Watchtower BIBLIOTECA KʼINTERNET
Watchtower
BIBLIOTECA KʼINTERNET
totonaco
  • BIBLIA
  • LIKGALHTAWAKGA
  • TAMAKXTUMIT
  • «Mapakgsina xalak norte» kxlikgalhsputni kakilhtamaku
    Makatsinina (natalikgalhtawakga) 2020 | mayo
    • ARTÍCULO NEMA NATALIKGALHTAWAKGA 19

      «Mapakgsina xalak norte» kxlikgalhsputni kakilhtamaku

      «Kxlikgalhsputni kakilhtamaku, mapakgsina xalak sur natalatlawa [...] mapakgsina xalak norte» (DAN. 11:40).

      TAKILHTLIN 150 ¡Jehová nalakgmaxtuyan!

      TUKU NATALICHUWINANa

      1. ¿Tuku nakinkamakgtayayan nakatsiyaw komo liwana nalakputsananiyaw tuku lichuwinankanit kBiblia?

      ¿TUKU naʼakgspula xkachikin Jehová nialh makgas kilhtamaku? Tlan nakatsiyaw xatakgalhtin. Tuku lichuwinan Biblia nakinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku lu xlakaskinka nakgantaxtu nialh makgas kilhtamaku. Wi pulaktum tuku xlichuwinankanit nema lu nakinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku natlawakgo makgapitsin tlakg xalaklanka mapakgsinanin xlikalanka katiyatni. Tekgsaw anta kDaniel, capítulo 11, niku lichuwinan pi chatiy mapakgsinanin xʼamakgo latalatlawakgo: mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur. Lhuwata tuku kgantaxtunit xlakata uma tuku xlichuwinankanit, wa xlakata tlan nawanaw pi tuku nina kgantaxtu xlikana nakgantaxtu.

      2. Chuna la lichuwinan Génesis 3:15; Apocalipsis 11:7 chu 12:17, ¿tuku kuenta kilitlawatkan akxni nalakputsananiyaw tuku lichuwinalh Daniel?

      2 Xlakata liwana naʼakgatekgsaw tuku lichuwinankanit kcapítulo 11 xla Daniel, talakaskin liwana nakatsiyaw pi kajwatiya kakilhchanima mapakgsinanin chu tamapakgsin nema katalatlawakgonit xkachikin Jehová. Chu maski xlakskujnin Dios ni lhuwa wilakgo kxlikalanka katiyatni, ankgalhin akxilhkgonit tuku tlawakgo. ¿Tuku xlakata? Xlakata Satanás chu xkakilhtamaku kamasputuputunkgo tiku lakskujnanikgo Jehová chu Jesús (kalikgalhtawakga Génesis 3:15 chu Apocalipsis 11:7; 12:17). Talakaskin nalakputsananiyaw tuku atanu xlichuwinankanit kBiblia xlakata liwana nakatsiyaw tuku kilhchanima tuku xlichuwinanit Daniel.

      3. ¿Tuku nalichuwinanaw kʼuma artículo chu kʼatanu artículo?

      3 Chuna la lichuwinaw, kʼuma artículo naʼakxilhaw tuku wan Daniel 11:25-39. Naʼakxilhaw tiku litaxtukgolh mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur kkata 1870 asta 1991, chu naʼakxilhaw tuku xlakata xlakaskinka nalakgpaliyaw pulaktum la xʼakgatekgsaw tuku xlichuwinanit Daniel. Kʼatanu artículo naʼakxilhaw tuku lichuwinan Daniel 11:40-12:1 chu liwana naʼakgatekgsaw tuku kilhchanima tuku xlichuwinankanit pi xʼama kgantaxtu lata kkata 1990 chu xʼama kgalhsputa kʼArmagedón. Akxni naʼakxilhaw uma akgtiy artículos, lu nakinkamakgtayayan komo naʼakxilhaw esquema «Mapakgsinanin tiku nalatalatlawakgo kxlikgalhsputni kakilhtamaku». Pero pulana talakaskin nakatsiyaw tiku umakgolh chatiy mapakgsinanin tiku xkalichuwinankanit.

      LA NAKATSIYAW TIKU MAPAKGSINA XALAK NORTE CHU MAPAKGSINA XALAK SUR

      4. ¿Tuku pulaktutu nakinkamakgtayayan liwana nakatsiyaw tiku mapakgsina xalak norte chu tiku mapakgsina xalak sur?

      4 Makgasa, tiku xkalilakgapaskan «mapakgsina xalak norte» chu «mapakgsina xalak sur» wa tiku xwilakgo kxnorte Israel chu tiku xwilakgo ksur. ¿Tuku likatsiyaw? Xlakata ángel tiku tachuwinalh Daniel wanilh: «Kminit tlawa pi naʼakgatekgsa tuku naʼakgspula minkachikin kxlikgalhsputni xaʼawatiya kilhtamaku» (Dan. 10:14). Israel xkachikin Dios litaxtulh asta kPentecostés kkata 33. Pero lata uma kilhtamaku, Jehová lichuwinalh pi wa xkachikin xʼamakgo litaxtukgo tiku kstalanikgolh Jesús. Wa xlakata, tuku xlichuwinankanit kcapítulo 11 xla Daniel ni wa kilhchanima kachikin Israel, wata wa kakilhchanima kstalaninanin Cristo (Hech. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gál. 6:15, 16). Nachuna, chuna la titaxtutilhanit kilhtamaku mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur talakgpalitilhakgonit. Pero umakgolh mapakgsinanin pulaktutu tuku tlawakgonit. Pulana, wi tuku katlawanikgonit xkachikin Jehová. Xlipulaktiy, chuna la kalikatsininit xkachikin Dios, limasiyakgonit pi ni akxilhputunkgo xaxlikana Dios. Chu xlipulaktutu, umakgolh chatiy mapakgsinanin latalatlawakgonit.

      5. ¿Xʼanan chatum mapakgsina xalak norte chu chatum mapakgsina xalak sur ksiglo akgtiy chu kxlikgalhsputni siglo 19? Kalichuwinanti.

      5 Ksiglo akgtiy, lhuwa tiku xwankgo pi kstalaninanin Cristo xlitaxtukgo tsukukgolh makgtanukgo kcongregación. Chu tsukukgolh masiyakgo nixaxlikana tamasiy chu makgtsekgkgolh tuku xaxlikana masiya xTachuwin Dios. Lata uma kilhtamaku, chu asta akxni ksputmaja siglo 19, ni xʼanan akgtum grupo tiku makxtum xkakninanikgo Dios unu kKatiyatni. Tiku xwankgo pi kstalanikgo Cristo xwankgonit tlakg talhuwikgolh chuna la nixatlan likuxtu, chu nialh liwana xtalakgapaskgo tiku xaxlikana kstalaninanin Cristo xwankgonit (Mat. 13:36-43). ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nakatsiyaw uma? Xlakata limasiya pi tuku lichuwinanka xlakata mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur ni wa kakilhchanima mapakgsinanin o tamapakgsin nema xwilakgo ksiglo akgtiy chu kxlikgalhsputni siglo 19. Kʼumakgolh kata ni xʼanan akgtum grupo tiku makxtum xkakninanikgolh Dios nema xkatlawanika tuku nitlan.b Pero mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur xʼamaparakgolh tawilakgo kxlikgalhsputni siglo 19. ¿Tuku xlakata?

      6. ¿Tuku kilhtamaku chu la tlan katsiparaka tiku xaxlikana xkachikin Dios xlitaxtukgo?

      6 Xkachikin Dios tsukulh talakkaxtawila lata kkata 1870. Uma kata, Charles Russell chu xmakgtayananin xtamakxtumikgo xlakata nalikgalhtawakgakgo Biblia. Chuna la xlichuwinankanit, uma grupo wa skujni litaxtulh tiku xʼama malakki tiji akxni nina xtawila xTamapakgsin Cristo (Mal. 3:1). Chu la uku liwana tasiyapa tiku xkachikin Dios litaxtukgo. ¿Xʼanan akgtum tlakg xatliwakga tamapakgsin uma kata nema xkatlawanilh tuku nitlan xlakskujnin Jehová? Kaʼakxilhwi.

      ¿TIKU MAPAKGSINA XALAK SUR?

      7. ¿Tiku mapakgsina xalak sur xlitaxtu asta akxni xlama xaPulana Guerra xLikalanka Katiyatni?

      7 Kkata 1870, Gran Bretaña xkgalhi lhuwa lakgtliwakgan soldados nixawa atanu kachikin chu wa tiku tlakg xalanka tamapakgsin litaxtulh kxlikalanka katiyatni. Daniel lichuwinalh pi uma kachikin xlitaxtu aktsu akgalokgot nema katlajalh pulaktutu tamapakgsin, Francia, España chu Países Bajos (Dan. 7:7, 8). Gran Bretaña wa mapakgsina xalak sur xlitaxtu asta akxni xlama xaPulana Guerra xLikalanka Katiyatni. Pero uma kilhtamaku, Estados Unidos de América wa tiku tlakg xkgalhi tumin nixawa amakgapitsin kachikin chu akxtum tsukulh taskuja Gran Bretaña.

      8. ¿Tiku mapakgsina xalak sur litaxtunit kʼuma xaʼawatiya kilhtamaku?

      8 Akxni xlama xaPulana Guerra xLikalanka Katiyatni, Estados Unidos chu Gran Bretaña akxtum lakgolh chu wa tiku tlakg lakgtliwakgan mapakgsinanin litaxtukgolh kxlikalanka katiyatni. Chuna la lichuwinalh Daniel, uma mapakgsina kamamakxtumilh «lakgtliwakgan chu lhuwa soldados» (Dan. 11:25). Kʼuma xaʼawatiya kilhtamaku, Estados Unidos chu Gran Bretaña wa mapakgsina xalak sur litaxtukgo.c Pero ¿tiku mapakgsina xalak norte?

      Gran Bretaña chu Estados Unidos wa mapakgsinanin nema xlichuwinankanit

      Mapakgsina xalak sur, xtamapakgsin Gran Bretaña chu Estados Unidos, pulaklhuwa la kalichuwinankanit kBiblia. Kaʼakxilhwi makgapitsin tuku xlichuwinankanit:

      • Tantun nema litatlawanit hierro chu tiyat.

        Tantun nema litatlawanit hierro chu tiyat (Dan. 2:41-43).

      • Xʼakgxakga lapanit nema kgalhi xʼakgalokgot. Taxtu xaʼaktsu akgalokgot nema xkgalhi xkilhni chu xlakgastapu.

        Akgalokgot nema taxtu kxʼakgxakga tantum xalipekuanit lapanit (Dan. 7:7, 8).

      • Xaluku lapanit nema kgalhi akgtujun akgxakga chu akgkaw akgalokgot.

        Xliʼakgtujun xʼakgxakga xaluku lapanit (Apoc. 13:1).

      • lapanit nema kgalhi akgtiy xʼakgalokgot.

        Lapanit nema kgalhi akgtiy xʼakgalokgot (Apoc. 13:11-15).

      • Laklanka chiki nema kakilhchanima Gran Bretaña chu Estados Unidos.

        «Nixaxlikana palakachuwina» (Apoc. 19:20).

      TAWILAPARA MAPAKGSINA XALAK NORTE

      9. 1) ¿Tuku kilhtamaku tawilapa mapakgsina xalak norte? 2) ¿La kgantaxtulh tuku xlichuwinankanit kDaniel 11:25?

      9 Kkata 1871, akgtum kata alistalh Russell chu xmakgtayananin tlawakgolh akgtum grupo xlakata nalakputsananikgo Biblia, tawilapa mapakgsina xalak norte. ¿Tiku uma? Alemania. Kʼuma kata Otto von Bismarck makgtayanalh xlakata nalakatsuku tamapakgsin xla Alemania. Mapakgsina Guillermo I xalak Prusia emperador litaxtulh kxlikalanka Alemania chu lakgayawalh Bismarck wa tiku napuxkulin uma tamapakgsin.d Ni makgas kilhtamaku, Alemania wa tiku tsukulh kamapakgsi kachikin xalak África chu kPacífico, chu tsukulh talalakatawaka Gran Bretaña (kalikgalhtawakga Daniel 11:25). Tamapakgsin xalak Alemania kamamakxtumilh lhuwa lakgtliwakgan soldados chu wa xlipulaktiy tiku xkgalhi tlakg lhuwa soldados kxlikalanka katiyatni. Limaklakaskilh uma litliwakga xlakata nakatalatlawa xtalamakgasitsin kxaPulana Guerra xLikalanka Katiyatni.

      10. ¿La kgantaxtulh Daniel 11:25b, 26?

      10 Alistalh, Daniel lichuwinalh tuku xʼama akgspula Alemania chu lhuwa ksoldados. Lichuwinalh pi mapakgsina xalak norte ni xʼama makgapala. ¿Tuku xlakata? Daniel lichuwinalh: «Nalakkaxwilikgo tuku lu nitlan natlawanikgo. Chu wa tiku wakgo lakgkgama xliwat tiku namalakgsputukgo» (Dan. 11:25b, 26a). Kxkilhtamaku Daniel, tiku xwakgo «lakgkgama xliwat mapakgsina» wa tiku xtlawakgo taskujut nema xla xkalakgayawanit ktamapakgsin (Dan. 1:5). ¿Chu tiku kalichuwinankan unu? Wa tiku xkalakgayawakanit lu xlakaskinka taskujut kxTamapakgsin Alemania, chuna la tiku xkapulalinkgo lhuwa soldados xlakata natlawakgo tuku xkawani mapakgsina, tiku alistalh makgtayanankgolh xlakata natlajakan Alemania.e Daniel ni kajwatiya lichuwinalh pi uma tamapakgsin xʼamaka tlajakan, wata nachuna lichuwinalh tuku xʼama kitaxtu xlakata xtalatlawanit mapakgsina xalak sur. Lichuwinalh xlakata mapakgsina xalak norte: «Nakatalatlawakan lhuwa ksoldados chu lhuwa tiku nanikgo» (Dan. 11:26b). Chuna la xwankanit, lhuwa ksoldados Alemania katalatlawakgoka kxaPulana Guerra xLikalanka Katiyatni, chu lhuwa tiku nikgolh. Kʼuma guerra tlakg lhuwa tiku nikgolh nixawa kʼatanu guerra.

      11. Chuna la xlichuwinankanit kDaniel 11:27-30, ¿tuku tlawakgolh mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur?

      11 Anta kDaniel 11:27, 28 lichuwinan tuku xʼamakgo tlawakgo mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur akxni nina xtsuku xaPulana Guerra xLikalanka Katiyatni, anta wan: «Lakatum kmesa natawilakgo chu nalawanikgo taʼakgsanin». Nachuna lichuwinan pi mapakgsina xalak norte xʼama maʼakgstokgwili «lhuwa tuku lanka xtapalh». Chu chuna kgantaxtulh. Alemania chu Gran Bretaña xlawanikgo pi xlakaskinkgo kaʼanalh takaksni, pero putum uma kaj taʼakgsanin xwanit, xlakata kkata 1914 tsukulh xalanka guerra. Akxni nina xchan uma kata, Alemania xmaʼakgstokgwilinit lhuwa tuku lanka xtapalh chu litaxtulh xlipulaktiy tamapakgsin nema xkgalhi tlakg lhuwa tumin kxlikalanka katiyatni. Wa xlakata, chuna la xlichuwinankanit kDaniel 11:29 chu tuku litsuku versículo 30, Alemania talalakatawakalh mapakgsina xalak sur, pero tlajaka.

      MAPAKGSINANIN TALATLAWAKGO XKACHIKIN DIOS

      12. ¿Tuku tlawakgolh mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur kxaPulana Guerra xLikalanka Katiyatni?

      12 Lata kkata 1914, umakgolh chatiy mapakgsinanin tlakg limawakakgolh la xlatalatlawamakgolh chu la xkatalatlawamakgolh xkachikin Dios. Akgtum li’akxilhtit, kxaPulana Guerra xLikalanka Katiyatni, tamapakgsin xalak Alemania chu xalak Gran Bretaña kaputsastalanikgolh kskujnanin Dios xlakata ni makgtanukgolh kʼguerra. Chu chuna la xlichuwinankanit kʼApocalipsis 11:7-10, Estados Unidos katamaknukgolh kpulachin tiku xpulalinkgo la xlichuwinankan Dios.

      13. ¿Tuku tlawalh mapakgsina xalak norte kkata 1930 chu kxliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni?

      13 Alistalh, kkata 1930 chu kxliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni, mapakgsina xalak norte kaputsastalanilh xlakskujnin Dios. Akxni partido nazi tsukulh mapakgsinan, Hitler chu tiku xmakgtayakgo nialh mastakgolh talakaskin nakakninanikan Dios. Umakgolh talamakgasitsin kamakgnikgolh lhuwa xlakskujnin Jehová chu lhuwa tiku katamaknuka kcampos de concentración. Daniel xlichuwinanit uma. Xlichuwinanit pi mapakgsina xalak norte x’ama maxkajwi «xtemplo» Dios chu xʼama mapanu «tamakamastan nema chali chali tlawakan», uma kilhchanima pi xʼamakgo malakgachokgokgo la lichuwinankan Dios (Dan. 11:30b, 31a). Tiku xkapulalin, Hitler, asta lichuwinalh pi xʼama masputu xkachikin Dios kʼAlemania.

      TAWILA XASASTI MAPAKGSINA XALAK NORTE

      14. ¿Tiku mapakgsina xalak norte litaxtulh akxni ksputnita kxliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni, chu tuku likatsiyaw?

      14 Akxni sputli kxliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni, xtamapakgsin Unión Soviética makglhtilh Alemania lhuwa kachikinin nema xkamapakgsi. Xtachuna la tamapakgsin nazi, Unión Soviética chu tiku xtatayakgo kaputsastalanikgolh putum tiku xkakninanikgo xaxlikana Dios xlakata ni wa xkgalhakgaxmatkgo kachikin, chu chuna mapakgsina xalak norte litaxtulh.

      15. ¿Tuku tlawalh mapakgsina xalak norte akxni sputli kxliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni?

      15 Akxni aku ksputnit kxliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni, xasasti mapakgsina xalak norte, Unión Soviética chu tiku tatayakgolh, kaputsastalanilh xkachikin Dios. Apocalipsis 12:15-17 tamalakxtumi uma taputsastalanit xtachuna la «akgtum kgalhtuchokgo». Chuna la xlichuwinankanit unu, mapakgsina xalak norte nialh mastalh talakaskin nalichuwinankan Dios chu katamakxtulh kxkachikin lhuwa kskujnin Dios. Kxaʼawatiya kilhtamaku, mapakgsina xalak norte chuntiyaku tlakg kaputsastalaninit xkachikin Dios, pero nikxni malakgachokgonit xtaskujutkan.f

      16. ¿La makgantaxtilh Unión Soviética tuku xlichuwinankanit kDaniel 11:37-39?

      16 (Kalikgalhtawakga Daniel 11:37-39). Chuna la xlichuwinanit Daniel, mapakgsina xalak norte ni maxkilh «takaknin nema lakgchan xDioskan xnatlatnikan». ¿La tlawalh? Unión Soviética xmalakgachokgoputun putum takanajla nema xʼanan anta xlakata xkamasputuputun putum takanajla. Wa xlakata, kkata 1918 xtamapakgsin Unión Soviética mastalh limapakgsin pi kʼescuelas xmasiyaka pi ni anan chatum Dios. ¿Chu la maxkilh «takaknin dios tiku kgalhi litliwakga»? Laktlawalh lhuwa tumin xlakata namatliwakglha lhuwa ksoldados chu tlawalh lhuwa tuku limakgninankan xlakata tlakg nakgalhi limapakgsin. Alistalh, mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur maʼakgstokgwilikgolh lhuwa tuku limakgninankan xlakata nakamalakgsputu lhuwa millones latamanin.

      CHATIY TALATLAWANANIN AKXTUM SKUJKGO

      17. ¿Tuku kilhchanima «tuku xalixkajni chu tuku malakgsputunan»?

      17 Mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur wi tuku akxtum lakkaxwilikgonit natlawakgo: lakkaxwilikgonit «tuku xalixkajni chu tuku malakgsputunan» (Dan. 11:31). Uma «tuku xalixkajni» wa Organización de las Naciones Unidas.

      18. ¿Tuku xlakata wanaw pi Naciones Unidas wa «tuku xalixkajni chu tuku malakgsputunan»?

      18 Tuku lichuwinalh Daniel masiya pi «tuku xalixkajni» wa kilhchanima Organización de las Naciones Unidas xlakata wan pi natlawa tuku kajwatiya wa xTamapakgsin Dios tlan namakgantaxti: nalimin takaksni kxlikalanka katiyatni. Chu Daniel wan pi «malakgsputunan» xlakata wa tiku nakamalakgsputu putum nixaxlikana takanajla (kaʼakxilhti esquema «Mapakgsinanin tiku nalatalatlawakgo kxlikgalhsputni kakilhtamaku»).

      ¿TUKU XLAKATA LU XLAKASKINKA NAKATSIYAW UMA?

      19, 20. 1) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nakatsiyaw tuku kgantaxtutilhanit? 2) ¿Tuku takgalhskinin nakgalhtiyaw kʼatanu artículo?

      19 Lu xlakaskinka naʼakxilhaw umakgolh tuku titaxtutilhanit makgasa xlakata limasiya pi lata kkata 1870 asta 1991 kgantaxtulh makgapitsi tuku xlichuwinanit Daniel xlakata mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur. Wa xlakata tlan nakanajlayaw pi tuku nina kgantaxtu xlikana nakgantaxtu.

      20 Pero Unión Soviética lakxlalh kkata 1991. Wa xlakata, ¿tiku mapakgsina xalak norte la uku? Kʼatanu artículo nakgalhtiyaw uma takgalhskinin.

      ¿TUKU XKGALHTINANTI?

      • ¿Tuku pulaktutu nakinkamakgtayayan liwana nakatsiyaw tiku mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur litaxtukgo?

      • ¿Tiku mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur litaxtukgolh lata kkata 1870 asta 1991?

      • ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nakatsiyaw tuku kgantaxtutilhanit?

      TAKILHTLIN 128 Katayaniw asta akxni namin lisputni

      a Akxilhaw lhuwa tuku limasiya pi tuku xlichuwinanit Daniel xlakata «mapakgsina xalak norte» chu «mapakgsina xalak sur» chuntiya kgantaxtuma. ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw? ¿Chu tuku xlakata lu xlakaskinka liwana nakatsiyaw tuku xlichuwinanit Daniel?

      b Wa xlakata, tlan nawanaw pi mapakgsina xalak roma Aureliano (270-275 a. x. J.) ni wa «mapakgsina xalak norte» xlitaxtu chu mapakgsina Zenobia (267-272 a. x. J.) ni wa «mapakgsina xalak sur» xlitaxtu. Uma wa tuku talakgpalilh chuna la xʼakgatekgsaw tuku xlichuwinankanit kcapítulo 13 chu 14 xla libro Prestemos atención a las profecías de Daniel.

      c Kaʼakxilhti recuadro «Gran Bretaña chu Estados Unidos wa mapakgsinanin nema xlichuwinankanit».

      d Kkata 1890, emperador o mapakgsina Guillermo II tlawalh pi Bismarck namakgxtakga tuku xlakgaya kpumapakgsin.

      e Umakgolh tiku xkalakgayawakanit lu xlakaskinka taskujut kxTamapakgsin Alemania makgtayanankgolh xlakata natlajakan Alemania. Akgtum liʼakxilhtit, nialh makgtayakgolh mapakgsina xalak Alemania, kawanikgolh amakgapitsin kachikinin tuku ni tliwakglh xwi kkachikin chu tlawakgolh pi mapakgsina xmakgxtakgli la xmapakgsinama.

      f Chuna la wan Daniel 11:34, mapakgsina xalak norte kaj ni makgas kilhtamaku nialh xʼama kaputsastalani kstalaninanin Cristo. Uma chuna kgantaxtulh, akgtum liʼakxilhtit, kkata 1991 lakxlalh la xmapakgsinama Unión Soviética.

  • ¿Tiku «mapakgsina xalak norte» la uku?
    Makatsinina (natalikgalhtawakga) 2020 | mayo
    • ARTÍCULO NEMA NATALIKGALHTAWAKGA 20

      ¿Tiku «mapakgsina xalak norte» la uku?

      «Nachin xlisputni, chu ni katiʼanalh tiku namakgtaya» (DAN. 11:45).

      TAKILHTLIN 95 Taxkgakget tlakg maxkgakgenama

      TUKU NATALICHUWINANa

      1, 2. ¿Tuku naʼakxilhaw kʼuma artículo?

      LA UKU, lhuwa tuku akxilhaw nema kinkalimasiyaniyan pi lamaw kxlikgalhsputni xaʼawatiya kilhtamaku. Nialh makgas, Jehová chu Jesucristo nakamalakgsputukgo putum mapakgsinanin tiku talalakatawakakgo xTamapakgsin. Akxni nina kgantaxtu nawan uma, mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur chuntiya nalatalatlawakgo chu nakaputsastalani xkachikin Dios.

      2 Kʼuma artículo, naʼakxilhaw tuku talichuwinan kDaniel 11:40-12:1. Naʼakxilhaw tiku mapakgsina xalak norte la uku, chu tuku xlakata ni nalilakgaputsayaw akxni natitaxtuyaw tuku tuwa chu tlan nalipawanaw pi Jehová nakinkalakgmaxtuyan uma kilhtamaku.

      TAWILA XASASTI MAPAKGSINA XALAK NORTE

      3, 4. ¿Tiku mapakgsina xalak norte litaxtu la uku, chu tuku xlakata chuna wanaw?

      3 Akxni Unión Soviética nialh tsukulh mapakgsinan kkata 1991, xlakskujnin Dios tiku xlamakgolh kʼumakgolh kachikinin kamaxkika «tsinu tamakgtay», uma kilhchanima pi nialh kaputsastalanika (Dan. 11:34). Wa xlakata tlan tsukuparakgolh lichuwinankgo xtachuwin Dios, chu ni makgas kilhtamaku tsukuparakgolh talhuwikgo tiku xlichuwinankgo Dios kkachikinin nema xmakgtayakgonit Unión Soviética. Pero, tsinu tsinu Rusia chu tiku tatayakgo mapakgsina xalak norte litaxtukgolh. Chuna la akxilhwi kʼartículo nema titaxtulh, xlakata akgtum tamapakgsin mapakgsina xalak norte o mapakgsina xalak sur nalitaxtu wi pulaktutu tuku xlitlawat: Pulana, wi tuku katlawani xkachikin Jehová; xlipulaktiy, limasiya pi ni akxilhputun xaxlikana Dios chu xkachikin; chu xlipulaktutu, talatlawa atanu mapakgsina.

      4 Kaʼakxilhwi tuku xlakata tlan nawanaw pi la uku Rusia chu tiku tatayakgo wa mapakgsina xalak norte. Pulana, xlakata nitlan tuku katlawaninit xkachikin Jehová akxni nialh mastalh talakaskin nalichuwinankan xtachuwin Dios chu kaputsastalaninit lhuwa mil natalan tiku lamakgolh niku mapakgsinan uma kachikin. Xlipulaktiy, xlakata lhuwa tuku tlawanit nema limasiya pi ni akxilhputun Jehová chu xkachikin. Xlipulaktutu, xlakata talatlawakgonit mapakgsina xalak sur, nema la uku wa Gran Bretaña chu Estados Unidos. Kaʼakxilhwi tuku limasiya pi Rusia chu tiku tatayakgo wa mapakgsina xalak norte.

      CHUNTIYA LATALATLAWAMAKGO MAPAKGSINA XALAK NORTE CHU MAPAKGSINA XALAK SUR

      5. ¿Tuku kilhtamaku lichuwinan Daniel 11:40-43, chu tuku xʼama la?

      5 (Kalikgalhtawakga Daniel 11:40-43). Uma tuku xlichuwinankanit masiya tuku xʼama kgantaxtu kxlikgalhsputni uma kakilhtamaku. Kinkalitachuwinanan la xʼamakgo latalatlawakgo mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur. Daniel lichuwinalh: «Kxlikgalhsputni kakilhtamaku, mapakgsina xalak sur natalatlawa [...] mapakgsina xalak norte» (Dan. 11:40).

      6. ¿Tuku likatsiyaw pi umakgolh mapakgsinanin chuntiya latalatlawamakgolh?

      6 Mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur chuntiya latalatlawamakgo xlakata nakaʼakgchipakgo latamanin. Akgtum liʼakxilhtit, kalilakpuwaw tuku lalh akxni xtitaxtunit xliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni, akxni Unión Soviética chu tiku xtatayakgo akgchipakgolh lhuwa kachikinin nema xtapakgsini Europa. Uma tlawalh pi mapakgsina xalak sur xkatalakkaxlalh amakgapitsi kachikinin chu akxtum xtalatlawakgolh mapakgsina xalak norte chu uma lilakgapaska OTAN. Umakgolh chatiy mapakgsinanin chuntiya latalatlawamakgolh xlakata tlakg nakgalhikgo lhuwa tuku limakgninankan. Nachuna, akxni tlawakgo guerras kʼÁfrica, kʼAsia chu kʼAmérica Latina latalalakatawakakgo akxni katatayakgo amakgapitsin kachikinin. La uku, Rusia chu tiku tatayakgo lhuwa tuku akgchipakgonit kxlikalanka kakilhtamaku. Nachuna limaklakaskinkgo computadoras xlakata natalatlawakgo mapakgsina xalak sur. Umakgolh akgtiy tamapakgsin lalimawakamakgolh pi maklakaskinkgo programas xla computadoras xlakata natlawakgo pi namakgatsankgakgo lhuwa tumin chu nalalaktlawanikgo xlimapakgsinkan. Chu, chuna la xlichuwinanit Daniel, mapakgsina xalak norte chuntiya katalatlawama xkachikin Dios (Dan. 11:41).

      MAPAKGSINA XALAK NORTE AKGCHIPA «XALILAKGATIT KATIYATNI»

      7. ¿Tuku kilhchanima «xaLilakgatit Katiyatni»?

      7 Daniel 11:41 lichuwinanit pi mapakgsina xalak norte xʼama akgchipa «xaLilakgatit Katiyatni». ¿Tuku kilhchanima uma katiyatni? Makgasata kilhtamaku, xwankan pi Israel xlitaxtu «tlakg xalilakgatit tiyat nixawa amakgapitsin» (Ezeq. 20:6). Tuku tlakg lilakgatit xtlawa, wa pi anta xkakninanikan Jehová. Pero lata kPentecostés kkata 33 uma «Katiyatni» nialh wa kilhchanima kachikin Israel. Xlakata la uku xlakskujnin Jehová wilakgolh kxlikalanka Katiyatni. La uku kilhtamaku, «xaLilakgatit Katiyatni» wa kilhchanima xkachikin Jehová, niku xlakskujnin kakninanikgo akxni tlawakan tamakxtumit chu akxni lichuwinankgo xtachuwin.

      8. ¿La akgchipalh mapakgsina xalak norte «xaLilakgatit Katiyatni»?

      8 Kxaʼawatiya kilhtamaku, mapakgsina xalak norte makglhuwa akgchipanit «xaLilakgatit Katiyatni». Akgtum liʼakxilhtit, akxni Alemania nazi wa mapakgsina xalak norte xwanit, liwaka akxni xlama kxliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni, akgchipalh «xaLilakgatit Katiyatni» akxni kaputsastalanilh chu kamakgnilh lhuwa xlakskujnin Dios. Akxni xtitaxtunita xliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni, akxni wa Unión Soviética mapakgsina xalak norte xwanit, akgchipalh uma katiyatni akxni kaputsastalanilh tiku xkakninanikgo Jehová chu katamakxtulh niku xwilakgolh.

      9. La uku kilhtamaku, ¿la akgchipakgonit Rusia chu tiku tatayakgo «xaLilakgatit Katiyatni»?

      9 La uku kilhtamaku, Rusia chu tiku tatayakgo na akgchipakgonit «xaLilakgatit Katiyatni». ¿La tlawakgonit? Kkata 2017, mapakgsina xalak norte malakgachokgolh xtaskujutkan xtatayananin Jehová chu katamaknulh kpulachin makgapitsin natalan. Nachuna nialh mastalh talakaskin namakgpitsikan likgalhtawakga, chuna la Traducción del Nuevo Mundo. Nachuna akgchipalh sucursal xalak Rusia, lhuwa Pukgalhtawakga chu niku tlawakan Laklanka Tamakxtumit. Akxni chuna lalh, kkata 2018 Tiku Pulalinkgo xTatayananin Jehová, katsikgolh pi Rusia chu tiku tatayakgo, wa mapakgsina xalak norte litaxtukgo. Pero akinin xlakskujnin Jehová, ni katalatlawayaw mapakgsinanin chu ni tlawaputunaw pi natalakgpalikgo, asta maski akxni lu kinkaputsastalanimakgon. Wata stalaniyaw xtastakyaw Biblia xlakata natlawayaw oración «xpalakatakan tiku kgalhikgo limapakgsin», liwaka akxni wi tuku laksakkgo xlakata takanajla (1 Tim. 2:1, 2).

      ¿MAPAKGSINA XALAK NORTE NAMALAKGSPUTU MAPAKGSINA XALAK SUR?

      10. ¿Tuku kinkamakgtayayan naʼakgatekgsaw pi mapakgsina xalak norte ni katimalakgsputulh mapakgsina xalak sur?

      10 Daniel 11:40-45 tlakg lichuwinan xlakata mapakgsina xalak norte. ¿Kilhchanima uma pi mapakgsina xalak norte namalakgsputu mapakgsina xalak sur? Ni. Mapakgsina xalak sur chuntiya mapakgsinama nawan akxni Jehová chu Jesús nakamalakgsputukgo putum mapakgsinanin xalak kakilhtamaku kʼArmagedón (Apoc. 19:20). ¿Tuku likatsiyaw? Kaʼakxilhwi tuku lichuwinalh Daniel chu libro xla Apocalipsis.

      Akgtum lanka chiwix nema taxtuyacha kʼakgtum sipi titiya kxtantun lanka imagen nema tipalhuwa tuku litatlawanit.

      Wa xTamapakgsin Dios, nema tamalakxtumikan la akgtum chiwix, nakamalakgsputu putum mapakgsinanin xalak kakilhtamaku kʼguerra xla Armagedón, nema litaxtukgo la akgtum lanka imagen (Kaʼakxilhti párrafo 11).

      11. ¿Tuku masiya tuku lichuwinalh Daniel 2:43-45? (Kaʼakxilhti xmakni revista).

      11 (Kalikgalhtawakga Daniel 2:43-45). Palakachuwina Daniel lichuwinalh akgtum xalanka imagen nema pulaklhuwa tuku litatlawanit. Pulakatunu tuku litatlawanit uma imagen kilhchanima pulakatunu mapakgsinanin nema kaputsastalanikgo xkachikin Dios. Xtantun nema xlitatlawanit hierro chu tiyat wa kilhchanima xaʼawatiya mapakgsinanin: Gran Bretaña chu Estados Unidos. Uma tuku xlichuwinankanit masiya pi uma tamapakgsin chuntiyaku xʼama mapakgsinan akxni xTamapakgsin Dios xkamalakgsputulh putum tamapakgsin xalak Katiyatni.

      12. ¿Tuku kilhchanima xliʼakgtujun akgxakga nema kgalhi uma xaluku lapanit, chu tuku xlakata lu xlakaskinka nakatsiyaw uma?

      12 Apóstol Juan nachuna lichuwinalh makgapitsi tiku xʼamakgolh mapakgsinankgo, nema xkaputsastalanikgolh xkachikin Jehová. Tuku maʼakxilhnika xtachuna la tantum lapanit nema kgalhi akgtujun xʼakgxakga. Xliʼakgtujun xʼakgxakga kilhchanima Gran Bretaña chu Estados Unidos. Uma lu xlakaskinka nakatsiyaw, xlakata uma lapanit kajwatiya akgtujun akgxakga kgalhi. Chu lichuwinan pi uma xliʼakgtujun xʼakgxakga chuntiya mapakgsinama nawan akxni Cristo chu lhuwa xʼángeles akxtum namalakgsputukgo uma xaluku lapanit (Apoc. 13:1, 2; 17:13, 14).b

      ¿TUKU NATLAWA MAPAKGSINA XALAK NORTE NIALH MAKGAS KILHTAMAKU?

      13, 14. ¿Tuku kilhchanima «Gog xalak kxtiyat Magog», chu tuku xlakata naʼakgchipaputun xkachikin Jehová?

      13 Tuku lichuwinalh Ezequiel kinkamakgtayayan liwana naʼakgatekgsaw tuku max nakaʼakgspula mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur kxaʼawatiya kilhtamaku. Tuku lichuwinan Ezequiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44-12:1 chu Apocalipsis 16:13-16, 21 watiya kilhtamaku lichuwinankgo chu watiya tuku nala. Komo chuna, tlan nakgalhkgalhiyaw pi chuna nakgantaxtu la xlichuwinankanit.

      14 Akxni tsukunita nawan lanka takatsanajwat, «putum mapakgsinanin xlikalanka katiyatni» akxtum nalakgo (Apoc. 16:13, 14; 19:19). Biblia kalimapakuwi «Gog xalak kxtiyat Magog» (Ezeq. 38:2). Umakgolh mapakgsinanin nakatalatlawakgo xkachikin Dios chu nakamalakgsputuputunkgo. ¿Tuku natlawa pi Gog xalak Magog naʼakgchipaputun xkachikin Jehová? Apóstol Juan akxilhli pi kʼakgapun xtaktama laklanka chijit nema xkamalakgsputuma xtalatlawananin Dios. Uma chijit max wa kilhchanima tamakatsinin nema namastakgo xkachikin Jehová uma kilhtamaku. Max uma tamakatsinin natlawa pi Gog xalak Magog naʼakgchipaputun xkachikin Dios xlakata namalakgsputuputun (Apoc. 16:21).

      15, 16. 1) ¿Tuku kilhchanima tuku lichuwinan Daniel 11:44, 45? 2) ¿Tuku nakaʼakgspula mapakgsina xalak norte chu Gog xalak Magog?

      15 Max uma tamakatsinin nema namastayaw chu xaʼawatiya taputsastalanit nema nakgalhiyaw watiya tuku lichuwinan Daniel 11:44, 45 (kalikgalhtawakga). Anta, Daniel lichuwinan pi mapakgsina xalak norte xʼama lakgaputsa xlakata «tamakatsinin nema nataxtuyacha kʼeste chu knorte, chu lu nasitsi [...] chu lhuwa tiku nakamalakgsputuputun». Umakgolh tiku «lhuwa» wa kakilhchanima xlakskujnin Jehová.c Daniel max wa lichuwinama xaʼawatiya taputsastalanit nema natitaxtukgo xkachikin Dios.

      16 Taputsastalanit nema nalimin mapakgsina xalak norte chu amakgapitsin mapakgsinanin xalak kakilhtamaku natlawa pi Jehová nasitsi chu natsuku guerra xla Armagedón (Apoc. 16:14, 16). Uma kilhtamaku, mapakgsina xalak norte «nachin xlisputni, chu ni katiʼanalh tiku namakgtaya» (Dan. 11:45). Nachuna nakaʼakgspula amakgapitsin mapakgsinanin tiku Gog xalak Magog litaxtukgo.

      Jesús kgewi xasnapapa kawayu, chu makama kgantum flecha. Kxpaxtun amakgolh lhuwa ángeles tiku na kgewilakgolh xalaksnapapa kawayu chu chipakgonit xʼespadajkan.

      Anta kʼguerra xla Armagedón, Jesucristo chu lhuwa xʼángeles namalakgsputukgo xkakilhtamaku Satanás chu nalakgmaxtukgo xkachikin Dios (Kaʼakxilhti párrafo 17).

      17. ¿Tiku Miguel, «xalanka príncipe», nema lichuwinan Daniel 12:1, chu tuku tlawa?

      17 Kʼatanu versículo klibro xla Daniel tlakg liwana lichuwinan la namalakgsputukan mapakgsina xalak norte chu tiku tatayakgo, chu la nakinkalakgmaxtuyan Jehová (kalikgalhtawakga Daniel 12:1). ¿Tuku kilhchanima tuku lichuwinan uma versículo? Miguel wa atanu tukuwani nema lilakgapaskan kiMapakgsinakan, Cristo Jesús. Xla ankgalhin «katataya» xkachikin Dios lata kkata 1914, akxni tsukulh Mapakgsinan kʼakgapun. Kaj nialh makgas kilhtamaku, «nataya», uma kilhchanima pi nakamalakgsputu xtalamakgasitsin kʼguerra xla Armagedón. Uma guerra wa xlikgalhsputni tuku Daniel limapakuwilh kilhtamaku «akxni naʼanan talakgaputsit» nema nikxni chuna lanit. Uma kilhtamaku tuku lichuwinalh apóstol Juan kʼApocalipsis, nema nakgalhsputa akxni natsuku Armagedón, lilakgapaskan «lanka takatsanajwat» (Apoc. 6:2; 7:14).

      ¿«TSOKGWILIKANIT KLIBRO» KINTUKUWANIKAN?

      18. ¿Tuku xlakata ni napekuaniyaw kilhtamaku nema talakatsuwima?

      18 Daniel chu Juan lichuwinankgo pi tiku skujnanikgo Jehová chu Jesús nalakgtaxtukgo kʼuma xakatuwa kilhtamaku. Wa xlakata ni napekuaniyaw kilhtamaku nema talakatsuwima. Daniel lichuwinan pi xtukuwanikan tiku nalakgtaxtukgo «tsokgwilikanit klibro» (Dan. 12:1). ¿Tuku kilitlawatkan xlakata kintukuwanikan anta natawila? Talakaskin nalimasiyayaw pi kanajlaniyaw Jesús, xBorrego Dios (Juan 1:29). Talakaskin natamakamastaniyaw Dios chu natamunuyaw (1 Ped. 3:21). Nachuna talakaskin pi nakamakgtayayaw amakgapitsin xlakata nalakgapaskgo Jehová.

      19. ¿Tuku talakaskin natlawayaw la uku, chu tuku xlakata?

      19 Talakaskin pi la uku namatliwakglhaw la lipawanaw Jehová chu xkachikin nema xla pulalima. La uku talakaskin natatayayaw xTamapakgsin Dios. Komo chuna natlawayaw, nalakgtaxtuyaw akxni xTamapakgsin Dios nakamalakgsputu mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur.

      ¿TUKU XKGALHTINANTI?

      • ¿Tiku «mapakgsina xalak norte» la uku?

      • ¿La akgchipanit mapakgsina xalak norte «xaLilakgatit Katiyatni»?

      • ¿Tuku nakaʼakgspula mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur?

      TAKILHTLIN 149 Takilhtlin xlakata la tlajanalh Jehová

      a ¿Tiku «mapakgsina xalak norte» la uku chu la nachin xlisputni? Xatakgalhtin lu namatliwakglha kintakanajlakan chu nakinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku natlawayaw akxni natitaxtuyaw tuku tuwa kkilhtamaku nema talakatsuwima.

      b Tlakg natekgsa tuku kilhchanima Daniel 2:36-45 chu Apocalipsis 13: 1, 2 anta krevista Makatsinina 1 xla junio kata 2012, páginas 9 asta 19.

      c Tlakg natekgsa xlakata uma anta krevista Makatsinina 15 xla mayo kata 2015, páginas 27 chu 28.

  • Mapakgsinanin tiku nalatalatlawakgo kxlikgalhsputni kakilhtamaku
    Makatsinina (natalikgalhtawakga) 2020 | mayo
    • Mapakgsinanin tiku nalatalatlawakgo kxlikgalhsputni kakilhtamaku

      Makgapitsin tuku xlichuwinankanit nema limin uma esquema lichuwinan tuku kgantaxtu watiya kilhtamaku. Putum limasiya pi lamaw «kxlikgalhsputni kakilhtamaku» (Dan. 12:4).

      Esquema nema masiya tuku xlichuwinankanit chu la katsika tiku mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur lata kkata 1870 asta kkinkilhtamakujkan.
      • Xapulana Esquema lata akgtati esquemas nema wi, nema masiya tuku xlichuwinankanit chu watiya la kgantaxtukgolh kxlikgalhsputni kakilhtamaku, lata kkata 1870 asta kkata 1918. Xlikgalhsputni kakilhtamaku tsuku lata kkata 1914. Xapulana tuku xlichuwinankanit: Xaluku lapanit nema kgalhi akgtujun xʼakgxakga tlakg makgasa kilhtamaku la tawilanit nixawa kata nema litsuku uma esquema. Akxni xlama xliPulana Guerra xLikalanka Katiyatni masipanikan o matakgawikan xliʼakgtujun xʼakgxakga lapanit. Lata kkata 1917 pakspara xliʼakgtujun xʼakgxakga lapanit chu xaluku lapanit takipara. Xlipulaktiy tuku xlichuwinankanit: kkata 1870 tawilapara mapakgsina xalak sur. Kkata 1871 tawilapara mapakgsina xalak norte nema wa Alemania litaxtulh. Xapulana, katsikan pi Gran Bretaña wa mapakgsina xalak sur xlitaxtu, pero kkata 1917, Gran Bretaña chu Estados Unidos wa mapakgsina xalak sur litaxtukgo. Xlipulaktutu tuku xlichuwinankanit: lata kkata 1870 katsikan pi Charles Russell chu xmakgtayananin wa «skujni» xlitaxtukgo. Lata kkata 1880, revista Zion’s Watch Tower kamakgpuwantini tiku likgalhtawakgakgo pi xlichuwinankgolh xalakwan tamakatsinin. Xlipulaktati tuku xlichuwinankanit: lata kkata 1914, akxni makikan tachanan. Mapapitsikan trigo chu nixatlan tuwan. Xlipulakkitsis tuku xlichuwinankanit: lata kkata 1917, katsikan tiku kilhchanima tantun nema litatlawanit hierro chu tiyat. Atanu tuku masiya Esquema: tuku kgantaxtutilhanit kkakilhtamaku lata kkata 1914 asta 1918, xliPulana Guerra xLikalanka Katiyatni. Tuku lalh nema katlawanilh tuku nitlan xkachikin Jehová: lata kkata 1914 asta 1918, katamaknukan kpulachin xLikgalhtawakgananin Biblia kʼGran Bretaña chu kʼAlemania. Kkata 1918, katamaknukan kpulachin natalan xalak central mundial, nema wi kʼEstados Unidos.
        Xapulana tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: Apoc. 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12.

        Tuku xlichuwinankanit: «Xaluku lapanit» akglhuwata siglos kaʼakgchipanit latamanin. Kxlikgalhsputni kakilhtamaku, masipanikan o matakgawikan xliʼakgtujun xʼakgxakga. Alistalh uma akgxakga pakspara chu «putum katiyatni» stalani xaluku lapanit. Satanás limaklakaskin uma lapanit xlakata nakatalatlawa «xkamanan puskat» nema wilakgolhku.

        La kgantaxtu: Akxni titaxtulh lanka Munkaklat, lakatsukukgo laklanka mapakgsinanin nema talalakatawakakgo Jehová. Akglhuwa kata alistalh akxni xlama xliPulana Guerra xLikalanka Katiyatni, tamapakgsin xalak Gran Bretaña lu taxlajwani. Pero takipara akxni akxtum tsuku taskuja Estados Unidos. Kxlikgalhsputni kakilhtamaku Satanás kalimaklakaskin putum mapakgsinanin xalak kakilhtamaku xlakata nakaputsastalani xkachikin Dios.

      • Xlipulaktiy tuku xlichuwinankanit.

        Texto xalak Biblia: Dan. 11:25-45.

        Tuku xlichuwinankanit: Mapakgsina xalak norte chu mapakgsina xalak sur latalatlawakgo xlakata akgchipaputunkgo kakilhtamaku.

        La kgantaxtu: Alemania katalatlawa Gran Bretaña chu Estados Unidos. Kkata 1945 Unión Soviética chu tiku tatayakgo wa mapakgsina xalak norte litaxtukgo. Kkata 1991 lakxla Unión Soviética chu, alistalh, Rusia chu tiku tatayakgo wa mapakgsina xalak norte litaxtukgo.

      • Xlipulaktutu tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: Is. 61:1; Mal. 3:1; Luc. 4:18.

        Tuku xlichuwinankanit: Jehová malakgacha «xlakskujni» xlakata namalakki tiji akxni nina xtawila xTamapakgsin Cristo. Uma grupo tiku lakskujni litaxtulh tsukulh kamakatsini «xalakwan tamakatsinin tiku tlan likatsikgo».

        La kgantaxtu: Lata kkata 1870, Charles Russell chu xmakgtayananin tsukukgolh lakputsananikgo Biblia xlakata nakatsikgo tuku xaxlikana masiya. Lata akxni xtitaxtuma kata 1880, tsukuka lichuwinankan pi lu xlakaskinka pi xlakskujnin Dios nalichuwinankgo xtachuwin. Tsukukgo makgpitsikgo likgalhtawakga chuna la «Talakaskin 1,000 tiku nalichuwinankgo Dios» chu «Xatalaksakni xlakata nalichuwinankgo Dios».

      • Xlipulaktati tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: Mat. 13:24-30, 36-43.

        Tuku xlichuwinankanit: Chatum chixku chan trigo kxpukuxtu. Alistalh min xtalamakgasitsin chu anta chan nixatlan tuwan. Nixatlan tuwan tsuku staka chu akgchipa trigo. Akxni chan kilhtamaku xlakata namakikan tachanan, mapitsikan trigo chu nixatlan tuwan.

        La kgantaxtu: Lata kkata 1870, tlakg liwana tasiya tiku xaxlikana kstalaninanin Cristo chu tiku nixaxlikana. Kxlikgalhsputni kakilhtamaku, kamamakxtumikan xaxlikana kstalaninanin Cristo chu tanu kawilikan tiku nixaxlikana kstalaninanin.

      • Xlipulakkitsis tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: Dan. 2:31-33, 41-43.

        Tuku xlichuwinankanit: Tantun nema litatlawanit hierro chu tiyat pulaktum tuku litatlawanit imagen nema maʼakxilhnika Daniel.

        La kgantaxtu: Tiyat kakilhchanima latamanin tiku kaʼakgchipanit Gran Bretaña chu Estados Unidos nema lakatakikgo xtamapakgsin. Wa xlakata, umakgolh mapakgsinanin nila maklakaskinkgo putum litliwakga nema kgalhikgo.

      • Xlipulaktiy Esquema lata akgtati esquemas nema wi, nema masiya tuku xlichuwinankanit chu watiya la kgantaxtukgolh kxlikgalhsputni kakilhtamaku, lata kkata 1919 asta kkata 1945. Katsikan pi Alemania wa mapakgsina xalak norte litaxtu asta kkata 1945. Katsikan pi Gran Bretaña chu Estados Unidos wa mapakgsina xalak sur litaxtukgo. Xlipulakchaxan tuku xlichuwinankanit: kkata 1919 kamamakxtumikan kstalaninanin Cristo tiku xatalaksakni kcongregación. Lata kkata 1919 tlakg talhuwi la lichuwinankan Dios. Xlipulaktujun tuku xlichuwinankanit: kkata 1920 lakkaxwilikan Sociedad de Naciones, nema chuntiya xwi asta akxni tsukulh xliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni. Atanu tuku masiya Esquema: Xapulana tuku xlichuwinankanit: chuntiya wi lapanit nema kgalhi akgtujun xʼakgxakga. Xlipulakkitsis tuku xlichuwinankanit: chuntiya wi tantun nema litatlawanit hierro chu tiyat. Tuku lalh kxlikalanka katiyatni lata kkata 1939 asta kkata 1945, xliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni. Tuku lalh nema katlawanilh tuku nitlan xkachikin Jehová: anta kʼAlemania, katamaknukan kpulachin liwaka 11,000 xTatayananin Jehová lata kkata 1933 asta kkata 1945. Anta kʼGran Bretaña, katamaknukan kpulachin liwaka 1,600 xTatayananin Jehová lata kkata 1939 asta kkata 1945. Anta kʼEstados Unidos, xTatayananin Jehová liwaka 2,500 la xlimakglit kaputsastalanikan lata kkata 1940 asta kkata 1944.
        Xlipulakchaxan tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: Mat. 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20.

        Tuku xlichuwinankanit: Makikan «trigo» chu wilikan anta «niku makikan tamakgalan», chu wa lakgayawakan «skujni xatalipaw chu xaskgalala» pi nakakuentajtlawakgo «tiku skujkgo kchiki». «Tamakatsinin xla Tamapakgsin» tsuku talakgatumi «kxlikalanka katiyatni».

        La kgantaxtu: Kkata 1919 lakgayawakan skujni xatalipaw pi nakakuentajtlawa xkachikin Dios. Lata ama kilhtamaku, xLikgalhtawakgananin Biblia tlakg tsukukgolh lichuwinankgo Dios. La uku xTatayananin Jehová lichuwinankgo Dios kliwaka 200 países chu kachikinin, chu makgpitsikgo likgalhtawakga kliwaka 1,000 tanu tanu tachuwin.

      • Xlipulaktujun tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: Dan. 12:11; Apoc. 13:11, 14, 15.

        Tuku xlichuwinankanit: Tantum xaluku lapanit nema kgalhi akgtiy xʼakgalokgot wan «pi xtlawanika akgtum imagen xaluku lapanit» chu «maxki latamat».

        La kgantaxtu: Gran Bretaña chu Estados Unidos lakkaxwilikgo Sociedad de Naciones. Chu amakgapitsi kachikinin makgtayakgo. Alistalh, mapakgsina xalak norte na makgtapakgsi kʼuma Sociedad de Naciones, pero kajwatiya kata 1926 asta 1933. Sociedad de Naciones maxkikan kakni nema kajwatiya lakgchan xTamapakgsin Dios, nema alistalh nachuna maxkikan uma takaknin Naciones Unidas (ONU).

      • Xlipulaktutu Esquema lata akgtati esquemas nema wi, nema masiya tuku xlichuwinankanit chu watiya la kgantaxtukgolh kxlikgalhsputni kakilhtamaku lata kkata 1945 asta kkata 1991. Katsikan pi mapakgsina xalak norte wa Unión Soviética chu tiku tatayakgo asta kkata 1991. Alistalh wa Rusia chu tiku tatayakgo. Katsikan pi mapakgsina xalak sur wa Gran Bretaña chu Estados Unidos. Xlipulaktsayan tuku xlichuwinankanit: puklhni nema masiya la lakgpankga akgtum bomba atómica, nema limasiya tuku lu nitlan tlawakgolh Gran Bretaña chu Estados Unidos. Xlipulaknajatsa tuku xlichuwinankanit: Kkata 1945, lakkaxwilikan Organización de las Naciones Unidas, nema xlakgxokgo wa Sociedad de Naciones. Atanu tuku masiya Esquema: xapulana tuku xlichuwinankanit: chuntiya wi xaluku lapanit nema kgalhi akgtujun xʼakgxakga. Xlipulakkitsis tuku xlichuwinankanit: chuntiya wi tantun nema litatlawanit hierro chu tiyat. Xlipulakchaxan tuku xlichuwinankanit: kkata 1945 xʼanan liwaka 156,000 tiku lichuwinankgo Dios. Kkata 1991, liwaka 4,278,000. Tuku lalh nema katlawanilh tuku nitlan xkachikin Jehová: anta kʼUnión Soviética, kamalakgachaka kSiberia lhuwa miles xTatayananin Jehová lata kkata 1945 asta kkata 1950.
        Xlipulaktsayan tuku xlichuwinankanit.

        Texto xalak Biblia: Dan. 8:23, 24.

        Tuku xlichuwinankanit: Chatum mapakgsina tiku xaluku tasiya «lu nitlan tuku tlawa».

        La kgantaxtu: Gran Bretaña chu Estados Unidos lhuwa tuku nitlan tlawakgonit. Akgtum liʼakxilhtit, kxliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni, Estados Unidos kamalakgachani akgtiy bombas atómicas akgtum kachikin nema xtalalakatawakamakgolh.

      • Xlipulaknajatsa tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: Dan. 11:31; Apoc. 17:3, 7-11, 16.

        Tuku xlichuwinankanit: Lapanit nema «lu xaspinini» nema kgalhi akgkaw xʼakgalokgot takuta kxakapulhman, chu xlikgalhtsayan mapakgsina litaxtu. Xlibro Daniel limapakuwi uma mapakgsina pi wa «tuku xalixkajni chu tuku malakgsputunan».

        La kgantaxtu: Sociedad de Naciones nialhtu tlawakgolh kxliʼAkgtiy Guerra xLikalanka Katiyatni. Akxni sputli guerra, lakkaxwilika ONU. Xtachuna la Sociedad de Naciones, ONU maxkikan kakni nema kajwatiya lakgchan xTamapakgsin Dios. Kachikinin tiku tatayakgo ONU nakatalatlawakgo takanajla.

      • Xlipulaktati Esquema lata akgtati esquemas nema wi, nema masiya tuku xlichuwinankanit chu watiya la kgantaxtukgolh kxlikgalhsputni kakilhtamaku nema kgantaxtuma kkinkilhtamakujkan asta kʼArmagedón. Katsikan pi mapakgsina xalak norte wa Rusia chu tiku tatayakgo. Katsikan pi mapakgsina xalak sur wa Gran Bretaña chu Estados Unidos. Xlipulakkaw tuku xlichuwinankanit: laklanka mapakgsinanin wankgo pi «anan takaksni chu nialhtu tapekua». Alistalh, tsuku xalanka takatsanajwat. Xlipulakkawitu tuku xlichuwinankanit: kachikinin talatlawakgo nixaxlikana takanajla. Xlipulakkutiy tuku xlichuwinankanit: mapakgsinanin xalak kkakilhtamaku talatlawakgo xkachikin Dios. Kamamakxtumikan kʼakgapun xatalaksakni tiku wilakgolhku nawan kKatiyatni. Xlipulakkututu tuku xlichuwinankanit: Armagedón. Tiku kgewi xasnapapa kawayu tlajanan. Malaksputukan xaluku lapanit nema kgalhi akgtujun xʼakgxakga; malakgsputukan xtantun xalanka imagen nema litatlawanit hierro chu tiyat. Atanu tuku masiya Esquema: xapulana tuku xlichuwinankanit: xaluku lapanit nema kgalhi akgtujun xʼakgxakga chuntiya wi asta kʼArmagedón. Xlipulakkitsis tuku xlichuwinankanit: tantun nema litatlawanit hierro chu tiyat chuntiya wi asta kʼArmagedón. Xlipulakchaxan tuku xlichuwinankanit: liwaka 8,680,000 tiku lichuwinankgo Dios. Tuku lalh nema katlawanilh tuku nitlan xkachikin Jehová: kkata 2017, mapakgsinanin xalak Rusia katamaknukgolh kpulachin xTatayananin Jehová chu akgchipakgo sucursal.
        Xlipulakkaw chu xlipulakkawitu tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: 1 Tes. 5:3; Apoc. 17:16.

        Tuku xlichuwinankanit: Mapakgsinanin wankgo pi «anan takaksni chu nialhtu tapekua», alistalh «akgkaw akgalokgot» chu «xaluku lapanit» talatlawakgo «puskat tiku sta xmakni» chu malakgsputukgo. Alistalh, kamalakgsputukan mapakgsinanin xalak kakilhtamaku.

        La kgantaxtu: Mapakgsinanin wankgo pi anan takaksni chu nialhtu tapekua. Alistalh, kachikinin nema tatayakgo ONU nakamalakgsputukgo nixaxlikana takanajla. Chuna natsuku xalanka takatsanajwat. Uma xalanka takatsanajwat nakgalhsputa akxni namasputukan xkakilhtamaku Satanás anta kʼArmagedón.

      • Xlipulakkutiy tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: Ezeq. 38:11, 14-17; Mat. 24:31.

        Tuku xlichuwinankanit: Gog talatlawa xkachikin Dios. Alistalh ángeles kamamakxtumikgo «xatalaksakni».

        La kgantaxtu: Mapakgsina xalak norte chu amakgapitsin mapakgsinanin xalak kakilhtamaku, natalatlawakgo xkachikin Dios. Akxni tsukunita nawan uma guerra, nakamamakxtumikan kʼakgapun xatalaksakni tiku wilakgolhku nawan kKatiyatni.

      • Xlipulakkututu tuku xlichuwinankanit.

        Textos xalak Biblia: Ezeq. 38:18-23; Dan. 2:34, 35, 44, 45; Apoc. 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20.

        Tuku xlichuwinankanit: Tiku kgewi «xasnapapa kawayu», «tlajanan» akxni malakgsputu Gog chu lhuwa ksoldados. «Xaluku lapanit» makankan «klanka lhkuyat» chu malakgsputukan lanka imagen.

        La kgantaxtu: Jesús, Mapakgsina kxTamapakgsin Dios, kamakgtaya xkachikin Jehová. Chu nachuna 144,000 chu ángeles, malakgsputu Gog xalak Magog, nema kilhchanima xkakilhtamaku Satanás.

Likgalhtawakga xatotonaco (1993-2026)
Ktaxtuputun
Matsukikan sesión
  • totonaco
  • Matitaxtikan
  • La lakkaxwilikan
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Tuku milikatsit
  • La maklakaskinkan uma página
  • Tlan nalakgpaliya tuku tsokgwili mimpalakata
  • JW.ORG
  • Matsukikan sesión
Matitaxtikan