Jehová wanilh «kiʼamigo»
«Wix, oh Israel, wix kiskujni, wix, oh Jacob, tiku klaksaknit, xkamanan Abrahán, kiʼamigo» (IS. 41:8).
1, 2. 1) ¿Tuku likatsiya pi tlan xʼamigo Dios nalitaxtuyaw maski kaj latamanin akinin? 2) ¿Tuku nalichuwinanaw kʼuma artículo?
LATA lakachinaw chu asta akxni niyaw, tuku tlakg lakaskinaw wa tapaxkit. Xlikana pi akinin lakaskinaw tlan amigos tiku nakinkapaxkikgoyan, pero ni kaj watiya tapaxkit nema lakgalhini chixku chu puskat. Pero tuku tlakg xlakaskinka xʼamigo nalitaxtuyaw Dios chu nakgalhiyaw xtapaxkit. Lhuwa latamanin lakpuwankgo pi uma nila, xlakata nila akxilhaw Dios chu lhuwa litliwakga kgalhi. Pero akinin katsiyaw pi tlan xʼamigo Jehová nalitaxtuyaw.
2 ¿La likatsiyaw? Xlakata Biblia lichuwinan latamanin tiku xʼamigas Dios xlitaxtukgolh. Lu tlan nalilakpuwanaw xliʼakxilhtitkan ama latamanin chu nachuna natlawayaw la tlawakgolh. ¿Tuku xlakata? Xlakata tlan talalinkan Dios wa nema tlakg kgalhi xtapalh. Kʼuma artículo nalichuwinanaw xliʼakxilhtit Abrahán (kalikgalhtawakga Santiago 2:23). Xʼamigo Dios xlitaxtu xlakata xkanajlani. Wa xlakata Biblia wan pi xla «wa xtlatkan [...] xlipaks nkanajlanin» (Rom. 4:11). Chuna la nalikgalhtawakgatilhayaw uma artículo, tlan akstu nakinkakgalhskinkanan: «¿Tuku naktlawa xlakata nakkgalhi takanajla la xkgalhi Abrahán chu tlan xʼamigo Jehová naklitaxtu?».
¿LA LITAXTULH ABRAHÁN XʼAMIGO JEHOVÁ?
3, 4. 1) ¿Tuku max tuwa titaxtulh kxlatamat Abrahán nema liʼakxilhka xtakanajla? 2) Xlakata Abrahán xkgalhi takanajla, ¿tuku liwana xkatsi?
3 Kalilakpuwanti Abrahán akxni max xkgalhi 125 kata, tsinu tsinu tawakama kʼakgtum sipi[1] (kaʼakxilhti nota kxlikgalhsputni artículo). Kstalanima xkgawasa Isaac, tiku xkgalhi 25 kata. Abrahán xlin akgtum cuchillo chu tuku xlimapasilh lhkuyat. Isaac xlin tasakgni. Chuna la xtlawantilhama max wa uma tuku tlakg tuwa tlawalh kxlatamat. ¿Tuku xlakata? Ni wa xlakata xkgolonita, xlakata Abrahán tliwakgaku xwanit. Lu tuwa xwanit xlakata niku xchankgolh xʼama makamasta xkgawasa, la xlimapakgsinit Jehová (Gén. 22:1-8).
Abrahán ni kaj akglakgwa kgalhakgaxmatli Dios, xkatsi tuku xtlawama. Kgalhakgaxmatli xlakata lu xkgalhi xaxlikana takanajla
4 Max uma anta niku xlimasiyalh xtakanajla Abrahán. Makgapitsi wankgo pi Dios lixkajni likatsi xlakata limapakgsilh Abrahán pi xmakamastalh Isaac. Amakgapitsi wankgo pi Abrahán xʼama makamasta xkgawasa xlakata ni xpaxki. Tiku wankgo uma ni kanajlakgo chu ni katsikgo tuku wamputun takanajla (1 Cor. 2:14-16). Abrahán ni kaj akglakgwa kgalhakgaxmatli Dios, xkatsi tuku xtlawama. Kgalhakgaxmatli xlakata lu xkgalhi xaxlikana takanajla. Lu liwana xkatsi pi Jehová ni xʼama matlawi tuku nitlan xkitaxtunilh. Chu liwana xkatsi pi komo xkgalhakgaxmatli Dios, xʼamakgolh makgamalhtinankgo tasikulunalin xla chu xkgawasa. Xlakata xkgalhilh uma tliwakga takanajla, maklakaskilh tuku xkatsininit chu tuku titaxtulh kxlatamat. ¿La tlawalh?
5. 1) ¿La katsinilh Abrahán xlakata Jehová? 2) ¿La makgtayalh Abrahán xtakatsin Dios?
5 Takatsin. Abrahán lakachilh kʼakgtum lanka kachikin wanikan Ur. Anta latamanin xkakninanikgo nixaxlikana dioses. Chu xtlat Abrahán na xkakninanikgo (Jos. 24:2). Wa xlakata, ¿la katsinilh Abrahán xlakata Jehová? Biblia masiya pi xla xminitancha kxfamilia Sem, chatum xkgawasa Noé. Chu Sem nilh akxni Abrahán max xkgalhi 150 kata. Sem lu xkgalhini takanajla Jehová, max wa tiku kalitachuwinalh xfamilia xlakata Jehová. Max chuna Abrahán lakgapasli Jehová. Xlakata uma, Abrahán lu paxkilh Jehová chu kanajlanilh.
6, 7. ¿Tuku titaxtulh kxlatamat Abrahán nema tlawalh pi tliwakga natawila xtakanajla?
6 Tuku titaxtulh kxlatamat. ¿Tuku titaxtulh kxlatamat Abrahán nema tlawalh pi tliwakga natawila xtakanajla? Makgapitsi wankgo pi takatsin wi tuku mamakgkatsininan, chu tuku makgkatsiyaw wi tuku kinkamatlawiyan. Wa uma tuku akgspulalh Abrahán. Lhuwa tuku katsinilh xlakata Dios. Ama takatsin tlawalh pi lu namaxki kakni Jehová, «Dios xala Talhman» (Gén. 14:22). Na tlan nawanaw, xmakgkatsi «xatlan tapekua», uma wamputun, xpekuan natlawa tuku Jehová ni lakgati (Heb. 5:7). Tuku xmakgkatsi tlawalh pi putum kilhtamaku nakgalhakgaxmata Jehová. Komo tlan xʼamigos Dios litaxtuputunaw, na lu kilikgalhinitkan kakni (Sal. 25:14).
7 Dios kalimapakgsilh Abrahán chu Sara pi xtaxtukgolh kxpaískan chu xʼankgolh tawilakgo alakatanu niku ni xlakgapasnankgo. Xlakan xkgolonkgonita, chu putum kilhtamaku anta xtawilakgolh kaj kchiki xla makxuwa, o carpas. Nachuna, Abrahán xkatsi pi xʼamakgolh titaxtukgo lhuwa tuku kalipekua xwililh xlatamatkan. Pero lu xlakpuwanit nakgalhakgaxmata Jehová. Xlakata kgalhakgaxmatnalh, Dios sikulunatlawalh chu kuentajtlawalh. Akgtum liʼakxilhtit, Biblia wan pi makgtiy linka Sara xlakata lu lilakgatit xwanit. Abrahán kalipekua xwi xlatamat xlakata xmakgnika. Pero lata makgtiy Jehová tlawalh akgtum milagro chu kuentajtlawalh Abrahán chu Sara (Gén. 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18). Uma tuku titaxtulh Abrahán matliwakglhnilh xtakanajla.
8. ¿La nakgalhiyaw takatsin chu la nakinkamakgtayayan tuku titaxtuyaw kkilatamatkan xlakata tlan natalalinaw Jehová?
8 ¿Chu akinin? ¿Tlan xʼamigos Jehová nawanaw? Tlan. Xlakata xʼamigo nawanaw kilikatsinitkan xlakata Jehová, nachuna la Abrahán. Nachuna kilikgalhitkan takatsin chu tuku titaxtukgonit amakgapitsi. ¿La natlawayaw? Ni xtachuna la Abrahán akinin kgalhiyaw Biblia (Dan. 12:4; Rom. 11:33). Biblia litsama takatsin xlakata «Dios xala Talhman». Tuku nakatsiniyaw natlawa pi napaxkiyaw chu namaxkiyaw kakni Jehová. Chu uma tuku namakgkatsiyaw natlawa pi nakgalhakgaxmatputunaw. Wa xlakata, xla nakinkakuentajtlawayan chu nakinkasikulunatlawayan, chu uma lhuwa tuku nakinkamasiyaniyan chu uma natlawa pi tlakg tliwakga natawila kintakanajlakan. Komo naskujnaniyaw Jehová xliputum kinakujkan nakinkamakgapaxuwayan chu nakgalhiyaw takaksni (Sal. 34:8; Prov. 10:22). Komo tlakg nakgalhiyaw xtakatsin Dios chu tuku natitaxtuyaw kkilatamatkan, tlakg natatliwakglha la talalinaw.
¿LA KUENTAJTLAWALH ABRAHÁN LA XTALALIN JEHOVÁ?
9, 10. 1) Xlakata ni namakgatsankgayaw la talalinankan, ¿tuku kilitlawatkan? 2) ¿La kuentajtlawalh Abrahán la xtalalin Jehová?
9 Tlan talalinkan achatum wa nema tlakg kgalhi xtapalh. Komo ni makgatsankgaputunaw, kilikuentajtlawatkan (kalikgalhtawakga Proverbios 17:17). Ni la xalu nema lu xatapalaxla chu kaj likaxtlawanankan. Latalalinkan xtachuna la akgatum xastlan xanat nema lakaskin nakuentajtlawakan. Abrahán xkatsi pi la xtalalin Jehová lu xtapalh xwanit. Wa xlakata putum kilhtamaku kuentajtlawalh. ¿La chuna tlawalh?
Latalalinkan xtachuna la akgtum xastlan xanat nema lakaskin nakuentajtlawakan
10 Abrahán putum kilhtamaku kuentajtlawalh nakgalhakgaxmata chu namaxki kakni Dios. Akgtum liʼakxilhtit, akxni xkataʼama xfamilia chu xlakskujnin kpaís niku Dios malakgachalh, putum kilhtamaku mastalh talakaskin napulalin Dios akxni wi tuku xlaksaka. Akgtum kata akxni nina xlakachin Isaac, Jehová limapakgsilh nakacircuncidarli putum lakchixkuwin xalak xchik (kaʼakxilhti recuadro «¿Tuku kilhchanima?»). Ama kilhtamaku, Abrahán xkgalhi 99 kata. ¿Tuku tlawalh? ¿Lakpuwa pi nitlan xlimapakgsin Jehová? ¿Wi atanu tuku likilhalh xlakata ni nakgalhakgaxmatanan? Ni. Wata lipawa Dios chu kgalhakgaxmatnalh «ama kilhtamaku» (Gén. 17:10-14, 23).
11. 1) ¿Tuku xlakata xlakgaputsa Abrahán? 2) ¿La makgtayalh Jehová, Abrahán?
11 Abrahán lu tlan xtalalin Jehová xlakata putum kilhtamaku xlipawan, akxni wi tuku xtlawa maski lanka o ni lanka. Xmakgkatsi pi tlan xwani tuku xwaniputun, asta tuku lu tuwa xmakgkatsi xʼakgatekgsa. Akgtum liʼakxilhtit, akxni Jehová wa pi xʼama masputukgo kachikin Sodoma chu Gomorra, Abrahán lhuwa lilakgaputsalh. ¿Tuku xlakata? Xlakata xlakpuwan pi xʼamakgo nikgo latamanin tiku nitlan xlikatsikgo chu tiku tlan xlikatsikgo. Max xlilakpuwan xpuxnimat Lot chu xfamilia, tiku xlamakgolh kSodoma. Pero Abrahán xkanajlani Jehová, «Juez xlikalanka kKatiyatni». Wa xlakata xataktujun wanilh Dios tuku xlilakgaputsama. ¿La makgtayalh Jehová? Ni lakapala sitsilh chu makgtayalh naʼakxilha pi xla xalakgalhamana. Wanilh pi akxni kalakputsanani latamanin, putsa tiku tlan likatsikgo chu kalakgmaxtu (Gén. 18:22-33).
12, 13. 1) Akxni Jehová wanilh Abrahán pi xmakamaxkilh Isaac, ¿la makgtayalh takatsin chu tuku xtitaxtunit kxlatamat? 2) ¿La likatsiyaw pi Abrahán xkanajlani Jehová?
12 Liwana tasiya pi takatsin chu tuku xtitaxtunit kxlatamat Abrahán makgtayalh nakuentajtlawa la xtalalin Jehová. Wa xlakata akxni Jehová wanilh pi xmakamastalh Isaac, Abrahán liwana xkatsi pi Dios tlan likatsi, kgalhkgalhinan chu lakgalhamanan. Liwana xkatsi pi Jehová ni kaj lakapala nitlan xlikatsinit. ¿La likatsiyaw?
13 Akxni nina xtatawaka ksipi Isaac, Abrahán kawanilh kskujnin: «Unu katatamakgxtakgtit burro, pero akit chu kgawasa makgatku nakkanaw chu nakmastayaw kakni, chu nakkalakgtaspitparayan» (Gén. 22:5). ¿Tuku xlakata kawanilh Abrahán kskujnin pi Isaac na xʼamapa taspita? ¿Kaʼakgskgawilh? Ni. Biblia wan pi xla xkanajla pi Jehová tlan xmalakastakwanilh Isaac (kalikgalhtawakga Hebreos 11:19). Xla xkatsi pi Dios xtlawanit pi tlan xkgalhikgolh chatum kgawasa maski lakgkgolona xwankgonit (Heb. 11:11, 12, 18). Xla xkatsi pi Dios putum tlan matlani tuku lakaskin. Xlikana, ni xkatsi tuku xʼama la ama kilhtamaku. Pero xkanajla pi komo Isaac xnilh, Jehová tlan xmalakastakwanipa xlakata xkgantaxtulh tuku xwanit. Wa xlakata Biblia wan pi Abrahán «wa xtlatkan [...] xlipaks nkanajlanin».
Abrahán xkanajla pi komo Isaac xnilh, Jehová tlan xmalakastakwanipa xlakata xkgantaxtulh tuku xwanit
14. 1) ¿Tuku tuwa titaxtukgo makgapitsi kskujnin Dios? 2) ¿La kinkamakgtayayan xliʼakxilhtit Abrahán?
14 La uku Jehová ni kinkaskiniyan pi namakamastayaw kinkgawasakan. Pero kinkawaniyan pi nakgalhakgaxmataw xlimapakgsin. Max min kilhtamaku ni akgatekgsaw tuku xlakata kinkamaxkiyan akgtum limapakgsin. O tuwa makgkatsiyaw nakgalhakgaxmataw. Akgtum liʼakxilhtit, makgapitsi akinin tuwa makgkatsiyaw nalichuwinanaw Dios xlakata maxananaw chu tuwa makgkatsiyaw nakatachuwinanaw tiku ni kalakgapasaw. Max makgapitsi akinin pekuanaw xlakata ni chuna kintayatkan la kincompañeroskan xalak kintaskujutkan o kkiʼescuelajkan (Éx. 23:2; 1 Tes. 2:2). Komo chuna makgkatsiyaw, ¿tuku tlan natlawayaw? Nalakapastakaw lu tlan xliʼakxilhtit xtakanajla chu xlakata ni xpekuan Abrahán. Komo nalimaxtuyaw kilhtamaku nalilakpuwanaw tuku tlawakgolh lakchixkuwin chu lakpuskatin tiku ni makgxtakgkgolh Dios la Abrahán, na tlan xʼamigo Jehová nalitaxtuyaw (Heb. 12:1, 2).
TALALINKAN DIOS KINKAMAKGAPAXUWAYAN
15. ¿Tuku likatsiyaw pi Abrahán nikxni lakpuwa pi nitlan xwanit xlakata kgalhakgaxmatli Jehová?
15 Abrahán nikxni lakpuwa pi nitlan tuku xtlawanit xlakata kgalhakgaxmatli Jehová. ¿La likatsiyaw? Xlakata Biblia lichuwinan pi xla nilh akxni xkgalhi 175 kata «liwana kgololh, chu tlan xlimakgkatsi tuku tlawalh kxlatamat» (Gén. 25:8). Uma ni wamputun pi Abrahán nialh xlatamaputun. Wata xkilhchanima pi xlipaxuwa latamat nema xkgalhinit. ¿Tuku xlakata? Xlakata tlakg xlakaskinka xʼakxilha tlan natalalin Jehová kxlatamat.
16. ¿Tuku xlakata lu napaxuwa Abrahán kParaíso?
16 Biblia wan pi Abrahán «xkgalhkgalhiy [...] chuchutsipi wantu ntlan xtankga[xekg] nkgalhiy, wa nti xlaklhkana, chu xtlawana, wa Dios» (Heb. 11:10). Ama «chuchutsipi» kilhchanima xTamapakgsin Dios. Abrahán xkanajla pi xmima kilhtamaku xʼakxilhli ama «chuchutsipi» akxni xmapakgsilh putum Katiyatni. Chu chuna nala. Kaj kalakpuwanti la nalipaxuwa Abrahán akxni nalatama kParaíso chu tlakg namatliwakglha la talalin Dios. Lu tlan nalimakgkatsi pi xliʼakxilhtit xtakanajla kamakgtayalh akglhuwa milh kata kskujnin Dios. Nakatsi pi tuku xʼama tlawani Isaac ksipi, xkilhchanima tuku xlakaskinka lalh alistalh (Heb. 11:19). Chu nakatsi pi takatsanajwat nema makgkatsilh akxni xʼama makgni xkgawasa kamakgtayalh millones tiku xkgalhikgo takanajla. ¿Tuku makgtayalh? Xlakata naʼakgatekgskgo o namakgachakgxikgo tuku makgkatsilh Jehová akxni malakgachalh xkgawasa nakapalakani latamanin (Juan 3:16). Xliʼakxilhtit Abrahán kinkamakgtayanitan tlakg lhuwa xtapalh naʼakxilhaw xtamakamastan Jesús, limasiyalh tapaxkit nema nitu xtachuna nema tatlawanit.
17. 1) ¿Tuku kilitlawatkan? 2) ¿Tuku naʼakxilhaw kʼartículo nema aku mima?
17 Kaliskujwi nachuna nakgalhiyaw kintakanajlakan la Abrahán. Akinin na lakaskinaw takatsin chu tuku natitaxtuyaw kkilatamatkan. Komo chuntiya nakatsiniyaw xlakata Jehová chu nakgalhakgaxmataw, naʼakxilhaw la kinkasikulunatlawayan chu kinkakuentajtlawayan (kalikgalhtawakga Hebreos 6:10-12). Chuntiya kiʼAmigokan nalitaxtu putum kilhtamaku. Kʼartículo nema aku mima naʼakxilhaw xliʼakxilhtitkan kgalhtutu tiku tlan talalinkgolh Dios.
^ [1] (párrafo 3): Abrahán chu Sara xtukuwanikan xwanit Abrán chu Sarai. Pero Jehová kalimapakuwilh Abrahán chu Sara. Kʼuma artículo namaklakaskinaw tukuwani nema Jehová kamaxkilh.