¿Maxkiyaw talakaskin Jehová nakinkalakgpaliyan?
«¡Kaʼakxilhtit! Chuna la tiyat kxmakan xtlawana xalu, chuna litaxtuyatit wixin kkimakan» (JER. 18:6).
1, 2. 1) ¿Tuku xlakata Daniel lu xtapalh, o xlakaskinka xwanit kxlakatin Dios? 2) ¿Tuku kilitlawatkan komo kgalhakgaxmatnamputunaw la Daniel?
AKXNI judíos kachilinka kBabilonia, akxilhkgolh pi xlitsama ídolos chu lhuwa latamanin xkakninanikgo demonios. Pero makgapitsi judíos ni mastakgolh talakaskin pi xkamatlawikgolh tuku nitlan latamanin xalak Babilonia. Tiku ni kamatlawika tuku nitlan wa Daniel chu kgalhtutu xʼamigos (Dan. 1:6, 8, 12; 3:16-18). Umakgolh kgalhtati kamanan, liʼakxilhkgolh Jehová la tiku kamakgtaya natalakgpalikgo chu kajwatiya xla maxkikgolh kakni. Maski Daniel atsinu ni putum kilhtamaku latamalh kʼama lixkajni kachikin, chatum ángel wanilh pi lu xtapalh, o xlakaskinka xwanit (Dan. 10:11, 19).
2 Makgasa tiku xliskuja tiyat tlan xlakgxkgotami kʼakgtum molde xlakata xtlawalh tuku xlakaskin. La uku xaxlikana kstalaninanin Cristo katsiyaw pi Jehová kgalhi limapakgsin xlakata nakamatlawi laklanka kachikinin tuku nalakaskin, xlakata wa Mapakgsina xlitilanka kakilhtamaku (kalikgalhtawakga Jeremías 18:6). Jehová na kgalhi limapakgsin xlakata nakinkamatlawiyan kinchatunukan tuku nalakaskin. Pero xla ni kinkamafuerzajniyan. Wata lakaskin pi akinin nalaksakaw nakinkamakgtayayan. Kʼuma artículo naʼakxilhaw la nalitaxtuyaw la tiyat nema Jehová tlan naliskuja. Nakgalhtiyaw umakgolh akgtutu takgalhskinin: ¿Tuku ni kilitlawatkan komo kgalhakgaxmatputunaw Dios chu ni nalitaxtuyaw la palha tiyat? ¿La tlan nakgalhiyaw tayat nema nakinkamakgtayayan chuntiya nakgalhakgaxmatnanaw chu nalitaxtuyaw la tiyat nema ni tuwa liskujkan? ¿La natlawakgo natlatni xlakata nakgalhakgaxmatkgo Jehová akxni namakgtayakgo xkamanankan?
¿TUKU NI KILITLAWATKAN XLAKATA KINAKUJKAN NI PALHA NAWAN?
3. ¿Tuku max natlawa pi napalhan kinakujkan? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit.
3 Proverbios 4:23 wan: «Tuku tlakg milimakit, wa nakuentajtlawaya minaku, xlakata anta lakatsuku latamat». Xlakata ni palha nawan kinakujkan, ni kilitlawatkan talakgalhin, ni kililankajwanatkan chu ni kilimakgatsankgatkan kintakanajlakan (kaʼakxilhti recuadro «¿Tuku kilhchanima?»). Komo ni kuenta natlawayaw, umakgolh natlawa pi ni nakgalhakgaxmatnanaw chu nalakatayananaw (Dan. 5:1, 20; Heb. 3:13, 18, 19). Chuna akgspulalh chatum mapakgsina xalak Judá xwanikan Uzías (kalikgalhtawakga 2 Crónicas 26:3-5, 16-21). Pulana xkgalhakgaxmatnan chu xʼamigo Dios litaxtulh. Wa xlakata Jehová tlawalh pi tliwakga mapakgsina xlitaxtulh. Pero «akxni tatliwakglhli, xnaku lanka makgkatsika». Lu lanka makgkatsika, asta tanulh ktemplo xlakata nalhkuyu incienso. Akxni sacerdotes wanikgolh pi kajwatiya xlakan tlan xtlawakgo uma, Uzías lu sitsilh. Pero Jehová mamaxanilh chu malakgaxokgelh, tlawalh pi xchipalh lepra xliputuminika xlatamat (Prov. 16:18).
4, 5. ¿Tuku nala komo nalankajwananaw? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit.
4 Komo ni kuenta natlawayaw, max tlakg xlakaskinka nakinkamakgkatsikanan nixawa amakgapitsin chu nalakgmakganaw tastakyaw nema takilhtinit kBiblia (Prov. 29:1; Rom. 12:3). Kalichuwinanaw xliʼakxilhtit chatum kgolotsin wanikan Jim. Akxni xkatawi kʼakgtum tamakxtumit amakgapitsi lakgkgolotsin, ni lakgatilh tuku laksakkgolh. Xla wan: «Kkawanilh pi ni xlimasiyamakgolh tapaxkit, chu ktaxtulh». Titaxtulh akgchaxan kilhtamaku talakgpalilh kcongregación, pero anta ni lakgayawaka kgolotsin nawan. Lu nitlan limakgkatsilh chu liwana xkanajla pi xlilat tuku xlakpuwan, nialh lichuwinalh Dios chu nialh alh ktamakxtumit akgkaw kata. La uku wan pi lanka xmakgkatsikan chu asta xlimawaka Jehová tuku xlaninit. Natalan lhuwa kata lakgapaxialhnankgolh, pero xla ni makglhtinalh tamakgtay.
5 Jim wan pi putum kilhtamaku xlilakpuwan tuku xtasiya pi nitlan xtlawamakgolh amakgapitsin. ¿Tuku kinkamasiyaniyan uma liʼakxilhtit? Pi akxni tlanka nakinkamakgkatsikanan atanu tuku nalikilhanaw akxni tlawayaw tuku nitlan. Komo chuna kinkaʼakgspulayan nialh katilitaxtuw la tiyat nema ni tuwa liskujkan (Jer. 17:9). Komo milh kilhtamaku wi tiku nitlan tuku kinkawanin o makgatsankgaw tuku xlakgayaw kcongregación, ¿tuku lakpuwaw? ¿Lanka kinkamakgkatsikan, o akgatekgswi pi tlakg xlakaskinka nakatakgalhiyaw takaksni natalan chu ni namakgxtakgaw Jehová? (Kalikgalhtawakga Salmo 119:165 chu Colosenses 3:13).
6. ¿Tuku max nala komo natlawayaw talakgalhin?
6 Komo natlawayaw akgtum talakgalhin chu asta namatsekgaw tuku tlawamaw, max tuwa namakgkatsiyaw namakgamakglhtinanaw xtastakyaw Dios. Uma natlawa pi tlakg ni tuwa chuntiya nalakgalhinanaw. Chatum tala tiku xtlawa tuku nitlan wan pi milh kilhtamaku xtalakapastakni nialh ksakgali (Ecl. 8:11). Chu chatum tala tiku xʼakxilha tiku ni xlhakganankgonit wan pi nitlan xkalichuwinan lakgkgolotsin. Uma nitlan talismanin, tlawalh pi nialh tlan xtalalilh Jehová. Akxni makglhtakgskgolh amakgapitsin, makgamakglhtinalh xtamakgtay lakgkgolotsin. Xlikana pi kimputumkan makglakgalhinanin chu tlawayaw tuku nitlan. Pero komo natsukuyaw nitlan kalichuwinanaw tiku kinkastakyawakgoyan o naputsayaw tuku nalimawakayaw kintalakgalhinkan, max kinakujkan natsuku palhan. Kaskiniw xtamakgtay Dios, kawaniw pi kakinkatapatin chu kakinkamakgtayan.
Israelitas tiku ni kgalhakgaxmatnankgolh nikgolh kdesierto xlakata palha tlawakgolh xnakujkan chu ni limasiyakgolh takanajla
7, 8. 1) ¿La limasiya xliʼakxilhtitkan israelitas pi ni kgalhikan takanajla tlawa pi palha nawan kinakujkan? 2) ¿Tuku kinkamasiyaniyan?
7 Akxni israelitas taxtukgolh kʼEgipto, akxilhkgolh la Jehová tlawalh laklanka milagros. Pero akxni lakatsuwa xwilakgolh natanukgo ktiyat nema xʼamaka kamaxkikan palha tlawakgolh xnakujkan. ¿Tuku xlakata? Xlakata ni xkgalhinikgo takanajla Dios. Wata ni lipawankgolh, pekuankgolh chu nitlan lichuwinankgolh Moisés. Asta wankgolh pi xtaspitputunkgo kʼEgipto, niku skujnin xlitaxtukgo. Jehová lu nitlan limakgkatsilh asta kawanilh tuku kilhtamaku chuntiya chuna xʼamakgolh likatsinikgo (Núm. 14:1-4, 11; Sal. 78:40, 41). Amakgolh israelitas nikgolh kdesierto xlakata mastakgolh talakaskin pi xnakujkan xlakpalhalh chu ni lipawankgolh Jehová.
8 ¿Tuku kinkamasiyaniyan? La uku lu lakatsuwa wilaw kxasasti kakilhtamaku, chu liʼakxilhmaka kintakanajlakan. Lu xlakaskinka naliʼakxilhaw komo tliwakga wi kintakanajlakan. ¿La natlawayaw? Kalilakpuwaw tuku malaknulh Jesús kMateo 6:33 chu kakinkatlawanikan umakgolh takgalhskinin: «¿Limasiya tuku klakapastaknit chu tuku ktlawa pi xlikana kkanajla xtamalaknun Jesús? ¿Xakmakgatsankgalh tamakxtumit o nialh xaklichuwinalh Dios kaj xlakata tlakg xaktlajalh tumin? ¿Tuku naktlawa komo kintaskujut tlakg kimakglhtima kilhtamaku chu litliwakga? ¿Nakmasta talakaskin pi nakinpasa xtalakapastakni uma kakilhtamaku chu natlawa pi nialh nakskujnani Jehová?».
9. ¿Tuku xlakata chuntiya nakinkaliʼakxilhkanan kkintakanajlakan, chu la natlawayaw?
9 ¿Kgalhakgaxmataw tuku wan Biblia xlakata tiku nakatalalinaw, xlakata tiku kamaxtukan kcongregación o tuku nalilakgastananaw? Komo ni chuna natlawayaw, kinakujkan napalhan. Komo chuna kinkaʼakgspulayan, lu xlakaskinka tunkun namakgantaxtiyaw xtastakyaw Biblia: «Chuntiya kakaliʼakxilhkantit komo xlikana kgalhiyatit takanajla, chuntiya kalimasiyatit tiku wixin» (2 Cor. 13:5, TNM). ¿La natlawayaw xlakata naliʼakxilhaw kintakanajlakan? Ni nataʼakgskgawiyaw kiakstukan chu namaklakaskinaw Biblia xlakata nalakkaxtlawayaw kintapuwankan.
CHUNTIYA KALITAXTUW LA TIYAT NEMA NI TUWA LISKUJKAN
10. ¿Tuku nakinkamakgtayayan xlakata nalitaxtuyaw la tiyat nema ni tuwa naliskuja Jehová?
10 Xlakata chuntiya nakinkamakgtayayan nalitaxtuyaw la tiyat nema ni tuwa liskujkan, Dios kinkamaxkinitan Biblia, congregación chu nalichuwinanaw xtachuwin. Nalikgalhtawakgayaw Biblia chu nalilakpuwanaw chali chali nakinkamakgtayayan xlakata nalitaxtuyaw la tiyat nema ni tuwa naliskuja Jehová. Xla kalimapakgsilh mapakgsinanin xalak Israel xtlawakgolh xacopia limapakgsin chu xlikgalhtawakgakgolh chali chali (Deut. 17:18, 19). Apóstoles xkatsikgo pi xlakaskinka xwanit nalikgalhtawakgakgo uma xlakata tlan xlichuwinankgolh Dios. Wa xlakata akxni tsokgkgolh xtachuwin Dios ktachuwin griego, makglhuwa kilhtikgolh ktatsokgni xla tachuwin hebreo. Chu akxni xkalakgankgo latamanin, xkawanikgo pi xlikgalhtawakgakgolh xTachuwin Dios (Hech. 17:11). Akinin na xlakaskinka akxilhaw nalikgalhtawakgayaw chali chali Biblia chu nalilakpuwanaw (1 Tim. 4:15). Uma kinkamakgtayayan chuntiya nataktujuyaw chu masta talakaskin nakinkalakgpaliyan Jehová.
Kalimaklakaskiw putum tuku kinkamaxkiyan Dios xlakata nalitaxtuyaw la tiyat nema ni tuwa liskujkan. (Kaʼakxilhti párrafos 10 asta 13).
11, 12. ¿La limaklakaskin Jehová congregación xlakata nalakgpaliyaw tuku natalakaskin? Kawili akgtum liʼakxilhtit.
11 Jehová katsi tuku maklakaskinaw kinchatunukan chu limaklakaskin congregación xlakata nakinkalakgpaliyan. Kalichuwinamparaw xliʼakxilhtit Jim, tiku lichuwinaw kpárrafo 4. Xla tsukulh lakgpali xtapuwan akxni chatum kgolotsin tsukulh makgtaya. Jim wan: «Nikxni nitlan kilichuwinalh chu na ni kiwanilh pi kinkuenta xwanit tuku kiʼakgspulalh. Wata kiwanilh lakwan tachuwin chu kiwanilh pi xkimakgtayaputun». Akxni xtitaxtunita akgtutu papaʼ kgolotsin wanilh pi akxtum xtaʼalh ktamakxtumit. Jim wan pi natalan lu xatapaxuwan makgamakglhtinankgolh. Tapaxkit nema limasiyanika makgtayalh nalakgpali xtapuwan. Katsilh pi tuku tlakg xlakaskinka ni wa tuku xmakgkatsi. Lakgkgolotsin chu xpuskat makgtayakgolh xlakata kskujnanipa Jehová. Na makgtayalh xlakata likgalhtawakgalh artículos nema wanikan «Jehová no tiene la culpa» chu «Sirva a Jehová lealmente», krevista La Atalaya 15 xla noviembre kata 1992.
12 Titaxtulh kilhtamaku, Jim kgolotsin litaxtupa. Lata ama kilhtamaku kamakgtayanit natalan tiku nachuna titaxtumakgolh chu namatliwakglhparakgo xtakanajlakan. Xlakpuwan pi lu tlan xtalalin Dios, pero ni chuna xwanit. Lu nitlan limakgkatsi pi mastalh talakaskin pi xlakata lanka xmakgkatsikan tlakg akxilhli xtalakgalhinkan amakgapitsin chu ni akxilhli tuku tlakg xlakaskinka (1 Cor. 10:12).
Komo nakgalhiyaw tayat la Cristo akxni nalichuwinanaw Dios, latamanin tlakg nakinkakgaxmatniputunkgoyan chu max natalakgpali la kinkalikatsinikgoyan
13. ¿Tuku tayat kgalhiyaw akxni lichuwinanaw Dios chu la kitaxtu?
13 Lichuwinankan Dios na tlan nakinkalakgpaliyan chu nakinkamakgtayayan tlakg tlan latamanin nalitaxtuyaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata akxni lichuwinanaw Dios, kilitaktujutkan chu kilimasiyatkan tayat tuku masta espíritu santo (Gál. 5:22, 23). ¿Tlan nalilakpuwanaw tlan tayat nema kgalhinitaw xlakata nalichuwinanaw Dios? Komo natlawayaw la Cristo akxni nalichuwinanaw Dios, latamanin tlakg nalakgatikgo tuku nakalitachuwinanaw chu max tlan nakinkaʼakxilhkgoyan. Kalichuwinaw akgtum liʼakxilhtit. Anta kʼAustralia, chatiy xtatayananin Jehová ankgolh litachuwinankgo Dios chatum puskat. Pero xla lu sitsilh chu lu nitlan kalikatsinilh. Maski chuna, uma tamakgaxtokgat liwana kgaxmatnikgolh. Alistalh, uma puskat nitlan limakgkatsilh chu malakgachalh maktum carta ksucursal chu skilh pi xtapatika. Wa: «Lu xatonta klitaxtulh xlakata lixkajni kkalikatsinilh chatiy latamanin tiku xlichuwinamakgolh xTachuwin Dios». Uma kinkamasiyaniyan pi lu xlakaskinka tlan nalikatsiyaw akxni nalichuwinanaw Dios. Chuna la akxilhwi, kintaskujutkan kamakgtaya amakgapitsi pero na kinkamakgtayayan akinin xlakata tlawa pi tlakg tlan tayat nakgalhiyaw.
NATLATNI XLIMAKGTAYATKAN DIOS AKXNI NAKAMASIYANIKGO XKAMANANKAN
14. ¿Tuku xlitlawatkan natlatni komo lakaskinkgo pi tlan nakakitaxtuni akxni nakamasiyanikgo xkamanankan?
14 Atsinu ni putum laktsu kamanan taktujukgo chu katsiniputunkgo (Mat. 18:1-4). Wa xlakata natlatni xlimakgtayatkan xkamanan nakatsinikgo xaxlikana chu nakamasiyanikgo napaxkikgo akxni laktsujku (2 Tim. 3:14, 15). Komo natlatni lakaskinkgo pi tlan nakakitaxtuni akxni nakamasiyanikgo xkamanankan, xlakan xlipaxkitkan xaxlikana chu xlikgalhakgaxmatatkan tuku wan Biblia. Uma natlawa pi xkamanankan tlakg ni tuwa namakgkatsikgo napaxkikgo xaxlikana chu naʼakgatekgskgo pi xtastakyawkan xnatlatnikan, limasiyakgo pi xlakan chu Jehová kapaxkikgo.
15, 16. ¿Tuku xlitlawatkan natlatni akxni tamakxtukan chatum xkgawasakan kcongregación?
15 Maski natlatni nakamasiyanikgo xkamanankan xaxlikana, makgapitsi makgxtakgkgo Jehová o katamakxtukan kcongregación. Uma lu nitlan mamakgkatsini xfamilia. Anta kSudáfrica chatum tala puskat wa: «Akxni tamakxtuka kintala kcongregación litaxtulh la komo xninit. Lu nitlan klimakgkatsiw». ¿Pero tuku tlawalh xla chu xnatlatni? Kgalhakgaxmatkgolh tuku wan Biblia (kalikgalhtawakga 1 Corintios 5:11, 13). Xnatlatni xkatsikgo pi tlakg tlan xʼama kakitaxtuni komo xkgalhakgaxmatkgolh xtastakyaw Dios. Xʼakgatekgskgo pi akxni wi tiku tamakxtukan kcongregación wamputun pi Jehová paxki. Wa xlakata kajwatiya xtachuwinankgo xkgawasakan akxni lu xlakaskinka xwanit.
16 ¿La xmakgkatsi xkgawasakan? Titaxtulh kilhtamaku wa: «Xakkatsi pi kifamilia ni xkisitsini. Kajwatiya xkgalhakgaxmatmakgolh Jehová chu xkachikin». Na wa pi akxni katsilh pi kajwatiya Jehová tiku tlan kskinilh xtapatilh chu xmakgtayalh, akxilhli pi lu xlakaskin xtamakgtay. Akxni ama kgawasa tsukupa skujnani Jehová, xfamilia lu paxuwalh. Xlikana pi komo putum kilhtamaku kgalhakgaxmataw Jehová tlan nakinkakitaxtuniyan chu napaxuwayaw (Prov. 3:5, 6; 28:26).
Komo putum kilhtamaku nataktujuyaw chu nakgalhakgaxmataw Jehová, xla nakinkaʼakxilhan la latamanin tiku lhuwa xtapalh
17. 1) ¿Tuku xlakata putum kilhtamaku natlawayaw xtalakaskin Jehová? 2) ¿La nakinkamakgtayayan komo chuna natlawayaw?
17 Palakachuwina Isaías wa pi judíos tiku xwilakgolh kBabilonia nitlan xʼamakgolh limakgkatsikgo xtalakgalhinkan chu xʼamakgo wankgo: «Oh Jehová, wix kinTlatkan. Akinin tiyat, chu wix kinkalitaxtuniya tiku liskuja tiyat; kimputumkan kilalitlawanitaw mimakan». Chuna na xʼamakgo wanikgo: «Ni putum kilhtamaku kalakapastakti kintalakgalhinkan. Katlawa litlan, kakilalakaminiw, xlakata putum akinin minkachikin klitaxtuyaw» (Is. 64:8, 9). Putum kilhtamaku kataktujuw chu kakgalhakgaxmatwi Jehová. Ankgalhin katlawaw xtalakaskin chu xla nakinkaʼakxilhan la tiku lhuwa xtapalh, chuna la Daniel. Jehová chuntiya nakinkalimakgtayayan Biblia, espíritu santo chu xkachikin. Komo chuna, kkilhtamaku nema aku namin nalitaxtuyaw «xlakgskgatan Dios» tiku ni katikgalhikgolh talakgalhin (Rom. 8:21).