapastaknakan akxni ukxilhkgoy lhuwa tumin, chu asta puwankgoy pi katuwa xtlawakgolh maski wantu nialh mininikgoy lakimpi natlajay; wampi wa yuma lixkajni talakapastakni malakgtsankgayawakgo chixkuwin». Satanás xaskgalala chu nitlan limaklakaskin. Pulana, xlenkgalhin kaj tsinu tuku kalimaʼakgpuwantini latamanin chu alistalh tlakg lhuwa tuku kamalaknuni; max tlakg tlan tuku naliskuja o nalakgpaliy xtaskujut xlakata tlakg natlajay tumin, pero uma natlaway pi nialh katilimaxtulh kilhtamaku xlakata naskujniy Dios. Komo akinin ni skgalalh natawilayaw, chu «lakgpaxki[yaw] tumin» uma namasputuy chuna la akxilhaw taskujut xlakata xTamapakgsin Dios, nema tlakg xlakaskinka. Pablo wa: «Yuma ntumin ntu lakgatilakankgolh y makgapitsin, tamakgatlinikgolh ntakanajla, chuna nchu lhuwa likgalhikgolh ntalipuwan» (1 Timoteo 6:7-10).
6. 1) ¿Tuku kilitlawatkan xlakata ni kaj wa naputsayaw tuku maklakaskinaw? 2) Maski kakilhtamaku lu kataparaxla chu ni anan taskujut, ¿tiku nalipawanaw?
6 Xlakata Pablo lu xaxlikana xpaxkiy xtala Timoteo, uma tuku wanilh: «Katamakgatlini yuma nkatuwaj. [...] Xlipaks militliwakga [kalitalatlawananti, NM] ntakanajla» (1 Timoteo 6:11, 12). Talakaskin lu kuenta natlawayaw xlakata ni kaj wa naputsayaw tuku maklakaskinaw chuna la tlawakgoy xalak kakilhtamaku. Komo natlawayaw chuna la kanajlayaw, Jehová nikxni kintikamakgxtakgni. Maski lu katapalaxla chu ni anan taskujut, xla nakuentajtlaway xlakata nitu nakinkatsankganiyan. Pablo tsokgli: «Ni tilakgpaxkiyatit xman wa ntumin, kapaxuwanalipitit wa ntu nkgalhiyatit, xampi watiya Dios ntiwaj: ni lhtuj kaktimakgaxtakgni [...]. Wa cha xpalakata, naliwanaw, ni anan ntamakpuwan: wa nkimPuchinakan nkimakgtayana; ni kaktimakpuwa wa ntu nakintlawani nchixku» (Hebreos 13:5, 6). Mapakgsina David na tsokgnalh: «Pues kakgaxpattit: akit makgasa klatamanit y chi kkgolunita; pero nak wakg kilatamat nikxni kakxilhnit akgxtakgwilinit Dios chatum ti tianks lamaj, nipara ixkamanan kkakxilhnit para taskiwayan» (Salmo 37:25).
Liʼakxilhtit nema wilikgolh xapulana stalaninanin
7. ¿Tukuya tastakyaw kamaxkilh Jesús xtamakgalhtawakgen xlakata tuku xtlawakgolh akxni xʼankgolh lichuwinankgoy Dios, chu tuku xlakata lu tlan tuku kawanilh natlawakgoy?
7 Akxni ay liwana xkamasiyaninit xʼapóstoles, Jesús kamalakgachalh xlakata xlichuwinankgolh xalakwan xalaksasti tamakatsin anta kʼIsrael chu xwankgolh: «Wa xtapakgsin akgapun, talakatsuwinitta». ¡Uma lu xatlan tamakatsin! Jesucristo, xatalaksakni Mapakgsina, anta xkatawi. Xlakata apóstoles xtamakamastanikgonit Dios xlakata naskujnikgoy, Jesús kawanilh pi xlipawankgolh Dios pi xʼama kakuentajtlaway. Jesús kawanilh: «Ni tu tilipinatit xala ktiji, nimpala lixtokgo, chu na ni mpala puxtokgo, chu na ni mpala wa nkaxtalanchuj, ni tumin; chu na ni mpala putuy milhakgatkan ntilipinatit nchatunu wixin. Na kaxani kawa nkakgatunu chiki ntani nakamanukanatit, anta natamakgaxtakgatit, anta ya nchu natakaxparayatit» (Mateo 10:5-10; Lucas 9:1-6). Jehová xʼama tlawa pi amakgapitsi israelitas, wantiku xlenkgalhin tlan xkamakgamakglhtinankgoy latamanin wantiku ni xlakgapaskgoy, xkamaxkikgolh tuku xmaklakaskinkgolh.
8. 1) ¿Tuku xlakata akxni ay xʼama niy Jesús, tanu tastakyaw kamaxkilh xtamakgalhtawakgen xlakata akxni xlichuwinankgolh Dios? 2) ¿Tuku chuntiya pulana xwilikgolh kxlatamatkan xtamakgalhtawakgen Jesús?
8 Akxni Jesús ay xʼama niy, kawanilh xʼapóstoles pi kilhtamaku tuku aku xmima, tanu la xtawilakgolh akxni xlichuwinankgolh xlakata Dios. Xlakata ni xʼamaka kamaxkikan talakaskin nalichuwinankgoy xlakata Dios, chu max nialh chuna xkamakgamakglhtinanka la xapulana anta kʼIsrael. Nachuna, na xʼamakgolh lichuwinankgoy xlakata Tamapakgsin kkachikinin niku ni judíos xwankgonit. Akxni tama kilhtamaku xlinkgolh “xpumujukan tumin, chu puxtokgo”. Pero chuntiya pulana xwilikgolh kxlatamatkan xTamapakgsin Jehová chu xtalakaskin, chu xlipawankgolh pi Dios xʼama kasikulunatlawa xlakata akxni xputsakgolh tuku nawakgoy chu niku xtawilakgolh (Lucas 22:35-37).
9. ¿La limasiyalh apóstol Pablo pi pulana xwiliy xTamapakgsin Dios kxlatamat chu na kskuja xlakata nakgalhi tuku xmaklakaskin, chu tukuya tastakyaw mastalh xlakata uma?
9 Apóstol Pablo liwana limaklakaskilh xtastakyaw Jesús, xlakata kxlatamat pulana wililh taskujut nema lakgayakgolh kstalaninanin Cristo (Hechos 20:24, 25). Pero, akxni wi niku xchan xlakata nalichuwinan xlakata Dios, kskuja xlakata nakgalhi tuku xmaklakaskin, xtlaway tuku xlitlawakan chiki xalhakgat akxni xtamaklakaskin; ni xlakpuwan pi amakgapitsi xmaxkikgolh tuku xmaklakaskin (Hechos 18:1-4; 1 Tesalonicenses 2:9). Maski kskuja, akxni xnatalan liwana xmakgamakglhtinankgo chu wi tuku xmaxkikgo xlakata paxkikgoy, xmakgamakglhtinan chu xpaxtikatsini (Hechos 16:15, 34; Filipenses 4:15-17). Pablo ni kawanilh kstalaninanin Cristo xlimakgxtakgkgolh tuku xlakgayakgolh kxfamiliajkan kaj xlakata xlichuwinankgolh Dios, wata kawanilh ni xlimakgxtakgkgolh pulaktum kaj xlakata natlawakgoy apulaktu. Kastakyawalh pi kskujkgolh, xkapaxkikgolh xfamiliajkan chu xkalimakgtayakgolh amakgapitsin tuku xkgalhikgoy (Efesios 4:28; 2 Tesalonicenses 3:7-12). Kamakgpuwantinilh pi xlipawankgolh Dios, ni wa tuku kgalhikgoy, chu xlimasiyakgolh pi chuna la xlinkgolh xlatamatkan xlikana akgatekgskgoy tuku tlakg xlakaskinka. Chuna la masiyalh Jesús, akxni chuna tlaway chatum lataman limasiyay pi pulana wili xTamapakgsin chu xtalakaskin Dios (Filipenses 1:9-11).
Pulana kawiliw xTamapakgsin Dios kkilatamatkan
10. ¿Tuku wamputun pulana nawiliya Tamapakgsin kmilatamat?
10 ¿La xlilhuwa kilhtamaku limaxtuyaw xlakata nalichuwinanaw xalakwan xalaksasti tamakatsin xlakata xTamapakgsin Dios? Uma nalitasiyay xlakata la wilaw chatunu chatunu akinin chu la xlilhuwa paxtikatsiniyaw Dios. Kalakapastakwi pi Jesús ni wa: «Akxni nitu tuku natlawayatit pulana kawilitit xTamapakgsin Dios». Xlakata Jesús xkatsi pi lu xlakaskinka uma Tamapakgsin, xla wa uma tuku lichuwinalh xlakata xtalakaskin xTlat: «Xapulana xtapakgsin Dios nkaputsatit» (Lucas 12:31). Maski akinin kiliskujatkan xlakata naputsayaw tuku maklakaskinaw chu wantuku maklakaskinkgoy kifamiliajkan, komo kanajlaniyaw Dios, natlawayaw kkiltamatkan tuku Dios kinkalakgayawanitan xlakata xTamapakgsin, chu, nachuna namakgantaxtiyaw tuku lakgayaw kkifamiliajkan (1 Timoteo 5:8).
11. 1) ¿La limasiyalh Jesús pi ni lakxtum xlimaxtukgolh kilhtamaku kstalaninanin akxni xlichuwinankgolh xlakata xTamapakgsin Dios? 2) ¿Tuku xlakata latamanin ni lakxtum la xlilhuwa limaxtukgoy kilhtamaku xlakata lichuwinankgoy Dios?
11 Wilaw tiku tlan tlakg limaxtuyaw kilhtamaku xlakata lichuwinanaw xalakwan xalaksasti tamakatsin xlakata Tamapakgsin. Pero akxni Jesús lichuwinalh tipalhuwa tiyat, limasiyalh pi wantiku xnaku xtachuna xatlan tiyat xmastalh tawakat. ¿La xlilhuwa? Talakgpalitilha la skujnanikgoy chatunu chatunu lataman. Nila putum latamanin lakxtum naskujnanikgoy Dios xlakata wi tiku ay lin kata, max kgalhi tajatat o wi tuku lakgaya kxfamilia. Maski chuna, akxni chatum lataman paxtikatsini Dios, na tlan naskujnaniy (Mateo 13:23).
12. ¿Tuku kamakgpuwantinikan lakgkgawasan tlan xtlawakgolh xlakata naskujnikgoy Dios?
12 Tlan nalakkaxwiliyaw tuku natlawayaw xlakata tlakg nalimaxtuyaw kilhtamaku nalichuwinanaw xTamapakgsin Dios. Lakgkgawasan lu xlilakapastakatkan chuna la lu tlan tlawalh kgawasa Timoteo tiku lu kskuja (Filipenses 2:19-22). Liwakay tlakg tlan naskujnikgoy Jehová la precursor regular, kBetel o tanu taskujut akxni namasputukgoy xtakgalhtawakgakan. Wantiku ay laklankata na tlan tlakg nalichuwinankgoy xlakata Dios komo nalakkaxwilikgo xkilhtamakujkan xlakata tuku natlawakgoy.
13. 1) ¿Tiku nakinkawaniyan la xlilhuwa nalichuwinanaw xlakata xTamapakgsin Dios chatunu chatunu akinin? 2) Komo lu xlikana pulana nawiliyaw xTamapakgsin Dios kkilatamatkan, ¿tuku nalimasiyayaw?
13 Akinin ni nakalichuwinaw amakgapitsin tiku max tlakg tlan kskujnanikgolh Dios wata xlakata akinin kanajlaniyaw Dios tlakg tlan nalinaw kilatamatkan, chu kaskujniw Dios xlipaks kilitliwakgakan chuna la tlan matlaniyaw (Romanos 14:10-12; Gálatas 6:4, 5). Chuna la titaxtulh Job, Satanás limasiyaputun pi akinin kajwatiya putsayaw tuku maklakaskinaw, ni patinanputunaw, tlakg tlan tawilaputunaw, chu skujniyaw Dios kaj xlakata wi tuku lakaskinaw. Wa xlakata komo pulana nawiliyaw xTamapakgsin Dios kkilatamatkan, na namakgtayananaw nalimasiyayaw pi Diablo xaʼakgsanina, xlakata liwana natasiyay pi tuku tlakg xlakaskinka akxilhaw kkilatamatkan, wa naskujniyaw Dios. Chu na nalimasiyayaw xlakata wantuku wanaw chu wantuku tlawayaw pi lu paxkiyaw Jehová, tatayayaw pi wa lakgchan namapakgsinan chu kapaxkiyaw amakgapitsi (Job 1:9-11; 2:4, 5; Proverbios 27:11).
14. 1) ¿Tuku xlakata nalakkaxwiliyaw kinkilhtamakujkan xlakata tlan nalichuwinanaw Dios? 2) ¿La xlilhuwa limaxtukgoy kilhtamaku lhuwa xTatayananin Jehová xlakata lichuwinankgoy Dios?
14 Komo liwana nalakkaxwiliyaw kinkilhtamakujkan tlan liwana namaklakaskinaw kilhtamaku nema kgalhiyaw. Jehová «lakkaxwilinit kilhtamaku» xlakata namakgantaxtiy tuku lakapastaknit natlawa (Éxodo 9:5; Marcos 1:15). Komo matlaniya xlimaxtu tsinu o lhuwa kilhtamaku akgatunu semana xlakata tlan nalichuwinana xlakata Dios. Akglhuwa mil xtatayananin Jehová xlikalanka katiyatni skujmakgolh la precursores auxiliares, uma wamputun pi akgatunu kilhtamaku limaxtukgoy akgtiy hora xlakata lichuwinankgoy xlakata Dios. Na akglhuwa mil precursores regulares litaxtukgoy, akgatunu kilhtamaku limaxtukgoy akgtiy hora a itat. Precursores especiales chu misioneros tlakg lichuwinankgoy xlakata xTamapakgsin Dios. Na tlan nakalixakgatliyaw xlakata uma takgalhkgalhin xlakata xTamapakgsin Dios niku nakatatanokglhaw latamanin tiku xlikana kgaxmatputunkgoy (Juan 4:7-15). Akinin lhuwa nalichuwinamputunaw xlakata xTamapakgsin Dios chuna la kgalhiyaw kilhtamaku, xlakata Jesús wa: «Na xapulh taliʼakgchuwinanit nawan xlikatlanka nkatuxawat yuma xatlan tamakatsinin xla tapakgsin; lakimpi paks nakgaxmatkgoy yuma ntalulokgtat xlipaks akgmakgat chixkuwin; akxniku nchu nachin xlikgatsputni nkatuxawat» (Mateo 24:14; Efesios 5:15-17).
15. ¿Tuku xlakata lakpuwana pi lu tlan tastakyaw nema wu 1 Corintios 15:58 xlakata nalichuwinankan Dios?
15 Xtatayananin Jehová xlikalanka Katiyatni, maski tanu tanu kachikin lamakgolh akxtum tlawamakgolh uma taskujut nema akgtum lanka tasikulunalin. Xʼakstukan kawanikan uma xtastakyaw Dios: «Chuna mpi kinatalanin, xatalakgpaxkinin, tliwakglh katawilatit kmintakanajlakan, chu na ni titalakgpaliyatit, xaliʼankgalhin nalistakatit kxtaskujut nkimPuchinakan. Kakatsitit mpi wa mintaskujutkan ntu ntlawapatit xpalakata nkimPuchinakan, ni kaj kgoxaj tlawayatit [o paxkat katiwa]» (1 Corintios 15:58).
Wantuku talichuwinalh
• Akxni Jesús wa: «pulana xwilikgolh Tapakgsin», ¿tuku xlipulaktiy xwilikgolh?
• ¿La kiliʼakxilhatkan xlakata akxni naputsayaw tuku maklakaskinaw chu tuku maklakaskinkgo kifamiliajkan? ¿La nakinkamakgtayayan Jehová?
• ¿La tlan namakgtayananaw xlakata nalichuwinanaw xTamapakgsin Dios?
[Dibujo xla página 107]
Xtatayananin Jehová lichuwinanakgoy xalakwan xalaksasti tmakatsin xlakata Dios xliputum laklanka kachikinin xlakata nina amin lisputni